3e laargang,
No. 732,
Woensdag
e
Maart
1912.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
M liet OEILLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
4.10 per kwartaalbi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0,75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen liandels-aavertentiënj 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V 90 cents voor één gulden.
Men kent liet geschetter der vrijhande-
■Uars: alles zal duurder worden.
Een minder pakkend variant daarop
is: met een gulden betalen, wat 90cents
tostte
Eilieve, is dit zoo?
Het staat volstrekt niet vast, dat alle
artikelen in prijs zullen stijgen; aller
minst de eerste levensbehoeften.
Eerstens, omdat een massa waren o n-
belast blijven.
Twecdens, omdat de buitenlandsche fa
brikant zelf een deel van het tarief zal be-
tafcen om zijn afzetgebied in Holland te
behouden.
In dit geval betaalt dus niet de Hollan
der. maar de buitenlander.
Ten slotte bevordert het tarief de va-
derlandsche nijverheid.
En bevordering van de industrie betee-
tsentméér verdiensten en een koop
krachtiger volk.
V Drang naar bijzonder onder
wijs.
Naast ons Kameroverzicht willen we
toch eventjes een woord vair hulde bren
gen aan den braven heer Ketelaar.
'i Is altijd aangenaam en verdient dank
wanneer de tegenstander met arguinen-
£n aankomt, waarvan wij partij kunnen
;rekken.
Zulks nu deed dc heer Ketelaar, toen
hij betoogen ging, dat de openbare
school toch zoo geweldig leed door de
aprichting van al die bijzondere scholen.
Er kwamen steeds meer kleine... open
save schooltjes, zöo zuchtte hij.
In 1890 waren er 16 van die kleine
schooltjes bij het openbaar eu 30 bij
set bijzonder onderwijs in 1896 waren
4ie cijfers 33 en 32, in 1-900 114 en 84
m 1903 240 eu 160, in 1909 268 en
lil8 en thans 272 en 70. De verliou
Jfrag is dus voor het openbaar onder
wijs steeds ongunstiger, voor het bijzon
der steeds gunstiger geworden, terwijl
<aok liet absolute cijfer bij het bijzonder
vndcrwijs sinds 1905 jaar van aanne
ming van dc wct-Kuyper belangrijk
gedaald.
Ook het feit dat er in 1890 sledhts
één openbaar onderwijzer op wachtgeld
is en dat er thans 107 zijn, toont, hoe
zeer de openbare school door de bijzon
dere wordt leeggepompt.
Een en ander moest volgens den heer
Ketelaar bewijzen, dat het „bouwwette-
•fcé" een verderfelijk iets is, maar zijn
statistiekje toonde o. i. alleen, dat de ge-
Soovige ouders ten zeerste op bijzonder
onderwijs gesteld zijn. Waar zij maar
Iainnen, nenren zij hun kinderen van de
openbare school af wat zij toch ino-
jgeu doen niet waar, want we leven in
een vrij land.
En waar nu het Bouwwetteke" die
Ouderlijke vrijheid al weer meer* in de
ïtatid werkt, daar moesten de ware vrij
heidsvrienden en dat zijn immers de
vrijzinnigen dat wetje gaarne hel
pen aannemen.
intusschen den heer Ketelaar dank voor
hét mooie resultaat van zijn snuffelen.
V Vaderlandsliefde.
Het „Bouwwetieke" heeft de vrijzin
nigheid opeens ook weer bang gemaakt
ivoor de aankweeking van vaderlands
liefde, waarmede -het op de Roomsdie
scholen zoo verdacht zou gesteld wezen.
Nu zouden we vooreerst wel eens aan
getoond willen zien en op bewijzen
komt het immers aan dat 'thuidige
Roe >msche geslacht, hetwelk dan toch
grootendeels op bijzondere scholen zijn
opleiding genoot, yi vaderlandsliefde en
in (rouw aan het Vorstenhuis zou achter
staan bij dc rest der natie.
Dat besvijs zal men niet kunnen op
diepen.
Maar bovendienzou de vaderlands
liefde niet veiliger zijn in die scholen,
Maar het voorschrift: „Vreest God, eert
den Koning" in eere wordt gehouden,
dan in dezulke, waarvan het onderwij
zend personeel de rangen der S. D. A. P.
•helpt stevigen
Daar moest de heer Ketelaar nu ook
eens een statistiekje van maken.
ALüC.ViELN OVERZICHT.
