No. 610.
io
BUITENLAND.
Aymar.
"BINNENLAND.
3e .faaroraig:.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent. /net Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
October
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt vah 15 regels f 0.75, elke regei meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Veel bijzonders van het tooneel van
den oorlog tussclien
Italië en Turkije
valt voor heden niet te melden. Zoo
als men weet hebben de Turksche troe
pen die het garnizoen van Tripolis vorm
den zich naar Vahara en Kirkaritsj te
ruggetrokken, waar zij verdedigende po
lities hebben ingenomen. Vandaaruit on
derneemt vooral des nachts de Turk
sche ruiterij aanvallen op de Italiaan-
sclic landingstroepen.
ten Italiaansche compagnie, die naar
Vehara oprukte, zag ?ich gedwonjgen
terug te wijken voor den tegenstand
der Turksche troepen en der inlandsche
bevolking.
Daarom zou de aankomst van liet ex
peditiecorps met liet grootste verlangen
tegemoet gezien worden.
In de stad heerscht overigens rust.
iDeze verwacht men echter niet voor den
14den dezer maand. Het is opmerkelijk
dat de verovering van het fort Jiamidje
slechts mogelijk js geweest door het ver
metele optreden van twee' officieren, die
de rotsen "beklommen en het munitie
magazijn met een lont in brand gestoken
hebben, wat de ontploffing tengevolge
heeft gehad.
Over de verdere oorlogsplannen ver
neemt de „Daily Chronicle", dat in
Turksche kringen de overtuiging veld
,wiut, dat Italië van plan is de Uarda-
nellen te blokkeeren, waartoe liet vol
gens het vredestractaat van 1856 het
recht zou hebben. Italiaansche oorlogs
schepen kruisen in den Griekschen ar
chipel en de Ionische zee, waar zij den
kustbewoners schrik, aanjagen. Zij ver-
tociien zich ook te Dede-Agatsj ten Zui
den van- de Hellespont.
Oe Turksche vloot ligt nog altoos
werkeloos bij den Hellespont.
De heilige oorlog
-is naar de Porte verneemt afgekondigd
door den Sjeik der Senocssi.
Deze Noordafrikaansche orde ontleent
haar naam aan Mohammed ibn Ali èl-Se-
nocssi, die in 1859 overleden is, en zij
stelt zich de zuivering van den Islam
van alle vreemde invloeden en de bestrij
ding van de hegemonie der Christenen in
Noord-Afrika tot taak.-Tot 1896 had
de orde haar middenpunt in de Sahara-
oase Dsjaghbub, gewoonlijk als Dsjara-
bub bekend en in het wilajet Tripoli ge
legen sedert genoemd jaar op verschil
lende plaatsen, die meer naar het Zuiden
liggen.
Tot in Wadai zijn de nederzettingen
der orde gevestigd in 1884 bestonden er
121, en wel in Tripoli, Fessan, Al
giers, Marokko, Arabic, Egypte, Soedan
en in verschllenide oasen der Sahara.
Na den dood van bovengenoemden
Mohammed werd diens zoon Sidi Mahdi
als leider erkend.
Nadere bijzonderheden omtrent deze
nieuwe onaangenaamheden ontbreken
echter nog.
FEUILLETON.
'Naar het Fransch.
io;
„Geen woord meer over dit onder
werp'', zeide hij. „Voor mij is de maat
vol en zeifs Magdalena zou ik niet
meer vergeven, hoewel zij nog alleen met
mij op deze wereld overblijft, indien zij
mijne meening hieromtrent niet eerbie
digde. Indien ik geld bezat, onmidde-
lijk zond ik 't mijnheer Seceij, het slacht
offer der trouweloosheid van Aymar
Koechler; maar op heden bezit ik niets
meer, zelfs geen zoon
Maar ik dan, mijn waarde voogd,
hernam Magdalcna levendig, ik' zou mij
al te gelukkig gevoelen, indien ik mijne
bezittingen voor zulk een doel kon pp-
offeren.
En zou ik' dan. als oneerlijk voogd,
ftrillen beschikken over de eigendom
men van mijn pleegkind
Neen u niet, maar
Dat is niet mogelijk, mejuffrouw,
jeide Leopold, gij zijt nog minderjarig.
