BUITENLAND.
is Jaargang.
No. 64#,
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
?)ÏT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
jén het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1-30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
13
November
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertenti«n) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Neutrale voorlichting.
^Neutrale kranten, die natuurlijk graag
pok Roomsche lezers hebben de dub
beltjes zijn goed plegen zich te bte-
ji/veren, dien lezers af en toe een Roomsch
berichtje voor te zetten. Hen regelma-
'tig op de hoogte te houden is wel eei<
[beetje bezwaarlijk de plaatsruimte,
jjziet u maar te hooi en te gras wordt
^en Katholieke vergadering verslagen of
een Katholiek nieuwtje uitgeknipt en dan
zeggen die Roomsche lezers ter zelf
verdediging: Zie-je wel, dat staat er
toch ook in!
Zoo'n soort verontschuldiging voor
(hun geabonneerd zijn op een neutraid
{•courant werd den Roomschen lezers gis-
jteravond weer geboden door zeker Dag
blad te dezer stede, hetwelk deze wijs-
'heid verkondigde:
In de R.-K. kerken is van den kansel
bekend gemaakt, dat het voortaan aan
ieder is vrijgelaten, den tweeden
Paasch-, Pinkster- en Kerstdag al dan
niet als Zondag te vieren. Het bezoek
van de kerkdiensten, die op die dagen
gehouden zullen worden als op een
feestdag, wordt ook niet verplichtend
voorgeschreven. Verder zullen de da
gen vóór een feestdag en de Vrijdag,
.waarop een feestdag valt, in het ver
volg geen vastendagen meer zijn.
Dat 's nu kerknieuws met een neutra
len vlag. Zoo'n redacteur ziet in de
ilRoomsche bladen wat staan over 's Pau-
jjsen besluit betreffende de afschaffing
'der verplichte viering van sommige R.
HK. feestdagen en aanstonds is hij erbij
om zijn Roomschen lezers daar ook wat
van te vertellen. Het moet echter niet veel
.ruimte vergen, want de groote meerder
heid der abonnees heeft er toch maling
aan. En veel tijd moet de bewerking van
het bericht ook niet kosten, waut 't is
maar zoo'n huishoudelijke aangelegen
heid van die Roomschen. En zoo ontstaat
dan een mededeeling als bovenstaande,
fa'elke in haar dorre gewrongenheid een
!even kil als onjuist beeld' geeft van de
aangelegenheid.
Maar het doel is bereikt: den Room
schen is alweer zand in de oogen ge
strooid, evenals met het volgende be
richtje, dat eveneens twee Roomsche
•nieuwtjes tegelijkgisteravond in bo
venbedoeld dagblad voorkwam
Een onderzoek zal worden ingesteld
naar de mogelijkheid om te geraken
tot de oprichting van een. Roomsch
Katholieke Hoogeschool te Nijmegen.
- Wie onzer een Roomsch blad leest weet,
-dat de schrijver van dit bericht de klok
heetf hooren luiden, doch niet vernam
[waar de klepel hangt. En wie onzer geen
iRoomsch blad leest, nu, die moet het
idan maar gauw gaan doen om behoorlijk
op de hoogte te blijven.
V Het geval v. d. Breggen.
Men kent het droeve geval van den
goedvvilligcn milicien, die op manoeuvre
zich ziek meldde, te velde in een tent
als buikpijnlijder werd verpleegd .en
na vervoer naar een ziekenhuis aan
blindedarmontsteking, door operatie niet
meer te keeren, bezweek.
In zijn schriftelijk antwoord op een
parlementaire vraag heeft Minister Colijn
mei een sober relaas der feiten het ver
loop der zaak erkend.
Aan wie li nu de schuld?
De publieke opinie zal ,er .wel gauw
bij wezen met te zeggen: de officieren
van gezondheid hadden het geval beter
moeten onderzoeken.