£keds meer komen van overal dc be
richten van het sluiten en stilleggen van
openbare en particuliere ondernemingen
naar aanleiding der
mijnwerkersstaking in Engeland
De „Evening Standard" stelt vast, dat
de crisis rechtstreeks ruim 5 millioen
personen treft. En de ellende vermeer
dert zich.
In de armere wijken van Londen be
ginnen de prijzen der levensmiddelen te
stijgen. Men vermoedt ook spoedig al-
gemeene stijging van den prijs van het
brood.
Wat de houding der stakers aangaat,
heeft de secretaris van het uitvoerend
comité der mijnwerkers na de bijeen
komst van gister gezegd, dat de mijn
werkers in het bondsgebied den arbeid
nog niet weer zullen opvatten.
Daartegenover heeft Keir Hardie, door
den Londenschen correspondent van de
„Matin" geïnterviewd, verklaard, dat de
mijnwerkers hun partij reeds gewonnen
hadden. De regeering zou de schaal van
minimum loonen, zooals deze voor ieder
district door den bond van mijnwerkers
waren vastgesteldbillijk cn redelijk
achten en Woensdag of Donderdag de
mijneigenaars tot de aanvaarding daarvan
dwingen met het dreigement van de in
diening van een wet. Maardag, Dinsdag
uiterlijk, zou de staking geëindigd zijn.
Wat betreft de staking iu de mijnen
van het
Roer-gebied
waarin door de Christelijke bonden ge
waarschuwd werd tegen voortzetting om
zuiver tactische redenen (doordat nog
geen 40 pet., georgauiseerd is, kan de sta
king lang duren, terwijl dc weerstands-
kas slechts voor 14 dagen toereikend is),
hebben de mijneigenaars geantwoord op
de eischen, door de drie vereeuigingen
van mijnwerkers gesteld. Zij wijzen het
ingaan op die eischen af op grond van
het feit, dat ze niet van de mijnwerkers
zelve waren uitgegaan.
Het was de taak van de arbeiders
commissies, als de aangewezen verte
genwoordigers, voorstellen, bezwaren en
wenschen van de mijnwerkers ter kennis
van de mijubestüreiy'te brengen. Tot on
derhandelingen met de arbeiderscommis
sies was men bereid.
Verder zijn aan de mijn Scharnhorst
gistermorgen vroeg van de 615 man sterke
morgenploeg slechts 19 werkwilligen op
gekomen. De overigen blijven bij de sta
king volharden.
Aan de beide Kaiserstuhl-inijnen heb
ben zich echter de weer volledige mor-
genploegen aangemeld. Tot de andere
mijnen in het Dortmundsclie inijngebied
is de stakingsbeweging niet overgeslagen.
Aan de in het inijngebied van Heme
en Recklinghausen gelegen mijnen van
de Harpeneer Bergbau A. G. zijn loons-
verhoogingen in het uitzicht gesteld.
Wat de
Fransche mijnwerkers
behooren te doen iu verband met de sta
king iu Engeland en met de beslissingen
die er eenige weken geleden op het mijn-
werkerseongres te Angers zijn gevallen,
is sedert eergisteren de uitvoerende com
missie van de bond van mijnwerkers te
Lens bijeen.
De vergaderingen der commissie zijn
strikt geheim. Men weet echter, dat zij
zich gisteren bezig gehouden hee.t met
de organisatie van de werkstaking van
vier eu twintig uur op 11 dezer, voor het
geval de bond van mijnwerkers het noo-
dig macht achten tot die staking over te
gaan.
Te Cannaux (Tarn) en te St. Etienne
(Pyreneeën) hebben de mijnarbeiders
zich uitgesproken vóór de vier eu twintig
uurs-staking op 11 dezer als middel om
de op het mijnwerkerscongres van An
gers kenbaar gemaakte eischen ingewil
ligd te krijgen.
In China
neemt de oproerige beweging steeds groo
ter afmetingen aan.
De „Daily Telegraph" verneemt uit
Peking, dat de telkens inkomende be
richten het buiten twijfel stellen, dat er
iu de Kausoe-provinciën en in Sjensi en
Sjansi een vreeselijke bandeloosheid is.
Er heerscht daar een militair terrorisme,
dat Joeansjikai overal tot onmacht doemt
zelfs in Peking.
De „Times" verneemt uit Nanking, dat
de voorloöpige revolutionaire regeering
aldaar een telegram gestuurd heeft aan
de buitenlandsche gezanten te Peking,
.waarin zij de jongste gebeurtenissen be
treurt en aankondigt, dat maatregelen
zullen worden genomen om Joeansjikai te
steunen door hef zenden van republikein-
sche troepen uit Zuid-China, aan welke
troepen de soldij betaald is.
