BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang.
No. 634.
S)e £eidóeJ%e Sou/tomt
4=
Bureau OUDE 8INGEU 34. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
«n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
I i.io per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27. cent met Oetllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
8
November
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels t 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
algemeen overzicht.
Plotseling is voor de Italianen de be
narde
toestand in Tripolis
geëindigd en maken deze hun broedeTS
jn het vaderland blij met verwonderlijk?
goede berichten als liet volgende'. De
Italianen dringen in den omtrek1 van Tri
polis voorwaarts. Gisteren (6 Oct.) ver
liet de brigade van generaal de Chau-
rand onverwachts haar stellingen, rukte
snel in oostelijke richting en bezette!
bet fort Hamidieh.
De verraste vijand bood weinig tegen
Stand en trok zich in wanorde met aan
zienlijke verliezen terug. De Italianen
hadden zeven gewonden. De stad is vol
maakt kalm.
De Arabieren van Sensoer hebben den
Italianen gisteren 'hun 'Mausers en pa
tronen afgegeven. De cholera blijft jn
het Turksche kamp te Ain-Zara woeden.
Te Homs is het-rustig.
Dit alles is nu wel heel mooi, maar
toch slecht te gelooven, vooral daar Ita-
iïaansche berichten spreken van gevech
ten, die den geheelen vorigen dag zou
den zijn gevoerd. Volgens de lezing van
de Agenzia Stefani toch begon de Turk
sche artillerie Zondagochtend om zeven
uur uit een stelling bij Sidi Mesri, liet
•fort D ten Zuidoosten van d£ stad dat
in Turksche handen is, te Vuren'. De mili
taire vlieger, kapitein Moizo, ging daar
op dé lucht in, om de opstelling van de
Turksche kanonnen te vinden, waarin
hij ook slaagde. Hij waarschuwde de
ltaliaansche Artillerie en deze legde daar
na de Turksche artillerie het zwijgen op.
Men zag de bediening uiteengaan. Des
middags echter begon het Turksche ge
schut opnieuw te vuren, nu van een punt
ten Oosten van de ltaliaansche linie. Er
Gelen eenige granaten over de ltaliaan
sche schansen heen, die geen schade zou
den aangericht hebben. Kort daarna,
zoo vervolgt het bericht b.eproefden
de Turken een van hun gewone aanval
len op de linkervleugel der Italianeni.
De aanval werd verscheidene malen tot
negen uur 's avonds toe met groote he
vigheid herhaald.
Over den afloop van het gevecht,
zwijgt de ltaliaansche berichtgever wij
selijk. Hij spreekt zeifs niet van zware
verliezen aan den kant van den vijand.
Maar wel zegt hij dadelijk daarop: De
11de en 12de compagnieën van de gre
nadiers verdreven Turken uit een huis
Vlak tegenover de ltaliaansche stellingen
daarbij gesteund door een afdeeling ma
rine-artillerie, welke het huis volkomen
verwoestte. Eon patrouille die op ver
kenning werd gezonden, vond het huis
verlaten en onder de puinhoopen bloed
sporen, bloederige kleeren en alle tee
kenen van een overhaaste vlucht.
Op een punt zeker zijn de aanvallers
dus Zondag weer tot vlak bij de linie
van de Italianen doorgedrongen. En het
zou ons niet verwonderen, indien zij al-
Jveer terrein hadden gewonnen.
We mogen dus de eerste berich
ten wel onder het noodige voorbehoud
geven. De Turk schijnt echter nu ook
zich meer te laten gelegen liggen aan den
porlog. in Tripoiis. De „Socolo" ver
neemt p.l. dat uit Saloniki over Tunis
200.000 Turksche ponden naar Tripolis
zijn gezonden als soldij voor de Arabi
sche troepen. Deze zijn, in strijd met an
dere berichten, nog geenszins kwqfle
vrienden met de Turken. ltaliaansche be
richten toch moeten toegeven dat er
20.000 Arabieien te^en Tripolis opruk
ken. De ltaliaansche vliegers hebben al
thans dezen opmarsch kunnen waarne
men. Voorts schijnt men meer werk tc
«villen maken van een aanval op Erythea
Volgens Beriijnsche berichten heet het,
dat de Emir van Widat, het hoofd van
de Mohammedaansche Somalis, in de lta
liaansche kolonie Erythrea is gevallen. Hij
heeft verschillende dorpen in ,de asch
gelegd en aan de Italianen groote scha
de toegebracht.
