No. 606
BUITENLAND.
Ayrnar.
BINNENLAND.
3e Jaar^an^,
!3)e £dicbejxc (SouAomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
lnterc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27j cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
3
October
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15cenl
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiüngevraagde betrekkingen, huur en verhuut koop en verkoop
(geen handels-advertentiSn) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Oorlog of vrede? Uit de zeer uiteen
loop en de berichten over den stand van
zaken en ide houding der diverse mogend
heden bij het
T ripolis-geschil
valt geen besliste conclusie te trekken.
Jot nu toe ljjkt het weinig op oorlog,
ofschoon er hier en daar een kanon af
getrokken wordt. En wat de bemiddeling
betreft, terwijl van den eenen kant be
geerd wordt, dat de pogingen hiertoe
jworden voortgezet en er goede grond
Ijbestaat, dat zij met gunstigen uitslag
zullen bekroond worden, van Turkschen
kant worden die beweringen ten eenen-
male tegengesproken. De regeering, luidt
het, is vast besloten tegenstand te bieden
en zal onmiddellijk een reek's maatrege
len nemen tegen de Italianen, die in
Turkije gevestigd zijn en tevens een
economischen strijd beginnen.
De rqgeering is eveneens besloten
iedere complicatie in den Balkan te voor
komen en zal vermoedelijk' de mogendhe
den verzoeken haren invloed te doen gel
den bij de Balkanstaten tot handhaving
van den vrede.
Ook de benoeming van Said pasja tot
grootvizier zou er op duiden dat Turkije
op de oude wijze zal trachten de onder
handelingen te rekken, in de hoop, dat
het onderling wantrouwen van de groote
mogendheden Turkije te stade komen
zal. De tijd die aldus gewonnen wordt,
gebruikt men tot ijverige oorlogstoerus
tingen, die langzamerhand het volk meer
vaderlandlievend en oorlogszuchtig stem
men.
Deze taktiek van Said komt overeen
lm et de stemming van het volk. Intus-
'schcn hoort men nog niet veel meer
van krijgsverrichtingen dan het
buitmakers van Tursche schepen.
Uit Rome wordt aan de ochtendbladen
geseind, dat liet Italiaansche oorlogs
schip Marco Polo een Turkschen krui
ser met 200 man onder een generaal,
500 geweren en veel munitie zod ver
overd hebben. Het zal wel een koopvaar
dijschip zijn, dat men den titel hulp
kruiser gegeven had.
Een andere belangwekkende aanhou
ding is die van het Engelsche schip Shef
field, dat zes Turksche. officieren en
veel oorlogsbehoeften aan boord had.
|De kapitein koii bewijzen, dat hij ge
heel te goeder trouw gehandeld had en
jyverd vrijgelaten, maar de officieren wer
den aan land gebracht. De lading is in
beslag genomen.
Nog wordt uit Athene, van den derden
'dezer, gemeld dat twee Italiaansche tor
pedojagers in den buurt van Leukas twee
Turksche transportschepen hebben buit
gemaakt, die zonder vlag voeren en vele
soldaten, paarden en oorlogsmaterieel
aan boord hadden. De schepen werden
naar Brinclisi gebracht.
De beschieting van Tripolis
is Dinsdagmiddag, blijkens een telegram1
naar Rome van vice-admiraal Faravelli,
FEUILLETON.
Naar het Franseh.
U
6)
Mijn meening was nooit het mij toe
;.,te eigenen, maar er slechts voor het
'oogenblik over te beschikken. Laat mij
'vervolgen, niet om mij te rechtvaardigen,
maar als eene verklaring van mijn ge-
Idrag. Ik werd gekweld door mijne schuld-
'eischers en soms reeds, bij gebrek aan
"andere hulpmiddelen, had ik mijne toe
vlucht genomen tot de kansen van het
$pel; ik was overtuigd, dat het spel mij
teerder noodlottig dan voordeelig was ge
dweest, tengevolge van de geringheid der
"som, welke ik kon wagen; terwijl 25.000
francs, met voorzichtigheid aangewend,
naar mijn meening noodzakelijk het for
tuin aan mijne zijde zoude brengen. Ik
zou dan zoo spoedig mogelijk die som
b\i den notaris brengen, en de winst,
fcfie mij zeker zou geworden, zou dienen
toni mijne schulden te voldoen.