'tls niet aan ons om .uit te maken,
in hoeverre deze zienswijze juist js, maar
wel willen we hier .even .wijzen op een
(euvel, waardoor de zaak dier officieren
zoodanig wordt bemoeilijkt, dat zij voor
(diepgaand onderzoek vaak tijd noch aan
leiding hebben.
Dat euvel is de weinige ambitie onder
Id'c militairen, die maar veel te gauw met
(een al dan niet voorgewend niet-lekker-
zijn naar den dokter loopen, in de hoop
van een ongevvenschte oefening af te
komen. In 't gegeven geval .waren er ook
vele „patiënten".
Is liet wonder, dat de officieren van
gezondheid, die jmmers hun Pappenhei
mers wel kennen, er Jicht toe komen,
zoo'n reeks „zieken", waarvan er op 't
;oog geen een bijzondere aandacht vraagt,
vlug af te handelen?, JEn nis die indicie,ns
dan alle tevreden heengaan met hun
„ziekenarrest" en eventueel daarbij be-
hoorend geneesmiddel, js het dan .won
der dat de artsen denkenDat was weer
'toude liedje van gebrek aan dienstijver.
We nemen aan, dat een soldaat, die
op nader onderzoek aandringt, natuur
lijk bij den geneeskundigen dienst een
geopend' oor zal vinden, maar evenzeer
staat vast, dat al die .quasi-zieken een
gevaar vormen voor werkelijk lijdende
makkers.
En waar nu dat ziekelijke ziekte
verschijnsel nauw verband houdt met de
tucht in het leger, daar hopen en ver
trouwen we, dat Minister Colijn, die zich
een kranig bewindsman toonde, ook ten
deze zal weten in te grijpen. Moge reeds
de nieuwe Militie wet, welke Z. ,Exc. zoo
schitterend verdedigde, de oefeningen van
den troep dusdanig verbeteren, dat de
lust bij de manschappen verlevendigd en
daardoor het aantal ziekte gevallen
verminderd wordt.
V Von Bethmann Hollweg.
De Marokkodebatten in den Duitschen
Rijksdag hebben niet alleen duidelijk
gemaakt, waarom de anderhandelingen
tusschen Kiderlen Wachter en Cambon
zoo moeizaam lang duurden, maar die on
stuimige discussiën hebben ook getoond,
dat de Rijkskanselier met de vredelieven
de beëindiging van het geschil een kra
nig stuk politieleen arbeid heeft ver
richt.
Er blijkt toch in het Duitsche Rijk een
strooming te bestaan naar oorlog; een
strooming zoo sterk, dat de Kroonprins
er door naar de Hofloge in den Rijks
dag werd gevoerd 0111 daar een chauvinis
tische betooging te houdeneen stroo-
niing, welke de conservatieve partij gaar
ne nog wat feller wilde stuwen.
Wat zou de Kanselier een lauweren
hebben behaald, als hij flink met het
Duitsche Rijkszwaard had gerinkeld, het
desnoods uit de schede had getrokken.
De heer Von Heijdebrand zou dan geen
booze maar loftuitende woorden gespro
ken hebben.
Aan deze verlokking heeft de heer
Von Bethmann Hollweg, ondanks zijn
saamhoorigheidl met de conservatieven,
echter weerstand geboden. Oorlog leek
hem niet in 's Rijks belang en met diplo
matiek geduld heeft hij een tractaat voor
bereid, waarbij hij verwierf wat in de ge
geven omstandigheden te verwerven was.
Had het voor Duitschland zonder
zwaardgcrinkel voordeeliger kunnen' lui
den, dan zou daarop stellig zijn aange
stuurd de onderhandelingen hadden nog
best een paar maanden langer kuninen
duren.
Blijkbaar was echter het grenspunt der
gedachtenwisselingen bereikt en nu aar
zelde Von Bethmann Hollweg niet, het
daarbij ontworpen tractaat den Rijks
dag aan te bieden, sterk in zijn overtui
ging, dat hij voor zijn land 't beste had
verworven, wat langs vredelievenden
weg te bekomen viel. Van die overtuiging
tintelde zijn fier antwoord aan den lei
der der conservatieven, tegenover wien
hij zijn standpunt van onpartijdig staats
man krachtig handhaafde.