Ook wordt het bericht bevestigd, dat
alle opstandelingen in Yemen een voor-
loopige wapenstilstand met de Turk-
»che regeering gesloten hebben. De vrij
wordende Turksche troepen conecntree-
ren.zich. thans bij Eiodfiida. waar al 12QD0
man aanwezig zijn, blijkbaar met het
doel, om zoodra de gelegenheid gunstig
is, naar E,rythrea over te steken.
Een interessant bericht is nog het vol
gende uit de „Avanti"., waarover nog
wel het een en ander meer zal losko
men, dunkt ons. Volgens dat bericht dan!
heeft de ltaliaansche generale staf be
sloten, om ook de oude lichtingen van'
1886 en 1887 op te roepen. Zoo spoedig
mogetijk zouden 100.000 man naar Tri
polis vertrekken, terwijl 80.000 man als
reserve in Italië zouden blijven. De po
sitie van den opperbevelhebber, generaal
Caneva, zou geschokt zijn en daarom zou
generaal Trugoni aan hem zijn toege
voegd, met de bedoeling hem op den
duur te vervangen. Men zou verwachten,
dat deze ineer energie en voorzichtig
heid aan den dag zal leggen dan generaal
Caneva, die zich door de gebeurtenissen
zou hebben laten verrassen.
Zou dit niet slaan op de moordtoonee-
len, die zich in .Tripolis hebben afge
speeld? pf zou ook zijn beleid in het
krijgsvoeren af te keuren zijn Maar dan
is de toestand toch ernstiger dan men
toegeven wil. De tijd zal echter de op
lossing dezer vragen wel brengen.
In China.
tracht men bij voortduring de opstande
lingen te paaien met zoetsappige keizer
lijke edicten, die aangeven welke conces
sies de troon bereid is te doen. Zoo
zegt een der laatste:
„Voortaan zal al, wat het volk voor
stelt, indien het in overeenstemming js
met de openbare meening, openlijk door
ons (Keizer) worden aanvaard.
Het volk is des .Hemels en de Hemel
schenkt het vorsten. De ooren en oogen
des volks zijn 's Hemels ooren en oogen."
En verder:
„Alle volken moeten dezen toestand
doormaken. De revolutionairen jn China
verschillen van de slechte revolutionairen
in vroegere tijden, die getracht hadden
den Troon te vernietigen en het volk
kwaad te doen,
...De meerderheid des volks beweert,
dwaselijk, dat Mjantsjoes en Chineezen
tot verschillende rassen behooren. Er
mag geen ouderscheid gemaakt worden.
De groote vorsten der oudheid, Sjoen en
Joe, kwamen van de oostelijke en weste
lijke grenzen. Niettemin waren zij de hei
lige vorsten van China. Zekerlijk zal ons
volk een eind maken aan de crisis en
de 400 miilioen op eenzelfde hoogte
plaatsen als de overige naties der wereld."
De revolutionaire leiders verklaren
echter, dat de zaken te ver zijn gekomen,
dan dat de Kroon nog iets zou kunnen
bereiken, door concessies.
Zij blijven volhouden, dat de Nationale
Vergadering (het Vóór-Parlement) niet
het Chineesche volk vertegenwoordigt
Het volk wil niet niets minder genoegen
nemen dan met de totale terzijdeschui-
ving van de Mantsjoes. Die opvatting
werd nog nader tot uitdrukking gebracht
op een te Sjanghai gehouden vergadering
van notabelen uit de provincies Kiang-
soe, Tsjekiang en Foekiën. Ook de zende
lingen deelen die opvatting.
Soengkiang en Soctsjou zijn gevallen.
In laatstgenoemde plaats sloten de gou-
venreur en alle ambtenaren zich bij de
muitende soldaten aan en openden zonder
verzet de poorten der stad.
Een bericht van de Deutsche Kabel-
gesellschaft uit Tsingtau meldt, dat in
Tsjifoe, Kauini en Kiautsjou de republiek
is uitgeroepen. De vreemdelingen bevin
den zich buiten gevaar. De aanzienlijke
Chineezen vluditen naar Tsingtau.
Ook verneemt de „Times" uit Kanton,
dat daar het regeeringspaleis in brand is
gestoken. Dat is, Indien het waar blijkt,
een kwaad ding voor de regeering, want
het heette, dat Kanton de grootste
koopstad in Zuid-China wel met den
opstand sympathiseerde, maar dat de re
geering er zich nog wist te handhaven
en b.v. niet duldde, dat de revolutionaire
vlag er van de huizen wapperde.
Een bericht echter dat Peking zou ge
vallen cn het hof verdreven zou zijn,
wordt vooralsnog tegengesproken.
Voor hoelang nog?
gemengd.
