3e
No. 676.
29
Liefde en Haat.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Bureau OU1E SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS >edraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
tin het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
I 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, tent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
December
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratii
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Dr, Kuyper.
De „N. Rott Crt." bevat een artikel
Om te waarschuwen tegen HEM.
HIJ is de gevreesde man in de coa
litie HIJ treedt op den voorgrondHIJ
''doet geducht zijn invloed gelden en, o
yainp..voor de linkerzijde, HIJ zal zor
gen, dat in 1913 ter rechterzijde allen
Vereend zullen optrekken,
i Daarom kan hij geen goed meer doen
bij de liberalen.
Stilletjes had men gehoopt, dat een
deel van reChts de coalitie ontrouwi was
geworden.
Met leedvermaak had men het geharre
war in de Kamer tusschen dr. Ku per en
dr. de Visser gadegeslagen.
De geschilpunten over de sociale wet
geving - zich .uitend in heftige polemie
ken tusschen „Stand." en „Ned."
wakkerde men zoo mogelijk aan.
Men lonkte de Christelijk-Historischen
pm zich bij de vrij-liberalen aan te slui-
ien.
Maar nu reeds gaat men inzien, dat al
les tevergeefs schijnt te zijn.
En daarom moest hij weer op de prop
pen komen om als laatste prikkel middel
dienst te doen.
De „N. Rott. Crt." voorspelt, dat al
len zullen saamgaan: „om de eere Gods
gfi dö lioogere schoolsubsidies, door dik
eti dun".
Het blad is dan ook „met vrees" ver
vuld.
Een o.i. zeer gerechtvaardige vrees.
Want als de rechterzijde weer manmoe-
dig een lijn trekt, zal van de oud-libera
le partij al heel weinig terecht komen.
Bij liet vrijzinnige kiesrecht-, erbroe-
tferingsfeest liet men de oud-liberalen;
toekijken ze werden .niet geïnviteerd
er aan deel te nemen; ze werden zelfs
afgewezen.
Bij de coalitie vinden zij evenmin on
derdak.
Zoodal zij wel de Kuyper-hetze moeten
ffcjiutte.i om in het linksche carl el nog
een plaatsje, zij het 'n zeer besTiejdlen
plaatsje, tc veroveren.
Voorspelt het jLet een herhaWng van
de gebeurtenissen van 1905?
V Als ge anders niet weet..
Met aandacht hebben we de rede ge
lezen, waarmede de bekende heer Os-
sendorp gisteren te Arnhem de 3 e Jaar
vergadering van den „Bond van Nederl.
Onderwijzers" opende.
Natuurlijk stond daarin de oude be
schuldiging, dat de Christelijke regeering
^en dito wethouders een gevaar zijn voor
het openbaar onderwijs.
Ondanks onze aandacht hebben we
echter geen ander bewijs voor die aantij
ging gevonden dan de oudbakken be
schuldiging: ze doen niets.
O ja, toch: Ter verdediging van zijn
stelling „een anti-revolutionair kan geen
'goed wethouder van onderwijs zijn", Ci
teerde spr. een artikel in„Sdhoo! en
IHuis" naar aanleiding van de herkiezing
van mr. De Vries tot wethouder.
Waaide heer Ossendorp, als ge anders
niet weet, wacht dan, evenals de regee-
ïing, op de uitwerking van het Ineenscha-
Jcelingsrapport.
FEUILLETON.
ROMAN UIT WESTFALEN.
24)
Met blijdschap pp het gelaat snelde
©endrik heen; Ilij wilde zich zoo gauw
^mogelijk uit de voeten maken en Jiep
fjdaarom zoo hard hij kon. $poedig ont
trok een bocht van den weg hem aan 't
"jgezicht van den schoolmeester, doch pas
ibij een dennenboschje durfde hij zich
Üeenige oogenblikken jrust gunnen. Hij
ffcmeet zijn boeken op den grond on ging
'Jiijgend zitten. Joen hij weer wat bij
-judein was gekomen, legde hij zijn handen
ionder 't hoofd .en strekte zich languit op
:{den grond uit Met zijn beenen zwaaide
jihij door de lucht en de klompen liet hij
':ftf en toe tegen elkaar klotsen. 1 lendrik
[&vas erg prettig gestemd. Eerstens was cr
fgcen school; vervolgens had de meester
jhem niet voor zijn euveldaad van den
'Wrigen dag gestraft en ten sloifce .wist
E iemand op de boerderij, dat hij vrij
ad. Nu kon hij dus met 'n geiust ge-
tevoed door de heide zwerven en pp avon
duur uitgaan.
