24
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Je Jaargang.
No. 698.
3)e Scicbohe Goi vtm\)C
Bureau ODDE SINGED 54, DEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
Drr BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAQ, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal: bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent met Qerltustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woenjsdag
Januari
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels t 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentlêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiên) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Oc Haagse he schijnbeweging.
O, de linker zucht tot aaneensluiting,
vooral tegen 1913v is zoo groot
Dat hebben we gisteravond kunnen
rien bij de Haagsche Vrij-liberalen.
Ondanks het feit, dat de vrijzinnig-de
mocraten de bekende saamwerkings-mo-
tie hadden verworpen inet 26 tegen 5
•temmen, omdat zij van de vrij-liberalen
niets weten wilden, spraken dezen toch
nog lang en breed over diezelfde motie,
instede van haar uit zelfrespect ter zijde
te schuiven. De aanneming werd zelfs be
pleit En toen zich hiertegen stemmen
verhieven, werd een poging gedaan om
de motie wat te verwateren en daardoor
aannemelijker te maken. Overgenomen
,werd nl. een amendement waarbij de
stappen tot eventueel overleg worden ge
vraagd met „andere vrijzinnige zusterver
enigingen" (dus zonder aanduiding) en
Hvooral met het oog op de verkiezingen
van 1913."
Toch durfde men nog de stemming niet
aande motie mocht eens verworpen
worden en waar bleef dan de. samen wer
king
Dies vereenigdc zich de vergadering
inert een door een lid voorgestelde preala
bele motie van dezen inhoud:
„De vergadering van de afd. 's Gra-
venhage van den Bond van Vrije Li
beralen van 23 Jan. 1912,
„gehoord de discussies,
„overwegende, dat in de vergadering
van den wensch, dat in Nederland aan
de overmacht van de tegenwoordige
rechterzijde een einde worde gemaakt,
afdoende is gebleken,
„overwegende, dat vertrouwd inag
worden, dat ook het bestuur der Haag
sche afdecling alles zal doen wat be
vorderlijk zou kunnen zijn aan dit doel
„overwegende, dat het dus wcnsche-
tijk is, over het ingediende, voorslel niet
te stemmen,
„gaat over tot de orde van den dag."
De voorsteller dezer nieuwe motie was
nogal iémand, die geweldig tegen de aan
neming der oude had gepleit, aanvoeren
de dat de vrijzinnig-democraten maar
door schade en schande wijs moeten
worden. En zoozeer viel dit nieuwe vooT-
stel, hetwelk kool en geit spaart, in den
smaak, dat het werd aangenomen met
algemeene stemmen op 'cén na, terwijl
één stem blanco was.
Of de verwerping der saam wei kings-
motie door de vrijzinnig-democraten ook
een schijnbeweging was.
De heeren zullen mekaar in '13 wel
vinden
De ware vrijzinnige.
In bovenbedoelde vergadering de
IHaagsche Vrij-liberalen, zeide een der
leden, die zijn vrijzinnigheid in geen ge
val prijs wilde geven, dat hij bij de keus
tusschen een Lobman bv. en een Rooden-
burg „of zelfs maar een Roodhuijzen"
den eerste zou kiezen.
Dat is nu pas de ware vrijzinnige, die
niet slechts in mooipratende theorie doch
ook in de practijk op „bekwaamheid en
geschiktheid" wil letten.
We onderstellen, dat deze ware vrij
zinnige de eenige tegenstemmer was toen
die zoetsappige prealabele motie ter tafel
kwam.
Maar dan ook de e e u i g e.
J eekenend.
De overige Vrij-liberaleu waren niet
Vrij genoeg om zulk een vrij standpunt in
te nemen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Fransche gemoederen zijn nog
•feeds in heftige beweging over de aan
houding der schepen door de Itnliaan-
«che vloot, een feit dat een ernstig
Fransch-Italiaansch conflict
kou kunnen scheppen. Zooals we reeds
kortelijks vermelden is er ernstig ge
sproken in de Fransche kamer. Minister
Poincaré toonde aan dat de opbrenging
van de Carthage een grove fout was
van de Italiaansche autoriteiten en de
minister voegde er aan toe, dat, volgens
de voornaamste autoriteiten op het ge-
Wed vin internationaal ccsht. de neutrale
landen niet gehouden kunnen zijn om
geen vliegtuigen en geld, voor een oor
logvoerende partij bestemd, te vervoeren.
Minister de Selves had nog den 15den
December dezen regel, die voor de toe
komst evenals voor het verleden geldt,
aan de Italiaansche regeering in herin
nering gebracht.