Deze houding van den Rijkskanselier
lijkt ons die van een gewetensvol erf
ernstig leider, wien het roer van Staat te
midden der chauvinistische golven rustig
kan worden toevertrouwd.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Ofschoon bijna bij voortduring gevoch
ten wordt 'in de omgeving van
Tripolis
•wordt toch bijna geen melding gemaakt
van noemenswaardige voordeelen door
•een der beide strijdvoerende partijen be>-
haald'. Toch verklaart de Jurksche minis
ter van oorlog dat de toestand voor .Tri
polis steeds gunstig blijft.
In de laatste twee dagen hebben geen
gevechten van eenige beteekenis plaats
gevonden. Zoowel In Tripolis als jn Ben-
gazi wachten de Turken het jnvallen af
van het slechte weer, dat de oorlogssche
pen zal verhinderen aan den strijd deel te
nemen, vóórdat men tot krachtig .optre
den overgaat. Aldus de minister.
Volgens een bericht van de „Moniteur
Oriental" heeft het ministerie van binnen-
landsche zaken uit Tripolis 7t bericht ont
vangen, dat een Italiaansch vliegtuig, dat
bij een verkenningsvlucht te dicht aan
den grond en in Jiet bereik van het Jyrk-
sche geschutvuur kwam, stuk js gescho
ten.
Joessoes Sjelvan, de afgevaardigde van
Bengazi, reist met lastgB/ingen en voor
zien van geld tegen het einde van deze
week naar Tripolis. Hij moet eerst nog
verschillende besprekingen over Barka
houden met de leidende persoonlijkhe
den.
Inlandsche boodschappers Jiebben, vol
gens Italiaansche correspondenten, be
richt gebracht, dat aanzienlijke scharen
Arabieren uit Fezzan in aantocht waren
ingevolge de door de Turken uitgevaar
digde oproeping tot den heiligen oorlog.
De Turksche keurtoepen bestaan, vol
gens de mededeeling van een overlooper
uit 2000 man infanterie, 400 ruiters en
500 man artillerie. Zij hebben over Egyp
te en Tunis aanvulling en levensmiddelen
gekregen, maar ook aan de kust van Tri
polis worden nog altijd heimelijk wapens
aan land gebracht.
Ook de .Tribuna meldt dat de Turken
van geld, schietvoorraad en levensmid
delen rijk voorzien zijn. Met den nieuwen
bevelhebber, die Fethi-bei moet vervan
gen, schijnen ook aanmerkelijke zeer
goed gewapende strijdkrachten meegeko
men te zijn. Dit alles verklaart waarom
de Turken plotseling stoutmoediger ge
worden zijn en voortdurend de voorpos
ten aanvallen.
In tegenstelling met de mededeeling
van den .Turkschen oorlogsminister ver
wacht men in Tripolis (het bericht is van
14 Nov.) binnen 24 uur een zeer ernstig
gevecht. Men meent nl. dat de Turken
een laatste geweldige poging willen wa
gen om de stad te heroveren. Bij de Ita
liaansche troepen waren ten dien op
zichte alle mogelijke maatregelen getrof
fen. Men zou hieruit bijna mogen beslui
ten dat de Italianen met hun
verdedigingslinie
'zijn gereed gekomen. Dan zou ,er echter
kranig zijn doorgewerkt in de laatste da
gen.'
In het begin van November was menA
volgens den correspondent van de Frank-
forter Ztg. te Tripolis, nog niet veel opge
schoten. De verdedigingslinie van het Ita
liaansche kampement .is, schrijft hij d.d.
