RONA
Van Houtens
Cacao
Ingezonden Mededeelingen.
Kiezerslijst.
Liefde en Haat.
De goede Cacaosmaak is in dit
product weer volkomen ontwikkeld.
Tweede Blad, behoorende
bijDeLeidscheCourantvan
Woensdag 28 Febr. no. 726.
1 Maart laatste betaaldag der belasting.
23 Maart ter visie ligging en verkrijg
baarstelling der voorloopige kiezerslijst
en bijbehoorende lijsten.
23 Maart tot en met 15 April gelegen
heid tot reclame.
Tot 21 April: ter visieligging en ver
krijgbaarstelling der reclames.
Vóór 15 Mei: definitieve vaststelling
üer kiezerslijst.
We zullen dit lijstje nu en dan af
drukken. Aanzien doet gedenken.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
De Armenwet.
lu één namiddagvergadering heeft de
[Tweede Kamer de algemeene beschou
wingen over de Armenwet afgedaan en
bovendien een 16-tal artikelen van het
wetsontwerp goedgekeurd.
De heeren Tydeman en Kuyper voer
den bij het algemeen debat het woord.
Beiden waren met het ontwerp ingeno
men, al zag geen van tweeën daarin zijn
verlangens volkomen bevredigd. De heer
[Tydeman wenscht meer macht aan de
burgerlijke Armbesturen te geven; dr.
Kuvper ziet in de uitbreiding van de
bevoegdheden van het burgerlijk Arm
bestuur een beperking van het arbeids
veld der kerkelijke instellingen. Maar
noch voor mr. Tj'deman noch voor dr.
Kuvper zijn de bezwaren ernstig genoeg
•om hun stem aan de wet te onthouden.
Mr. Tydeman prees het wetsontwerp
bovenmatig. Het is z. i. een der beste pro
ducten van wetgeving vai. den laatsten
tijd, één geheel vormend, en als compro
mis een meesterstuk, waarin men de be
kwame hand van Minister Heemskerk her
kent. Minister Heemskerk had dan ook
ecne gemakkelijke verdediging. Overigens
Minister Heemskerk had dan ook eene
toonde Z.Exc. zich bij "de artikelen erg
plooibaar; een amendement van den heer
Rink en twee van den heer de Beaufort
nam hij over en bespaarde daarmede der
Kamer debat en stemming over punten
van ondergeschikt belang.
Hoofdstuk I, houdende algemeene be-
jpaüugen, is afgedaan. Vandaag beginnen
wij aan hoofdstuk II over de burgerlijke
•en de gemengde instellingen.
Uit de Pers.
Katholieke organisatie.
Een Leidsch werkman schrijft over
bovenstaand onderwerp in „De Voor
hoede."
Moest het niet zijn? Het Centraal Bu
reau der Katholieke .Sociale Actie, de
'kern, van waaruit al Roomsch leven en
bewegen gaat over gei-.eel Nederland, en
welke ook die gansche beweging weer
tot zich trekt, dat nH staat te midden van
een bloeiende Roomsche beweging, in de
onmiddellijke nabi.heid \au eene gezon
de Roomsche vakbeweging vol ijver en
een ongeke. de gcestd if', cn met een wil
len en een werken
Moesft het niet zijn Waar het ge
bouw der K. S. A. zijne muren verheft,
da,t het stond binnen een bolwerk, ge
vormd door onvermoeide werkers, door
één leger van strijders, bezield met het
feu sacré voor Roomsch leven in ihett al
gemeen, voor de Roomsche vakbeweging
in het bijzonder?
Moestt het niet zijn Dat thier in Leiden
de algemeene ontwikkeling der werklie
den, minstens op een even hoog peil
ürtoniJ, ais uie aer werKlieden van andere
plaatsen Dat in Leiden niet één onge
organiseerd, veel minder neutraal geor
ganiseerd was?
Moesjt het niet zijn Dat Roomsch Lei
den de Voorhoede vormde der K. S. A.
FEUILLETON.
ROMAN UIT WESTFALEN.