Alvorens tot zulk een middel uw
toevlucht te nemen, Ayrnar, hadt gij reeds
piecr dan eens uw geweten moeten raad-
Wegen.
begonnen. Om half vier werd het vuur
tegen de voornaamste batterijen geopend
en tot zonsondergang voortgezet. De
Turksche batterijen antwoordden, echter
zonder uitwerking. Het smaldeel dat aan
de beschieting dee! nam bestond uit de
gepantserde kruisers Ferruccio, Garibal
di en Varese (drie zusterschepen van
7350 ton, ieder gewapend met 1 snel-
vurend kanon van 25,4 cM., twee gewo
ne kanonnen van 20.3 cM., 14 stukken
van 15 cM. enz.), onder bevel van den
vice-admiraal Thonrevel. De stukken van
25 cM. zijn er niet bij gebruikt. Het vuur
was zeer langzaam en de schoten volg
den elkaar met groote tusschenpoozen
op, alsof men telkens wachtte op de ver
schijning van de witte vlag op de forten.
De admiraal liet huizen, tempels en mos
keeën ontzien. Het vuur werd alleen ge
richt op kazernes, forten en landingspun-
ten. Onderwijl kruisten torpedojagers in
volle zee, om een torpedoaanval te ver
hinderen.
Het vuur der Turken was steeds el
lendig; van Turksche zijde was men niet
in staat de Italiaansche schepen te ra
ken. De laatste vuurden van een afstand
van een kilometer. Het vuur der
Italianen vernielde spoedig den vuurto-
toren, alsook de forten, behalve de twee
buitenforien, die met meer juistheid
doorschoten tot zij door hel vuur der
Italiaansche schepen vernield waren. De
aan het paleis aangerichte schade was
belangrijk. De Turken haalden toen het
geschut weg, waarmee zij het vuur her
openden uit een in de bovenstad inge
nomen hoogtestelling. Van hier verjoeg
het vuur der Italianen hen echter spoe
dig.
Den volgenden morgen werd het bom
bardement voortgezet waarop de Turken
spoedig de witte vlag op het paleis van
den Gouverneur heeschen. Terwijl het
eene bericht luidt dat toen de.onderhan
delingen over de overgave van de stad
werden voortgezet, meldt men van an
deren zijde dat 4000 Italianen aan land
werden gezet die Tripolis 'bezetten.
Wanneer we nu nog melden, dat, vol
gens een bericht uit Konstantinopel de
equipage van de kanonneerboot „Ryadi-
deria", die dienst doet als kustwacht-
schip te Tripolis, het sdhip hieeft laten
zinken om het niet in handen der Italia
nen te doen vallen, hebben we voor he
den al het nieuws (en dat is weinig) ge
geven. Over de
Samenzwering in Portugal
wordt nog het volgende aan het Ber
liner Tageblatt" geseind: Het is onmo
gelijk nauwkeurige bijzonderheden over
de tegenomwenteling iii het ijNoordeïi
te vernemen, omdat de pers uitsluitend
officieele berichten mag openbaar ma
ken. Talrijke menschen, die uit Pporto
hier aangekomen zijnschilderen de
gebeurtenissen als veel ernstiger af,
dan hi en tot nog toe aannam, dat zij wa
ren. De revolutionaire beweging omvat
het heele Noorden des lands. De mo
narchisten rekenden, afgezien van de
burgers, op verscheidene elementen in
het leger, in het bijzonder onder de ca-
valleric. De bedoeling was, dat de mo-
Ik belijd, dat ik schuldig ben; ik
zeg u niet, hoeveel strijd ik heb gevoerd;
die strijd was vreeselijk, en desniettei-
min bezweek ik voor de bekoring om
naar Baden te gaan, denkende: ik zal
niet spelen, ik zal slechts het spel gade
slaan, ik zal de verschillende berekenin
gen bestudeeren....
Ja zeker, gij hoopt et met vuur te
spelen, zonder er u aan te branden.
