3e Jaar^ans:.
II
Nog een maal.
BUITENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No. 611.
£clcbctve ©ou/tcmt
Bureau OUDE SINGEL, 54, LÊIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN,
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
tn bet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
October
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van l5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanziénlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Aavertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Nog één maal zullen de kiezers voor
den gemeenteraad op Vrijdag 20
October ter stembus moeten gaan,
om den strijd tusschen de candidaten
van de rechter- en de linkerzijde te be
slissen. De dag der stemming heeft ons
geen beslissing gebracht, al bleef onze
candidaat in het 3e district de heer E n-
gels, maar 17 stemmen beneden de
volstrekte meerderheid.
Wij hadden gewenscht, dat bij eer
ste stemming reeds een beslissing was
gevallen, althans in een der beide dis
tricten om bij herstemming alle krachten
op liet overblijvende district te kunnen
concentreercn. Nu rest ons niets anders
dan met verdubbelden ijver de handen
aan het werk te slaan.
Zoowel voor de vrijzinnigen als voor
ons is deze verkiezing van groot gewicht.
Een nederlaag aan onzen kant zou be-
teekenen het verlies van onze meerder
heid in den Raad. De liberalen van al
lerlei schakeeriirg hebben dit zeer juist
ingezien, en doen alle moeite om ons
die nederlaag te bezorgen. Des te groo-
ter jnoet onze krachtsinspanning zijn!
om dezen toeleg te verhinderen.
Bij kalme beschouwing der stemmen-
cijfers kan inen gerust concludeeren,
dat wij er niet slecht, ja zelfs gunstig
voorstaan.
In District I bleef Dr. van E;s 119
st. hcnedeti de volstrekt meerderheid,
maar overtrof zijn tegencandidaat in
stem mental met 15. Beide candidaten
komen dus met ongeveer gelijk stemmen-
cijfer in herstemming en moeten dus
feitelijk tegen elkander opklimmen, in
tegenstelling met Juli, toen de liberaal
Korff bij eerste verkiezing reeds pl.m.
150 stemmen voorsprong had. Nu is
het o. i. niet aan te nemen, dat Burgcr-
plicht en Gemeentebelang, die den heer
Grondhout stelde, zal adviseeren den
liberaal te stemmen, omdat zij deze ten
felste heeft bestreden wegens van hem
te verwachten opdrijving van uitgaven.
Misschien zal zij den heer van Es steu
nen op grond van de overweging, dat
dc partijgenooten van dien candidaat in
den Raad méér voor de wenschen van
B. en G. voelen (o.a. is dit bij de even
redige schoolgeldheffing aan de H.B.S.
voor meisjes en het schoolgeld voor bui
tenleerlingen gebleken) dan de libera
len. Indien wij niet stil zitten en hetf
district nog eens goed bewerken, staan
de kansen van dr. van Es zoo ongunstig
niet. De heeren Corts en Wildeboer heb
ben het ook tot boven de 700 st ge
bracht de rechtsche zetel is dus bij goe
de actie in district I te behouden.
Ook in district III hebben wij de hoop
volstrekt niet opgegevende uitslag
is zelfs bemoedigend voor ons. Men be
denke, dat de liberalen een hunner po
pulairste mannen in 't vuur brachten t:i
de kiezers bewerkten, met een docters-
candidatuur. Onze candidaat was niet
zoo bekend als de hunne en toch 4i a sli
de hij op enkele stemmen na de meer
derheid. Dit feit schenkt vertrouwen voor
de herstemming. Wel zullen wij al onze
krachten op dit district moeten saam-
trekken wel zal veel toewijding van on
ze propagandisten worden gevraagd
wel zal het misschien op weinige stem
men aankomen, maar winnei kunnen
wij het.
De liberaal moet nog 72 stemmen op
halen voor hij inet den Katholiek gelijk
staat. Met hulp der socialisten is dit
misschien mogelijk. Maar daartegenover
kan de heer Engels zeker nog en 100
stemmen dc hoogte ingaan, een vooruit
gang, die wij voor den liberaal betwij
felen. Vergelijkingen met de stemmen-
cijfcrs van Juli zijn onbetrouwbaar, om
dat toen verschillende factoren invloed
op de stemming uitoefenden.
Met vertrouwen daarom de herstem
ming tegemoet gegaan. In 1 en III het
beste beentje voorgezet en gewerkt aan
de victorie der Christelijke candidaten.
of zij iets zijn, maar in werkelijijkheid
hebben zij een zeer kleinen aanhang.
Gisteren is dit bij de gemeenteraads
verkiezing weer eens uitgekomen.