74)
Dirk .Tweehuis was opvallend stil ge
worden. Hij dacht dikwijls aan Cathriens
woorden. Eerst had hij verondersteld, dat
K>ok zij hem wilde bespotten en hij beeldde
dat zich een oogenblik in. Maar niet lang
'daarna kwam hij tot de erkentenis, dat zij
(volkomen gelijk had. Zij had hem de
:oogen geopend en hij wilde daarom pro-
'becren, of hij het voorgevallene in het
verleden goed kon maken. Hij verlangde
•naar rust en vrede.
De dag van de gerechtszitting brak aan.
Weer moesten de meeste boeren van
'den Brink te Münster als getuigen ver
schijnen. 'tWas de ongunstigste tijd van
het jaar: de oogsttijd. Dan was elk uur
goud waard en nu moesten zij voor een
jmau naar Münster gaan, voor vvien zij,
lals 't waar was wat Karei Plemping te
verstaan gaf, geen achting konden heb
ben. Van harte wenschten zij hem alle
kwaad toe; zóó boosaardig waren zij
tegen hem gestemd.
de Voorhoede van Roomsch Nederland?
die voorbeeld gaf en leiding?
Leiden docelt
Zoo moest het zijn
Zoo kan heft worden
Hoe? Door organiseering. En 'It is
tijd, meer dan tijd, Roomsch Leiden is
ver ten achter op de sociale- en poli
tieke terreinen bij andere steden in Ne
derland
O, meen toch niet, R. K. werklieden
van Leiden, dat de K. S. A. hare strijd
en vlugschriften, hare gansche stapels
van ontwikkelingslectuur uitsluitend in
massa verspreidt onder de arbeiders ver
buiten de grenspalen uwer gemeente, dat
zij hare sprekers uitzendt ter ontwikke
ling en organiseering der Roomsche
werklieden ,die den naam van Leidenaars
niet dragen, neen ,neen zulks niet. Ook
voor u arbeidt zij dag aan dag, ook u
biedt zij hare lectuur, ook gij kunt be
slag leggen op hare sprekers, hare on
derwijzers. Aan U, en aan U alleen kan
kan zij alles geven wat tot uwe hoogere
ontwikkeling leidt, en juist, omdat gij in
hare onmiddellijke nabijheid vertoeft.
Maar waarom respecteert gij haren
arbeid dan niet? Waarom grijpt gij niet
met beide handen elke gelegenheid aan
om u te ontwikkelen, waarom leest gij
niet? waarom denkt gij niet? Mo fijt ik
van u zeggen, omdat gij niet voelt, om
dat gij niet durft
Waar kan ik u zoeken, uwe Room
sche organisaties, R. K. slagersgezellen,
Mannen van de Post, Drankbereiders,
Transportarbeiders, Politiebeambten, Le
derbewerkers, Winkelbedienden, Naai
sters, strijksters, o, waar moqt ik u allen
zoeken, gij allen, die in Leiden geen,
totaal geen organisatie bezi,t? Terwijl
uwe makkers, uwe collega's in andere
steden, reeds tal van jaren hunne vak-
vereenigingen en bonden bezitten en
welke reeds vruchtdragend voor hen heb
ben gearbeid en nog steeds werken.
Waar kan ik u zoeken, Leidsche werk
man? In deze winterdagen achter de
warme kachel, in de stamkroeg, op bet
tooneel, bij uitvoeringen, voor het no
tenblad in de harmoniegezelschappen, in
de ziekenpotten- en lolclubjes
Kan ik u daar zoeken, en zal ik u daar
vinden r
Ik vraag u, kent gij dan geen plichten
tegenover uwe makkers op de werkplaat
sen, in de fabrieken, plichten tegenover
uw huisgezin Meent gij een vrijbrief
te hebben, en u niet behoeven aan te
sluiten bij het leger dat den strijdt voert,
den grooten strijd om het evenwicht
in de maatschappij te herstellen en haar
terug te voeren in dc banen van chris
telijk gelooven en leven en bewegen?
