No. 688.
Liefde en Haat.
BUITENLAND.
Jwgang,
Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
èn liet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Weer een Bisschoppelijke
veroordeeling van de neutra
liteit.
Het jongste nummer van de „Sint
öavo" bevat een verslag van de Nieuw
jaarsreceptie der Eerw. geestelijkheid van
Haarlem bij Z. D. H. Mgr. A. Gallier.
Nadat Z. D. H. door den Hoogeervv.
vlcaris-g ener aal mgr. M. P. J. Mölltnann
.was toegesproken, nam de Kerkvorst zelf
het woord.
.Wij wenschcn hier het licht te laten
v alien op het volgende gedeelte van het
verslag
De geestelijkheid van geheel het dio
cees dankend voor alles wat zij doet
om een goeden geest onder de Katho
lieken levendig te houden, wees mon
seigneur er op, dat voor dien goeden
geest niets zoo gevaarlijk is als de
geest die verzwakt en bederft, de geest
Aan neutraliteit. En daarom spoort
Z. D, H. den clerus aan dien geest
overal met kracht te bestrijden en dus
te ijveren tegen de neutrale pers, tegen
de neutrale school en tegen de neutrale
vereenigingen.
Weer 'n waarschuwing tegen de neu
traliteit! Werkelijk niet de eerste. Reeds
menig keer heeft Z. D. H. iu woord
er. geschrift gewezen op de neutraliteit.
..Monseigneur schijnt den geest van neu
traliteit dc neutrale pers, de neutrale
school en de neutrale vereenigingen
als het grootste gevaar te beschouwen
voor den Katholieken geest in zijn dio
cees. En wie heeft meer recht, en wie
meer bevoegdheid om te oordeeien wat
goed en wat slecht is in een bisdom,
dan de Bisschop zelf?
Dankbaar zijn wij onzen doorluchtigen
en beminden Kerkvorst, dat hij weer 'ns
ihet gevaar van de neutraliteit gesigna
leerd heeft.
Dankbaar, dat nu weet 'ns van hoo-
gere zijde gebrandmerkt is die geest,
welke „verzwakt en bederft'', de laten
we het maar noemen cllendigen geest
van neutraliteit.
Onzerzijds nog ééiie opmerking, 'tls
ons absoluut onbegrijpelijk, hoe, na al die
verklaringen van Paus en bisschoppen,
een Katholiek het voor zijn geweten
verantwoorden kan, dat hij:
Zijn kinderen openbare scholen
laat bezoeken.
Zich aansluit bij en propaganda maakt
voor neutrale vereenigingen,
Zich abonneert op, leest of steunt de
neutrale pe,rs.
Onbegrijpelijk, daar er zijn Roomsche
scholen, Roomsche vereenigingen, zooals
.Volksbond en St. Jozefgezellcn.
Even onbegrijpelijk als het is, dat
iemand, die een blank gezicht wenscht
tc hebben, zich met roet wascht, even
onbegrijpelijk is het, dat iemand, die
wenscht te zijn een overtuigd Katho
liek, zich aan bovengenoemde neutrali
teit schuldig maakt.
FEUILLETON.
ROMAN UIT WESTFALEN.
36)
Toen hij den laatsten buur had bezocht,
bJeef Jan 'n oogenblik staan. Zijn keel
i\vas, ondanks het rijkelijk bevochtigen
door jenever, zoo warm en droog ge
worden, dat een dronk waier voor hem
een ware lafenis zou zijn geweest, 't Was
hem zoo wonderlijk in zijn hoofd, dat hij
zich 't liefst bij het eerste het beste land
hek te slapen zou hebben willen leggen.
•Maar dat zou wat'moois zijn. In het icer-
spe! zou iedereen met leedvermaak ver
tellen: „Jan Kasper heeft als bruilofts-
noodiger ach er een heg liggen slapen."
(Neen, dat "zou niet gebeuren, en hij zeite
'dus zijn weg voort.
Zijn weg voerde door de heide. Daar
lagen eenige boerderijen, welker bewo
ners aan de bruid verwant waren. Als
hij daarheen ging, aivorens verder in het
dorp rond te gaan, had hij het vervelend
ste gedeelte van zijn tocht Achter den
irug, terwijl de lange weg' door de bui
tenlucht hem wel zou ontnuchteren,
i. Bii. „kjeidehoeve" bleef hij 'n poosje
ALGEMEEN OVERZICHT.