Weldra waande ik mij zeker van
mijne daad, ik wilde echter slechts een
klein deel der som wagenik verloor.
Eene tweede poging liep niet gelukkiger
af. Kon ik maar die twee verliezen her
stellen, dacht ik, dan zie ik af van alle
hoop op persoonlijke winst.
IJdel: hoop! De fortuin bleef mij on
gunstig; ik trachtte mij de berekeningen
te herinneren, die mij onfeilbaar hadden
toegeschenen, doch door mijne opgewon
denheid was mij dit onmogelijk, en, be
vangen door eene niet te begrijpen dui
zeling, wierp ik pp dat noodlottige ldeed
de bankbiljetten en het goud, dat mij
niet toebehoorde. Alles verdween in dien
helschen afgrond, waarin reeds mijn eer
schipbreuk had geleden.
Ayrnar, hernam de jonge advocaat,
meent gij niet, uw eer reeds verloren te
hebben van het oogenblik af, dat gij den
ingang van jdat schandelijk speelhuis lOiver-
narchisten in alle steden en dorpen van
het Noorden Zaterdagavond te midder
nacht de raadhuizen zou bezetten en de
monarchie uitroepen. Tegelijkertijd
moesten de royalisten uit Galicië in Por
tugal vallen, in Oporto was het uitbre
ken van de omwenteling te vroeg ge
schied. Het gebeurde reeds Vrijdag in
plaats v^n Zaterdag. De royalisten in
de provincie en in Galicië waren daarop
niet voorbereid en de revolutionairen
van Oporto bleven daardoor zonder on
dersteuning. Daar ook de aanhangers der
royalisten en d,e regimenten onvoorbe
reid waren kon het overschot der samen
zweerders niet handelend optreden. De
omwenteling werd toen verstikt. De mo
narchisten verschansten zich in de Mui
zen, openbare gebouwen en sociteiten
en losten salvo na salvo op de hen bele
gerende troepen van de republiek en op
de Carbonario's. De commandant van
de troepen beval een cavalleriecharge.
Het gepeupel verdedigde zich voor het
grootste deel met browning-pistolen te
gen het geweervuur der troepen. Het
was een tooneel van ongure schilderach
tigheid, toen de cavalerie in den weer
schijn van de brandende huizen een sa-
belaanval uitvoerde. Ten slotte gelukte
het aan de troepen, nadat zij versterking
hadden ontvangen, het gepeupel uiteen
te jagen. Vele monarchisten werden ge
vangen genotrten, andere vluchtten. De
brandweer bluschte de brandendie
de geheele stad bedreigden. Het aan
tal dooden en gewonden is aanmerke
lijk, maar het is onmogelijk nauwkeurige
getallen te vernemen.
Algemeen heerscht de meening, dat de
beweging in het Noorden nog niet uit
is. maar dat dit eerst het begin van den
monarchisten-opstand is.
GEMENGD.
Naar men uit Weenen aan de „Köln.
Volkszeit." meldt, zal het eerstvolgende
Eucharistisch congres in 1912 daar gehou
den worden. De opening is bepaald op
12 September.
De „Voss. Zeitung" meldt: Ais niet
alle teekenen bedriegen, staat het einde
van de onderhandelingen over Marokko
nu eindelijk voor de deur. Gisteravond
om zes uur kwam hier de koerier van
de Fransche regeering aan, die Cambon
het antwoord op de laatste Duitsche re
dactie-voorstellen overbracht. Naar allen
schijn heeft de Fransche ministerraad de
wenschen van Duitschland betreffende de
redactie deels geheel toegestaan, deels
zinswendingen er voor in de plaats gezet,
die Duitschland zal kunnen aanvaarden.
Het is dus niet onmogelijk, dat het Ma-
rokkoverdrag niet meer naar Parijs be
hoeft te gaan. De onderteekening kan
echter eerst plaats vinden, als de onder
har delingen over het Kongogebied afge-
loopen zijn. Ook hiervoor zijn de vooruit
zichten gunstig, ondanks de bekende nota
van Havas, die rekening hield met de
nieuwe agitatie van de koloniale partij
in Parijs.
De Koningin van België is gister
avond met haar kinderen uit IMunchen
naar Brussel gereisd.
schreden hadt?
