J ''T/lmgiJwi Ihm /vHnÈeiw)/.
Uit de Pers.
Lieïde en Haat.
BINNENLAND.
Ingezonden Mededeelingen.
1/i Kilobus 50 ifo Kilo bus
./..0.S0 Vn
Tweede Blad, behoorende
bij De Leidsche Courant van
Woensdag 31 Jan. no. 702.
Niet ia strijd met de wet.
Door den gemeenteraad van Breda,
loo schrijft het „Huisgezin, was tot
iBiannioediging van trouw schoolbezoek
f 500 uitgetrokken voor openbare beloo
ningen en eereblijken, aan leerlingen van
kostelooze bijzondere scholen.
Dr. Jan van den Brink had aan, de Ko
ningin vernietiging- van dit raadsbesluit
verzocht, en Gedeputeerde Staten van
Noord-Brabant hadden dit verzoek om
bericht en raad aan den Bredaschen ge
meenteraad gezonden.
In de gemeenteraadszitting van Za
terdag betoogde mr. Bloemarts, dat het
besluit van den raad in strijd was met
de bedoeling der wet.
Art. 103 der wet op het lager onder
wijs zegt uitdrukkelijk, dat het gemeen
tebestuur door het uitloven van openba
re belooningen en eereblijken, „het ge
trouwe schoolbezoek" kan aanmoedigen.
Het bezoek derhalve van bijzondere
Zoowel als van openbare scholen.
In de Memorie van Toelichting werd
bij dit artikel (het oude artikel 82) let
terlijk gezegd: „De hier bedoelde beloo
ningen en eereblijken, moeten even
zeer voor het getrouw bezoeken van
bijzondere als van openbare scholen
gegeven worden."
Er is hier dus strijd noch met de
ietter, noch met de bedoeling van de
wet.
Het is wel waar wat mr. Bloemarts
zei, dat nren in de lager onderwijs-wet
getracht heeft te voorkomen, dat de
schoolstrijd in de gemeenteraden zou
.worden gebracht, maar men moet ook
ten deze niet plus royaliste que le roi
zijn.
Door het toekennen van een subsidie
als de Brcdasche gemeenteraad, van de
door de wet toegekende bevoegdheid
gebruik makend, toestond, brengt men
geen schoolstrijd in den Raat!eer door
het weigeren een er subsidie, vooral als
men die weigering baseert op een grond
die geen grnod is.
Dan geeft men blijk dat het niet te
doen is om de wet nauwgezet na te
leven, maar om het bijzonder onder
wijs een hak te zetten.
Dit behoeven Breda s Katholieken zich
door liet Bredasche liberalisme en so
cialisme niet te laten welgevallen.
Rammelende slavenketenen.
Wij lezen in de (A. JR.) Rotter
dammer:
In de vorige weck stond voor dc
Rechtbank te dezer stede terecht het Rot-
terdamsche sociaal-democratirche raads
lid, dat tegelijk redacteur van „De Ge
meentewerkman" is.
Merkwaardig is de verdediging door
hem gevoerd.
Aan het verslag der „Nieuwe Rotter-
damsche Courant' ontleenen wij het vol
gende
Bekl., die verantwoordelijk redac
teur is van het blad „De Gemeente
werkman", orgaan van den bond van
i gemeentewerklieden, verklaarde de ver-
ij antwoordelijkheid te aanvaarden van
j een stuk, voorkomende in no. 7, van,
de lüe jaargang. Dit stuk handelt over
!j besteksoepaiingen en wijst op han-
delingen van den aai\nemer T. P. v.
d. Aa, die in dit artikel genoemd wordt
ij een schandelijken uitzuiger. Bekl.
II deelde mede accoord te gaan met de
ij strekking van dit artikel, uit hetwelk
ij hij, indien hijzelf het geschreven had,
ij de woorden schandelijke uitzuiger zou
ij hebben weggelaten of vervangen door
|j andere termen, welke geen gelegen-
I heid tot het instellen van een vervol-
'j ging zouden geboden hebben. Het ar-
i tike 1 was geplaatst in het algemeen
belang, bedoelende ven indirecte be-
1 invloeding van den gemeenteraad en
had ten doel de arbeiders achter zich
te krijgen. Daar de inhoud van het
UITSLAG der stemming voor een lid van den Gemeente
raad op Dinsdag 30 Januari 1912 in District II,
(Vacature J. J. VAN HOEKEN, A.-R.).
FEUILLETON.
ROMAN UIT WESTFALEN.