Ofschoon de berichten over den uit
slag nogal uiteenloopend zijn, meenejn
wij toch te mogen constateeren dat
de Rijksdagverkiezingen
heel goed voor het 'Centrum zijn uit-
geloopen, al zijn dan ook 6 zetels ver
loren. Het Centrum heeft zooals een
der liberale bladen zich spijtig uitdruk
te, zich weer zoo goed als onkwetsbaar
getoond .De uitslagen, zooals die Zater
dag te 12 uur bekend waren zijn volgens
Reuter aldus
Er zijn gekozen 208 leden, namelijk:
27 conservatieven, 5 vrije conservatieven,
2 leden van de oeconomische vereeni-
ging, 79 van het Centrum, 15 Polen, 4
nationaaal-liberalen, 1 lid van den Bund
der Landwirte, 64 sociaal-democraten, 7
leden van het Elzassisch-Lotharingschv
centrum, 1 Lotharinger, 1 Deen, 1 van
den Boerenbond, 1 onafhankelijke.
Bij de 189 herstemmingen zijn betrok
ken: 42 conservatieven, 17 vrije con
servatieven, 3 anti-semieten, 13 leden
van de oeconomische verecniging, 29
van het centrum, 10 Polen, 64 nationaal-
iiberalen, 4 leden van den Bund der
Landwirte, 54 leden van de vrijz. volks
partij, 120 sociaal-democraten, 2 Beier-
sche liberalen, 2 leden van het Elzas-
sisch Lotharingsche centrum, 2 onafhan
kelijke Lot ha lingers, 6 Wel fen, 3 leden
van den Boerenbond, 5 onafliamtkelijken.
De conservatieven winnen 2 en ver
liezen 9 zetels, de vrije conservatieven
winnen er 2 en verliezen er 10, de eco
nomische vereeniging wint er 1 en ver
liest er 8, liet centrum verliest er 6, de
Polen verliezen er 1, de nationaa l-libe
ralen winnen er 2, en verliezen er 16,
de vrijzinnigen verliezen er 12, de soc.-
democraten winnen er 28 en verliezen er
2. De getallen voor het Centrum wor
den echter ook nog anders opgegeven,
n.l. 81 en 83. Het verlies echter van
het zestal zetels is ver beneden de ver
wachting der linksühe partijen geble
ven. Toch bestaat er kans, dat zij bij
de herstemming nog eenige, zij liet niet
groote, verliezen zullen lijden. Hoe het
ook zij, een feit is het dat op verschil
lende plaatsen de Centrumcijfers ern
stig zijn ingekrompen, die der socialis
ten verbazend uitgeloopen.
Tot dusverre hebben zij 64 zetels be
haald, van welke 24 nieuwe (bij het
uiteengaan der Rijk?dag hadden ze er
54) en het is te verwachten dat zij bij
de herstemming nog heel wat zetels zul
len veroveren.
Nu komen ze op 121 plaatsen in
herstemming. In 1903 kwamen ze op
122 plaatsen in herstemming en ver
overden er toen 27, in 1907 verover
den ze van de 90 herstemmingszetels 14.
Zeker is dus, dat ze in sterker getal
dan ooit te voren (het hoogste was 81
in 1903) in den rijksdag zullen terug-
keeren. Of echter hun opgeblazen aan
kondigingen van een veroveren van meer
staan. De dorst plaagde hem onuitstaan
baar. Wel had hij een fleschje brande
wijn bij zich, maar naar dat prikkelend
vocht verlangde hij niet, hij moest een
dronk water hebben. Daar zag hij een
meisje loopen. „Hé, meisje", riep Jan.
Hedwig draaide zich langzaam om.
„Wat wil je?"
,,'n Beetje water, als je mij dat wil
geven
Zij kwam uit de woning met een nap
water terug. Met groote teugen slurpte
Jan het verkwikkende vocht op. Het meis
je bekeek inmiddels nieuwsgierig den
bont uitgcdochteu man. Toen hij einde
lijk de nap'terumggaf, vroeg zij: „Wat be-
teekenen die kleurige linten?"
Jan Kasper antwoordde grootsch: „Dat
zal ik je zeggenik ben de bruiloftsnoodi-
ger tot dc bruiloft van Dirk Tweehuis
en Jeanne Gröhling."
Hedwig Menne schrok bij liet hooren
van deze namen. Haar sluimerende ge
voelens werden weer opgewektoh, ais
zij eens Dirk een leelijke poets kon spelen
Als zij hem op zijn huwelijksdag eens
tot het inzicht kon brengen, dat er tijden
waren geweest, waarbij hij een speeltuig
was in hare handen. Als zij hem wegens
het niet houden van zijn woord eens kon
straffen.