Ook het geval der Matiouba welks
passagiers door den Franschen gezant
te Rome aan de Italianen uitgeleverd
waren, kwam ter sprake. De minister
zette dit netelige en ernstige geval dui
delijk uiteen, de Fransche „vergissing"
van het overleveren der Turken niet ver
bloemend, maar er op wijzend dat dit
geen rechten scheppen kon voor Italië,
en Italië's ongelijk niet verminderde. Uit
het slot van 's ministers rede sprak het
vaste vertrouwen: lo. dat Italië de 29
Turken weer zeer spoedig zal terugge
ven aan de Fransche regeering, die ze
naar Tunis zal vervoeren en daar met
groote zorg hun ware kwaliteit zal na
gaan 2o. dat de verdere zijden van het
geschil dan spoedig tot oplossing zou
den komen en de beide volken goede
vrienden zouden blijven.
Te Rome heeft de verklaring van den
Franschen minister-president, dat alleen
de vrijlating van de 29 Turken het punt
van uitgang zou kunnen vormen, voor
vriendschappelijke onderhandelingen, een,
zekere teleurstelling teweeg gebracht,
daar incn zich reeds vertrouwd gemaakt
had met het denkbeeld, dat de zaak zou
blijven rusten totdat het Haagsche Hof
gesproken had. De Italiaansche regee
ring zou evenwel bereid zijn, zoo wordt
van Italiaansche zijde verklaard, tot in
vrijheidstelling over te gaan, te meer,
waar men overtuigd is, dat de Fransche
overheden na onderzoek van de hoeda
nigheid der Turken tot dezelfde overtui
ging zullen komen als de Italiaansche
d. w. z. dat men hier werkelijk met offi
cieren te doen heeft en niet met genees
kundig personeel. De italiaansche regee
ring zal echter eerst de komst van den
Franschen gezant Barrère te Rome heb
ben willen afwachten, om na kennisne
ming van diens lastgevingen een, andere
oplossing van het geschil te overwegen
dan een verwijzing naar het Haagsche
Hof zonder meer.
Van het Oorlogsterrein
komen de volgende berichten:
In Tobroek heeft men verleden Za
terdag bewegingen waargenomen van
Turksche troepenafdeelingen Zuidooste
lijk van het fort. Ook zag men een groote
karavaan door Turksche soldaten bege
leid. Hierop werd uit het berggeschut
der Italianen een hevig vuur geopend,
dat groote verliezen bracht.
Verder is er nieuws uit Tripoli, waar
de divisiecommandant graaf Pecori Gi-
raldi, de luitenant-generaal, aan wien het
verongelukken van den opmarsch naar
Bir Tobras geweten wordt, ernstig ziek
heet te zijn. Men herinnert zich, dat van
de terugroeping van dezen bevelhebber
meermalen sprake was. Thans trachten
zijne vrienden hein te overtuigen, dat het
beter is, dat hij in Italië herstel gaat
zoeken voor zijn verzwakte "gezondheid.
Als zijn opvolger wordt generaal Came-
rana genoemd, die thans het legerkorps
van Ancona onder zijn bevelen, heeft.
Waf de bezetting van Gargaresj betreft
meld nu de „Tanin" dat de lalianen bij
het bekende gevecht genoodzaakt waren
zich tot een onder de muren van Tri
polis gelegen oase terug te trekken. Zij
hadden 150 dooden en een groot aantal
gewonden, en moesten een aanzienlijken
voorraad oorlogsinaterlee! achterlaten.
De Turken en Arabieren hadden 18 doo
den en eenige gewonden.
Ook wordt weer eens melding gemaakt
van vredeskansen en bemiddeling, n,u
weer van Engeland.
In China
schijnt de boel leelij-lc mis te loojpen.
De „New York Herald" verneemt uit
Peking, dat de Keizerin-Weduwe defi
nitief heeft geweigerd afstand te doen.
Tot deze weigering had zij besloten nu
een langdurige conferentie mei de Mant-
sjoe-prinsen, bij welke conferentie de
voorstanders van de abdicatie afwezig
waren. De Keizerin-Weduwe verklaarde
den dood te verkiezen boven dett afstand.