Ik vraag u, zijn uwe loonen reeds op
zulk een peil, dat gij er fatsoenlijk-
var. kunt leven, en uw vrouwen en uw
kinderen, er niet alleen fatsoenlijk van kunt
leven, maar een behoorlijke buisvesting
een doejmaiigc kleeding u kunt ver-
oorlooven, uw kinderen degelijk onder
wijs kunt laten geven is uwe arbeids
tijd reeds geregeld? werkt gij onder
gunstige arbeidsvoorwaarden? staat ge
geïsoleerd wanneer droevige dagen van
ziekte en werklooshedi u treffen? Hcer-
schen er geen wanverhoudingen in uwe
bedrijven? zijt gij niet afhankelijk van
willekeurige handelingen van de zijde uwer
werkgevers Voelt gij daar niets voor
en streeft igij dan niet naar sodiale weitge-
ving. die u bescherming biedt, uw leven,
uwe gezondheid in de fabriek, in uwe
woning? die uwe vrouwen en kinderen
in bescherming neemt, waar de werkge
vers te vee! van hunne krachten zouden
willen vergen
Neen, dit alles bezit gij niet, en gij
streeft er niet naar, maar laait anderen
daarvoor werken, dagen en nachten. En
gij blijft vèr verwijderd van de groote
Roomsche beweging, gii bebt 'haar niet
lief, omdat gij haar niet kent, gij ver
moedt niet dat gij een plich'tverzaker zijlt,
tegenover uw huisgezin, uwe kameraden
en de Roomsche zaak in het algemeen.
Dan roep ik in u wakker het gebod
„hebt uwe naaste lie f". Neen, niet
van verre blijven staan, maar inee aan
den arbeid, in het belang van uwe broe
ders, die om u heen een rampzalig le
ven leiden. Denk maar aan die ellendige
krotten van woningen, aan de treurige
'tWas een warme dag; geen windje
bewoog zich. Reeds des morgens was
de hitte ondragelijk; de planten lieten
vermoeid hun bladeren hangen en de
vogels zochten op beschaduwde plekjes
een schuilplaats. Het vee zocht naar een
beetje water en voerde een verbitterden
strijd niet de onbarmhartige bloedzuigers
de horzels.
De mannen keken verdrietig door de
vensters van het gerechtsgebouw. Er was
onweer in zicht en zij moesten hier staan
en luieren, totdat het den hoogen heeren
zou behagen hen voor te roepen.
Maar nog eens brak de zon door de
wolken, die hare glans verduisterdende
boeren verademden. Nog twee, drie da
gen moest het weer 't uithouden en al
het hooi zou binnen wezen...
Dirk Tweehuis werd tot een geldboete
Hij had dit vonnis vooruit verwacht
van twintig talers veroordeeld, alsmede
de /kosten van het geding,
en ergerde er zich niet veel aan. Hij
wenschte slechts, dat de strijd om den
weg van de baan was. In den vervolge
zou hij zich niet meer met zulke dingen
inlaten. Evenals in de lente ging hij ook
vandaag naar den advocaat om over den
stand der zaken te worden ingelicht.
De advocaat haalde de schouders op,
zocht onder stoffige paperassen de acte
toestanden onder de fabrieksmeisjes, enz.
Gij lacht! Gij roept uit: overdreven;
gij fluistert: allemaal fantasie. Maar
bij God wij noodigen u uit eens met
ons een avond een bezoek te gaan bren
gen in dc donkere wijken van uwe wel
varende fabrieksstad Leiden. Daar zult
gij vinden de praktijken voortgevloeid
uit liberale wereldbeschouwingen en li
berale theorieën. Wij zullen u brengen,
waar levens vol droeve mysterie, in stil
te, wachten tot de dood zal komen, die
een einde maakt aan den levensstrijd, zoo
zwaar gestreden. Wij zullen u brengen,
waar de uitgeteerde den arm vloekend
verheft tegen de maatschappij, die hem
heeft uitgeworpen, tegen den godsdienst,
van wien zij ineenen geen heil te ver
wachten. O,- gaat eens mee ,gij allen
Om hen, om die massa zedelijk en
stoffelijk omhoog te iheffen, moet gij u
organiseeren. Dat is werkmansplicht, dat
is broederplicht
Maar daar is nog meer, daar staat een
leger op de sociale en politieke terreinen
wiens doel her is een andere wereldbe
schouwing door te voeren, tegenover die
der Christelijke, ik bedoel het socialisme.
Ook in dit licht gezien is Katholieke
organisatie Christenplicht.
Staat dan op, R. K. Werklieden van
Leiden, organiseert u, 't is méér
dan t ij d
STATEN-GENERAAL.