50)
Marchwitz, de geldschieter, was zeer
vriendelijk. Hij feliciLe de Dirk, schudde
hem de hand en klople hem vriendschap
pelijk op den schouder. Van betalen was
geen sprake. Onder goede bekenden maak
te men daarmede geen haast. Neen, neen;
zeifs wilJe hj niet ceis de rente invor
deren; zo-'u klcLigh id m akte hem niet
rijK. tij zou die paar talers wei bij het
"verschuldigde kapitaaltje schrijven.
Eerst werd nog een ste.ige borrel ge
dronken, en nog een, omdat 'i erg g-oed
smaakte. Dat smaakte uitstekend en 't
was olie op het opgewonden gemoed.
En heelemaal aan 't slot kwam in
alle vriendschap de voorslag, voor de
belachelijk kleine som ergens een deel
van den Schoutenhof te verpanden, bij
voorbeeld de Emsweiden. Dat hield niets
In; de paar talers beteekenden voor den
Schoutenhof zoo goed als niets.
Dirk beaamde deze meening. Het schit
terde een weinig voor zijn oog en cn bij
II.
Ueerenstr.
V.
Mare.
VUL
Stadstinunerv.
X.
Ilaagweg.
TOTAAL.
Aantal kiezers
406
630
691
622
2349
Uitgebrachte stemmen
251
386
405
378
1421
3
17
7
4
31
Geldige stemmen
248
369
399
374
1390
Hiervan verkregen
C. DE GRAAF (A.-R.)
125
181
148
120
574
Mr. C. W. VAN DER POT (V.-D.)
123
188
251
254
816
Volstrekte meerderheid695 stemmen.
GekozenMr. C. W. van dep Pot (V.-D.).
blad hoofdzakelijk voor arbeiders be
stemd is, is het vvenschclijk datgene
wat men zegt, een weinig te peperen.
Het artikel had ook als ingezonden
stuk opgenomen kunnen, worden, maar
was geplaatst als afkomstig van de
redactie.
En verder
Beklaagde vestigde er nogmaals
de aandacht op, dat hij niet degeen is,
die het artikel schreef. Bij hem beston
den bezwaren tegen het schrappen van,
woorden of uitdrukkingen, omdat hij
immer vrees koestert, op de congres
sen ter verantwoording te worden ge
roepen.
Het is goed op deze mededeelingen
de volle aandacht te vestigen.
Een eigenaardig licht wordt hierdoor
geworpen op hetgeen in de kringen der
moderne vakbeweging gist en woelt.
De leider der zelfbewuste Rotterdam-
sche gemeentewerklieden moet om de
proletariërs te gelieven anders optreden
dan hij gewenscht acht. Hij moet tot
iederen prijs prikkelen, ophitsen, ver
dacht maken. Het moet gepeperd zijn.
Vandaar het veelvuldig gebruik van
krachtuitdrukkingen, als: uitzuiger, ka
pitalistenknecht, enz. Verzachten durft hij
deze uitdrukkingen niet, want dan, geven
hem de roode broeders op het congres
met de karwats.
Zoo is er dan nog een andere tirannie
dan die dwingelandij der geestelijken,
waarop in socialistische kringen zoo sma
lend wordt afgegeven.
Hier is een terrorisme en onderdi-uk-
king der moderne vakactie dat van haar
gesalarieerde leidslieden onderwerping
vraagt tot iiv de veroordeling door
den strafrechter toe.
Zoover hebben de zwarte reactionairen
het nog niet gebracht
O, bittere hoon van de vrijheid der
proletaren
Laat de heer Van Hinte in plaats van
over „schandelijke uitzuigers" nu eens
schrijven over „rammelende slavenkete
nen"
Voor onze schoolbesturen.
Voorschot op Rijksbijdrage.
In het Huisgezin schrijft A. T- Diepen.
Schoolbesturen, die in de maand Ja
nuari 1912 bij Ged. Staten eene aanvrage
om Rijksbijdrage over 1911 indienden,
hebben de bevoegdheid, krachtens art.
11 bis van het Kon. Besl. van 13 Nov.
1905 (Stbl. no. 303), aangevuld bij IC.
B. van 2 Juni 1910 (Stbl. no. 153) een
voorschot op die bijdrage aan te vra
gen in de maand Februari.
Reeds verleden jaar hebben wij er op
gewezen, dat de schoolbesturen goed zul
len doen van deze bevoegdheid gebruik
te maken. Zij voorkomen daardoor niet
alleen gebrek aan kasgeld, doch ook de
teleurstelling, elke subsidieuitkeering,
maanden lang te zien opschorten^ bij een
eventueel beroep hetzij van den kant van,
het bestuur, hetzij van den kant van de
Autoriteiten.