'2 dezer, in hoofdzaak nog dezelfde als in
den beginne, eenvoudige loopgraven in
een enkele linie, daartusschen op gunsti
ge plaatsen batterijen veldgeschut. Het
werk tot beveiliging van de linie in de
oase, waarvan de helft niet bezet is, is
nauwelijks begonnen; ook is men pas op
enkele plaatsen begonnen met het maken
van prikkeldraadversperringen, oin zich
tegen een plotselingen aanval te verze
keren. De soldaten staan er bij honder
den werkeloos om heen, maar zij zijn
door de aanhoudende nachtelijke gevech
ten dermate oververmoeid, dat men van
lien geen zwaar schansgraverswerk kan
verlangen. De stemming van de troepen
is eenigszins verbeterd, maar de pas aan
komenden begroeten den oorlog niet
meer met 'de vroolijke luchthartigheid
•van de eerste expeditie. Zij kijken ook
de inboorlingen bij voorbaat met eenig
'wantrouwen aan, dat geen hoop geeft op
een verbetering van de slechts oogen-
schijnlijk kalme betrekkingen tusschen
tlalianen en Inboorlingen.
Dezelfde correspondent schrijft ook
over de uitbreiding van de cholera en
ziekten van allerlei aard. Het klimaat en
de zandachtige bodem van .Tripolis, waar
bet wegloopende water van zelf doorheen
zijgt, werken de uitbreiding van de cho
lera niet In de hand, maar tegenover dat
voordeel staat het nadeel, dat er zoovele
menschen op een klein gebied zijn op
gehoopt. Als de cholera zich nog meer
'verspreidde, zou zij, voorspelde de cor
respondent, den Italianen over 't hoofd
groeien.
De Italianen hebben zich zeker Jang op
id'eu veldtocht voorbereid, maar hun lei
ding schijnt bij elke onvoorziene moeilijk
heid geen raad meer te .weten.
(Wat men moet denken over de
actie der Italiaansche vloot
.weet men werkelijk niet. Dagelijks zijn
berichten binnengekomen, meldende dat
d'e beschieting en blokkade van de Jurk
sche kust en eilanden zou beginnen, zelfs
'begonnen .was, «dan weer dat men niet
'durfde beginnen omdat men niet .weet
.welke houding ide mogendheden daar
tegenover zouden aannemen. Toch schijnt
'een Italiaansch smaldeel werkelijk naar
(de Aegeïsche zee te zijn gezonden maar
Ier niet .veel zal uitrichten, De correspon
dent der „Frankf. Ztg." seinde namelijk
gisteravond uit Rome aan zijn blad:
Men deelt mij mede, dat 't Italiaansche
smaldeel bevel heeft gekregen, om uit de
'Aegeïsche naar de Middellandsche Zee'
terug te keeren. Indien dit bevel werke
lijk uitgevaardigd js, zou het beteekenen
dat het plan, om het terrein van den oor
log tot andere Turksche bezittingen dan
Tripoli uit te breiden, voorloopig js op
gegeven. De onderstelling ligt voor de
hand, dat de vertoogen van andere mo
gendheden dit tegenbevel ten gevolge ge
had' hebben.
In den opstand in China
schijnen nu ook de mogendheden .werke
lijk een woordje te .willen gaan mede-
spreken. Zooals men weet zijn ,er reeds
verschillende oorlogsschepen aanwezig.
Volgens een telegram van gister uit
.Tientsin bereiden de Amerikanen een tal
rijke troepenzending naar Tiëntsin en
naar Peking voor.
Tot dat doel liggen te Manilla twee
transportschepen klaar, die 5000 man
-naar Noord-China zullen brengen.
Omtrent een voorgenomen actie van
Rusland tegen 'China, waarbij Rusland ge
bruik zou trachten te maken van den ver
warden toestand waarin China thans ver
keert, wordt aan de „Frankfurter Zeit."
uit Petersburg geseind, dat twee batal
jons Russische infanterie en een batterij
artillerie per spoor naar Peking vertrok
ken zijn. Daar de troepenmacht die naar
Peking vertrekt niet minder dan 1500
man sterk is, vermoedt men dat Rusland
verder strekkende bedoelingen heeft, dan
uitsluitend de bescherming van zijn le
gatie.