Op drie van de vier socialistische can
didaten werden niet eens zooveel stem
men uitgebracht als er kiezers noodig
zijn om hen te candideeren.
Voor geldige candidaatstelling moet
men voor district I een lijst inleveren,
met minstens 40 handteekeningen. De
Cler kreeg 29, Verver 19 stemmen. Voor
district III zijn 35 onderteekeningen
voldoende; van Egtnond kreeg echter
22 stemmen.
De roode kiezers de „zelfbewus
te" arbeiders van de S. D. A. P. en S.
D. P. zijn nog niet zelfbewust genoeg
om hun candidaten te gaan stemmen.
Minstens 115 kiezers hebben de drie so
cialistische lijsten geteekendbijna de
helft der onderteekenaars lieten hun
eigen candidaten in den steek.
Toont dit weer niet overtuigend aan,
dat het geschetter van zelfbewustheid
der roode arbeiders maar holle phrasen
zijn en dat bij hen, die zoo om het kies
recht heeften te roepen, de belangstelling
in de politiek beneden peil is?
Het pover resultaat der socialisten
met hun actie is een gelukkig verschijn
sel. Althans te Leiden laten de arbeiders
zich door hunne bedriegelijke voorspie
gelingen niet misleiden.
V Pover resultaat.
Wij hebben altijd beweerd, dat het
troepje eigenlijke socialisten vooral hier
ter stede heel gering is. De heeren zet
ten wel jeen grooten mond op en doen als
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het nieuws komt hoe langer zoo
schaarscher binnen over den oorlog
tusschen
Italië en Turkije.
De blokkade van Tripolis is Dinsdag
avond te acht uur opgeheven, hoewel
de italiaansche vloot op de reede bleef
liggen. Verder blijkt, dat in de streek
van den Dzjbel (den bergrand van Tri
polis, die achter de vlakke kustrots ligt)
30.000 krijgslieden klaar staan om tegen
de Italianen te vechten. De „Daily Ex
press" verneemt, dat de gezondheidstoe
stand te .Tripolis zeer slecht is en mcu.
voor een epidemie vreest. Van welken
aard deze moet zijn, wordt niet vermeld.
Voor de eerste maal maakt nu de Ita
liaansche minister van oorlog melding van
een mislukken van krijgsondernemingen.
Een Italiaansch oorlogsschip heeft nl.
op den 7en October getracht troepen
te ontschepen te Derna (Barka), doch
daarin verhinderd geworden door het
Turksche garnizoen.
Het oorlogsschip beschoot de stad, ver
nielde verscheidene openbare gebouwen
en vertrok daarop.
De Turken hadden 4 dood en en 7
gewonden.
Meer geluk heeft men gehad, zoo
als reeds gemeld werd, met de be
zetting van Jobroek. Voigens een offi-
cieuse mededeeling is het eerste con
tingent van liet landingscorps, bestaande
uit inafnterie, artillerie en genie, gister
te Tobroek aan wal gegaan, teneinde dit
punt in siaat van verdediging te brengen
en er een post te vestigen. De troepen,
die uic de Italiaansche schepen aan wal
waren gezet, zijn weder aan boord ge
gaan.
Over de strategische beteekenis van
Tobroek lezen we nog, dat deze zeer
groot moet zijn. Het ligt juist ten zuiden
van Kreta en beheerscht een doortocht
tusschen dit eiland en de Noord-Afrikaan-
sche kust. Tobroek is als 'tware een
schildwacht aan den ingang van de Oos
telijke Middellandsche Zee en van het
Suez-kanaalT De strategische waarde van
Tobroek kan mettertijd dezelfde worden
'als die van Malta. De Engelschen heb
ben dat zoo goed ingezien, dat zij reeds
een spoorweg hebben ontworpen van
Aléxandric naar Solloem en Tobroek.
Het „Giornale d' Italia voorspelt, dat
Tobroek eens zal zijn het Italiaansche
Biseria van de Oostelijke Middeli. Zee.
De Italianen moeten van plan zijn er
een sterke oorlogshaven van te maken.
Berichtten we eerst, dat de derde divi
sie zou trachten de Turksche oorlogs
vloot op te zoeken en desnoods de.Dar-
danellen ie blokkeeren, de „Frankf. Ztg."
verneemt uit Konstantinopel, dat Italië,
tengevolge cler ernstige vertoogen van
verschillende mogendheden, van dit plan
heeft afgezien. Terwijl nu oorlogsberich
ten zoo sciüK.isch zijn, komen weer vele
berichten over eveutueele
vredesonderhandelingen
Wel zijn de antwoorden der mogend
heden op het derde Turksche beroep op
hen te Konstantinopel nog niet aange
komen, daar eerst een gedacht en wisseling
tusschen de Europeesche kabinetten ge
voerd wordt. Men gelooft intusschen, dat
de antwoorden reeds morgen aan den
Turkschen ministerraad voorgelegd zul
len worden en dat daarop de vredes
onderhandelingen beginnen kunnen.