Naar aanleiding der berichten in de
niet-katholieke pers over de
houding van den H. Stoel
tegen den Itaiiaansch-Turkschen oorlog
bevat de „Corrispondenza Romana" de
volgende verklaring
„Na pogingen te hebben in het werk
gesteld om de openbare ineeningin Italië
op te hitsen tegen den H. Stoel door
dezen voor te stellen als een tegenstan
der van Italië's uitbreidings politiek in
Afrika, heeft de sectarische pers helt
over een anderen boeg geworpen en ver
haald dat liet Vaticaan buiten zich zeif
is van vreugde over Italië's zegepraal in
Tripoli. Zóó trachtten de vrijmetselaars
bladen eerst de publieke opinie in Ita
lië tegen den H. Stoel op te hitsen en
vervolgens tegen dezen laatste het Mu-
zelmansche fanatisme en chauvinisme op
te wekken. Men behoeft slechts den
geest en de praktijk van den H. Stoel te)
kennen, om te begrijpen, dat deze dub
bele poging een dier manoeuvres zon
der reden van bestaan is, die van ma-
9onnieke zijde voortdurend wodren aan
gewend. De piaatsbekieeder van Chris
tus wenscht altijd en overal de zege-
praai der Kerk, den vrede en het geluk
voor alle volken hij betreurt altijd een
onrechtvaardig geweldtegenover een
rechtvaardig geweld betreurt hij de
noodzakelijkheid ervan, maar hij verheugt
zich erover, indien daardoor de zegepraal
van het goede wordt verzekerd. Het
overige, d.vv.z. poiitieke geschillen kun
nen voor zooverre het hun politiek
karakter betreft den H. Stoel slechts
afleiden van zijn gewone voorzichtigheid
en vooral van zijn bovennatuurlijk ge
zichtspunt bij het beschouwen der ge
beurtenissen. Den H. Stoel in den een el
of den anderen zin tc willen betrekken
in de politieke geschillen, die ontstaan
tusschen de staten, is een onwaardig be-
drijf, hetwelk hen, die zich ermee bezig
houden, karakteriseert."
Voorloopig kunnen de liberale bladen
en hun zoogenaamd neutrale makkertjes
die deze nieuwtjes verspreidden het
hiermede wel doen.
Weinig nieuws is er ook te melden
over de
monarchistische troebelen
in Portugal. De berichten zijn nog zeer
vaag, en hoewel de republickeinsche re
geering iaat bekend maken dat er geens
zins censuur wordt uitgeoefend, klagen
de dagbladcorrespondenten daarover
steen en been. Van uit Weenen komt
'echter een bevestiging van het bericht
dat zoons van dom Miguel van Braganza
bij de monarchistische troepen zijn. lil
een gesprek verklaarde deze n.l. dat zijn
zonen zich voor eenige weken naar de)
Portugeesche grens hadden begeven. Zij
waren echter sedert weer teruggeko
men, omdat de kansen der monarchisten
hun niet voldoende toeschenen.
De verschijning van kapitein Couceiro
had den toestand echter veranderd. De
kapitein, een eenvoudig, kalm en zeer
geacht officier in het leger, was nooit
een aanhanger van dom Miguel ge
weest. Nadat hij er zich rekenschap van
had gegeven, dat de republiek niet aan
Ik dank u mijn kind, voor de aal
moes, die ge ons schenken wildet, voeg
de Mijnheer Koechler er bijniaar al het
goud der wereld is niet in staat de
schande uit te wisschen, heden op ons
voorhoofd gedrukt.
Leopold begreep, dat hij niet langer
blijven mocht; hij besefte ihoezeer de
grijsaard behoefte had aan eenzaamheid,
hoe pijnlijk deze ook voor hem wezen
zou.
„Staal gij mij toe, terug te komen,
mijnheer?" vroeg hij op smeekenden
toon.
Ik heb geen redenen om U mijn
huis te ontzeggen, antwoordde de grijs
aard koel.
De jonge advocaat boog diep voor den
grijsaard en trok1 zich aanstonds terug.
V.
De vooravond van het vonnis.
De opwinding, veroorzaakt door de zaak
Koechler, was een weinig vermind,erd,
"gedurende de twee maanden van voorloo-
pige hechtenis, maar de aankondiging van
den dag van het proces was voldoende,
om haar krachtiger dan ooit te doen her
leven. Voor de meesten was het een
nieuw schouwspel, de gevierde Aymar
op de bank der beschuldigden te zien.
haar verplichtingen voldeed, had Cou
ceiro zich weer tot de monarchie be
keerd en naar het noorden begeven om
er den monarchistisch en inval voor te
bereiden.