Een cour an ten bericht, volgens hetwelk
de Japanschetroepen in Korea bevel had
den gekregen Zuid Mantsjoerije binnen
te vallen, 'is nog niet officieel bevestigd.
Zooals men reeds weet js Joean-sji-kai
nu te Peking aangekomen. De correspon
dent van de „New, York Herald" deelt
mede, dat hij de geheime onderwerping
meebracht van generaal Li, den leider
der rebellen. Hij voegt erbij dat Lijoean-
hoeng aan Joeansjikai geschreven had,
dat hij bereid was met Joean samen te
werken en onder hem' te dienen. Andere
hoofden der opstandelingen zouden
Joean mede hun steun hebben toegezegd.
De Mantsjoes gelooven dat Joeansji
kai de AAantsjoe-dynastie zal kunnen red
den, doch hooggeplaatste Chineezen dee-
len dit geloof niet.
Volgens een bericht uit Peking aan de
„Times" is bij keizerlijk besluit opnieuw
aan Joeansjikai een buitengewone macht
verleend. Het geheele Noorderleger, de
keizerlijke lijfwacht daaronder begrepen,
wordt onder zijn opperbevel geplaatst.
De Deutsche Kabelgesellschaft (een
dikwijls onbetrouwbaar gebleken bron)
verneemt via Sjanghai uiterst belangwek
kend nieuws uit Hankou, dat echter nog
nadere bevestiging behoeft. De Japan
sche admiraal, die het bevel voert over
het internationale eskader voor Hankou
heeft aan het consulaire korps aldaar
meegedeeld, dat drie schepen van het
Chineesche regeeringseskader voor Han
kou naar de opstandelingen waren over
gegaan. Ook een deel van het regeerings-
leger te Hankou is naar de opstandelin
gen overgeloopen, en de terugtochtvan
de nog trcuvv gebleven troep .n naar het
noorden 'wordt spoedig verwacht.
Wij hebben gisteren melding gemaakt
van het feit, dat Hankou de laatste da-
geu opnieuw onder kanonvuur was ge
nomen. Er valt nu uit het bericht van
de Kabelgesellschaft af te leiden, dat idie
beschieting uitgevoerd is door de rebel
len, die zich opnieuw meester geünaakt
hebben van het spoorwegstation. Óok de
spoorweg benoorden de stad, bij K.M.
10, werd onder vuur genomen. Het ver
keer op de Hankou-Peking-lijn is weer
gestoord.
Mochten bovenstaande berichten be
vestigd worden, dan ziet de regeering te
Peking zich geplaatst voor een zeer ern-
stigen toestand. De opstandelingen in
het grootste steden-complex des rijks
Hankou-Hanjang Woetsjang, zouden als
overwinnaars komen uit een strijd, door
een groot regeeringsleger met hardnek
kigheid en verbittering gedurende ge-
ruimen tijd tegen hen gevoerd. Dat zou
een moreel bankroet zijn voor de regee-
ringstroepen. De macht en het prestige
van den opstandelingenleider teWoet-
sjang, generaal Lihoënghoeng zou er in
hooge mate door zijn toegenomen. Daar
bij hebben de regeeringstioepen voor
Hankou zóó beestachtig huisgehouden,
dat zij bij de rebellen een haat en een|
wrok hebben achtergelaten, die nog tot
heel wat represailles zullen leiden.
Over den staat van zaken te Peking
zijn te Petersburg uiterst alarmeerende
tijdingen ontvangen. De Russische ge
zant moet n.l. geseind hebben dat er inj
d'e Chineesche hoofdstad sinds twee da
gen een paniek heerscht. De buitenlandf-
sche gezanten moeten niet weten, waar
het hof zich ophoudt.
Interessant nieuws bereikt ons uit Por
tugal over een j=
nieuwe inval der monarchisten
De Lissabonsche pers publiceert n.l.
het volgende telegram van de bij de gren
zen staande royalisten Zoodra de weers
gesteldheid het veroorlooft, zullen
operaties weer worden opgenomen. Op
het oogenblik staat het geheele land on
der water. O. derwijl worden alle voorbe
reidende maatregelen getroffen om dit
maal een resultaat te waarborgen.