TvVEEDE KAMER.
Zitting van Dinsdag 27 Februari.
Het algemeen debat over de herzie
ning der Armenwet werd geopend
door den heer Tydeman (O. L.) die
het ontwerp prees als een knap stukwerk
maar toch een gevoel van onbevre-
digheid te kennen gaf, omdat, ofschoon
als algemeene regel is aangenomen dat
de particuliere liefdadigheid behoort te
voorzien in de armenzorg, desniettemin
het subsidiaire karakter van de openbare
armenzorg is behouden gebleven.
Hij zet in den breede uiteen dat de wij
ze, waarop dit subsidiaire karakter gemo
tiveerd wordt, nl. dat hc-t burgerlijk arm
bestuur minder waarborgen zou bieden
voor een goede wijze van ondersteuning,
niet te aanvaarden is, en hij is overtuigd,
dat het stelsel, waarbij het burgerlijk arm
bestuur slechts aanvullend optreedt, tot
onbevredigende resultaten moet leiden.
De heer Kuyper (A. R.) verheugde
er zich over dat bij dit ontwerp de twee
antiihetische stroomifigen betreffende ker
kelijke en burgerlijke liefdadigheid tot
elkaar zijn gebracht en prees hei na een
breedvoerig historisch overzicht, dat Mi
nister Heemskerk de eerste bewindsman
is die, ofschoon de vrijheid van de ker
kelijke en de particuliere liefdadigheid in
dit ontwerp nog niet tot algehecle volko
menheid Ls gebracht, toch ten slotte den
weg heeft \veten te vinden die tot alge-
heele samenwerking kan leiden, want
naast de erkenning van de vrijheid van
de kerkelijke philantrophie siaat de erken
ning dat ook de overheid op het gebied
van de armenzorg eene roeping te ver
vullen heeft.
Spr. acht overheids-armenzorg niet
zoozeer nog geboden uit een beginsel
van liefde, dan wel uit een commer
cieel economisch oogpunt.
In den breede betoogde spr. dat de
verkregen overeenstemming die niet aan
de humanisten, maar aan de be
moeiingen der Christelijke Kerk te dan
ken is, zegenrijke gevolgen voor de ar
menverzorging zal hebben, door de wer
king van den Armenraad. Spr. zal van
harte voor Ihet ontwerp s,temmen.
De Minister van Binneniand-
sclie Zaken, de heer Heemskerk,
verheugt zich in de gevonden oplossing
en dat deze oplossing gevonden is niet
op humanistischen, maar op Christelij-
ken grondslag.
Tegenover den lieer Tydeman verde
digt de Minster het subsidiaire karakter
van de Overheidsarmenzorg. De over-
overheid moet altijd beginnen met de er-
Kcnrung van de Kerk in het belangrijke
onderdeel harer roeping van betrachting
van naastenliefde, zich uitende in liefda
digheidszin.
krabde zich even achter de ooren en
zei met een bedenkelijk gezicht:
„Tweehuis, ik moet je eens iets ern
stigs zeggenJ e zult ook dit proces ver
liezen. Geloof mij, er is niets aan te
doen. Gij bent wel is waar de eigenaar
van den weg, maar uw voorouders heb
ben bij overeenkomst aan de bewoners
van den Brink het gebruik van het pad
toegestaan. Dat staat ononistootelijk vast.
Sjiaar dus de kosten van de verdere pro
cedure en leg de zaak bij."
„Ja, maar wat moet ik doen?" vroeg
Dirk halfluid.
„O, dat is zeer eenvoudig. Ik deel den
beiden aanklagers mede, dat gij het ge
bruik van uw weg toestaat, zoodat de
zaak eene oplossing heeft gevonden. Gij
zelf hebt dan niets meer te doen."
Als betalen vulde de boer in ge
dachten aan, doch wachtte zich wel hier
aan uiting te geven. Hij verwijderde zich
spoedig van het kantoor, nadat hij den
advocaat volmacht had gegeven in vreed-
zamen zin den aanklagers te schrijven.
Vandaag hield hij zich niet lang te
Münster op. Hij spande dadelijk in en
reed den landweg naar Greven op.
