No. 788.
Woensdag
7
Februari
1012.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Je Jaargang,
9e £eicbclve Sou/tont
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc, Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
bet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t L30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met gratl»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Aavertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-adverlentiün) 1—5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
De bloedverwantschap er
kend.
De tijden liggen nog niet zoo ver ach
ter ons, dat de vrijzinnigheid boos placht
te worden, verontwaardigd-boos, als
rechts haar verweet: „Gij en de socia
listen zijt feitelijk famiiiede rooden
strekken eenvoudig de familie-tradities
wat verder uit, gaan slechts consequent
verder op het door u gebaande pad."
Men herinnert zich, nietwaar, hoe ijve
rig men links den familieband ontkende.
De liberale en de sociaiisiische beginse
len zouden altegader stoelen op den
wortel der revolutie! Hoe durfde rechts
eoo verwaten zijn, zuiks de vrijzinnig
heid aan te wrijven.
Hoe 't zij, de boosheid is thans ver
dwenen. Er is zelfs de wonderen zijn
de wereld niet uit een zoo familiaire
viemming voor in de plaats getreden, dat
deze maand in de deftige Gids een ar
tikel kon verschijnen van dr. Colenbran-
dtr, waarin een knus samengaan van
„hoed en pet" werd bepleit.
Er. geen samengaan voor een tijdje
voor een speciaal doel, om na 't be
reiken hiervan de kameraadschap weer te
ontkennen. Neen, een innige verbintenis,
voortspruitend uit een gevoel van saam-
hoorigheid.
Luister maar naar dr. Colenbrander:
„Voor de zoovcelste maal is thans
deze politiek van ..samenwerking der
democratische groepen van ffffks en
rechts ter sprake gebracht, en voor
de zooveelste maal is gebleken, dat
zij niet de geringste kans van slagqn.
heeft. Die van de rechterzijde, ook de
meest „democratisch" voelende ele
menten onder hen, hebben werkelijk
andere hoofdbedoelingen, dan in bond
genootschap met onrechtzinniger!. de
behoudende bestanddeel en der eigen
coalitie te liif te gaan. Het is niet
waar, dat er geen aanwijsbare scheids
lijn zou zijn tussche» links en rechts,
en dat althans-de sociaal-democraten
deze naar believen, met een souvereine
minachting voor burgelijke „ideolo
gie zouden kunnen overspringen. Het
v. ïs^h.i tusschen soc.aal democratie en
JioeraLsme is minder diep, dan dat tus
senin liberalisme-en ciericalisme. Wij
hebben ons die verwantschap niet te
schamen, wij hebben er onze glorie in
te zoeken.
„De heer Troelstra heeft in zijn
lange rede één woord gezegd, waar
voor de gansche lir erzijde hem hul
de heeft te brengen en dat zij, op
sirafre van ondergang, van harte heeft
te onderschrijven. „De moderne bewe
ging der arbeidersklasse", heeft hij
g - grootste kuituurbewe
ging van onzen tijd. Zij is njet een
verwoestende, maar een scheppende
nieuwe krachtzij wordt gedragen
doj hooge beschavingsidealen". In
derdaad, cn wee den zich noemenden
liberaal, die er de oogen voor sluit;
nog meer wee hem, als hij ziet en on
bewogen blijft! Wat is uw „liberalis
me waard, als het niet de eerzucht
heeft, de linkerzijde eene volkspartij
in den ruimsten zin des woords jte
doen zijn Hc. s.udeerkamerliberalis-
«ne heef' i;r ;'*d gehad; het zal nooit
ofte nimmer meer het .vieiiandsche
volk regeeren. Het heeft zijn tijd ge
had, die een glorietijd was, en die
nimmer terug zal keeren, omdat het
niet behoeft! omdat het liberalisme
van gisteren en van eergisteren, zijne
ro pmg v rvuid heeft het heeft den
reus gewekt, en nu hij opstaat, zullen
wij terugschrikken voor zijn lummel
manieren Hij behoort ons, en wij
hem."
Zooals men ziet: voor de booze af-
EÏjdigheid trad een welwillend tegemoet
komen in de plaats ten minste wat
de vrijzinnigheid betreft. De „pet" toch
wil wel met den „hoed" samenwerken
tegen „bef en kalot", want daar gaat
het om, maar vriendelijk is eerstbedoeld
hoofddeksel niet. De dragers trekken bij
de ontmoeting hoogstens eens minach
tend aan de klep, terwijl de „hoed" be
leeft in de hand, wordt gehouden, tot,
«eg. dr. "olenbrander dan in familie-
verfredering, zoo .zijn de manieren van
neef-nu -■ faalwe moeten hem nemen
«Goals hij is.