Dat ge anders niet weet, pleit voor de
Christelijke regeering en dito wethou
ders.
ALGEMEEN OVERZICHT.
iWiaar pp het pogenblik de Italianen
zich in den driehoek .Tripolis, Tadzjoera
Ain-Zara geducht verschanst hebben, en
we hu uitzien haar den opmarsch naar het
Gariangebergte .welke men in Jtaiië elk
oogenblik verwacht, is de aandacht nu
voornamelijk op
Barka
gevestigd .Telkens worden voor Bengazi,
Derna .en Jobroek bloedige gevechten ge-
leverd, .waarin de Italianen slechts dank
zij hun zooveel sterker artillerie zich kun
nen handhaven, ofschoon pok niet altijd.
Als men tenminste de berichten uitTurk-
sche bron gelooven mag (en voorshands
hebben die meer pns vertrouwen dan de
Italiaansche) dan is hun dit in het jong
ste gevecht bij Jobroek niet gelukt. Amb
telijk .wordt hierover pit Konstan tin op el
gemeld
Den 22sten December hebben ,wij bij
het aanbreken van den dag in twee co
lonnes de vijandelijke versterkingen bij
Tobroek aangevallen. De vijandelijke troe
penmacht bestond uit een regiment in
fanterie, en een batterij veldartillerie, 'n
compagnie machinegeweren, een kleine
genie-afdeeling en «en eskadron ruite
rij. De Turken trotseerden het vuur der
verdedigers en van het geschut van 14
oorlogsschepen en bestormden de Italiaan
sche versterkingen. De afdeelingen ge
nie ,en machinegeweren .werden geheel
vernietigd. .Luitenant Nedzjib effendi be
stormde het eerst de verschansing. Hij
maakte 'drie machinegeweren onbruik
baar en bracht een vierde op zijn rug
naar het Turksche kamp. Onze tweede
colonne dreigde den terugtocht af te snij
den van de vijandelijke infanterie en rui
terij. Deze vluchtten toen in wanorde
naar het strand, .waarbij zij bijna de helft
van hun manschappen verloren. Het ge
vecht duurde tot het vallen van den nacht
Behalve Jiet machinegeweer .werd ook
schietvoorraad buitgemaakt Onder de ge
sneuvelde Italianen waren drie officieren
Wij hadden zeven dooden, onder wie
sjeik Meri, en eenige gewonden.
Een pfficieuse Romemsche nota echter
verklaarde dat van dat geheele verhaal
geen .woord waar is ,en de Turken met
aanzienlijke verliezen zijn afgeslagen.
Ook bij Bengazi is, zooals men weet,
Maandagmorgen ernstig gevochten. De
Italianen schatten daarbij het verlies hun
ner tegenstanders op 590 dooden en ge
wonden, o.w. verscheidene Arabische
hoofden. .Volgens het bericht dat dit
meldt hebben ook .eenige Arabische stam
men het Turksche kamp verlaten. Die zijn
natuurlijk geheel en al in de wiek gesla
gen!? Maar het mooiste bericht is wel
wat JReuter nu seint, ofschoon de aparte
vermelding „uit Italiaansche bron" niet
toont idat het agentschap zelf veel ver
trouwen in de .waarheid er van heeft
Uit Aocara bij 3ir Jobros aangekomen
Arabieren vertellen, dat de Arabieren be-
Maar die boeken dan! J-R» wat was
dat nu .weer 'n last voor hem. Hij kon
ze toch niet den geheelen middag mee-
sleepen. En hier achterlaten ging ook
niet Dan moest hij in 's hemelsnaam
maar van het uitstapje afzien; er schoot
niets anders pp over.
Hendrik ging daarom langs groote om
wegen naar zijn schapen terug. jHi) dreef
ze uit de schaapskooi weer het land in
en begaf zich zelf naar een aangrenzende
heide, die hem meer schaduw bood.
De strak-biauwe lucht welfde zich in
haar onmetelijke grootte boven de aarde.
Boven de heide hing een dikke muffe
damp, die uit een nabij zijnde poel op
steeg. De schapen stonden of lagen in
een trage houding pp de meest schaduw
rijke plekjes.
Hendrik Jiet zich door het eentonig
gefluister der heidedennen jn slaap wie
gen. H»j mocht het eigenlijk wel niet
doen, maar sliep er niet minder aango-
naain om.De zon, die af en toe haar
stralen op den slapenden jongeling af
zond en diens neus prikkelde, maakte
hem door een flinke niesbui weer wakker.