„Nu zullen de menschen eindelijk wel
tevreden zijn", dacht hij; „zij hebben
het spel gewonnen. O, wat ben ik toch
een domme vent geweest om ine dit
Na re- en dupliek werd. het algemeen
debaat gesloten.
Art. 1 en verschillende verdere arti
kelen werden goedgekeurd, hetzij zonder
debat, hetzii na enkele korte opmerkin
gen, waarbij de Minister eenige kleinere
amendementen, vormkwesties betreffen
de, overnam.
De discussie vorderde tot art. 16.
Rechtszaken.
Haarlemsche Rechtbank.
Voor de rechtbank heeft terecht ge
staan graaf J. N. L. van L. te Lisse,
die een commies der belastingen aldaar
zou hebben toegevoegdje bent een nieu
we bezem; ik geef niets aan; het is je
lui alleen om percenten en fooien te
doen.
Bekl. ontkende, hij had alleen gespro
ken over een nieuwen bezem, toen de
commies hem kwam vragen of hij nog
niet een vierden mannelijken dienstbode
had aan te geven. Eisch f100 of 5 d.
De rechtbank veroordeelde A. K., vee
houder te Haarlemmermeer, we
gens melkvervalschirig tot 14 d. gevange
nisstraf eii C. v. d. S., arbeider, J. B., op
perman, beiden te Lisse, wegens opzet
telijke zaakbeschadiging tot 7 dagen ge
vangenisstraf ieder.
Gemengd Nieuws.
Graandiefstal. De politie te
Rotterdam heeft gearresteerd P. J. Ph.,
een Belg, verdacht van partijen tarwe,
van de de lading van hel stoomschip
Kenley, dat in de Maashaven aldaar ge
legen heeft. Van de lading van dit stoom
schip moest een firma waarbij hij atdee-
lings-chef was tarwe uit Voor-lndië her
komstig, voor ontvangers in Duitschland
verschepen. In pakhuizen aldaar is op
ongeveer 150 zakken tarwe, van deze
lading afkomstig, op vermoeden dat zij
verduisterd zijn, beslag gelegd. De aan
gehoudene is ter beschikking van de jus
titie naar het huis van bewaring gebracht.
De geheele hoeveelheid verduisterde
tarwe wordt op ongeveer 6000 kilogram
geschat.
Verdacht van medeplichtigheid wordt
opgespoord J. van K., sedert Donderdag
voortvluchtig.
Stranding. Men meldt uit Enk
huizen
Op het Enkhuizer zand is een diep ge
laden tjalkschip gestrand. Zes visschers-
vaartuigen zijn uitgezeild om hulp te bie
den. Met het oog op de invallende ebbe
en het drijfijs zit de tjalk gevaarlijk.
Overreden. Op het emplacement
van de Holl. ljz. Sp. Mij. te Winterswijk
is de 28-jarige ongehuwde Duitsche rem
mer F. C., die de rails wilde oversteken
dwaze proces op den hals te halen."
Een fijn stofwolkje dwarrelde op; heel
in de verte aan den horizon van den
westelijken hemel werd een donkere
streep zichtbaar. De lucht werd lang
zamerhand bewolkt en de zonneglans ver
doofde door een mclkkleurigen wolken
sluier. Het loof aan de boonien ritselde;
de vogels vlogen verschrikt en angstig
heen en weer. De aarde scheen een
steunend geluid voort te brengen. Of was
het de warrelende wind, die weldadig
over de aarde streek?
Weer een stofwolk, ditmaal dichter.
Zij omvatte alles en strooide opgejaagd
zand als poeder over de planten. L>e
wind blies sterker en schoof een wolken
deken over de zon. Spoedig was de hemel
blauwzwart. Slechts eenige minder zware
wolken belichten spookachtig het donkere
firmament. De wolken dreven somber
door elkaar.
Plotseling brak 't onweer los als dreunend
trompetgeschal. De boomen bogen zuch
tend en zelfs de trotsche en knoestige
eiken ritselden. Het licht stierf weg, als
door den zwarten wolkendeken bedekt.
Verblindende stralen volgden elkander
met snelheid op; in de verte rolde de
donder angstig. De paarden renden over
den schoongeveegde» landweg; ook hen
was de angst in 'tlijt geslagen en zij
(1051)
door een rangeerenden trein gegrepen en
gedood.