Hij alleen droeg de schuld, dat alles
zoo geloopeu was, dat zij 'n dievegge ge-
dan 100 zetels verwezenlijkt zal worden,
staat zeer te bezien.
Hun grootste winst echter hebben zij
ten koste der linksche partijen behaald,
en al komt dan ook rechts iets geha
vend uit den strijd, men verwacht, dat
het toch een meerderheid, zij hiet een
zeer kleine, zal behalen.
Het is aardig ook eens te luisteren
naar
de Duitschfe persstemmen.
De „Koln. Volksztg." is nogal opti
mistisch gestemd. Aan het Centrum, zegt
het blad, dat wederom ue overgroote
meerderheid zijner candidateu reeds bij
de eerste stemming „er door" heeft ge
kregen, zal den uitslag van zijn her
stemmingen allerminst hoofdbreken ver
oorzaken.
„Ook voor de rechterzijde, die zich
heel wat beter iieeft gehouden dan de
linkerzijde voorspelde, is de toestand
voor de herstemmingen in 'het algemeen
niet moeilijk te overzien.
„Geheel anders" „zegt het blad dan
verder, „staat de linkerzijde er bij de
herstemmingen voor. Want de liberale
partijen hebben slechts hier en daar bij
eerste stemming een zetel kunnen red
den, de vrijzinnigen zelfs niet één zetel.
De „K. V." wijst er vervolgens op, hoe
de sociaal-democraten reeds zulk een
groote winst bij de eerste stemming
hebben behaald, terwijl ze bovendien
nog bij zooveel herstemmingen betrok
ken zijn, dat voor het liberalisme het ge
vaar bestaat, bij het toenemen van het
aantal zetels der sociaal-democraten bij
de herstemmingen een willoos werktuig
der sociaal-democratie tc worden.
Het blad constateert dan dat de twee
meest naar voren tredende kenmerken
van de verkiezingen zijneen dreigend
aanzwellen van den „rooden vloed",
doch onwrikbare vastheid van den „Cen
trumstoren", ondanks de heftige bestor
ming.
Het Centrum, zoo is de slotsom van
het blad, heeft volstrekt geen reden tot
moedeloosheid over de „toch waarlijk
schitterende uitslagen van den 12den
Januari".
Het liberale „Berl. Tagebl." consta
teert met leedwezen, dat de liberale par
tijen, zoowel de nationaal-liberale als
de vooruitstrevende volkspartij, menige
positie voor de steeds meer vooruitdrin-
gende sociaal-democratie hebben moe
ten ruimen.
Verder wijst het blad er op, dat een
geheele reeks van zetels in de groote
steden, die bij de vorige verkiezingen
door de liberalen behouden of heroverd
werden, als Stettin, Koningsbergen,
Bremen en Maagdenburg, door de soc.-
democraten veroverd werden.
Het blad maakt zich echter wijs dat
het nog geenszins vaststaat dat de socia
listen zooveel gewonnen hebben. Een
eigen misstap te beschermen, gaat ook
niet gemakkei ijle. Het is niet prettig te
moeten bekennen zelf de schuld te zijn
van den beroerden uitslag. Hun socia
listische bondgenooten wrijven het hen
„echter leelijk onder den neus".
worden was! Indertijd, toen hij haar had
afgewezen, had zij uit eigen beweging
aangeboden, haar vader bij zijn nachtelij
ken „arbeid" te helpen. Zij deed het uit
bitteren haat tegen de menschenneen
uit wrok tegen Dirk alleen. Zij gaf zich
geen rekenschap, dat haar daden slecht
en verkeerd waren. Zij zeide slechts, alle
inenschen zijn slecht, de een in 't open
baar, de ander in het geheim. Waarvoor
zou zij alleen goed zijn? Toen was ge
beurd, wat ten slotte moest gebeuren
zij waren bij hun roofzucht ontdekt.-Wat
waren dat uren van kwe.ling in den nacht
van den diefstal, alvorens het morgen-
grauwen aanbrak! En Dirk's bedreiging
met de politie was de oorzaak van va-
der's dood.
Zij deed de. oogen cliche, want het was
haar als teekenden bloedroode vlakken
tegen het donkere groen der dennen af,
als weerkaatsten laaiende vuurfakkels. Ze
dansten en sisten, ze knetterden en sche
nen voor haar een beweging te maken en
haar luid ni de ooren te roepenbruilofts
fakkels.
Toen zij eindelijk dit spook van zich
had afgeweerd en iu de vervallen heide-
woning tuurde, goochelde haar levende
verbeelding een ander beeld voor haar
oog: door een verblindenden dagglans
belicht, lag in het vtwriiuis het levenloo-
ze lichaam van ii.aar vader. Groote God!