De slaap was nu voor goed geweken.
Hendrik stond op, wreef de pogen uit,
rekte en geeuwde eens en staarde ver
schrikt naar .den Wau.wjew hemel, .waar de
sloten hadden de Italiaansche vlag te hij-
schen, als de Italianen zouden naderen.
Toen zij de Italiaansche troepen opmerk
ten, gaven zij een leeken van onder
werping, doch de Jurken drongen met
andere Arabische stammen het dorp bin
nen, daarbij mannen, vrouwen en kin
deren doodencle en de overigen ver
strooiende.
Die Arabieren schijnen toch hevige
vrienden van de Italianen te zijn. We zien
er immers dagelijks staaltjes van!
Het schijnt met den
opstand in China
nog schooner te willen loopen dan we
gister meldden, althans nu wordt be
weerd dat men de revolutionnairen niet
voor ide keuze keizerrijk of monarchie
wil plaatsen, maar ze geheel in hun keu
ze wil vrijlaten. De kroon moet, als het
noodig is, afstand willen doen en de
meerderheid der nieuwe regeering zou
voor een republiek zijn. 't Loopt als ge
smeerd; .wanneer de ppstandelingen nu
maar wilden. Deze vreezen nl. dat het uit
stel dat Joean-sji-hai nu beoogt met de
vormiryj van eennieuwe nationale ver
gadering, die een beslissing moet nemen
bedoelt slechts tijd te winnen, opdat de
opstand zijn financieelen grondslag zou
verliezen. Men zegt idan ook dat 8000 op
standelingen pit Sjanghai naar Najigking
zijn opgerukt, met het doel verder' op de
hoofdstad aan te gaan.
De keizerlijke familie is nu de angst
om het hart geslagen en zij heeft be
sloten Peking ten spoedigste te verlaten.
Wat pu?
GEMENGD.
JHet volgende jaar zal president Fal-
lières een bezoek brengen aan koning
George, die hem tijdens zijn verblijf te
Londen het Buckingham palace ter be
schikking heeft gesteld. Koning George
zal bij zijn voorgenomen bezoeken aan
de Juropeesche hoven het eerst zich naar
Parijs begeven.
,Het vonnis, een zestal weken gele
den in het proces om de erfenis van ko
ning Leopold II, geveld, is nog steeds
niet aan prinses Louise beteekend. Naar
men verzekert, zal dat dezer dagen ge
schieden. De prinses zal, naar een Birus-
selsch blad verneemt, in hooger beroep
gaan.
De arbeiders aan de Parijsche gas
fabrieken dreigen in staking te gaan, in
dien hun eischen, .waaronder Joonsver-
hooging .en achturige werkdag, niet in
gewilligd worden.
De berichten juit Lancashire toonen
aan, dat de gisteravoud ingetreden uit
sluiting heden den algemeenen stilstand
der fabrieken tengevolge heeft gehad voor
de weverijen in Lancashire, terwijl Ches
hire er reeds mede in betrokken is. De
bond van arbeiders in de weverijen heeft
heden verklaard, op een verhooging van
de Joonen met J5 procent te zullen aan
dringen, alvorens de arbeid weer zou
worden opgevat
.Volgens de laatste berichten be
draagt het aantal dooden tengevolge van
de vergiftigingen in het Berlijnsche nacht
asyl thans 57. Jen opzichte van de ei-
zon reeds een groot eind verder stond
dan toen hij de laatste maal er naar keek.
De Jucht was niet zoo dak meer als zoo-
eve,n al hield de hitte aan.
Zijn maag deed haar eischen gelden
en hij liet zich dus de boterhammen, die
Trees hem had gegeven, goed smaken.
Hij versmaadde 'n Jekker hapje nooit
De tijd kroop langzaam voorbij; Den
drite begon zich te vervelen en hij klau
terde als naar gewoonte in de takken
van den ouden eikenboom, die sinds
menschenheugenis op de heide stond. Hij
zag .er treurig uit; de zon had in den
laatsten tijd den eik geen goed gedaan.
Ondanks alle eentonigheid bood het
landschap, dat zich aan 'Hendriks blik ont
vouwde, veel schoons. Achter het ge
boomte, ten deele door heuvels aan 't ge
zicht onttrokken, lag 'tdorp Detten ver
scholen, .welker torenklokken haar melan
cholisch geluid door de heide weer
kaatsten.