Dom Migue! voegde daaraan toe Mijn
aanhangers hebben mij van den loop der
dingen op de iioogte gebracht en zoo
sloot ik met kapitein Couceiro een over
eenkomst, volgens- welke al mijn aan
hangers te zijner beschikking staan en
ook zijn program onderschrijven, te we
ten iVe! herstel van de orde in Portugal
door de omverwerping van de republiek,
de vestiging van .een militaire dictatuur
en de bijeenroeping-der oude Cortes, die
de vraag zullen hebben op te lossen, wie
volgens de oude Portugeesche constitutie
den troon zal beklimmen, dom Manuel
of dom Miguel. Kapitein Couceiro vecht
voor het monarchistische beginsel. Noch!
ik, noch doin Miguel, noch de hertog van
Oporte zullen de actie leiden. Mijn zo
nen en mijn neef vechten eenvoudig als
vrijwilligers en onder aangenomen na
men.
GEMENGD.
De Tsaar heeft goedgevonden, dat
in 't geheele Russische rijk een inzame
ling voor een gedenkteeken voor Stoly-
pin gehouden zal worden.
Volgens de telegrammen uit Meiilla
hebben de Spaansche verliezen in het ge
vecht van den 7den dezer 36 dooden
en 109 gewonden bedragen.
Kolonel Silveira is tot Portugeesch
minister van oorlog benoemd.
De wetgevende vergadering is op den
16en dezer bijeengeroepen.
Het Japansclie ministerie van ma
rine is voornemens in de komende zit
ting van het parlement een buitengewoon
krediet aan te vragen van 400 millioen
jen (1 jen fl. 1.20 a fl. 1.25) voor
voor den tijd van zeven jaar, tot ver
grooting van de vloot.
Het bericht wordt in de pers levendig
besproken.
De correspondent te Berlijn van de
„Köln. Volks-ztg." meldt dat vandaag
nopens de Marokko-quaestie erkend is,
dat de onderhandelingen over Marokko
zelf nog niet eens tot een eind zijn ge
bracht, en dat de moeilijkheden inzake de
komende besprekingen over de Kongo-
quaestie zich vermeerderen. Men schrijft
die moeilijkheden toe aan het feit, dat
zich den laatsten tijd in de Fransche
binnenlandsche politiek nieuwe stroo
mingen hebben voorgedaan in verband
met de Marokko-qua es tie.
Clémenceau gelooft n.l., dat hij de
a.s. minister-president zal zijn. Aan hem
is ook de tegenwerking in de radicale
partij en in de radicaal-sociaSistische
partij tegen het Kongo-vergelijk toe te
schrijven.
Nochtans hoopt men te Berlijn, dat
men het reeds miorgen over de geschil
len betreffende de redactie van het ver
gelijk' za' zijn eens geworden.
Uit Usk'ub wordt aan de „National
Zeitung geseindIn ide oude Servische
streken van Turkije blijft de cholera met
hevigheid woeden. Het garnizoen van
Ferizowitsj is in opstand geraakt en wil-
Vooral de vrouwen stelden alle pogingen
in het werk, om zich toegangsbiljetten te
verschaffen. Was de gerechtszaal drie
maal zoo groot geweest, toch zou zij de
menigte niet hebben kunnen bevatten,
die eene plaats in de zaal trachtte te ver
overen.
Leopold Davimart, bekend als de eeni
ge verdediger van den beschuldigde, werd
ook met vragen overstelpt. Vooral een
jonge dame, die Leopold reeds dikwijls
in voorname kringen ontmoet had, en
wier bevalligheid en ontwikkeling hij
steeds had bewonderd, toonde zich zeer
nieuwsgierig naar alles, wat Aymar Koech
Ier betrof en wenschte vóór alles een
plaats in de gerechtzaal te bemachtigen.
Reeds meermalen had zij Leopold dit
medegedeeld, maar daar aan haar ver
zoek niet voldaan werd, zei de jonge
dame op knorrigen toon:
„Dat is zeer onheusch van u, mijn
heer Davimart, ik zal het u van mijn le
ven niet vergeven.