Maar blijkbaar zullen die troepen niet
in staat zijn om Peking spoedig te berei
ken, tenzij de spoorwegen weer behoor
lijk fuuctionneeren.
De „Times" verneemt u.t Nanking, dat
zeshonderd man buitenlandsche troepen
(Engelschen, Frauschen, Amerikanen en
japanners) te Peking zijn aangekomen,
terwijl 1000 maii Japansche troepen uit
Port Arthur heden te Tientsin verwacht
worden.
Het feit, dat de Chineesche troepen Pe
king hebben veriaten, heeft gemaakt, dat
de Mantsjoe-soldaten daar iiu in de meer
derheid zijn. Er bevinden zich te Peking
thans slechts 55«0 man Chineesche troe
pen, tegenover 18,000 man Mantsjoe-sol
daten, ongerekend nog de brigade Mant-
sjoe-troepen, die in het zomerpaleis gele
gerd is.
Zooals een telegram van gister meld
de, is een kroonpretendent opgestaan,
markies Tsjoetsjengtoe, rechtstreeks af
stammeling van keizer Wanli, uit de
Ming-dynastie. Het heet, dat hij een
schrandere, wèlbelezen C' inees is, die
veel aanhang bezit in de staten Anhoei,
Hoepei. Zijn candidatuur zou wel kun
nen slagen, wanneer hij het leger op zijn
hand krijgt.
De Italianen in Tripolis
krijgen het vuur steeds nader aan de
schenen gelegd. Ze kunnen hun neus
niet buiten hun versterkte plaatsen sie-
ken of ze krijgei. er een Icelijken klap op.
In de laatste dagen zijn hun verliezen
bij dergelijke gelegenheden nog al flink
geweest, naar eigen opgave wel te ver
staan, en dan is het in den regel nog veel
erger.
Nu komt er nog bij, dat ook de sultan
van de Somali's den heiligen oorlog aan
de Italianen heeft verklaard.
Intusschen blijft de Porte maar be
zorgd voor een eventueel verschijnen van
de Italiaansche vloot voor de Dardarnel-
len of in de Adriatische Zee. Tegen het
laatste wordt de haven van Saloniki door
mijnen en een paar oorlogsschepen ver
sterkt, tegen het eerste is de doorvaart
door de Dardarnellen gedurende den
nacht voor schepen komende uit de Aege-
ische Zee en met bestemming naar de
Zwarte Zee of omgekeerd verboden ge
worden.
GEME NüD.
Thans wordt ook van Italiaansche
zijde ambtelijk bevestigt, dat keizer
Willem en koning Victor Ema
nuel elkander in Venetië zullen ontmoe
ten.
De Landdag van hetvorsten-
dom Rudolstadt, waarin, zooals
men weet, de socialisten in de meerder
heid zijn, heeft gisteren een voorstel van
de regeeriiig toi wijziging van het kies
recht verworpen. De Landdag werd daar
op ontbonden.
De ontbinding van dit eerste socialis
tische parlement van de wereld had men
reeds verwacht. Zij is een gevolg van de
besliste houding van de regeering, die
haar voorstel, dat al tweemaal door den
Landdag is verworpen* niet wilde laten
varen.
De Landdag heeft niet eens de begroo
ting behandeld. Nu blijft de bestaande
begrooting nog 3 jaren van kracht. De
regeering kan in geval van nood ook
alleen wetten maken, maar 'deze behoeven
dan de goedkeuring van den nieuwen
Landdag, waarvoor binnen 3 maanden
nieuwe verkiezingen moeten plaats heb
ben.
Te Ween en treft men reeds uitge
breide maatregelen voor het Eucha
ristisch congres, dat daar in Sep
tember gehouden zal worden.
De burgemeester der stad heeft in een
conferentie van journalisten van plaat
selijke bladen enkele bijzonderheden me
degedeeld omtrent de manier, waarop
men den reusachtigen toevloed van
vreemdelingen dacht te herbergen. Hij
rekende op niet minder dan een 120.000
bezoekers gedurende het congres en daar
de plaatsen in de hotels niet toereikend
zijn, moesten andere schikkingen getrof
fen worden en in den onmiddellijken
omtrek van de stad hulpgebouwen wor
den opgetrokken, waarmede nu zal wor
den begonnen.
Verder deelde de burgemeester nog
mede, dat hij den cong.esleden in naam
.v&a d$ fct&d lifit welkom toe zal roepen.
Buitengewoon zeide hij verblijd te zijn
over den luister, die door het congrs
waarvan het beschermheerschap door
den keizer was aanvaard over de stad
komen zou.