Menig schoolbestuur heeft in 1911 de
juistheid dezer motiveering kunnen on,-
kon met den besten vil ter wereld de
hanepooten niet ontcijferen, die de jood
op een groot vel papier had gezet. Met
-moeite zelte hij zijn naam onder het ge
krabbel en ging wegMerkwaardig, hij
was niet zoo vroohjk meer geluimd dan
voorheen. Een verlammende vermoeid
heid drukte hem.
Langzamerhand begon men aan terug-
keeren te denken. Langs den langen weg
lagen meerdere herbergen, waarvan de
meeste met een bezoek werden vereerd.
Ten overvloede ving het kort voor Sengen
aan met regenen, waardoor men bij Roth-
mann afstapte om de bui te laten af
drijven. Joris Hanmeier, die van den weg
af het lawaai der marktgangers had ver
nomen, ging inee naar binnen 'twas
goed, dat er althans één nuchter mensch
ter plaalse was. Lustig zat men tezamen.
Toen men opstond, was Dirk niet meer
in staat de teugels te houden; Gust Höl-
terling moest dit werk van hem over
nemen. j
7:
WI I
I I
In den nacht van de thuiskomst sliep
Jeanne niet. De brandewijnlucht en de
walging voor haar man verdreven haar
uit bed.
Ook de volgeude idagen ging zij Dijrk
dervinden, toen onverwacht de Inspec
teurs tegen de aanvragen van schier alle
M. U. L. O. scholen in beroep kwamen.
Overigens is deze geheele zaak niet an
ders dan de uitoefening van een. aan de
besturen uitdrukkelijk toegekend recht.
Niemand behoeft dus te denken aan
„een schijn van inhaligheid", aan. „lastig
vallen", „in moeilijkheden brengen", of
aan andere redenen, waarbij de hoffelijk
heid of de goede toon in 't gedrang zou
den komen.
Intusschen moeten de besturen, bij de
uitoefening van dit recht, zorgen de voor
geschreven formaliteiten te onderhou
den. Daartoe moet aan drie vereischten
voldaan worden.
II Het verzoek moet door het Bestuur
op gezegeld papier, tijdig, d. i. in de
maand Februari rechtstreeks gericht
worden aan den Minister van Binnenl.
Zaken en bevatten: de dagteekening,
waarop de aanvrage (Model L. of LI)
aan Gedeputeerde Staten is ingezonden,
het bedrag der daarbij aangevraagde
rijksbijdrage, alsmede het bedrag van
het verlangde voorschot.
2. Het schoolbestuur moet zich in dat
verzoek verbinden tot terugbetaling, van
eventueel te veel ontvangen voorschot.
3. Het schoolbestuur moet daarin ten
genoegen van den Minister twee borgen
stellen voor de juiste nakoming der on
der 2 bedoelde verbintenis.
Formulieren voor zulke verzoeken zijn
in de beleende drukkerijen van schoolmo-
dellen te verkrijgen.
Men merke hierbij nog op:
1. dat het ais voorschot aan te vra
gen bedrag niet hooger mag zijn dan
60 pCt. Vail de laatst (duo T»vcr 1010 r\i
een vroeger jaar) ontvangen subsidie;
zou een schoolbestuur in 1912 voor 't
eerst subsidie aanvragen, dan mag 60
pet. gevraagd worden van de over 1911
aangevraagde subsidiedeze zullen dan
kunnen worden toegekend, mits de aan
vankelijke aanspraak blijke uit de inge
volge artikel 10 van het K. B. door de
districtsschoolopziener ingezonden op
gave
2e. dat blijkens de ondervinding ook
leden van schoolbesturen als borg aan
genomen worden
3e. dat schoolbesturen, die, wegens
niet-tijdige vervulling eener onderwij
zers-vacature, model L. of LI niet in Ja
nuari inzonden, het verzoek om voor
schot hebben in te dienen in, en binnen
de tweede maand na de dagteekening van.
het Kon. Besluit, waarbij ontheffing ver
leend is
4e. dat de Minister altijd bevoegd is,
een verzoek geheel of gedeeltelijk af te
wijzen.
Naar 1913.
Met onverholen genoegen hebben, de
liberale bladen hier te lande, zoo schrijft
de „Gelderlander", de overwinningen,
van de Duitsche socialisten in den Rijks
dag, zelfs ten koste van de liberalen, ga
degeslagen.
't Is een lust om te hooren, hoe die
socaial-democraten, voor enkele weken
nog de onverzoenlijkste Marxisten, n.u
al als zeer beschaafde revisionisten wor
den aangezien, die heel netjes met de
schuw uit den weg en de oude heerboer,
die alles haarfijn had vernomen, was in
het denkbaar slechtst humeur. Daaidoor
werd aan de mooie paarden niei de aan
dacht geschonken, die zij verdienden.