Een handige domino. Op
een der jongste carnavalsavonden heeft
een handige en kwieke domino aardig
zijn slag weten te slaan ten huize van
een der deftigste familiën te 's-Hertogen-
bosch. Terwijl de bewoners op bezoek
waren bij familie en de meiden reeds te
bed waren gegaan, is een verkleede, ver
moedelijk met behulp van valsche sleutels,
het huis binnengedrongen en heeft op zijn
grootste gemak een onderzoek ingesteld
naar de financiën met een tact en behen
digheid, alsof hij heer en meester van de
woning ware geweest.
Hij brak de secretaire van mijnheer en
mevrouw open, ledigde den geldelijken
inhoud men spreekt van samen onge
veer f5000 en verliet, zonder dat
iemand er erg in had, dat hier een dief
op bezoek was, ongestoord met zijn buit
de woning.
Wel moet men gezien hebben, dat een
domino de woning verliet, doch dat was
natuurlijk absoluut niets opvallends, want
met Carnaval komen uit nagenoeg alle
Bosche woningen verkleede menschen, bij
de rijksten zoowel als bij de armsten. En
het ware zelfs niet te verwonderen geweest
dat de meiden of de huisknechts waren
ze nog op geweest den gemaskerde
ongehinderd zijn gang hadden laten gaan,
met de gedachte, dat het een der familie-
genoöten zelf was, die zich op den laten
avond nog even van wat geld kwam
voorzien om nog een flesch te gaan kraken
in de soos of elders. (Tijd).
De verloren zoon terecht.
Het gerechtelijk onderzoek heeft voor
goed uitgemaakt, dat de te 's Gravendeel
door het echtpaar Koster opgenomen jon
gen, die eenige weken geleden te St.
Maartensdijk werd aangetroffen, niet hun
'voor 12 jaren geleden verloren zoon is,
maar Augtisfiën Janssens, uit Beveren
Waes, in België.
Opgehaald. Te Vrochten is uit
den IJsel opgehaald het lijk van een hu
zaar, dat aan kleeding en gestalte is her
kend als dat van den op 26 December
jl. vermisten huzaar G. B. van het 4e regi
ment.
Moord. Volgens Belgische couran
ten is te Antwerpen een diamantbewerker
gearresteerd, verdacht van den aldaar ge-
pleegden moord op den heer Davidson.
Tot viermaal toe gaf hij een alibi op dat
onjuist werd bevonden.
Gisteren is te Essen, aan- da
Roer een Nederlander, die in een herberg
met een troepje landslieden ruzie gekre
gen had, doodgestoken. Een der mannen,
die aan de misdaad medeplichtig is, is in
hechtenis genomen. „N.R.Ct."
Wreed. Gistermorgen is in het
Vondelpark te Amsterdam gevonden het
lijkje van een pasgeboren kind van het
draafden naar een beschutiend onderdak.
De hemel scheen door het bliksemlicht
te zullen splijten; de aarde beefde op
haar grondslagen. Licht op licht, slag
op slag. Maar geen regen! Het fijne
stof, opgestuwd door den wind, drong
in alle poriën van het lichaam en brandde
in de oogen. De storm brulde en raasde
als een onbeteugeld ros over de aarde
en stortte alles, wat in zijn bereik lag,
ter peder.
Daar eindelijk. Ginds lag een kleine
herberg aan den weg. Al was zij arm
zalig, zij bood beschutting. Het schuim
vloog bij vlokken uit de neusvleugels der
paarden. Opeens: een bliksemstraal en
donderslag. De paarden steigerden grin-
nekend. Het rechterpaard trok en viel
op de knie, het andere rende verder,
trok het mee, steigerde en rukte aan
het tuig. Het begon te regenen. In
stroomen daalde het verkwikkende nat
neer en leschte den dorstigen aardbodem.
De inrij tot het kleine erf van de
herberg was open. Aan de staldeur stond
een man met opgestroopte hemdsmouwen
en sloeg met een onverschilligen blik het
spel der wolken gade. Loom kwam hij
naderbij en hielp Dirk bij het uitspannen
der paarden.
(Wprdt vervolgd.)
