Vrijdag 27 BUITENLAND. BINNENLAND. 3e Jaargang. No. 625. eÊcicbohe 6ouAa/nt Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. In te re. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, I 1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post ƒ1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 27, cent met Qelllustreerd Zondagsblad 5 cent. October 1911. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. V Raadslid-politieagent. Neen, dat zoo'n functionaris gekozen Is hebben we nog niet beleefd, maar wel is er al een Raadslid, hetwelk vrijwillig politiediensten verricht. Te Amsterdam aanschouwt men zulks. Het socialistische Raadslid O. J. A. Smit Jr., tevens bestuurder van den Handels- en Kantoorbediendenbond, heeft er zijn collega's van het winkel- en kantoorpersoneel gemobiliseerd, om de winkeliers, die niet om 9 uur sluiten tot naleving der Verordening te dwingen. Nu is vooreerst de zorg voor de na leving van wetten en verordeningen de taak der politie, zoodat de heer Smit hier een terrein betreedt, waarop hij slechts onder leiding der politie ge steld zij had hem noodig zich mag bewegen. Maar bovendien: hoe vervult de heer Smit zijn vrijwilligerstaak. In een vergadering van bovengenoem de!; Bond fulmineerde bij Dinsdagavond aldus tegen de winkeliers, die hun win kels niet te bestemder tijd sloten „Evenwel de bedienden zullen dat openhouden weten te beletten. AI s protest tegen deze ontdui king der v er o rd e n i n g h e ef t het bestuur van den Bond van Handels- en Kantoorbe dienden besloten reeds he den een agitatie in te zetten tegen alle winkeliers die open blijven. „Spr. verzocht allen aanwezigen zich direct na het sluitingsuur naar het ge bouw van den Bond te begeven om onder leiding der bestuursleden naar de onwillige winkeliers te trekken o m hen te dwingen hunnewin kels te sluiten en den ver hoopte staken. Reeds werd voor het slagen dier actie een beroep ge daan op den Amsterdamschen Bestuur- dersboud, opdat er een flink aantal menschen zou tegenwoordig zijn om het verkoopen te beletten." (Langdurig applausj. Gevolg van dit ophitsen was, dat Woensdagavond formeele relletjes plaats grepen co dat gisteravond een sterke politiemacht op de been moest wezen om een eventueele herhaling dier wanorde lijkheden tegen te gaan, zoodat de politie gehinderd in plaats van geholpen werd bij de vervulling van haar taak om op de naleving der verordening te letten. Er mankeert nog maar aan, dat die zelfde heer Smit in den Raad gaat in- terpelleeren over het optreden der politie, welke ijveraars de uitvoering dier veror dening belemmerde in 't voeren hunner propaganda. Men gevoelt 't: deze roode Vroede Vader, voert zijn volgelingen de verkeerde wereld binnen. 't ls een staaltje te meer van de zon derlinge denkbeelden, welke in roode breinen kunnen spoken. Uit de Leidsche Vroedschap. (Wij dachten, dat er gisteren heel wat bijzonders in den gemeenteraad zou ko- Snien» Met vette letters stond boven de convocatie gedrukt: zoo noodig avond- ïitting. We begonnen zelfs een uur vroe ger en..,, neen nog nooit in de laatstö ilO of 20 jaar zijn wij zoo vroeg klaar Blew eest. In twee-en-een-half-uur werd 0e geheel e begrooting afgedaan. Wat is ons dat tegengevallenWij, Üie altijd azen op een stuk copie, hadden fcuike hoog gespannen verwachtingen nu Botermans in den Raad was. Botermans, Sdie een ommekeer te weeg zou brengen [Botermans, die zou wezen een aartsbe zuiniger. En nu op 't puntje en paaltje aankomt, nu stemt de bezuiniger-Boter mans voor verhooging van een salaris Van f3500 met f200. Hij laat daarbij frijn partijgenooten in den steek; hij is per slotsom even royaal als alle andere raadsleden. Maar consequent is hij heelemaal niet. (Want als de commissaris van politie f 200 opslag verdiende, dan kwam dat ftvengoed toe aan den gemeente-ontvan ger. Beiden zijn op hun gebied even ver dienstelijke titularissen en 't is onbegrij pelijk, dat men om „zuinigheids" mo- 1 Kleven den een weigert, wat men om „on- htfcke.nde redenen" den an<jec ge#ft. JWij hebben getracht de puzzle op te lossen. Wij hebben zitten mijmeren, hoe de heer Botermans zoo onlogisch kon handelen, maar wij hebben de oplossing niet kunnen vinden. Enfin, het is het eenige raadsel niet geweest, dat gisteren onzen geest bezig hield. Er waren er nog andere. De vrij zinnig-democraat van der [Eist was t e g e n verlaging van den muntgasprijs, omdat hij volkomen de meening deelde van wet houder Korevaar over de gasfabriek als commercieel bedrijf. De vrijzinnig-demo craten 5ijtsma en Botermans waren van precies tegenovergesteld gevoelen. Ook voor dit vraagstuk konden wij geen ver klaring vinden, en hoe wij ook prakizeer- den, wij konden ons maar niet indenken, dat drié menschen met hetzelfde vrijz.- democr. gevoel in een principieele quaestie zoo geheel afwijkend konden spreken en stemmen. Was het nu nog maar alleen de heer Botermans geweest, dan zouden de boven gesignaleerde fei ten ons op het denkbeeld hebben ge bracht, dat hij geen bijzondere studie van de logica gemaakt heeft. Mr. van der Eist staat bij ons als bestudeerd mensch boven verdenking van onlogisch handelen, maar de heer Sijtsmawat wij van hem moeten zeggen, weten wij waarachtig niet. In de vorige vergadering heeft hij ook al zoo raar gedaan en thans weer! Is hij soms het vrijz.-dem. pad bijster? Dat zou geen wonder zijn, nadat de vrij zinnig-democraten zich het vuur uit de sloffen hebben mogen loopen om een paar conservatieven in den Raad te brengen. Wie weet, hoeveel bittere pillen dr. Kruimel hun nog te slikken voorschrijft Wij hebben al meer gehoord, dat dr. Kruimel geen „lekkere" drankjes geeft, zooals de patiënten dat noemen. Om nu oip die muntgasquaestie terug te komen, zij aanstonds opgemerkt dat de Raad een zeer juiste beslissing nam door de motie-Sijtsma te verwerpen. Wanneer de gemeente een monopoli- tisch bedrijf exploiteert en dus alt werk geefster optreedt, mag zij evengoed als ieder ander patroon winst uit haar onder neming maken, mits gezorgd worde, dat de prijs voor het product, dat de ge meente fabriceert, niet boven de markt waarde stijgt Juist een van de redenen, waarom ge meente-exploitatie wordt aanbevolen, is echter, dat de gemeente tot .lagere prijzen levert dan concessionarissen. Maar als de gemeente dan als werk geefster op gaat treden, moet zij de gas- en electriciteitsfabriek op den voet van commercieele ondernemingen inrichten en exploiteeren. Dat gebeurt in Leiden, al isdefinancieele verhouding tusschen gemeente en gasfa briek niet geheel zuiver. Maar daarom ook is een motie om uitsluitend den muntgas prijs te verlagen, een onding. Immers, het muntgas kost 1 cent per kub. M. duurder dan het gewone gas, omdat de verbruikers van muntgas de leidingen en toestellen gratis krijgen. Deze meerdere opbrengst is nog niet voldoende om alle extra kosten van het muntgas te dek ken. Verlaging van den prijs beteekent dus niets anders dan een gift, een be deeling aan de muntgasverbruikers. Zoo'n gift, heeft wethouder Korevaar terecht gezegd, zou niet uit de gasfabriek, maar uit de gemeentekas moeten komen. Is men van ineening, dat de gasprijs te hoog is, verlage men den prijs èn van gewoon gas èn van muntgas. Doch de gasprij9 is niet te hoog. In bijna alle andere gemeenten van ons land is hij hooger dan hier en de winsten, elders uit het gasbedrijf getrokken, zijn vaak aan zienlijker. De heer Sijtsma ging van een volko men valsch standpunt uit, om de gas prijs als een soort indirecte belasting aan te zien. Niemand is verplicht gas te nemen. Als hij het doet, is het om zijn eigen voordeel en gemak. Waarom zou de winst op gas een belasting zijn en de winst op andere artikelen niet? De heer Sijtsma, die schermde met dikke woorden en zich wilde voordoen als de strijder voor den kleinen man, is in gebreke gebleven ook1 maar één argu ment te stellen tegenover het klemmend betoog van wethouder Korevaar, den heer Bosch en den burgemeester, waar van wij in het bovenstaande eene uiteen zetting gaven. De Voorzitter wees er met nadruk op, dat de Raad voorzichtig moet zijn. De laatste jaren is de prijs der steenkolen Uag geweest, C>qor ,qene stijging v^n dien prijs zou de winst aanzienlijk dalen, het geen weer op andere begrootingsposten zou drukken. De Raad was nog niet rijp genoeg voor zijn denkbeelden, constateerde de heer Sijtsma. 