De „Temps en de „Liberté" bevesti
gen, dat de Franse h-S paanscheon-
derhandeliiigen op ernstige moei
lijkheden stooten. De „Temps" zegt, dat
Poincaré heden, den Spaaanschen gezant
bij zich ontvangende, hem zijn verwon
dering over de ontoeschietelijkheid van
Spanje heeft kenbaaar gemaakt, welke
houding van Spanje het goede resultaat
der onderhandelingen in gevaaar zou kun
nen brengen.
Volgens bij de Porte ontvangen in
lichtingen zullen de beschermende mo
gendheden niet tot een nieuwe bezet
ting van Kreta overgaan.
De duurte der levensmidde
len mindert. Sommige Fransche bladen
wijzen met hoopvolle opgewektheid op
het gisterochtend voor het eerst na maan
den in de hallen te Parijs waargenomen
verschijnsel, dat de prijs van melk, eieren
en boter iets gedaald was.
- De Engelsche kiesrecht
vrouwen zijn weer bezig. Bij massa's
gooien ze overal in Londen de ruiten in
van staatsgebouwen en eveneens bij mas
sa's worden de steenwerpsters in hechte
nis gezet. Ze komen er nu niet meer zoo
genadig af als vroeger. Tot dusver waren
ze alleen tot opsluiting veroordeeld. Nu
heeft de rechter er een paar tot dwang
arbeid veroordeeld. Of dit nu indruk op
die furies zal maken
Het is op de A r g e n t ij n s c h e
fl poof-w-egfiii nog- niet rustig. De ver
tegenwoordigers der machinisten hebben
de regeering medegedeeld, dat eenige
spoorwegmaatschappijen de na de laat
ste staking aangegane overeenkomsten
geschonden hebben. De regeering heeft
de maatschappij daarop opmerkzaam ge
maakt.
Uit Praag wordt gemeld, dat de so
ciaal-democratische arbeiders in de
Noord-westelijke kolendistricten
vail Bo li em e n 25 pet. loonsverhoo-
ging gevraagd hebben. Zij hebben veer
tien dagen bedenktijd gegeven en zullen
bij weigering staken. 12,000 man zijn er
bij betrokken.
Na een reeks van samensprekingen
tusschen de mijneigenaars en (mijnwerkers
uit de Amerikaansche anthra-
ciet-districten hebben de eersten de
eischen betreffende een loonsverhooging
afgewezen.
De vereeniging van werkgevers in
liet Berlijnsche kleermakersbe-
d r ij f, die bij de algemeene vereeniging
van werkgevers aangesloten is en die on
geveer 600 leden telt, heeft Maandag
nacht besloten de overeenkomst m,et de
kleermakersbedienden over het loonta-
rief te erkennen.
Volgens de „Frankfurter Zeitung" zal
den 9den Maart in 158 steden van
Duitschland het werk in het kleermakers-
bedrijf worden neergelegd. Alle pogin
gen om tot overeenstemming te geraken
zijn mislukt. De werkgevers verklaren
zich met hun collega's in de 32 steden,
waar reeds den lsten Maart het werk is
neergelegd, solidair.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is aan den kolonel N.
Bosboom, commandant van het 2e reg.
veld-artillerie, eervol ontslag uit den mi
litairen dienst verleend
zijn benoemd bij het wapen der artil
lerie, bij den staf van het wapen, tot ka
pitein, de eers te-lui tenants K. E. Ouden
dijk en L. Tielenius Kruythoff Czn.
bij het 2de regiment veld-artillerie, tot
commandant van het korps, de kolonel
W. F. Poptot luitenant-kolonel, de
majoor J. W. Vcrff, bij het 3de regiment
veld-artillerie, tot majoor, de kapitein jhr
E. H. J. Storm van 's Gravesande, tot
eerste luitenant, de tweede-luitenaut S.
J. van den Berghbij het 1ste regiment
vesting-artillerie, tot eerste-luirtenant, de
tweede-luitenant F. H. Wanninkhofbij
het 3de regiment vesting-artillerie, tol»,
commandant van het korps, de luite
nent-kolonel H. B. Molltot majoor, de
kapitein K. C. Ketner; tot kapitein, de
eerste-luiienant H. Harmsen tot eerate-
luitenant, de tweede-luitenants C. de
Wijs en T. Ziedses des Plantes bij het
4de regiment vesting-artillerie, tot kapi
tein, de eerste-luitenant T. JE. Palairetf
üooglaudL
Aftrek pensioenbijdrage.