De vrijzinnigheid treft het intusschen
slecht, dat het samengaan van „hoed en
pet" juist moet plaats vinden in 1913,
het jaar, waarin we 't eeuwfeest vieren
onzer herstelde onafhankelijkheid onder
het Huis van Oranje, 't Is toch bekend,
dat de,,pet" daar heelemaal niet enthou
siast over is, zoodat de „hoed" wei eens
ieelijk verlegen zal zitten met zijn dan
compromitteerenden neef.
Van je familie moet je 't maai hebben.
Arbeidsloon.
De heer C. A. Verrijn Stuart schrijft
in „De Nieuwe Courant" van gisteren
avond een artikel, over de waarde der
zedelijke machten in het liberahstne. 't
Is een hervatting van dc eenige weken
geleden met prof. Fabius door hem be
gonnen discussie. Naar aanleiding van
dat eerste artikel vau den heer Verrijn
Stuart had de „Maasbode" een arlikel
geschreven, getiteld „Moraal en Libera
lisme". Na gewezen te hebben op eenige
z.i. „lasterlijke aantijgingen" in het Maas
bode-artikel, schrijft de heer Verrijn in
dit laatste nummer van de „Nieuwe
Courant"
Het blad (de Maasbode) komt echter
terug op mijn vroegere bestrijding der
katholieke leer vau „het rechtvaardig
loon." Ik zal niet opnieuw betoogeu
waarom deze gevaarlijke (wij spa-
tiëeren) leer onhoudbaar en waarom
de leuze van het loon naar behoefte
een anti-sociale is, in tegenstelling tut
het loon naar prestatie dat de ver-
keerswaarde der bewezen diensten, niet
de behoefte van het individu, voor de
toonhoogte, normatief maakt.
Hoe komt de heer Verrijn Stuart aan
zoo'n opvatting betreffende de Katholie
ke leer? En hij moet toch wel diep over
tuigd zijn, dat hij de Katholieke leer door
en door kent, om deze „gevaarlijk" te
durven noemen!
En toch is die kennis beslist onjuist!
Heeft de „Maasbode" in haar artikel
hem in die dwaling versterkt? Volstrekt
niet Zij schreef anders niet dan deze
woorden over hqt arbeidsloon:
Wij, Katholieken, hebben het altijd
uitgesproken, dat de patroon bij de
bepaling van het loon zijner arbeiders
zich moet laten leiden door zedelij
ke beginselen; dat er dus sprake kan
zijn van eeu rechtvaardig en een on
rechtvaardig arbeidsloon.
Hoe de schrijver in de „N. Courant"
aan zijn opvatting betreffende dc Ka
tholieke leer komt, is ons een raadsel.
De tegenstelling die hij maakt tusschen
de Katholieke leuze „loon naar behoef
te" en de liberale leuze „loon naar pres
tatie" is in haar algemeenheid eei on
waarheid.
Een korte uiteenzetting van de Ka
tholieke leer is hier niet ongewenscht
De directe maatstaf voor het arbeids
loon zijn niet iemands behoeften, het
maakt geen onderscheid, of men kin
deren heeft of niet, of men gehuwd is of
niet, of men een vrouw is of een rnan,
de directe maatstaf is, volgens Katho
lieke opvatting, de waarde der gC; raes-
teerde diensten. Ofschoon over het be
grip „waarde" tusschen de Katholieken
en den heer Verrijn Stuart-meeningsver-
schil zal bestaan.
Maar de heer Verrijn Stuart heeft
toch wel 'ns hooren verluiden van „loon
naar behoefte". Dit is, volgen,. Katho
lieke opvatting, slechts een v e t w ij -
derde, een negatieve norma of
maatstaf, m. a. w. het loon mag nooit la
ger zijn dan de som, die noodig is voor
het levensonderhoud van een spaar, amen
arbeider. En dezen eisch stel.en de Ka
tholieke sociologen niet, als óf de in
dustrie óf de arbeider in abnormalen
toestand verkeert
Wij zouden nu 'ns graag weten, waar
in het .gevaarlijke", het „anti-sociale",
van deze leer schuilt?
Is hier weer onbekendheid in het spel?
Mogen wij dan den schrijver bescheiden-
lijk verwijzen naar een of ander werk
van een Katholieken socioloog, b. v.
Aeugencnt's Leerboek der Sociologie?
ALGEMEEN OVERZICHT.