Aan het Portugeesch miuisterie van
binnenlandscbe zaken bevestigt men het
gerucht, dat minister-president Joao Cha-
gas wegens plagerijen en dwarsdrijve
rijen van Affonso Costa en geschillen
onder leden van het bloc nog vóór de
opening van de Kamer zijn ontslag ,wil
-neme
Een afvaardiging beantwoordende,
die ten gunste van liet algemeen kies
recht voor mannen bij hem kwam, heeft
de Engelschc minister-president Asquith
gezegd, dat het kiesrecht van den man
alleen behoorde af te hangen van zijn
burgerschap. In de komende zitting van
het parlement zou een wetsontwerp wor
den ingediend, dat het kiesrecht zou ge
ven aan ieder werkelijk volwassen inge
zetene of onderdaan. Geen man zou
meer hebben dan .één stem.
Het wetsontwerp zou de vrouwen niet
in de regeling opnemen, doch het Lager
huis zou dat kunnen doen, indien het
dat wenschte.
Men herinnert zich, dat er ten tijde
van de spoorwegstaking ook een staking
aan de Londensche gemeentetram dreig
de. Een verzoeningsraad heeft nu tie
grieven van het personeel onderzocht en
het wel niet de verlangde Joonopslag
30 shilling in de week als minste loon
voor alle volwassenen bewilligd, maar
toch iets daarvan. Veel is het niet, want
in het geheel zal de gemeente daardoor
4000 pond sterling jn het jaar meer moe
ten betalen. Ook de eisch van een werk
tijd van 48 uur in de week is afgewezen.
De Zweedsche regeering heeft aan
een geneeskundig lichaam verzocht een
statistiek op te maken van het aantal
gevallen van kinderverlamming, die er
van het jaar in liet land zijn voorgeko
men. Naar schatting zijn er, volgens de
regeering, meer dan drieduizend. Zij wil,
voorgelicht door medici, niet rijkssubsidie
de ziekte bestrijden en de zieken ver
plegen.
Uit Mexico-City wordt geseind, dat
gisteren bij Acoeikm, ten Zuidoosten van
de hoofdstad, een gevecht heeft plaats
gehad. Zapatas werd daarbij door de
reegeringstroepen verslagen. Een 30-tal
vrijbuiters werd gedood.
-De koning van Italië is heden te
Palermo aangekomen, waar hij de ge
wonden gaat bezoeken.
In Duitschland is men allesbehalve
ingenomen «net den uitslag der Marok-
ko-onderhandelingen. De staatssecreta
ris van Koloniën von Lindeguist en een
paar andere hooge koloniale ambtenaren
hebben hun ontslag genomen. Verschil
lende persorganen zijn over het verdrag
uiterst slecht te spreken. Donderdag zal
de Marokko-interpellatie in den Rijksdag
plaats vinden. 'tZal wel spannen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. bes'.uit is aan den hoofdinspec
teur van administratie D. G. Krol van der
Hoek eervol ontslag uit den zeedienst
verleend onder toekenning van f 3375
pensioen 'sjaars;
zijn bij de zeemacht bevorderd: tot
hoofdinspecteur van administratie de in
specteur van administratie N. J. J. van
Rijn van Alkemade; tot inspecteur van
administratie de officieren van admini
stratie der le kl. A. M. Post Uiterweer
en W» Baerts; tot officier van adm. le kl.
de officier van adm. 2e kl. P. M. Schreu-
ders en W. L. G. J. F. Cramer von
Baumgarten;
is aan den inspecteur van adm. A.M.
Post Uiterweer eervol ontslag uit den
zeedienst verleend onder toekenning van
f2760 pensioen 'sjaars;
is aan dr. A. j. C. de Waal eervol
ontslag verleend als leeraar aan de R.
H. B. S. te $teenwijk;
is aan H. F. M. Jiuybers, voorheen te
Wageningen, thans te Bergen op Zoom,
eervol ontslag verleend als tijdelijk lee
raar aan de Rijkslandbouwschool te
Wageningen;
is aan L. F. J. Onrust te Groningen
eervol ontslag verleend als opzichter le
kl. voor het stoomwezen;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Ootmarsum J. L. C.
v. d. Heuvel, thans commies-titulair der
posterijen en telegrafie;
is benoemd tot notaris te Susteren
J. G. J. Leinarts, candidaat-notaris te
Heerlen, en tot notaris te Maastricht, J.
M. H. O. Quaedvlieg, candidaat-notaris
aldaar.
Huldeblijk Kardinaal Van Rossum.
Naar wij vernemen wordt onder hooge
goedkeuring van Z. D. JH. den Aarts
bisschop van Utrecht een comité gevormd
dat zich ten doel stelt den Hoogeerw.