Het blad „Le jeune Turc" meldt zelfs,
dat de Engeische gezant te Konstanti
nopel aan den Sultan gewichtige vredes
voorstellen heeft voorgelegd.
Van den anderen kant meldt men, dat
balie in een vertrouwelijk rondschrijven
aan de mogendheden medegedeeld zou
hebben, dat Italië met een protectoraat
over Tripoli alléén geen genoegen zou
nemen. Slechts de inlijving van Tripoli
zal Italië, na de kosten, die het voor
de expeditie gemaakt heeft, tevreden
stellen.
De nadeelige gevolgen
van den oorlog blijven niet uit. Meld
den we reeds iets van een protest der
mogendheden tegen het dooven der kust
lichten met het oog op een mogeiüjk
nadeel voor den handel, nu komt een
ineer positief bericht over nadeel uift
Essen. Vandaar meldt men. De nadeelige
invloed van den oorlog tusschen Italië
en Turkije in de Bergische Kleineisen-
industrie, waarbij de uitvoer naar den
Levant een belangrijke rol speelt, doet
zich reeds gevoelen. Er is een gevoe
lige stremming in het verkeer ingetre
den. In de hoofdplaatsen, zooals in So
lingen, liggen opgestapeld op de stations
groote hoeveelheden vóór uitvoer be
stemde waren, die worden opgehouden.
In vele bedrijven werd de productie tot
op een derde beperkt.
Interessante onthullingen
over den Servischen koningsmoord brengt
de schrijver Nowakowits die het eerste
deel zijner gedenschriften heeft vol
tooid. Naar hij daarin verhaalt, heeft
de pretendent Peter Karageorgevits, de
thans regeerende koning, toen hij voor
den laatsten keer overleg pleegde meft
de samenzweerders, de verplichting op
zich genomen, om grondwettig te regee-
ren en de samenzweerders niet te ver
volgen, doch hun als het noodig was,
genade te schenken. Indien de samen
zwering volkomen zou gelukken, dan
zou hij de uitgaven voor d'e onderneming
uit zijn eigen zak bestrijden, maar bij
een mislukking verbond hij zich niet tot
stoffelijke offers. Deze verplichtingen
van den pretendent zouden door hem
eigenhandig op een document zijn ge
schreven en aan Nenadowits en Gents-
jits overhandigd zijn.
Over de verrichtingen der
Spanjaarden in Marokko
wordt uit St. Sebastiaan aan de „Koln.
Ztg." gemeld, dat het gevecht aan de
Kert, dat Zaterdag geleverd is en waar
van wij reeds melding gemaakt heb
ben, 10 uur geduurd heeft. Wij heb
ben reeds medegedeeld, dat Luque
de minster van oorlog, zelf het op
perbevel voerde. De harka van de Ma
rokkanen telde omstreeks 6000 man
het Spaansche l'eger was 4000 man sterk.
De Spanjaarden bezetten aan den linker
oever van dc de Kert een vooruitgescho
ven post, die den geheelen nacht door
de harka bestormd werd en 's ochtends
ontruimd moest worden. Volgens de
mededeeling uit St. Sebastiaan aan het
Keulsche blad, word'en er iederen dag
zware gevechten verwacht.
GEMENGD.
Uit München wordt bericht, dat de
prins-regent van Beieren voortdurend
zwakker wordt en dat zijn omgeving het
ergste vreest.
De nationale vergadering van het
eiland Kreta is gisterochtend te Canea
in naam van den Koning van Grieken
land geopend. De afgevaardigden rie
pen Leve de vereeniging met Grieken
land
Uit Mexico wordt door Reuter mel
ding gemaakt van gevechten tusschen
den opstandelingen-aanvoerder Zapata en
de bondstroepen. 300 van deze laatste,
belast met de verdediging van Axochia,
in de nabijheid van Jonatepic (Jonaca-
tepec?), hadden den 7en October 1500
aanhangers van Zapata verdreven, na
een gevecht, dat den geheelen nacht
geduurd had.