Vader zelde bezorgd: „Hij doet als een
gek!" En Jeanne vroeg slechts-: „Heb
je Marchwitz betaald?"
Dirk gaf een ontwijkend antwoord en
als zij dringend haar vraag herhaalde,
zeide hij kortaf: ,,'tls alles in orde."
Hiermede sprak hij wel is waar geen
leugen, want alles was geordend, maar
hoe?
Helaas vernam Jeanne ook vaii de
getroffen regeling, Marchwitz schreef
Dirk om bij gelegenheid naar Munster te
komen, opdat de boeking van de schuld
ad 1280 talers op de verpande Ems
weiden zou plaatsvinden.
De jonge vrouw was alleen thuis en
nam den brief in ontvangst. Zonder arg
waan té hebben, opende zij hem en las
het schrijven. Zij bleef verschrikt staan,
lnplaats van schulden te betalen, had
Dirk dure paarden gekocht en bedroog
haar op den koop toe!
Had hij haar vroeger eveneens niet
belogen? Vóór het huwelijk wegens
't voorgevallene met Hedwig Menne? Zij
kon geen vertrouwen meer in hem be-
»(leiü JieJwi rwa£ liet ^oiecl en at vec-
(495)
burgerlijke partijen zullen samenwerken.
Wat men er ook van zegge, een so
cialist is oneindig veel beter, dan een
Centrumslid of Conservatief zoo re
deneert ook onze liberale pers.
De lezers hoeven dan niet zoo heel
diep meer na te denken om tot de over
tuiging te komen, dat ook voor ons land
een vermeerdering van het aantal socia
listische kamerzetels ten koste van rechts
een groote weldaad zou zijn.
Dat moet de les zijn van de fabel,
dat de socialisten zoo parlementair zijn
als v/ie ook, wanneer zij maar deel uit
maken van de regeeringspartij.
Wij weten dus hoe de liberale bladen
een linksch blok voor het volgend jaar
zullen opvatten.
Verdraagzaamheid van de
twintigste eeuw.
Wij lezen in de „Standaard":
Een orthodox predikant heeft te Leeu
warden met een modern predikant en,
een Groninger collega saam één gods
dienstoefening gehouden.
Doel was, te toonen, dat men ook bij
volstrekt verschil in dogmatische opvat
ting, toch zeer wel in één bedehuis saam
voor aller God kon nederknielen.
Nu, dit is ook zeer wel mogelijk, in
dien de orthodoxe begint, en in dit be
gin heel zijn positie prijs geeft. Daarna
had de moderne volkomen gewonnen
spel. En den Groninger ging zijn hart
open.
Zulk spelen met de waarheid komt
voor ieders eigen verantwoording.
Toch zouden wij wel cén ding willen
vragen. Wie zulk een spel wil spelen,
schen.de de eer van Paulus naam niet.
En toch, dit deed men, want het liep
over Ef. 4: 17.
Nu heeft de Apostel Paulus tot twee
malen vlak achter elkaar, aan de kerken
van Galathië geschreven„Al ware het
dat een engel uit den hemel u een ander
Evangelie verkondigde, dan ik u ver
kondigd heb, die zij vervloekt.
Toch zegt de orthodoxe prediker:
„Een moderne is mij ook goed!"
Maar Paulus gaat niet met hem mee.
Gemeenteraad van Voorschot n.
Voorzitter de heer Vernède, burge
meester. Aanwezig acht leden; afwezig
met kennisgeving de heeren dr. Mol van
Charante, Mens en Kwak.
De Voorzitter opende deze eerste
vergadering in het jaar 1912 met een
dwenen. Trouw en degelijkheid bezat
Dirk niet Hoe gaarne had zij naar hem
opgezien, inpiaats van zulke bi Ure ont
goochelingen te moe'en ontwaren!
Met dergelijke ged a bh en hi .IJ Jeanne
zich bezig totdat Dirk kwam. Zwijgend
overhandigde zij hem den brief. Hij
staarde eerst zijn vrouw, dan den brief
aan, kreeg een hooge kleur en liep weg.
Het bewustzijn kwam in hem op, dat hij
met de ondertekening bij Marchwitz een
domme streek had uitgehaald. De
„vriend" had het goed met hem voor,
schreef veel rente bij en liet de borrels
bovendien betalen. Zoo gauw mogelijk
moest deze schuld voldaan worden. Lezen
winter zou hij zooveel hout laten hakken
als maar mogelijk was, en wanneer het
niet toereikend bleek, zouden de eiken
langs de Ems eraan moeten gelooven.