Pater W. van Rossum bij zijne verheffiqg
tot Kardinaal een passend huldeblijk aan
te bieden.
Stads Doelen.
Te Delft worden in een gemeentelijk
gebouw „De Stads Doelen", nu en dan
tooneelvoorstellingen gegeven. Over het
geen daar wordt opgevoerd, wordt door
de locale bladen van verschillende rich
ting ernstig geklaagd. En dat dit niet
zonder reden gebeurt, moge blijken uit
hetgeen de tooneelrecensent van het
„Studentenweekblad" schrijft n.L:
„We zagen in de flink bezette zaal nog
al jonge meisjes, hoorden die daar wer
kelijk thuis, of zijn wij zoo ouderwetsch
Waarom huldigt de stem- en schouw
burgcommissie niet liever aangeklee-
d e menschen Deze aanmoediging doet
ons rillen voor het vervolg. Hoewel heel
veel erger kan 't haast niet."
'tWare al ergerlijk, indien iets, wat
hier door een jongen man ruiterlijk wordt
afgekeurd, geschiedde in een particu
lier gebouw. Maar dat men het te Delft
duldt in een stedelijk gebouw, gaat ons
begrip te boven. Tijd.
Een nieuw park te Amsterdam,
In den laatsten tijd, meldt de N. Rott.
Crt." doken af en toe berichten op om
trent het voornemen der gemeente Ara-
sterdam om een nieuw park te stichten
dit park is geprojecteerd om het zoo
genaamde Nieuwe Diep, een uitgestrekt
binnenmeer bij Zeeburg, dus in de on
middellijke nabijheid van de zoogenaam
de Indische Buurt. Water eii land zouden
een gezamenlijke oppervlakte hebben van
ruim 100 H.A. In het park zijn eenige
vijvers geprojecteerd, terwijl mede ruim
te is gereserveerd voor eenige kleine ge
bouwen.
Dit plan schijnt de verwezen!ijking na
bij. Eenige vermogende ingezetenen heb
ben n.l. het gemeentebestuur meegedeeld
dat het in hun voornemen ligt aan de
gemeente een park ten geschenke te ge
ven, ter gelegenheid van de viering van
het eeuwfeest van Nederland's onafhan
kelijkheid in 1913.
De duurte der levensmiddelen.
In een praeadvies over deze zaak
meenen B. en W. van Amsterdam, dat
een exceptioneelen toestand als vast
staand mag worden aangenomen. Echter
kan vooreerst niet worden gedacht aan
het nemen van maatregelen ten behoeve
van alle gemeentenaren, die voor het
ontvangen van hulp in de gegeven om
standigheden in aanmerking zouden ko
men. Alleen als werkgeefster kan op de
gemeente eenige plicht rusten.
B. en W. stellen daarom voor hen te
machtigen, aan ieder der ambtenaren, be
ambten en werklieden in dienst der ge
meente voor zooverre zijn salaris met
inbegrip van vaste emolumenten een be
drag van f1200 per jaar of f 100 per
maand niet overschrijdt en hij hoofd van
't gezin is in vier termijnen (einde van
November, December, Januari en Fe
bruari) een uitkeering te verstrekken van
f10, vermeerderd met 12 voor ieder tot
het gezin behoorend kind beneden den
leeftijd van 16 jaar; met dien verstande,
dat de totale uitkeering een bedrag van
f20 niet zal overschrijden, en dat voor
hen, die enkele dagen per week of per
maand of enkele uren per dag arbeid
voor de gemeente verrichten, het bedrag
der uitkeering met een evenredig deel
zal worden verminderd.
De kosten van de hulpverleening zullen
ongeveer f130.000 beloopen.
De Katerlaan.
Het „Geldersch Dagblad" verhaalt het
volgende
„Een aardige caricatuur van den heer
Ter Laan, geteekend door de bekwame
hand van een der in ede-afgevaardigden,
circuleerde gisteren in de Tjweede Ka
mer: een lange laan, waarin op den voor
grond een groote kater met den kop van
Ter Laan en met een langen staart, rei
kende tot aan het einde der laan, en waar
onder, met een geestige woordspeling,
de naam der laan„De Katerlaan". In
derdaad een treffend spotbeeld op de
eindelooze redevoeringen van K. ter
Laan."
Ingang benoeming onderwijzers.