De gedachten van den 13-jarigen jon
gen 'verwijlden evenwel verder, veel
verder. ,Hier was alles zoo eng; hier
vonden zijn verlangens en zijn onder
nemingsgeest geen bevrediging. Naar
verre gewesten was ook zijn vader ver
trokken, toen deze uit hartzeer en om
WHLW fret niet meer jn zijn
genlij'ke oorzaak tast men nog jn het
duister. Jiet schijnt echter .uitgemaakt,
dat men werkelijk met een vergiftiging
en niet met een besmettelijke ziekte te
doen heeft.
Twee dakloozen zijn te Hermsdorf
overleden, één onder krampen te Pots
dam. Det staat nog niet vast, of deze
eveneens jn het perlijnsche asyl zijn ge
weest.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn bevorderd tot offi
cier in de orde van Oranje-Nassau P. H.
van der Leij, directeur der Rijkskweek
school voor Onderwijzers te Haarlem en
L. Leopold, directeur der Rijkskweek
school voor Onderwijzers te Groningen.
Rapporteurs Eerste Kamer.
De afdeelingen der Eerste Kamer be
noemden de heeren Laan, Van Lanschot,
Van Lamsweerde, Kraus en Barge tot
rapporteurs over: de hoofdstukken I
(Huis der Koningin) en Vila (Nat.
Schuld) der Staatsbegrooting en de Mid
delenwet 1912; Voorziening Indisch kas
tekort 1912; begrooting Weduwen- en
Weezenfonds voor burgerlijke ambtena
ren 1912 en idem voor militairen en ga
pens. militairen van land- en zeemacht
1912, begrootingen der Landsdrukkerij
en van het Tiend fonds.
De heeren Dojes, Bavinck, Tjarda van
Starkenborgh, Van Deventer en d'Aumale
van Hardenbroek zijn benoemd tot rap
porteurs over de w. o. tot verhooging
van begrotingshoofdstukken betreffen
de: tegemoetkoming aan rijksambtena
ren en beambtenonkosten mond en
klauwzeer bijdragen aan gemeenten
werkloon bij 's Rijks Muntonderstand
aan gemeenten voorts over de w. o. tot
afwijking van art. 241 Gemeentewet, om
trent plaatselijke belastingen.
De afdeelingen hebben benoemd tot
voorzitters de heeren: Van der Does de
Willebois, Reekers, Van Nierop, Have-
laar en Waller, en tot onder-voorzit
ters de heeren: Röell, Van Wassenaer
van Rosande, Hovy, Kraus en Barge.
Tot voorzitter van de gemengde com
missie voor de stenographic werd be
noemd de heer De Savornin Lohman.
De Amsterdamsche straatgevechten
Door een zestal personen is een adres
aan den gemeenteraad van Amsterdam'
gezonden, waarin zij te kennen geven,
dat zij allen door het bekende optreden
der militairen, in den naCht van 5 op
6 Juli 1911, min of meer ernstig gewond
zijn, waardoor zij nog ongeacht de
directe pijnlijke gevolgen gedurende
korteren of langeren tijd in de onmoge
lijkheid verkeerden hunne gewone bezig
heden te verrichten
dat zij voorts van meening zijn, door
hun persoonlijk optreden geen de min
ste aanleiding te hebben gegeven tot
vermelde handelingen der militairen
een en ander reden, waarvoor zij ver
zoeken,
vaderland kon uithouden. Moeder, broers
en zusters waren gestorvenalleen Hen
drik ,was achtergebleven. jBij het vertrek
van vader was de jeugdige knaap op
den Schoutenliof gekomen en hij was
ex gebleven, trots alle domme streken,
die hij er uithaalde. Vader was eerst
naar Holland gegaan om daar een karig
stuk brood te kunnen verdienen voor hem
en zijn kind. Af en toe brachten arbei
ders uit Holland Jberichten en de groeten
van zijn vader, die.zelf niet kon schrijven,
over, en enkele jaren geleden kwam de
mededeeling, dat vader naar Amerika
was uitgeweken.
Deze gedachten hielden Hendrik bezig,
als hij in den top van den eik over de
uitgestrekte vlakte blikte. Lang kon hij
dan zitten mijmeren en steeds sterker
werd zijn verlangen om zijn vader in de
nieuwe wereld te gaan opzoeken.
Eensklaps vernam hij het klappen van
een zweep. 'tWerd dus tijd, zijn hooge
zitplaats te verlaten, als het 't werkvolk
van zijn baas was. Nauwkeurig bespiedde
hij den weg. Jwee mannen kwamen na
derbij, maar spoedig klaarde Hendrik's
gelaat op: hij had met deze mannen niets
uit te staan. Zij stonden zelfs op voet
van vijandschap met boer Tweehuis.