Prins Miguel van Braganza, de zoon:
van den troonpretendent Dom Miguel,
heeft in Parijs en Londen een nieuwe
leening ten bedrage van 40 millioen mark
weten te sluiten. De terugbetaling van
deze som wordt door rijke Portugeesche
royalisten, die in het buitenland wonen,
gewaarborgd. Een deel van deze som:
is bestemd om nieuwe uitrustingen, wa
pens, schietvoorraad, 20 machine-gewe
ren, 30 veldkanonnen, 1500 paarden en
500 muildieren te koopen. Het royalis
tische comité heeft in de laatste dagen
in verschillende steden van Galicië alle
schoenen, kleederen, dekens en andere
voorwerpen opgekocht voor de uitrusting!
van de troepen in den winter. Van de 'bo
vengenoemde leening werd ook de laat
ste afbetalingssom gestort voor de 3
„oorlogsschepen" der royalisten.
De Portugeesche regeering vat echter
ook (Jezen voorgenomen tweeden inval
niet heel ernstig op. Zij vertrouwt op de
onvoorwaardelijke trouw van hare troe
pen en dat te meer, omdat de eerste 'inval
op zoo'n fiasco voor de royalisten is uit-
geloopen.
De militaire overheid trekt ditmaal alle
troepen op Lissabon terug, in plaats van
de grens te versterken, om daardoor do
royalisten het land in te lokken en ook)
om groote onkosten te vermijden.
De republikeinen zijn er van over
tuigd, dat zij, ook al mochten ide royalis
ten eenige steden innemen, deze zullen!
heroveren, en de royalisten, als zij ver
slagen zijn, zullen kunnen verhinderen
om naar Spanje terug te keeren. Deze
tweede aanval zal in de tweede helft van
deze maand plaats vinden.
GEMENGD.
Uit Madrid wordt d.d. 14 Novem
ber aan de „Vossische Ztg." geseind:
Men verneemt, dat de vijandelijke berg-
kabylen, die eenige dagen geleden Alhu-
cemas aangevallen hebben, meer dan 5000
man sterk zijn. De omstandigheid, dat
zij machine-geweren bezitten, is zeer be
denkelijk.
De vijandelijke harka aan de Kert moet
nog steeds 10.000 man sterk zijn. Spanje
■zal aan de nieuwe groote krijgsverrich
tingen moeilijk kunnen ontkomen.
De afgevaardigden van den Fngel-
schen bond van mijnwerkers, vertegen
woordigende zeshonderdduizend Fngel-
sche mijnwerkers hebben gisteren te Lon
den vergaderd, om de kwestie van een;
minimumloon te bespreken naar aanlei
ding van het besluit van de vergadering
te Southport om een algeineene staking
in de 'Engelsche mijnen pit te lokken,
wanneer de mijneigenaars een minimum
loon niet zouden willen toestaan.
De gehouden vergadering was ge
heim, zoodat allerlei tegenstrijdige be-
ruchten daarover in omloop zij'1» zoowel
van vredelievenden als van dreigenden
aard. Maar de op de beurs loopende ge
ruchten als zou de vergadering het besluit
genomen hebben de besprekingen een
maand uit te stellen wat een geweldige
stijging der spoorwegaandeelen tenge
volge had bleken onjuist te zijn, omdat
de vergadering tot morgen is verdaagd.
De politie te Marseille heeft prins
Mohammed' Ali Cham, die als vertegen
woordiger van zijn oom, een Jndischen
radja, aan de Londensche kroningsfees
telijkheden had deelgenomen, in hech
tenis genomen, omdat hij bij een Parij-
schen juwelier juweelen ter waarde van
27000 franken had- gekocht en vertrokken
was zonder ze te betalen.
Jriet blad' Ora te Palermo heeft uil