De linksche concentratie om front te
maken tegen het Centrum heeft ook zijn
werking getoond bij de
Beiersehé Landdagverfctez'ngen
doch zooats men gister heeft kitnu-eo
zien de centrumsmeerderheid is daar niet
gebroken kunnen worden. Wel heeft het
een tiental zetels in den strijd moeten,
laten, doch in zijn geheel is deze ver
kiezing, hoe vreemd het ook klinkt, toch
nog een overwinning geweest voor het
centrum. Immers, de reden waarom de
ze verkiezing heeft moeten plaats heb
ben, is nu opgeheven. De beide minis
ters, die hei Centrum niet wilde, zijn
door het kabinet opgegeven. Zoo is er
dus reden 4e over om te juichen zelfs
bij het verlies; want alle omstandighe
den scheiien erop te wijzen, zegt de
„Költi. Volksztg. dat de mannen van, het
roode blok niet t.ileen de bét-rekkelijke
maar ook de absolute meerderheid zou
den krijgen. Doch wel kon men het
Centrum een aantal zetels afnemen, die
het echter reeds tot nu toe niet tot zijn
zeker bezit kon rekenen, maar van de
meerderheid kon men het niet berooven.
„Dat wil wat zeggen, want de om
standigheden waren zóó ongunstig voor
het Centrum als slechts moei el ijk denk
baar was~.
„Het Centrum was vroeger reeds tij
delijk in de minderheid, des te meer is
het nu te waardeeren, dat het thans, nu
het oni zoo te zeggen alles in vaste slag
orde tegen zich vereenigd zag en een
storm van agitatie, als nooit tevoren te
weerstaan had, de meerderheid bezit
„Ja, zijn positie is thans op politiek
gebied hechter dan te voren. Juist omdat
het den heftigsten storm, die ooit om.
den „toren" huilde, heeft doorstaan
juist omdat al het onzekere daarbij werd
"^aThfifS rrnauwelijks aan^^varT
kelen te brengen bij toekomstige ver
kiezingen kan het Centrum wel veel te
rugwinnen, maar nauwelijks iets verlie
zen".
„Het heeft immers zelfs gisteren aan
de vereenigde tegenstanders nog twee
zetels kunnen ontrukken, een succes, dat
onder deze omstandigheden, kan men
gerust zeggen, zooveel beteekent als an
ders het drie- en viervoudige van deze
winst"
Terwijl met ongeduld gewacht wordt
op de berichten omtrent de zoo lang
aangekondigden opmarsch der Italianen,
naar het binnenland van Tripolis (im
mers al beweren zij dat het s*So;:dig ge
schieden zal, iets positiefs zien wij er
van niet), hooren wij wel van voortdu
rende
werkzaamheid der Turken.
Nu weer hebben de Turksch-Arabi
sche troepen het gewaagd voort te drin
gen naar de kust, om daar de Italiaan-
scfie stellingen aan te vallen. Volgens
de Italianen hebben deze aanvallen, geen
succes gehad en leden de Turken en
Arabieren groóte verliezen. Dc indruk
wordt gewekt, of het den Turkschen
commandant er alleen om te doen was
om zijn Arabischen hulptroepen, die on
geduldig werden, wat werk te geven. Nu
meldt echter de vertrouwbare oorlogs
correspondent van de „Corriere d'Ita
lia" een feit, waaruit blijkt dat de Turk-
sche commandant toch een be°l ander
en beter doel voor oogen heeft. Deze
correspondent bericht nl. dat het den
Turken en Arabieren gelukt is de oase
van Tandsjoer in liet westen van. Tri
polis weer in hun macht te brengen en.
haar te versterken tegen Gargaresj, waar
de westelijk meest vooruitgeschoven Ita-
iiaansche troepen staau. Een aanval der
Italianeu is spoedig te verwachten om
den vijand uit Tandsjoer te verdrijven.
Ook elders gaat het den Italianen niet
voor den wind.
Terwijl zij zelf geregeld zoeken naar
oorlogscontrabande
worden zij nu met hetzelfde wapen door
anderen geslagen.
De „Secoio" verneemt uit Modane, dat
de Fransche regeering aan alle tolkan
toren aan de grens heeft opgedragen,
den uitvoer van dingen, die ais oorlogs
contrabande te beschouwen zijn, te ver
hinderen. Dientengevolge zijn te Mo
dane zes waggons met granaten en twee
vliegtuigen, welke voor Italië bestemd
waren, aangehouden.
Te Chambery, eveneens in Savoye ge
legen, waren eergisteren uit Duitschland
14 met granaten geladen wagons aan
gekomen, en wachtte men op machtiging
om de Fréjus-tunnel door te gaan. De
Zwitsersche regeering had den doorgang
door dc Sinip.'cüii'nii I rréds geweigerd.