•t Wjaiqa PJcmping .en zjjn vader,
dat hun van gemeentewege worde ver
leend eene schadevergoeding. j
Bij het adres is een memorie van too-
liohting.
De mijnnijverheid.
De commissaris der Koningin in GeL
derland heeft naar aanleiding van een
brief van den minister van buitenlandsche
zaken de gemeentebesturen in die pro
vincie verzocht, hem een globale opgaaf
te verstrekken van het aantal der in de
gmeeente wonende .dagelijks in Dutisdh-
land uit werken gaande arbeiders, met
vermelding van de plaats in Duitschland^
waar zij werkzaam zijn en welk ambacht}
zij uitoefenen of in welken kring zij ar-t
beiden. j
De minister behoeft deze opgaaf, ten^
einde eenige vragen te kunnen beanf-
woorden, in verband met een onderno
men studie, ten doel hebbende te be
palen, hoeveel Nederlandsclie werkkrach
ten beschikbaar-zouden zijn bij eene uit
breiding van de mijnnijverheid hier te
lande. j
KORTE KRONIEK.
De Rotterdamsche gemeenteraad
heeft gisteravond na verwerping van alle
verder strekkende amendementen mei 22
tegen 19 stemmen aangenomen het prao-
advies van B. en W. betreffende den toe»-
slag aan gemeente-personeel, dat in 1910
hoogstens f 800 verdiende, nl. een toe*-
slag van f10 met f2 voor elk kind bev-
neden 15 jaar, te betalen in 4 termijnen.
Onder voorzitterschap van mr. H*
Smeenge is gisteren te Utrecht de 33q
algemeene vergadering gehouden van
de Vcieeniging tot Bevordering van de
Vakopleiding voor Handwerkslieden iif
Nederland.
De gedenkplaat aan den grafkelder!
der vorsten uit het huis Oranje-Nassau
in de vernieuwde evangelische kerk te.
Dillenburg is plechtig onthuld.
Hofraad prof. dr. Kramer legde nar
mens de Koningin een krans op de gra
ven. j
Er werden verschillende redevoerinr
geil gehouden, waarin de verdiensten
der leden van het huis Oranje-Nassau ten
opzichte van hun land in het licht wer
den gesteld.
Gisterenavond werd te Amster
dam een conferentie over het bouw
kunstig element bij de bescherming der
schoonheid in Nederland, gehouden.
De heer Jan Kalf f hield een warm
pleidooi voor de bescherming van het
stad en landelijk schoon in verband met
het recht op behoud van oude monumen
ten. I
LEIDEN, 29 December.
Voor het examen Staatsinrichting
middelb. onderwijs, (huisacte), slaagde
te 's-Gravenhage de heer I. Padmos, van
Uithoorn, voor het examen wiskunde
K. V. de heer K. Spoeistra, van Gouda
en voor het examen wiskunde lager on
derwijs de heer J. J. Hogendoorn van
Gouda.
die naderbij kwamen. Zij liepen achter
een Jandkar, welke met heideplaggen wa$
geladen. Hendrik kon duidelijk verstaan
wat zij zeiden.
,,'t Wordt hoog tijd", sprak de oude,
„dat de boel Jn orde komt De paar
talers, dje we nog hebben, zijn spoedig
op, ,en de jood wacht niet meer. Hij
heeft mij gezegd, dat hij zich koest zal
houden totdat jij die meid gehuwd zu.t
hebben. Jweehuis zal Jrees wel niet het
geheele erfdeel geven, maar met 700 ta
lers zal hij ze wel wegsturen en dan,
zijn .wij uit de verlegenheid."
„Ja, 'dat 's allemaal wel waar", meende
Karei, „maar ik geloof, dat het zoo ge
makkelijk niet gaan zal. Jrees heeft het
gezegd en dwingen kan ik hem niet'1
De oude lachte spottend en fluisterde
Karei iets in de ooren, wat Hendrik niet
kon verst an. Daarvoor waren ze te ver
van den eik verwijderd. Het overige ech
ter had Hendrik goed begrepen.
„Wacht maar, jullie schelmen", bromde
hij verontwaardigd, „dat zal ik verklap
pen. Je wou mijn baas dwingen? Ha, ha,
da 's nog mooier. Aanstonds zeg ik het
aan ;de vrouw of beter nog aan Treeske!'-1
(Wordt vervolgd,^