Ged. Staten van Zuid-Holland hebben
aan de gemeentebesturen medegedeeld,
dat hun meermalen bleek, dat de datum
van ingang der benoeming van een on
derwijzer vroeger was dan die Van het
benoemingsbesluit Na ingewonnen in
formatie bleek dan somtijds, dat het tijd-
stiü van in#an# der benoem in? niet door
den Raad was bepaald, doch aan het
college van B. en W. was overgelaten.
Ged. Staten vinden hierin aanleiding aan
de gemeentebesturen op te merken, dat
de Minister van Bipnenlandsche Zaken
indertijd onder de aandacht van Ged.
Staten heeft gebracht dat in het alge
meen als regel behoort te gelden, dat
geen benoeming met terugwerkende
kracht mag plaats vinden en dat ingeval
zulk een benoeming heeft plaats gehad,
het tijdstip van ingang door den Raad
moet worden bepaald en niet aan B. en
W. mag worden overgelaten.
Absenteïsme.
Men wil het soms doen voorkomen
alsof de rechterzijde zooveel spijbelaars
telt in tegenstelling met de linkerzijde
waarvan voorgegeven wordt dat zij al
tijd trouw op post is. Het „Arnh. Dag-»
blad" publiceerde dezer dagen statistiek-
jes over de opkomst der Kamerleden bi/
de behandeling der Militiewet, die aan
toonden, hoe schandelijk overdreven
wordt.
De Kamerzitting van gisteren was er
weer het bewijs van. Bij stemming over
het voorstel Nolens waren aanwezig 48
leden van rechts en slechts 18 van links.
Met recht kon het „Hbl." constateeren,
dat de linkerzijde zeer slecht was
opgekomen.
De Militiewet.
De volgende amendementen zijn inge
diend
De heer Marchant stelt voor aan art.
75 als vijfde lid toe te voegen:
„Van den dienst bij het blijvend ge
deelte zijn vrij de manschappen, die ia
het bezit zijn van een bewijs van voor
geoefendheid bedoeld in artikel 67 de
zer wet en van een diploma voor mili
taire schietvaardigheid, uit te reiken naar
door Ons vast te stellen regelen."
De heeren Ter Laan c.s. stellen voor
om de jaarlijksche lichting te verminde
ren met het aantal dergenen, aan wien
vrijstelling is verleend op grond van art.
21, eerste lid, onder 5a (dat zijn dege
nen die in Indische Staatsdienst of in
particuliere betrekkingen in Indië gaan.)
Een goed voorbeeld.
De R. K. Handelsreizigersvereeni-
ging te Amsterdam heeft besloten een
krachtige propaganda te voeren voor de
Katholieke Pers. Onder applaus beloot
men aan eigenaars van café's, waar geen
Katholieke bladen ter lezing lagen, hel
verzoek te richten in den vervolge voor
een uitgebreide Katholieke lectuur op
de leestafels te willen zorg dragen.
KORTE KRONIEK.
Te 's Hertogenbosch is een afdee
ling van den Ned. R. K. Bond van Han
dels-, Kantoor- en "Winkelbedienden op
gericht met aanvankelijk 20 leden.
Op plechtige wijze in tegenwoor
digheid van vele autoriteiten op inidden-
standsgebied is gistere nte Amsterdam
geopend een bijbank van de Coöp. Cen
trale Middenstandscredietbank van de
Haarl. Hanze.
Te Laren had Zondag de Gooi- en
Eemlandsche Meeting plaats van de Ka
tholieke Werkliedenver. te Soest, Baarn
Blaricum, Naarden, Bussum, Hilversum
en Laren. De opkomst was machtig groot
en gaf een voorproefje voor 19 Nov. te
Utrecht. Het was een grootsche betoo
ging voor de sociale wetgeving en de
huidige regeering en een klinkend pro
test tegen de houding van de 7 socia
listen in de Tweede Kamer, met hun
nare onridderlijke houtfing van genie
pige obstructie.
A.s. Zaterdag vergadert te Utrecht
de commissie tot beheer van het dr.
Ariënsfonds, om te beraadslagen over
opbrengst (50.000) van den bloemendag.
Te Amsterdam is gisteren tot lid
van den gemeenteraad in district VI ge
kozen de heer J. N. Hendrix (R.K.) met
1613s t. tegen 393 op den heer G. Ku-
pers (S.D.)
De kiesvereeniging der Lib. Unie
te Haarlem heeft besloten bij de her
stemming voor den Gemeenteraad tus-
schen een anti-revolutionair en een so
ciaal-democraat de candidatuur van den
heer Joosten (S.D.) te steunen.
Te Tholen zijn plannen in over
weging voor de oprichting eener centrala
gasfabriek voor het geheele eiland. De
kosten zullen beloopen f17 per hoofd,
der bevolking van iedere gemeente.