Werkelijk, mejuffrouw, hernam Le
opold, het spijt mij, een zoo sterk verlan
gen niet te kunnen voldoen, maar
Ik zou zoo gaarne gezien hebben,
hoe mijnheer Koechler zich gedragen zal
gedurende het verhoor, hij van nature
zoo geestig, en zpo'n goed danser, dat
de uit vrees voor .ie ziekte met geweld
naar Saloniki gaan. Gendarmen hielden
de muitenden tegen en moesten van de
schietwapenen gebruik maken. Het aan
tal gewonden kon nog niet worden vast
gesteld.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besl. is benoemd tot notaris
te Scheveningen F. L. G. d'Aumerie,
candidaat-notaris te 's Gravenhage;
is voor het tijdvak van 15 November
1911, tot en met 31 Augustus 1912 be
noemd tot leeraar aan de R. FL S.
te Zwolle, A. Geluk, te Utrecht;
is benoemd bij het wapen der artillerie
bij den staf van het wapen, tot 2e-luit
magazijnmeester bij de arüllerieinrichtin-
gen, de adspirant-magazijnmeesier der ar
tillerie J. lack, adj.-onderoff.-tit. van het
3e reg. vesting-art.;
zijn benoemd tot burgemeester van
Dinieloord R. Bakker; van Bennebroek
jhr. mr. L. A. van Schuylenburch; van
Boekei en Schaft J. A. Baken; van Wed
de H. P. H. Waalkens; van Rijsbergen
W. M. F. Gommers; van Eersel J. Th.
van den Boom; van Woensel W. M.
Th .C. de Vries; van Clinge D. Ph. F.
Vercauterenvan Hoogland G. J. baron
van Boetzelaer; van Haaksbergen J. M.
Vincent; van Wildervank U. Uges en
van Maasniel L. H. P. Strens;
is 4>ij het korps mariniers bevorderd
tot kapitein-kwartierm., de le luit-
kwartieringeester E. A. van de Wely;
is benoemd tot onderwijzer aan de
Rijkskweekschool voor onderwijzers te
Maastricht J. W. Mols.
Soc. Dein. obstructie.
Het Kamerlid Duys heeft Zaterdag
avond te Leeuwarden een rede gehouden
waarin hij o.a. het volgende zeide:
„Wanneer Woensdagmiddag te half 4
de Kamer bijeenkomt tot regeling der
werkzaamheden, zal de soc.-dem. tractie
voorstellen, eerst met de Bakkerswet te
beginnen. Wil de meerderheid dat niet,
en aanvangen met de Militiewet, „en
daar loopt 't heen", dan begint dadeiijk
het spel der obstructie, die voortgezet
zal worden tot het einde van 't zittings
jaar, indien de p h y s i e k e krach
ten van 7 man het toelaten.
Dan" zullen al spoedig de vrijzinnigen,
om poliiieke winst te behalen, beginnen
te jammeren over opoffering van lands
belang aan partijbelang, en zuilen Loh-
rnan en Drucker de neuzen bij elkaar
steken tot het vinden van bemiddelings
voorstellen. Maar de soc.-dem. zijn vast
besloten niet toe te geven, tenzij de meer
derheid formeel erkenne, dat de soc.-dem.
onrecht is aangedaan. „Op het zondaars
bankje zal ze, net als in 't Heilsleger."
Duys scheen cr niet erg gerust op,
hoe 't voeren van obstructie door het
volk zal worden opgenomen. Hij be
toogde daarom uitvoerig, dat een ob
structie, waardoor niets van de rataplan
van ingediende wetsvoorstellen, behalve
de Bakkerswet, tot stand komt, geheel
ih 't belang van het proletariaat is.
Hij noemde de rechtsche leden poli-
mijne vriendinnen en ik zijne uitnoodi-
gingen boven al de andere verkozen. En
te denken, dat hij op het verlioorbankje
zal gezeten zijn, misschien naast de
laagste misdadigers. Neen, ik zal er mij
nooit over kunnen heenzetten, niet bij
dat proces geweest te zijn, en ik ben ér
zeker van, dat, als gij gewild liadt
Gelukkig, mejuffrouw, zeide de
jeugdige advocaat, op eenigszins spot-
tenden toon, gelukkig kan ik u voor
deze teleursli schadeloos stellen en
aldus hoop uwe gunst te herwin
nen.
Mij voor dit gemis schadeloos stel
len, o, neen, dat is niet mogelijk!
Laat mij uitspreken. Over hoogstens
acht dagen wordt er een doodvonnis vol
trokken en alsdan zal ik zeker voor u een
der beste plaatsen kunnen bekomen.
De jonge dame werd vuurrood.
Een doodvonnis! riep zij, foei! hoe
ontzettend. Hoe kunt gij veronderstel
len, mijnheer
Maar dat is toch ook een zeer aan
doenlijk schouwspel, dat verzeker ik u,
de gelaatsuitdrukkingen van den voroor-
deelde vóór het beslissende oogenblik zijn
zeer belangwekkend en zullen bij u le
vendige indrukken achterlaten.
t— Mijnheer Davimart wil mij de wet
iieke apachen, en hield zi/n scheldwoord
farizeeërs staande, „al was 't misschien
minder parlementair."