Qver het plan van dea
afstand van den Keizer
van China, heeft het republikeinsche par
lement, naar de „New York Herald" ver
neemt, langdurig beraadslaagd. Het
schijnt te zijn overeengekomen, dat de
Keizer een jaarlijksche toelage zal ont
vangen van 4.000.000 taëls. Hij zal
zijn gansche leven den keizerstitel
blijven voeren. Ook de adellijke titels
blijven erfelijk; maar er zal geen nieu
we adel worden gecreëerd.
De „Times" verneemt uit Peking, dat
Joeansjikai een telegram heeft ontvan
gen van de leiders der rebellen te Nan
king, waarin werd voorgesteld een ein
de te maken aan de vijandelijkheden.
Joeansjikai zal «hierop gaarne ingaan.
Naar de „Daily Telegraph" uit Pe
king verneemt, schijnt het vast te staan,
dat Rusland zijn eischen betreffende
Mongolië zal laten varen, doch enkel
vast zal houden aan den annexatie-eisch
nopens Noord-Mongolië met Oerga als
hoofdplaats.
Nog wordt uit Tientsin geseind, dat
de oekendmaking van het dekreet tot
het doen van afstand op Donderdag ver
wacht wordt. De keuze van de hoofd
stad blijft de eenige, onafgedane hoofd
kwestie. Joeansjikai wenscht Peking
daarvoor aangewezen te zien, de opstan
delingen Nanking. De laatsten. bestrijden
echter ook den erf el ijken keizerstitel.
Eens zijn ze het dus nog bij lange
niet.
GEMENGD.
Toen de Koning van Denemarken
gistermiddag- zijn gewone wandeling
maakte, is hij ouwel gewórden, en de
toestand verergerde na zijn thuiskomst
Nadat de Koning zich echter te bed had
begeven, verbeterde de toestand. Z. M.
schijnt een ernstige verkoudheid tc heb
ben opgedaan.
Het in den avond uitgegeven bulletin
luidt: Om 10 uur 's avonds was de toe
stand van den Koning naar omstandig
heden bevredigend.
l/it New-York wordt aan de „Lokal
Anzeiger" geseind: Heet Mexico is in
oproer. Elf provincies zijn in handen van
de opstandelingen. In Juarez is de rust
hersteld. De regeering der Vereenigde
Staten gaat voort met troepen naar de
grenzen te zenden.
Groote overstroomingen hebben in
het Zuiden van Spanje plaats gehad,
vooral te Sevilla en Cordova, waar ver
schillende wijken werden overstroomd en
groote schade is aangericht
Uit verschillende streken van Rus
land komt tijding van hevige sneeuwjacht.
Op ettelijke spoorwegen is het verkeer
gestremd. Treinen zijn tn de sneeuw blij
ven steken. Buiten zijn vele wegen on
begaanbaar. Èen aantal menschen zijn
doodgevroren, ook veel vee.
In Clermond-Ferrand heeft de eige
naar eener schoenenfabriek, de heer De-
latour, zijn geheele zaak, ter waarde van
f 600.000, aan zijn werklieden ten ge
schenke gegeven. Hij zelf trekt zich in
het particuliere leven terug.
De oude geschiedenis.
Naar aanleiding van de ook door ons
vermelde advertentie in een neutraal
blad te Alkmaar, waartegen een aantal
Katholieke Alkrnaarders, lezers van dat
blad, hebben geprotesteerd, schrijft het
„Huisgezin"
Het is de oude geschiedenis, die al
tijd nieuw blijft.
Katholieken steunen neutrale bladen
met hun abonnementen, en advertenties.
-De neutrale bladen nemen nooit de
verdediging der Katholieke zaak op zich.
Zij laten alles maar liefst blauw
blauwmet Iedereen goede vrienden, is
hun leus.
Maar wijken ze van dit spoor af, dan
is het altoos ten nadeele van ,de Ka
tholieken.
Schieten dezen al een9 een keer uit
hun slof, ze zijn toch goedzakkig ge
noeg om weer tot het neutrale blad te
rug te keeren en dit, als te voren, hun
steun te schenken.
De neutrale pers drijft voor een goed
deel op de Katholieken.
Als dezen eenparig wilden wilden
naar het voorschrift en den wensch van.
Paus en Bisschoppen de macht der
neutrale pers zou spoedig geknot zijn,
en de Katholieken zoud-n zich rr-4 be-
howvcu tc cigwien aau g.uiueuvii, door
mede met hun geld onderhouden bladen
gepleegd aan wat den Katholiek het
dierbaarst is.