Een rijksambtenaar kwam bij Ged. Sta
ten van Friesland in beroep tegen zijn'
aanslag in den hoofdelijken omslag iu
de gemeente O., omdat de Raad bij de
berekening van het belastbaar inkomen
de pensioenbijdrage niet had afgetrok
ken. In de verordening werd zoodanige
aftrek niet met name vermeld.
Ged. Staten hebben de reclame toe
gewezen uit overweging o.a. dat het niet
uitdrukkelijk vermelden in art. 3 (waar-
in de aftrek wordt geregeld) van de
krachtens de wet .of wettelijke verorde
ning verplichte pensioenstortingen g en
beletsel vormt om zoodanige bijdrage,
die een ambtenaaar als het noodwendig
gevolg van het bekleeden van zijn ambt
krachtens de wet verplicht is van het be
drag, waaarop zijn jaarwedde is bepaald,
af te staan en die reeds terstond bij
de uitbetaling van zijn wedde wordt in
gehouden, waarover dus geheel buiten
zijn wil door den wetgever wordt be
schikt, zij het ook om hem of nabestaan
den, in de toekomst aanspraak op pen
sioen te geven, in mindering te brengen,
omdat van zoodanige bijdrage niet kan
worden gezegd, dat zij door den betrok
ken persoon in geld of geldswaarde
wordt verkregen.
Consenten kustvisscherij.
De Minister van Landbouw, Nijver
heid en Handel heeft aan de burgemees
ters der beirokken gemeenten medege
deeld, dat hein gebleken is, dat sommige
van de autoriteiten, die ingevolge art.
12, 2e lid, der Visscherijwet zijn belast
met het uitreiken van consenten voor
de kustvisscherij in de meening verkee-
ren, dat, indien die visscherij met jou
vaartuig wordt uitgeoefend, alleen de
schipper van het vaartuig in het bezit
van een consent behoeft te zijn. Naar
het gevoelen van den Minister moet in
dit geval ook de bemanning van het vaar
tuig van een consent zijn voorzien.
Gedwongen winkelnering.
De „Nieuwe Tilb. Courant" verhaalt
als een staaltje van den meest schrijnen-
deu vorm van gedwongen winkelnering
het volgende
De patroon dwingt zijn knecht brood
bij een bepaalden bakker te nemen. Als
loon voor dezen dwang brengt hij bij de
loonaftrekking iets anders doet hij er
niet voorden prijs van het brood
van 18 cents zooals men algemeen
liet brood betaalt op twintig. De brave
patroon spreekt den bakker aan en zegt:
„Als gij mij het brood niet e 1 f cents iu
rekening brengt, levert gij niet meer aau
mijn knechts. En wat doet de bakker?
Ook hij leeft onder den druk der om
standigheden en heeft ootmoedig voor
de eerlijkheid van deii patroon der ar
beiders, die bij hem brood moeten koo-
pen, te buigen. Hij rekent dus den pa
troon elf cents, zoodat deze zeer eer
lijke man met niets te doen dan zijn
arbeiders aan het eind der week het loon
af te trekken, negen cents op elf verdient.
Onze bakker intusschen, die uit ecu
pond meel er geen twee kan wegen, kan
voor elf cents geen behoorlijk brood le
veren.... en geeft te min gewicht of knoeit
met zijn waar.
KORTE KRONIEK.
De minster van financiën maakt aait
belanghebbenden bekend, dat geduren
de de maanden April, Mei en Juni aan
staande, dagelijks, Zon- en feestdagcu
uitgezonderd, ten kantore van de betaal
meesters de voldoening zal plaats heb
ben van de in de verschillende Grootboe
ken ingeschreven pensioenen ten laste
van de Nederlandsche Staatsbegrooting,
loopende over de eerste drie maanden
van het jaaar 1912.
Maandagavond is opgericht de Am-
sterdamsche Blindenbond, die zich teu
doel stelt Amsterdamsche blinden moreel
en financieel te steunen.
De heer E. A. Willekens, burge
meester van Reuzel, heeft wegens hoo
ien leeftijd ontslag gevraagd. Hij heeft
den ouderdom van 73 jaar bereikt.
Vandaag zal er, zoo schrijft men aan
„Het Volk", een conferentie worden ge
houden van vertegenwoordigers derGlas-
fabrikantenvereeniging en der arbeiders
organisaties in dat bedrijf, ter bespreking
van de afschaffing van den nachtarbeid.
De gewone audiëntie van den mi
nister van financiën zal op Donderdag 7#
die van den minister van waterstaat op
yrijdag 8 dezer niet plaats hebben.