Ambtelijk .wordt bekend gemaakt,
dat de Engeische regeering een indus-
trieelen raad in 't leven heeft geroepen
van zoowel werkgevers als werknemers,
met de taak oin een onderzoek in te
stellen in aangelegenheden, die strijd in
een bedrijf betreffen of klaarblijkelijk tot
geschillen zulien leiden, en om op een
geschikte wjjze in te grijpen, ten einde
arbeidsgeschillen te beslechten en den
duur daarvan te verkorten.
De raad zal geen dwingende bevoegd
heden b.ézitlen. De lijst van personen,
die hebben toegestemd om in den raad
zitting te nemen, bevat twaalf vertegen
woordigers van iedere zjjde, behoorende
tot dc voorname bedrijven, w.o. de spoor
wegen.
Uit Belgrado wordt gemeld, dat
daar een ziektegeval van cholera is voor
gekomen; de jSemandria vier ziektege
vallen, waarvan er drie een doödelijk
verloop hadden.
Gister is te Bern bijeengekomen
de internaiionale commissie voor de tech
nische eenvormigheid van den dienst op
de spoorwegen, waarin ook Nederland
is vertegenwoordigd.
De dreigende crisis in de katoen
industrie in Lancashire is afgewend, door
dat de beide arbeiders, die geweigerd
hadden tot de vakvereeniging toe te tre
den, dit nu toch gedaan hebben.
In geheel Boven-Italië zijn sedert
eenige dagen geweldige stortregen geval
len, waardoor de Po twee meters boven
het normale niveau is gestegen en de laag
gelegen voorsteden van Piacenza bedreigd
worden.
Te Veltlin heeft de Adda de spoorlijn
op verscheidene plaatsen onderbroken.
Te Como is het meer buiten zijn oevers
getreden. Het marktplein en de electri-
sche centrale stonden onder water, en de
stad was den geheelen nacht lang van
licht verstoken.
Tc Le Mans hebben twee soldaten
een vreeselijken moord gepleegd. Een 65-
jarige boerin werd door de onmenschen
met knuppels doodgeslagen. De moorde
naars, die de woning waren binnenge
drongen om te stelen, vonden 20francs!
De politie was hen spoedig op het spoor.
Eerst ontkenden de schurken, eindelijk
viel de jongste door de mand en ver
klaarde, dat hij den moord wel had zien
plegen, maar niet in staat was de schand
daad te verhinderen.
Volgens de „Reichspost" is Michel
van B raganza uit het royalistische leger
te Ween en teruggekeerdzijn broer
Frans Joseph en zijn neef Xaverius van
Parma zijn in Portugal gebleVen. Hij
deelde verder mede, dat de zaak der mo
narchisten er zeer goed voorstaat, dat
hun aanhang dagelijks grooter werd en
wees er ten slotte op, hoe de Portugee-
sche regeering allerlei tendentieuze be
richten de wereld inzendt.
LEIDEN, II October.
Gebrs. Gründemann.
Een oude zaak in modern kleed, kun
nen wij met recht zeggen van het nieu
we magazijngebouw, dat aan de Visch-
markt verrees.
Reeds voor tachtig jaar bestond de
manufactuurwinkel, waaruit nu deze
groote onderneming is gegroeid, en
iedereen weet zich nog te herinneren de
twee panden, waarin de heeren Grün
demann tot voor enkele maanden hup
zaken dreven. Maar ook hier deed del
invloed van den modernen tijd zich gel
den. Beide panden voldeden niet meer
aan de behoeften der zich uitbreidende
zaken en de firmanten besloten £us tot
verbouwing, waarbij speciaal zou wor
den gelet op de hooge eischen, die de
cliëntele tegenwoordig aan soortgelijke
zaken stellen.
Hedenavond wordt de gemoderniseer
de zaak geopend. Sinds het verdwijnen
der schuttingen trok de forsche gevel,
opgetrokken uit geel verblend steen en
bewerkt met Zweedsch graniet en hard
steen, de aandacht. Zijn flinken aanblik
voorspelde, dat ook de binnenbouw even
redig zou zijn aan het uiterlijke. In de
gelegenheid gesteld een kijkje te ne
men, werd die verwachting niet be
schaamd.
In ruime étalages zijn thans de nieuw
ste artikelen tentoongesteld voor het
a.s. winterseizoen. De winkel zelve biedt
overvloed van plaats, zoowel voor de
cliëntèle als voor de iiiaaufauuur en
aanverwante goederen, die ju groote!
winkelkasten liggen opgehoopt. Op den
achtergrond het kantoor der firma, kleu
rig bewerkt met glas in lood.