Hoofdredacteur van „De Tijd".
Tot hoofdredacteur van „De Tijd" is
benoemd de Zeereerw. heer M. Victor
Zwijsen, te Tilburg, van de Congregatie
der E.E. P.P. van den H. Vincentius k
Paulo. De Zeereerw. heer- Zwijsen is tij
dens zijn verblijf iii de missie van .Cura
sao, mederedacteur geweest van de Ami-
goe di Curasao.
Onderwijze rssalarieering.
Naar het „Hbld." verneemt zal op Za
terdag 17 Februari a.s. in het Gebouw
van Kunsten en Wetenschappen te Den
Haag een groote meeting worden ge
houden, waarop een drietal leden van
de Tweede Kamer der S'aten-Generaal
het woord zullen voeren ten gunste van
de moties-Arts en Ter Laan, beUeffen
de de orulerwijzerssalaiieering, en waar
van de openbare behandeling einde Fe
bruari of begin Maart wordt tegemoet ge
zien.
De meeting gaat uit van de gezamen
lijke onderwijzersverenigingen bij het
bijzonder en bij het openbaar onderwijs,
uitgenomen den Bond van Nederlandscho
Onderwijzers, dezelfde bonden dus die
in 1910 tot overeenstemming zijn geko
men betreffende een gemeenschappelijk
te voeren actie ter verhooging der wet
telijke minima.
Reeds hebben de heeren Dr. D. Bos
en N. Oosterbaan zich bereid verklaard
op deze meeting het woord te voeren,
terwijl met een spreker, die tot de Ka
tholieke Staatspartij behoort, nog onder
handelingen worden gevoerd.
Slechte lectuur.
Een droevig voorbe—J, v.^a.ioe slech
te lectuur leidt, en van 't eeu naar 't an
der voert, geeft L. M. Hermans, die in
„Het Volk" van zijn socialistische jeugd
vertélt, als volgt:
„Domela Nieuvvenhuis was in die ja
ren net in zijn opkomst. Van, bezoekers
van 't café, sociaal-democraten, kreeg ik
af en toe nummers van Recht voor Al
len", en ook socialistische brochures.
Al spoedig bezocht ik socialistische ver
gaderingen, waar ik Domela Nieuwen-
huis bewonderde als een anderen Hei
land. Ik maakte in die dagen ook ken
nis met Croll en was weldra medewer
ker aan „Recht voor Allen", waarin ik
Schreef onder het pseudoniem Max.
En toen sloot je je aan bij deu
sociaal-demoëratischen Boud
„Ja, 4 Februari 1887. Dat was daag»
na mijn huwelijk. Ik gaf me toen als
geheim lid op aan Croll. Als koffie-
huisbediende openlijk toetreden, zou ia
die dagen al zeer gevaarlijk geweest zijn.
Dus is Hermans „geheim socialist"
geworden door de lectuur van socialisti
sche blaadjes.
Candidaat-notarisseu in de
gemeente - administratie.
Het hoofdbestuur van den Nederland-
schen Bond van gemeenteambtenaren
heeft aan de betrokken gemeentebestu
ren verzocht geen gehoor te geven aan
het verzoek van de broederschap, om
van vacatures in de administratie der ge
meente medcdeeling te doen in 't Week
blad voor Privaatrecht, Notarisambt ere
Registratie en veel minder de candidaat-
notarissen, die geen behoorlijke opleiding
in de gemeente administratie hebben ge
noten, voor de vervulling van een be
trekking daarbij in aanmerking te doen
komen, maar daarvoor bij uitsluiting
voor te dragen en te .benoemen hen,
die theoretisch en practisch voor zoo
danige betrekking gevormd zijn.
Het verwerpen van den duurte-toeslag.
De Vereeniging Onderling Belang van
werklieden aan 's Rijks marinewerf le
Amsterdam roept, naar het V. meedeeit;
alle organisaties van militairen en werk
lieden in 's Rijks dienst en allen welke
bij den duurte-toeslag der regeering be
trokken waren, zooals de post en tele-
graphie enz. enz. op, tot het houden van
een gecombineerde bestuursvergadering
op 9 Februari te Amsterdam, ter behan
deling van de vraag welke houding moet
worden aangenomen inzake het verwer
pen van het wetsontwerp omtrent den
duurte-tce.lag door de Eerste Kamer.
Naar het blad verneemt, wc/Jt ook vaa
andere zijde een actie over het besluit der
Eerste Kamer voorbereid.
Departement van Landbouw
Nijverheid en HandeL
De Eer t: k iur nam gial. ..ktag
i,. h. iL aau de AveLouU^eiueu buitsf-