Sedert de Maudsjoe-prinsen door deze
houding van de kwade trouw der repu-
blikeinsche leiders te Nanking overtuigd
waren geworden, had men den weg, die
naar den afstand voerde, weer vertalen
«ti hadden cfe tegenstanders van den af- I
stand de anderen aan hun zijde gekre
De krijgsbedrijven zullen met kracht
worden hervat. Tsjanghoesoen, die het
bevel voert over het Noorderlcger, heett
verklaard dat hij niet meer aan de beve
len der regeering zal gehoorzamen, in
dien China een republiek wordt. Hij be
schikt over achtienduizend man welge
oefende troepen, wier getal hij tot hon
derdduizend kan opvoeren.
Mocht de afstand van het keizerlijk
huis toch doorgaan, dan zou Tsjanghoe
soen zelfstandig handelend optreden.
De „Daily Telegraph" verneemt uit
Peking, dat de revolutionaire regeering
dertien stoombooten heeft gecharterd,
die troepen van het expeditiekorps, dat
tegen Peking zal ageeren, moeten over
brengen. De voorhoede van dit korps is
reeds te Tsjifoe aangekomendaarbij is
ook een bataljon, waaraan handgranaten
zijn uitgereikt. Iedere soldaat van dat
bataljon is in het bezit van acht van die
granaten en heeft gezworen dat hij zijn
leven zal opofferen.
Een telegram uit Tientsin maakt nu
melding van het bericht, dat Joeansjikai
de regeeringstaak zal neerloon, waar
op de reactionaire Jintsjang dezelve zal
overnemen. Deze zal dan alle onderhan
delingen met de opstandelingen afbre
ken en de vijandelijkheden heropenen,
met financieel en steun uit geheime
staatsgelden, die te Moekden gedepo
neerd heeten te zijn. Prins Koeng
50,000 man troepen toegezegd hebben,
ten einde de Mantsjoe-dvnastie te hand
haven.
Ook wordt er gesproken van oneeiug-
heid onder de rgpubljkeinen. Dit zou den
regeering wel te stade komen. De tijd
zal echter leeren of liet waar is c-n of
de door Joean in den steek gelaten
Mandsjoes het zullen kunnen bolwerken.
GEMENGD.
De Duitsche Rijksdag is bij kabi
netsorder tegen 7 Februari bijedngeroe-
PC1- Volgens het Brusselsch „N. v. d.
D is prinses Louise wel in beroep ge
gaan tegen de uitspraak der burgerlijke
rechtbank van Brussel in bet proces van
de nalatenschap van koning Leopold tl,
doch men denkt dat dc zaak nog wel in
der minne zal geschikt wordende prin
ses zou er in toestemmen, onder de voog
dij geplaatst te worden van een rech
terlijken raad, bestaande uit hare zuster
prinses Stephanie, en haren schoonbroe
der, prins Longay.
Uit Guayaquil wordt dd. Maandag
geseind, dat dc regeeringstrodpen van
Ecuador nu meester in het land zijn. Zij
eischen de overgave van Guayaquil, de
eenige stad, waar de opstand nog
heerscht.
Een Reuter telegram deelt ons nader
mede, dat volgens de Parijsche legatie
van de republiek Ecuador de opstand ge
heel geëindigd is.
Gisteren heeft het Hof van Assisen
aan de Seine den oud-onderwijzer Lévè-
que, die op 21 Juli 1911 abbé Henri
Gamier, pastoor van Sainte-Gencvieve
des Grandes-Carrieres, in de trouwkamer
van de kerk doodschoot, tot twaalf jaar
dwangarbeid veroordeeld.
Dc moordenaar was vroeger onderw ij
zer geweest van een bijzondere school
door abbé Garnier opgericht. Deze had
hem echter zijn ontslag moeten geven ter
oorzake van zijn levensgedrag. In zijn
woede over dit feit, schoot Lévèque den
priester dood.
Volgens de „Tribiina heeft de
Kroonprins van Servië zijn ontslag als
inspecteur-generaal van het leger geno-
men ten gevolge van meenings verschil-
len met den minister van oorlog.
De „ijsoogst" is in den omtrek
van Berlijn in vollen gang. In. geen jaren
heeft men zulk hard, helder en duurzaam
ijs in dc kelders kunnen bergen. Men.
heeft zulke groote voorraden binnenge
haald, dat men in den komenden zomer
niet zooals verleden jaar voor een ijs-
schaarste beducht behoeft te zijn.