De „Vorwarts" doet een beroep op
de liberalen bij de herstemmingen, m-et
het besluit „Laat de liberalen toonen wat
ze kunnen. De beslissing ligt in hum.
hand en zij dragen de verantwoording
voor den uitslag der stemming, voor de
constellatie van den toekomstigen Rijks
dag".
Na de herstemmingen die tusschen 20
en 25 dezer vallen, zal de nieuwe Rijks
dag in de eerste helft van Februari bij
eenkomen. Reeds uit de troonrede zal
hij te hooren krijgen, dat een legerwet
en een vlootwet in zullen komen. Bei
de moeten reeds, wat de hoofdzaken be
treft, zijn vastgesteld. De legerwet zal,
zooals men weet, twee nieuwe leger
corpsen een in het Oosten, en een in
het Westen instellen. Bij de vlootwet
zal voorgesteld worden, om naast de
twee bestaande smaldeelen voor die vol
le zee een derde, uit de reservevloot ge
vormd, in dienst te houden.
Een bespreking hierover door de „va-
derlandsloozen". Dat zal prachtig worden
De opstand in China
is nu zoover gekomen dat de Kroon,
na bericht ontvangen te hebben van toe
nemende troebelen in de provincies, fei
telijk tot den afstand besloten heeft, en
tot zoo spoedig mogelijk vertrek naar
Jehol.
De Mantsjoeprinsen, het volk en de
troepen stemmen met den afstand in,
als het eeuig mogelijke. In een langdu
rige vergadering van de hoofden der
regeering werden enkele der noodige
schikkingen getroffen.
Dc opstandelingen te Sjanghai heb
ben, volgens een Reutertelegram ver-
klaard; dat de opmarsch naar het Noor
den onmiddellijk zal begonnen worden.
Groote bestellingen zijn te Sjanghai ge
daan voor bontjassen en andere warme
-kleedingstukken voor de soldaten.
Frankrijk
heeft weer een kabinet en wat een stevig.
Poincaré, die het vormde, heeft buiten-
landsche zaken genomen en is president;
vice-president en justitie Briandbin-
nenlandsche zaken Steeg; oorlog Mille-
rand; marine Delcassé; financiën Klotz;
openbare werken Dupuy; landbouw
Pains; koloniën Lebrun; arbeid Bour
geois handel Davidonderwijs Guist'hau.
Gistermiddag heeft het kabinet voor
het eerst vergaderd om de ministerieele
verklaring op te stellen, die Dinsdag in
Senaat en Kamer zal worden voorgelezen.
De ministerieele verklaring zal in de
eerste plaats aandringen op de spoedige
goedkeuring van de Fransch - Duitsche
overeenkomst, om tusschen de beide mo
gendheden betrekkingen te verzekeren,
die op vrijmoedigheid en loyaliteit ge
grond zijn. Dan hoopt het kabinet wel
dra een overeenkomst met Spanje te
sluiten. Het kabinet verklaart verder, dat
Frankrijk getrouw zal zijn aan zijn bond
genooten en vrienden, waaraan het thans
meer dan ooit verknocht is. Vervolgens
zal het kabinet de kwestie van de amb
tenaarspensioenen, het kiesrecht en de
financiën behandelen, en de begrooting
in behandeling brengen. De regeering ver-
De armen ver uiteengestrekt de oogen
star en verglaasd geronnen bloed in
den sneeuwwitten baard. Naast hem
scherven
Haar gelaat werd doodsbleek. Zij werd
woedend.... Dirk droeg van dit alles de
schuld. En deze zou de volgende week
bruiloft houden, een uitgelaten rijke brui
loft, drie dagen lang, volgens boerenge-
bruik.
Hare gedachten warrelden dooreen, ge
dachten vol haat en wraaklust.
„Wanneer is de bruiloft?" vroeg zij
haastig.
De bruiloftsnoodiger keek vreemd om
den toon, waarop deze vraag werd ge
steld. Het gedronken water had ontnuch
terend op hem gewerkt.
„De volgende inaand. 't Zal een heelc
drukte geven, twee honderd vijftig men
schen zijn genoodigd. Te deksel! Gij
zijt in den rouw, dat spijt mij, want nu
zult gij niet op het feest kunnen ver
schijnen."
„Neen, ik kan niet komenneen, dat
gaat niet!"
Langzaam en nadenkend zcidc zij de
ze woorden en daarna perste zij hare lip
pen weer op elkaar. Zij zou haar slechte
gedachten met kracht weten te onder
drukken.