De Haagsche „Tel." correspondent be
richt:
Het gerucht gaai, dat, bij de hervatting
der sociaal-democratische obstructie in
de Tweede Kamer, door een aantal vrij
zinnige leden een bemiddelingsvoorstel
zal worden gedaan.
Uit Haarlem' wordt gemeld:
Het Kamerlid Schaper schijnt rekening
te houden met de mogelijkheid, dat de
socialistische obstructie reeds Woensdag
middag begint. Dien middag komt de
Tweede Kamer bijeen voor de regeling
van werkzaamheden en in verband daar
mede melden de Haarleinsche bladen,
dat een lezing, die de heer Schaper op
Woensdagavond te Haarlem zou houden,
uitgesteld is tot Donderdagavond, daar
de Kamer „waarschijnlijk" ook Woens
dag avond vergadert.
Bescherming vau den kleinhandel.
De Kamer van Arbeid voor den Klein
handel te Rotterdam heeft een request
gezonden aan den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel om te wij
zen op ernstige misstanden in de ar
beidsverhoudingen in den kleinhandel,
zooals lange arbeidsduur, exploitatie van
kinderen en jeugdige personen, nacht
en Zondagsarbeid enz.
De Kamer constateert, dat door man
nelijke zoowel als vrouwelijke magazijn
en winke.bedienden arbeidsdagen wor
den gemaakt vaak onevenredig lang in
verhouding tot anderen, werkzaam in z.g.
beschermde bedrijven of vakken.
dat minderjarigenen kinderen in den
Kleinhandel worden geëxploiteerd op een
wijze, dat ingrijpen van den wetgever
dringend noodzakelijk is.
dat Tn dezelfde bedrijven arbeid op
Zon- en feestdagen wordt verricht door
zéér velen, waarvan de noodzakelijkheid
beslist is Duitengesloten, en üat dienten
gevolge de Kamer meent, mét den meest
mogelijken nadruk te mogen aandringen
op:
wettelijke beperking van den arbeids
duur voor volwassen, en verbod of be
perking van arbeid op Zon- en feestda
gen;
uitbreiding van het verbod van arbei
den voor kinderen, tot het 14e jaar, inct
gelijktijdige verlenging van den leerplich
tigen leeftijd, en speciaal verkorte ar
beidsduur voor minderjarigen tot op het
het 18e jaar, tot schepping der gelegen
heid, dat door dezulken gébruik kan ge
maakt worden van herhalings- of vak
onderwijs en in het algemeen tijd dispo
nibel blijft voor verdere ontwikkeling der
jongeren, na het verstrijken van den leer
plichtigen leeftijd.
Ook aan de leden der Tweede Kamer
werd een afdruk van dit request toege
zonden, terwijl aan "de Kamer van ar
beid in andore plaatsen adhaesie is ge
vraagd.,
Volksbond Propaganda Unie.
Onder leiding van den heer Serrareur
is Zondag te Haarlem de jaarvergade
ring gehouden van de Volksbond Propa
ganda Unie. De voorzitier hield een
voorschrijven, vervolge de jonge dame
beschaamd en toornig tevens.
Verschooning, mejuffrouw, hernam
Leopold treurig, maar daar ik bijna da
gelijks getuige ben van den beklagens-
waardigen toestand van mijn ongeiukki-
gen vriend boezemt deze mij een werke
lijk belang en een diep medelijden in,
en deze gevoelens wenschte ik ook ge
deeld te zien door allen, vooral door
jemand als u.
Maar ik wensch hem volstrekt geen
kwaad; ik beklaag hem zelfs; daar ech
ter verscheidene mijner vriendinnen een
entrée-biljet hebben, om bij dit zeldzaam
proces tegenwoordig te zijn, wenschte
ik er op mijn beurt ook een t-e verkrij
gen, teneinde ze te vergezellen en aldus
elkander onze indrukken te kunnen me-
dedeelen.
Geloof mij, benijd hun toch dit be
droevend en wreed genoegen niet, her
nam Leopold.
En na een koele buiging voor de jonge
dame verwijderde hij zich onmiddellijk.
Hij had niet overdreven in zijne be
schrijving over den toestand van den
ongelukkigen Koechler. De twee maan
den, doorgebracht in zijn* eenzame ge
vangenis, schenen hem eeuwen van angst
en ellende. (Wordt vervolgd.)