Aan het „Berliner Tageblatt" wordt
uit Konstantinopel geseind: De oplos
sing van de Kreta-kwestie, waarover te
genwoordig tusschen de mogendheden
onderhandelingen gaande zijn, moet, naar
het heet, zoowel voor Turkije als Kreta
gunstig worden geacht. Voor Kreta be- I
oogt men een dergelijk bestuur als vroe-
der Oost-.Roemelië had.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon .besluit is aan A. J. Bartels
te 'sGravenhage eervol ontslag verleend
als opzichter 2e kl. bij de landsgebou
wen;
is J. Wi. Blom te 'sGravenhage be
noemd tot opzichter 2e kL bij de lands-
gebouwen
is toegekend de aan de orde van
Oranje-Nassau verbonden eere-medaille
in brons aan mej. M. van der Beek,
dienstbode bij den heer J. L Scholten
te Epe.
is op zijn verzoek eervol ontslagen
als rijkskeurmeester in bijzonderen dienst
te Nijmegen en als plaatsvervanger van
den districtsveearts, wien Zutphen als
standplaats is aangewezen, de veerarts
J. Stapenséa, te Nijmegen.
is aan C. Statius Muller, administrateur
van Financiën in de kolonie Curasao, een
eervol ontslag verleend uit 's lands dienst
en als lid van den Raad van Bestuur der
genoemde kolonie.
H. M. de Koningin.
De Staatscourant van gisteravond bevat
de door ons aangekondigde officiecle ver
klaring van de doctoren professor Kou-
wer, dr. Roessingh en dr. Herman de
Jong, aangaande de gezondheidstoestand
van H. M. de Koningin.
Invaliditeit»- en ouderdoms-
verzekering.
De voltallige commissie van voorberei
ding uit de Tweede Kamer voor het ont
werp invaliditeits- en ouderdomsverzeke-
ring, hield gisteren met hare bijzittende
en plaatsvervangende leden in het ge
bouw der Kamer, hare eerste bijeenkomst
Tweede Kamer,
De Haagsche correspondent van de
„Tel." schrijft:
Van betrouwbaren kant werd ons me
degedeeld, dat bij de leiders der rechter
zijde het plan. bestaat, de beide groote
verzekeringsontwerpen in dit jaar door de
Tweede Kamer te doen afhandelen, nl.
de ziekteverzekering in het voorjaar en
de ouderdoms- en invaliditeitsverzekering
in October. Zeer stellig wordt op aanne
ming van deze ontwerpen gerekend. Het
schijnt bovendien vast te staan, dat in
Maart allereerst de Armenwet zal worden
behandeld.
Vereeniging van Nederlandsche
Gemeenten.
De commissie tot voorbereiding van de
oprichting van een vereeniging van Ne
derlandsche gemeenten zal mei de af
gevaardigden van de voorloopig toegetre
den gemeenten op 28 Februari ten raad-
huize te 's Gravenhage vergaderen.
De agenda bevat de volgende punten
a. verslag van de voornoemde commis
sie over haar werkzaamheden; b. voor
stel van die commissie om tot de oprich
ting van de vereeniging over te gaanc.
resumpüe van de statuten der vereeniging
d. benoeming van bestuursleden; e. re
geling van de salarissen van de hoofden
en het verdere personeel der bureaux.
Agitatie-Comité tegen de duurte
te Amsterdam.
Als vervolg op de Vrijdag 12 dezer
gehouden voorloopige bijeenkomst heeft
Zondag de constitueerende vergadering
plaats gehad van bovengenoemd comité.
Vertegenwoordigd waren 46 vak- en
politieke vereenigingen, omvattende ruim
zes duizend leden.
Besloten werd een 25 30-tal wijk
vergaderingen te beleggen, terwijl op elke
vergadering op zijn minst twee sprekers
het woord zullen voeren, voornamelijk
om het groote publiek op te wekken front
te maken tegen het opdrijven vian de
huurprijzen; deze vergaderingen zullen
dienstbaar worden gemaakt aan de pro
paganda voor de opheffing van de ge
meentelijke bepalingen, die beletten den
invoer van goedkoope vlscfi en goedkoop
rundvleesch. Verder werd het program
van actie iu onderdeelen besproken en
uitgewerkt. Het voorloopig comité werd
definitief gekozen en uitgebreid tot 9 per
sonen.
De Vakbeweging op I Jan. 1911.
Aan het door het Centraal Bureau dcr-
Statistiek uitgegeven „Beknopt Over
zicht" van den omvang der vakbeweging
op 1 Januari 19.11 is het volgende ont
leend
Het Bureau voor de R. K. Vakorgani
satie omvat 15.541 georganiseerden.
üet totaal ledental der coufessioueeje
organisaties steeg van 33.938 op 1 Jan*
1910 tot 36.055 op 1 Januari 1911, der
halve met 2117.