'tls maar goed ook, want zulke denkbeelden, die niet op redelijke gron- deen steunen en slechts den indruk wek ken als worden zij geuit om de kiezers te lokken, achten wij niet iri het belang van een gezonde gemeente-exploitatie. Van het begin der beraadslagingen stappen wij ineens naar het slot, ten einde nog iets in 't midden te brengen over wijlen het Lunapark. Prof. Heeres heeft afgekeurd, dat de burgemeester, nu de kermis pas is afgeschaft, toestemming heeft verleend voor de publieke vermake lijkheden, verbonden aan de landbou wten toonstelling. Jot op zekere hoogte had mr. Heeres gelijk. Doch hij zag over 't hoofd, dat als twee hetzelfde doen, 't nog niet het zelfde is. Er is 'n groot onderscheid of de gemeente zelve een kermis organiseert, dan wei toestemming geeft tot het plaatsen van eenige vermakelijkheden op een gereserveerd terrein. Indien de Ge meenteraad het eerste verbiedt, bestaat er volstrekt nog geen rede het tweede ook te verbieden. Ofschoon wij het beter gevonden hadden als er nooit een Luna park was geweest want hoe men ook moge praten, 't valt niet weg te cijfe ren, dat het een volslagen kermis was is weer van den anderen kant geen tentoonstelling denkbaar zonder verma kelijkheden. Toch gelooven wjj, dat Ihet Lunapark de schuld draagt van de verbittering, <iie niet direct, maar later over deaf- schaffing der kermis ontstond. Van dat standpunt bezien, was de daad van den burgemeester om het Lunapark toe te staan, niet bijzonder tactisch. Wij kunnen hiermede gevoegelijk van de discussies afstappen. Wethouder Ko revaar heeft na twee jaar vergeefschen strijd thans zijn sproeiwagen gekregen. Het schouwburgsubsidie is er gekomen bij dezelfde stemverhouding als altijd, slechts de heer Corls voegde zich bij links. De Vischmarkt heeft us nieuwe boomen te krijgen, als de ..larktcom- missie er goedgunstig over denkt. De heer v. d. Eist heeft gesproken over uit breiding van de bevoegdheid van de schoolartsen, zonder duidelijk te maken wat hij precies wilde en de heer Roem pleitte voor heilgymnastiek, terwijl bei den van B. en W. nul op 't request kre gen. De heer Botermans wilde meer fietsen voor de politie hebben, om in afge legen straten te surveilleeren, doch daar er geen agenten beschikbaar zijn en men kwalijk leege fietsen kan laten rond rijden (zooals ondeugend ^verd opge merkt) was ook dit woord gelijk vele andere, jjdel gesproken. ALGEMEEN OVERZICHT. Nog altijd viert Mars hoogtijd in het buitenland; het zijn slechts -oorlogsbe richten, di-e wat stof voor onzen over zichtsbrouwketel geven. Echter begint het wel wat eentonig te worden, altijd op hetzelfde aambeeld te hooren hameren. Wanneer er nu maar eens iets werkelijk vermeldenswaardigs gebeurde, dan zou men zich ermee kunnen verzoenen, maar alles gaat met een onmogelijk slakken- gangetje vooruit Voor zoover we ten minste weten, gebeurt er in den Tripolis Oorlog niet veel bijzonders. JHierbij moeten we echter in het oog houden, dat er mogelijk wet iets gebeurt, maar.... die censuur 1 Zoo is nog steeds niet bekend, hoe groot de verliezen der Italianen in de gevechten der laatste dagen zijn geweest. In ieder geval blijkt het wel, dat ze grooter zijn dan men wol weten wil, en dat het er voor de Italianen allesbehalve goed uit ziet Aan de „Frankfurter Zeitung' wordt over den toestand te Tripolis ge seind, dat de oorlog eerst nu schijnt te beginnen. Het is absoluut noodzakelijk, dat Italië onmiddellijk versterkingen uit zendt Op het oogenblik verweren de inlanders zich alleen nog tegen de Ita lianen, maar de beweging kan gemakke lijk voor alle Europeanen gevaarlijk wor den. Over de