De knecht herinnerde zich de lasige-
ving van zijn baas om geen lange ge-
klaart, dat zij haar bijzondere zorg zal
wijden aan leger en vloot, wier sterkte
de beste waarborg voor den vrede is,
en die altijd, hoezeer men ook moge
wenschen, dat de vrede bestendigd blijft;
gereed moeten zijn voor alle gebeur-
heden en in staat om hun plicht te ver
vullen.
Uit Tripolis
komt niet veel nieuws. De oorlog is
echter geenszins geëindigd, maar zal
krachtig worden voortgezet, daar de
onderhandelingen, die, zooals nu bekenc
wordt, werkelijk door vertegenwooidi
gers der groote mogendheden te Kon-
stantinopel zijn gevoerd, zijn mislukt. De
Italianen zijn nu van plan zachtjes, voetje
voor voetje, vooruit te gaan naar den
Dzjebel, wegens het grooote gevaar, dat,
zooals door den tocht naar Bir Tobros
is duidelijk geworden, dreigt bij een
direkte opmarsch. Dit maakt de Italianen
wel wat pessimistisch. De Napeische
„Mattino" zegt dan ook:
„Laten we oms dus niet de illusie
maken, aan het einde van onze moeiten
te zijn. We zijn in het begin van een
grooten veldtocht, die twee a drie jaar
zal duren, die bijna al onze militaire
hulpmiddelen in beslag zal nemen, die
vele, héél vele honderden van milliocnen
zal kosten en die moeilijk met eeri be
slist succes zal eindigen, omdat de wegen
voor den terugtocht van den vijand naar
het westen en naar het zuiden welhaast
onmogelijk af te snijden zijn."
Ten slotte, om nog eens het succes
der Italianen te hooreu, het volgende
bericht, dat door de verschillende Turk-
sche gezantschappen wordt medegedeeld:
Op 6 Januari werd een regiment Ita
lianen, die een poging deed, om de stad
Homs te verlaten, door onze troepen
en vrijwilligers aangevallen, op een ki
lometer van de stad, en moest weder
naar Homs terugtrekken, met achterla
ting van 50 dooden en een aanzienlijke
hoeveelheid ainunitie.
De achterhoede, 150 man sterk, werd
geheel in den pan gehakt. De Turk-
sche verliezen bedroegen 18 dooden en
37 gewonden."
Niets van aan, zegt de Italiaan. De
Turksch-ArabisChe troepen leden zwa
re verliezen. Wij hadden 7 gesneuvelden
en 21 gewonden. Voor wie het gelooven
wil.
GEMENGD.
Naar uit Lissabon wordt gemeld,
hebben te Assenti en Ontario ernstige
onlusten plaats gehad, tengevolge van
een heiligschennende daad, die door de
anti-clericalen was gqdeegd.
Deze laatsten drongen 's nachts een
van de kerken van Assenti binnen en
vernielden een beeld van O. L. Vrouw
van Lourdes.
Zoodra de Katholieken van Assenti de
ze laffe daad hadden bemerkt, verza
melden zij zich ten getale van 2000. In
het gevecht dat daarop plaats, had, wer
den vijf personen gedood en 40 gewond.
Verscheidene personen werden gearres
teerd.
sprekken te voeren, wijl dit te veel tijd
ophield. „Goeden dag", riep hij het meis
je toe, dat zoo buitengewoon droomerig
naar de heide tuurde.
Op den Schoutenhof aan den Brink
volgde het eene feest op het andere.
Op den voorlaatsten Zondag voor de
bruiloft kwam in den namiddag het jonge
ongehuwde manvolk uit den gelieelen
pnrtrek op den hof en na een kort
krachtig ontbijt begon men te drinken.
Langzamerhand kwam de stemming erin
en werden liedereu aangeheven. Willem
Banning, die wel niet tot dc onge
trouwde jongelui behoorde, had deson
danks zichzelf uitgenood'gd, omdat hij op
't oogenblik op de boerderij aan 't werk
was. Met zijne zware teem zong hij
solo's, welke geweldig door de keuken
dreunden. Dan klonken Ue glazen weer
onder de jongelieden, waardoor de vroo-
lijkheid werd verhoogd. Als de tijd voor
huisgaan was aangebroken, yvaren da
jongelieden zoo onder den indruk van
het feest gekomen en hadden zij zooveel
gedronken op de gezondheid van het
jonge paar, dat zij slechts met waggen
lenden gang cn groote moeite hun woon-
steden konden bereiken.
{Wordt vervolgd.)