Een totaal van 10.000 georganiseerden
I werd ook nu nog in geen enkel beroep
bereikt Bovenaan stonden op 1 Januari
1911 de diamantbewerkers met 9767 le
den in 5 vakvereenigingen en de textiel
arbeiders met 9767 leden in 67 organi
saties. Daarop volgen de gemeentewerk
lieden met 9089 leden in 67 vereeni
gingen, het spoor- en tramwegpersoneel
met 9075 leden ia 206 organisaties eti
de politie met 8743 georganiseerden in
niet meer dan 44 vereenigingen.
Het aantal vrouwelijke georganiseer
den bedraagt 7126 (4.64 pet van het
totaal aantal georganiseerden in het Rijk),
waarvan alleen in de diamantindustrie
1347 en in de textielnijverheid 1805.
De groep rijks werklieden omvat in 23
vereenigingen 3498 georganiseerden, die
der gemeentewerklieden 9089 leden in
67 organisaties.
Het totaal aantal georganiseerden be
droeg op 1 Januari 1914 153.6S9 tegen
143.850 op 1 Januari 1910.
Een Europeaan vermoord door een
Javaan.
De Assistentenbond seint uit Medau
aan de „Telegraaf":
De ongehuwde assistent Hollmann is
in Bila vermoord door een Javaan.
Het blad voegt hieraan toe:
Volgens door ons ingewonnen infor-
inatiën was de heer Hollmann, die, blij
kens het hierboven afgedrukte telegram,
zoo noodlottig om het leven werd ge
bracht, geëmployeerd bij de onderne
ming Bijemak va» de Sennah Rubber
Company, Limited, die in Böla, op Su
matra gelegen en waarvaij de zetel te
Londen gevestigd is. In het bestuur dier
maatschappij heeft voor Nederland zitting
de heer J. Bunge, te Amsterdam. De
aanleiding tot den moord valt op 't oogen-
blik natuurlijk niet vast te stellen.
Het is echter niet onwaarschijnlijk, dat
de Javaan zich beleedigd heeft gevoeld
door een -hem opgelegde straf.
Mocht dit het geval zijn, dan komt van
zelf de kwestie der koelie-ordonnantie
weer naar voren.
Zooals men weet, wordt door den As
sistentenbond sterk tegen de nieuwe
koelie-reglementen geageerd.
Het feit, dat het de Assistentenbond
is, die ons dit telegram zendt, schijnt er
op te wijzen, dat deze bond het ge
beurde als een uitvloeisel van het koelie
reglement beschouwd.
LEIDEN, 24 Januari.
Opening van „Voorgeest".
In tegenwoordigheid van Z.Exc. Th.
Heemskerk, Minister van Binnenland-
sche Zaken, en autoriteiten op verschil
lend gebied, had hedenmorgen dc plech
tige opening plaats van het gesticht voor
jeugdige idioten „Voorgeest", (waarvan
men elders in ons blad een beschrij
ving kan vinden), verrezen in de nabij
heid van en in aansluiting met het ge
sticht „Endegeest", te Oegstgecst.
Nadat de verschillende genoodigden
zich in de kapel van het gesticht Ende-
gecst waarin een passende versiering van
frisch groen was aangebracht, verzameld
hadden, sprak hen Jhr. Mr. Dr. N. C?
de Gijselaar, burgemeester van Leiden,
als volgt toe
Excellence, Mijnheer de Commissa
ris der Koningin, Heeren Gedeputeerde)
Staten van Zuid-Holland, heeren Cura
toren der Rijks-universiteit te Leiden,
Rector en Secretaris dier Hoogeschoof,
autoriteiten op medisch en justitieel ge
bied, Burgemeester en wethouders van
de gemeente Oegstgeest leden van den
Leidschen Gemeenteraad en wethouders
dier gemeente en verder allen, die ge
hoor hebt willen geven aan de uitnoo-
diging van de Commissie van Beheer
over de gestichten Endegeest, Voorgeest
en Rhijngeest.
Van harte roep ik u w elkom toe te dezer
plaatse en zeg u uit naam van die commis
sie dank voor de eer, die gij haar wel hebt
willen bewijzen, door bij deze officies-
le opening van de afdeeling voor jeug
dige idioten „Voorgeest", tegenwoordig
te zijn.
Een bijzonder woord van dank aan u.
Excellentie, voor de welwillendheid*
waarmede u dadelijk de uitnoodiging*
om heden in Leiden te komen, heb*
4anx:eA<>JBwi, ofitfcovu uwe vele bezb*