sterkte der Jurken waren de Italianen zeer slecht ingelicht Van Turksche zijde wordt gemeld, dat 30.000 inlanders zich om Tripolis verzameld heb ben. Vele stammen met kameelen en grqqte vftorr^Jea p.royiand rakken Twee 'machtige sjeicks worden nog ver wacht Voortdurend komen nieuwe Turk sche officieren aan. Het opperbevel over de Turken is thans in handen van Hassan Rizoh pasja, een volgens Duitsch systeem geschoold opperofficier. Verder is men erin geslaagd groote sommen gelds aan de Turken te zenden. Eenige dagen ge leden moeten Arabische ruiters een lta- liaansch escadron cavalerie in de pan gehakt hebben. De feiten veroorzaken onder de Europeanen groote vrees. De stemming is gedrukt en ieder oogenblik is een paniek mogelijk. Uit Bengasi komen slechts vage be richten te j ripolis binnen, terwijl de Ita lianen het zwijgen bewaren. Uit Konstantinopel wordt aan het „Ber liner Tageblatt" geseind: Volgens be richten, die op het ministerie van oorlog zijn ontvangen, wordt bij Derna, waar sedert eenige dagen 4000 Egyptische vrij willigers zijn aangekomen, sedert twee dagen gevochten. De Italianen zijn drie maal teruggeslagen. Zoowel de Arabieren en Turken als de Italianen leden aan merkelijke verliezen. De Jurken en Ara bieren verloren meer dan 100 man; de Italianen verscheidene honderden. De Turken herhalen voortdurend hun aan vallen, om den vermoeiden Italianen geen tijd tot rust te laten. Een eigenaardige episode heeft zich nog afgespeeld voor .Tripolis. Een .Turk sche officier kwain, gedekt door de witte vlag, bij de Italiaansche voorposten en vroeg bevend van angst den ltaiiaanschen commandant te spreken. .Toen deze ver scheen, deelde hij hem mede, dat de Turken over een leger van 3000 man be schikten en hun aanvoerder aan het Ita liaansche leger den eisch liet overbrengen zich onmiddellijk over te geven. De commandant antwoordde lachend Kom hierheen en neem ons gevangen. Als echter waar is, wat van de ver sterkingen der Turksche troepen wordt gemeld, zou hij wel eens een ongewenscht antwoord op zijn uitdaging kunnen krij gen. Van den opstand in China komen eveneens zeer weinig berichten. Beslissende slagen zijn blijkbaar nog niet geleverd, hoewel de opstand steeds meer veld wint. Het diplomatieke korps te Peking houdt zich bezig met beraadsla gingen over een aanzegging, door de consuls te .Hankou ontvangen van den leider der opstandelingen te Hankou- Hanjang-Woetsjang, Lihoeënghoeng, en luidende, dat de revolutionairen oorlogs wapens en alle materieel, dat bestemd is voor de regeeringstroepen, als contra bande zullen beschouwen. De Chineesche opstandelingen hebben berichten ontvangen uit Tokio, dat een gedeelte van het Japansche leger is ge mobiliseerd. Ook de Japansche vloot ligt klaar ora de Mantsjoes te gaan helpen, wanneer dezen de hulp van Ja/pan mochten in roepen om de dynastie te handhaven. De opstandelingen dreigen, dat zij een zoodanige inmenging zouden beantwoor den met een tegen Japan gerichte alge- meene boycott-beweging. Agenten der revolutionairen schijnen in Rusland te stoken, teneinde een ge wapende inmenging van Rusland in Mon golië uit te lokken. Aan de „Times" wordt uit Sjanghai gemeld, dat op een vergadering te Kan ton van groote kooplieden en meerge- goeden besloten werd, niet toe te staan dat geld en troepen naar het noorden worden gezonden om de regeeringstroe pen bij te staan. Nog verneemt de „Times" uit Peking, dat de Chineesche regeering den No vembertermijn der schadevergoedingen, voortvloeiende uit den Bokseropstand, zal voldoen. GEMENGD. Gedurende het verloop van den dag van gisteren is het met keizer Frans Jozef steeds goed gegaan. De verkoud heid heeft slechts een lichte aandoening van het strottenhoofd tengevolge ge had. De luchtpijptakken blijven onaan gedaan. Uit Sofia wordt aan de Lokal- Anzeiger geseind: Het officieele be zoek van koning Ferdinand aan keizer Frans Jozef, dat legen het einde van het jaar zou plaats vinden, is met het ooigi op den neteligen internationalen