Op de eerste étage treft men aan een
mantelzaal en een beddenzaal. Beide
afdeelingen bestonden reeds in dc oude
zaak, maar zijn thans aanzienlijk uit
gebreid. Heeft men bijv. op de mantel-
zaal, die zooals tevens uit den bouiWj
blijkt aan de yoorgevel ligt, een groote
sorteering dames- en kindermantels, in
de bedden afdeeling vindt men complete
slaapkamer-ameublementen geëxposeerd
Voorts heeft men op dezelfde afdeeling)
een zaal voor de heeren-confectie en een
voorraadzaal.
De tweede verdieping biedt ruimte
voor de huisvesting van het personeel en
voor de werkkamers van de stoffeerderij
en bedden makerij, alsmede tot het bergen
van ingrediënten, waarvoor bovendien op
den zolder ook overvloed van gelegenheid
bestaat.
De vloeren zijn van houtgraniet; glas
in lood brengt kleurige afwisseling in
het trappenhuis en elders; electrisch licht,
geleverd door den heer Frankhuysen, ver
vangt 's avonds het daglicht, dat, dank zij
de vindingrijkheid van den bouwmeester,
in elk gedeelte van het huis in ruime
mate aanwezig is. Het personeel heeft
een aparte recreatiekamer; de hygiëni
sche inrichtingen zijn up to date en van
elk plekje grond is een nuttig gebruik
gemaakt.
Met deze weinige mededeelingen wil
len wij volstaan. De kijkers en koopers
zullen zich zelf van de practische en com
fortabele inrichting kunnen overtuigen.
Dc heer L. van der Laan, de architect,
heeft een kranig stuk werk geleverd in
een minimum tijdsbestek. Den 27en Mei
werd het werk gegund; den 2en October
kant en klaar opgeleverd. Rekent men
nu, dat één maand voor afbreken noo
dig was en dat door de Amsterdamsche
zeeliedenstaking in den aanvoer van gra
niet en ijzeren balken eene vertraging
van 14 dagen ontstond, blijven er 60
dagen voor den bouw over. Er was dus
buitengewone krachtsinspanning noodig
om op tijd d. i. voor het winterseizoen
gereed te zijn. Dank de flinke mede
werking van den hoofdaannemer, den
heer Ph. Rossdorf, en de onderaanne
mers, w.o. de heer W. v. d. Hoogt voor
metselwerk, is deze krachtpraestatie ge
leverd.
ALFEN AAN DEN RIJN. In de giste
ren te Utrecht gehouden openbare zit
ting van den Centralcn Raad van Be
roep werd uitspraak gedaan' in het hoo-
ger beroep van de Rijksverzekerings
bank tegen de uitspraak van den Raad
van beroep te 's Gravenhage, waarbij met
vernietiging eencr beslissing van de Bank
aan G. K., leerling aan de pannenfabriek
alhier, eene rente is toegekend van
f O.IO1/2 per werkdag, naar 15 pet. invali
diteit, ter zake van een ongeval, waar
door hij letsel bekwam aan rechterduim
en wijsvinger. De Centrale Raad ver
nietigde de uitspraak en handhaafde de
beslissing der Bank, waarbij getroffene
eene rente werd toegekend van Ï0.07
per werkdag naar 10 pet. invaliditeit,
ingaande 27 December 1910.
KATWIJK. De heer P. F. J. v. d.Scheer
alhier, is benoemd tot leeraar in de Fran-
sche taal en letterkunde aan de Roomsch-
Katholieke Hoogere Burgers ol te Am*
sterdam.
KATWIJK AAN ZEE. 10 partijen
haring kwamen in afslag. Er werd
besteed voor: volle pekelharing f 13.75
—13.90—14.15 14.30 14.45, ijle dito
f 10.40 11.40 11.80 12.20
12.35 12.55, maatjes dito f 11.90
12.40; steurharing f9.40 10.25 11
11.95 12.55 13.40; makreel f7.45
7.90 8.20 —8.70 9.45, alles per
kantje.
NOORDWIJK. Gisteren kwamen de
professoren en de studenten van het
Klein-Seminarie Hageveld ons dorp be
zoeken, om de reliquieën van den H. Je
roen te vereeren, en te bidden op de
plaatsen, waar deze heilige den mar
teldood onderging. Ongeveer 9 uur arri
veerde de processie, die bestond uit 13
geestelijken en bijna 200 jongelingen,
aan de St. Jeroenskerk. Hier werd een
plechtige H. Mis opgedragen door den
Hoogeerw. heer Snickers, regent van 't
Klein Seminarie, geassisteerd door de
Weleervv. heeren Kuijs en van der Drift.
Na vereering der reliquieën, trok de
stoet in plechtige processie naar het