Hij wilde vrij baan hebben.
Toen hij dit plan had gemaakt, zeide
hij tot Jeanne: ^,'t Aanstaand voorajar
verkoop ik een massa hout om de schul
den te veref.enen."
Toonloos gat zij ten antwoord: „Op
jou woorden valt toch geen staat te
maken."
Door dit gezegde raakte Dirk in toorn.
Hij stoof op en sloeg met de hand op
tafel, zoodat de kofiieboel opsprong en
de kopcs rinkelden, jeauae ver.icl iuui
korte toespraak, waarin hij den leden et
hun gezinnen geluk, voorspoed en ge
zondheid toewenschte. Spr. herinnerdr
aan de opening van de drinkwaterleiding
die dit jaar heeft plaats gehad. Hetgeta
aansiui i igen bedraagt nu reeds 150, z_ke_
een cijfer, waarmede rpen aanvankelij!
tevreden mag wezen. Wanneer men ecfv
ter bedenkt, dat er in het geheel 410
perceeien in de gemeente zijn, zoodat
slechts ruim één derde van alle perceeien*
die daarvoor in aanmerking kunnen ker
men zjjn aangesloten, dan is dit bij lang®
na niet genoeg. B. e.i W. zullen dan ook
dit jaar pogingen doen het getal aanslui
tingen te vermeerderen, ook omdat de
finantieele zijde van het vraagstuk daar
mede innig verband houdL Daar is in Je
laatste vergadering nog geklaagd over de
hooge tarieven, doch men bedenke, dat
alleen vermeerdering van watcrverLraik
aanleiding kan zijn tot verlaging daarvan.
De Voorzitter sprak den wensch uit, dat
ook de leden van den Raad daartoe hun
medewerking zullen willen verleenen.
Hierna deed de Voorzitter mede-
deeling van ee.nige ingekomen stukken,
o.a.bezwaarschriften tegen den aanslag
in den hoofd, omslag van C. Beumcr te
Voorschoten en C. Timmerman te 's-Gra-
venhage, welke om praeadvies in handen
van B. en W. werden gesteld.
Verzoek tot gedeeltelijke ontheffing van
haar aanslag in genoemde belasting van
de zusters in het instituut „Bijdorp". Daar
zij binnen het jaar zijn vertrokken, heb
ben zij aanspraak op gedeeltelijke onthef
fing. De verzoeken werden dan ook in
handen van B. en W. gesteld ter af
doening.
Eindelijk bracht de Voorzitter ter tafel
het rapport, door B. en W. uitgebiacht
over de vraag, of het wenschelijk zou zijn
van gemeenlewege asch en vuil te doen
ophalen aan den Rijndijk. Wel heeft het
rapport, dat na onderzoek door den gein.-
opzichier is samengesteld, bij de raads
leden gecirculeerd, maar de Voorzitter
vindt het toch goed het nog eens voor
te lezen.
Twee raadsleden, de heeren Eggink
en Schma 1, verklaren het rapport nirt
te hebben ontvangen. Men komt niet tot
de verklaring van dit feit, maar de heeren
kunnen het nog wel thuis ontvangen.
Er blijkt uit de voorlezing, dat de heer
Moll van Charanie de vraag aan de orde
heeft gesteld.
De gemeente-opzichter zou, indien de
Gemeenteraad tot de vuilophaling be
sloot, het wenschelijk achten, dat het
zuchtend het vertrek.
Sinds dien dag heerschte op den Schou
tenhof een sombere stemming. De jonge
vrouw was of spoedig overma.eopgewon
den of bewaa.de urenlang het stilzwijgen.
Dirk had weer veel in hel dorp te doen.
Bij Roihmann ging hel gezelliger tce
dan thuis, en er was geen dringend werk
te verrichten.
Eens had Dirk een rondje gegeven
en was daarmede in de achting van do
stamgasten gestegen.
Roihmann vroeg: „Zeg eens, Dirk, is
Karei Rlemping al bij je geweest om te
vragen of hij van het pad gebruik mag
maken?"
„Neen, dat heeft hij niet gedaan."
„Nu 't zal toch wel tijd er voor wor
den."
„Zeg dat wel. Als de vorst komt laat
ik twee eiken omhakken en maak het hek
dicht. Dan zal hij wel komen."
„Dat doen wij ook", bevestigden de
anderen. Dirk nam zich nu stellig voor
den weg te versperren. Misschien was.
het echter beter vooraf met de aanwo-
nenden te spreken om geen vijandschap
op te wekken. i i i
■i
(Wordt vervolgd.)