toe stand uitgesteld. De Landdag van Reuss oude linie heeft gL.le.req met 7 tegen i> ste^imen een voorstel aangenomen, volgens het* welk belastingplichtigen van beiderlei kunne, die boven de 30 jaar en niet ge* trouwd zijn, een extra belasting van 5 pet. en indien zij meer dan 6000 markj inkomen hebben, van 10 pet., zullen té betalen hebben. - De Matin meldde gisterenIn wel* ingelichte kringen te Parijs verzekert men ons, dat het Fransch-Duitsche ver* gelijk betreffende Marokko en de scha* deloosstelling in Kongo Zaterdag zal onderteekend kunnen worden. Met de benoeming van Madero tot president van Mexico is de rust in dit land nog lang niet teruggekeerd. Zapato, een zeer gevreesd roover uit den staat Morelos, staat voor de hoofd stad en zjjn 4000 volgelingen plundered en brandschatten de omliggende dorpen. President Madero zet intusschen zijn triumftocht door het land voort em schijnt al zeer optimistisch over den toe stand te denken. Hij heeft althans ver klaard, dat zoodra hij de regeering zal hebben aanvaard, de orde ais bij toover- slag zal terugkeeren. Mexicanen en buitenlanders echter, zoo wordt uit Mexico bericht, begroe ten deze verklaring van den president met een ongeloovig schouderopiialen. De arbeid aan den Fransch-Spaan- schen tunnel door de Pyreneeën is gis teren moeten gestaakt worden, daar aan de Fransche zijde een groote overslroo- ming plaats had. Daar het vermoeden bewaarheid bleek, dat het water afkom stig was van het Estangomeer op een der bergtoppen, zou het werk ernstig gevaar loopen. In het gebouw, waar geldswaardig papier voor den Russischen staat wordt vervaardigd, is een groote diefstal ont dekt; 200.000 nieuwe kredietbiljetten, die naar de staatsbank moesten worden ge bracht, zijn gestolen. Op de biljetten ont breekt de handteekening van den kassier en den directeur. Een later bericht meldt, dat de krediet- biljetten zijn teruggevonden onder kas ten en kisten in het rookvertrek bij het gewelf der brandkasten. Alleen ontbreekt nog voor een bedrag van 400 roebel. Als verdacht van den diefstal zijn vijf gelddragers in hechtenis genomen. Koninklijke besluiten. Bij Kon. Besluit zijn J. Moll te Scho- veningen, N. van Spanje te Callants- oog en P. H. v. d. Breggen, te Delft, benoemd tot adjunct-ingenieur van den Waterstaat. Prov. Staten van Zuid-Holland. De verkiezing van een lid der Prov. Staten van Zuid-Holland, in het district 's Gravenhage, ter voorziening in de va cature ontstaan door het aannemen door den heer dr. J. Kraus, (die in 1916 zou hebben moeten aftreden) van zijn benoeming tot lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, zal plaats hebben op Woensdag 15 November 1911. De stemming, zoo noodig, is bepaald op Woensdag 29 November 1911 en de herstemming zoo noodig, op Woensdag den 13den December 1911. De winkelsluiting te Amsterdam. Het „Hbl." meldt Gisteravond hebben de bedienden het op een andere manier aangelegd. Zij trokken nu van het gebouw van den Handels- en Kantoorbediendenbond met ploegjes van twee of drie man er op uit pm winkeliers, die na negen uur hun zaken open hielden, tot sluiten te over reden en zoo dit niet mocht baten, „kras sere maatregelen" aan te kondigen. Waarin die „krassere maatregelen" zouden bestaan, vermochten wij niet te vernemen. Intusschen behoefde de sterke recher cheursmacht die aan de overzijde van het bondsgebouw aan de Regujiersgracht te wachten stond, zich niet in slagorde te scharen. De groote gro-ep manifestanten waarop het wachten was, bleef uit en de vele kleine clubjes van twee, drie man, waren natuurlijk niet te volden. Naar wij vernemen ,moet de gewijzig de tactiek van den Handels- en Kan toorbediendenbond gevolg zijn van de afkeuring, die het ontactische straat- relletjes veroorzakend optreden van j.L Woensdagavond ook in de kringen der parlementaire vakbeweging en in soc.* democratische kringen gevonden iieeft Bedoeld als proeve van „Atavistische

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1911 | | pagina 1