Hadde ik toen maar opgehouden te
leven! Ik vertoefde nog twee dagen te
Baden, ziek, wanhopend, niet wetende
welk besluit te nemen. Eindelijk kwam
de gedachte in mij op, mij tot mijnheer
Lercey zeiven te wenden, hem mijne
schuld te belijden. D(e hoogmoed hield mij
terug, ik kan mij niet vernederen. Ove
rigens, kon ik niet zonder eene te pijnlijke
bekentenis af te leggen, van een mijner
vrienden die som te leen krijgen, indien
gij rijker waart geweest, had ik mij tot u
gewend. Ook in deze hoop werd ik be
drogen; eenigen waren afwezig, anderen
weigerden onder verschillende voorwend
sels. Een brief, die ik ontving van den no
taris van mijnheer Lercey, maakte mij
waanzinnig; hij verplichtte mij zonder uit
stel bij hem te komen. Jfet gevreesde
oogenblik was gekomen, ik gevoelde mij
verloren. De vlucht alleen bleef mij over.
Een vage hoop op het laatst geleden bal
een dier vrienden te ontmoeten tot welke
ik mij gewend had, deed jnij er heen gaan
ik was doodsbenauwd, liet kwam mij
voor, dat allen die ik zag, op mijn voor
hoofd de misdaad lazen, die ik had be
gaan. O, die vroolijke accoorden, die dan
sen, wat vervloekte ik die! ,Wat zal ik u
nog zeggen?..... .Gij weet ongetwijfeld,
,dat er bij bet gerecht ,een klacht moet zijn
De werkstaking van de arbeiders
in de dokken te Calais is geëindigd.
Ten tweeden male wordt het einde
der lersche spoorwegstaking gemeld.
Daartegenover staat echter de motie op
het congres der spoorwegmannen te Car
lisle, waarin scherp gehekeld wordt het
gebruik van Engelsche soldaten op de ler
sche spoorwegen en gedreigd wordt met
algemeene staking, tenzij de soldaten on
middellijk verwijderd werden.
Koninklijke Besluiten.
Bij koninklijk besluit is aan den le-Iuit.
G. W. A. W. Lutjens, van het reg. genie
troepen eervol ontslag verleend;
is benoemd: bij het reser.ve-personeel
der landmacht, bij het personeel van den
geneeskundigen dienst, tot reserve-officier
van gezondheid 2e kl., de heer J. R.
Kollewijn, arts;
is gedetacheerd bij het personeel van
den Geneeskundigen Dienst van het Le
ger in Ned.-Indië, voor den tijd van drie
jaren, de officier van gezondheid 2e kl.
J. van der Werff, van het personeel van
den Geneeskundigen Dienst der "Land
macht
is de detacheering bij het leger hier te
lande van den kapitein-intendant J. H.
A. van de Water en den kapitein van den
generalen staf R. ten Seldam, beiden van
het leger in Ned.-Indië, alsnog met één
jaar verlengd;
is aan den off. v. gezondheid 2e kl. A.
F. Soer, van het personeel van den ge
neeskundigen dienst der landmacht eer
vol ontslag verleend.
Ramp Bruinisse.
Te Bruinisse heeft zich een commissie
gevormd tot het verleenen van steun aan
hen, die door de ramp aldaar zijn getrof
fen.
De commissaris der Koningin in Zee
land, rnr. H. J. Dijckmeester, is eere-voor-
zitter, en mr. R. J. H. Patijn, lid van de
Tweede Kamer voor "Zierikzee, eerelid.
Verder maken deel uit van de commis
sie de heeren S. Hage, burgemeester van
Bruinisse, voorzitter; P. J. Okkerse, on
derwijzer, 1ste secretaris; F. G. v. d.
Berg, hoofdonderwijzer, 2de secretaris;
M. jumelet, gem.-ontvanger, 1ste pen
ningmeester; C. H'oogerhei-de, raadslid,
2e penningmeester; A. J. de Koek, arts,
en W. Otte WznM schipper, leden.
De duurte-commissie.
,Ten Raadhuize te Rotterdam heeft de
installatie plaats gehad van de commissie
welke het college van B. en ,W. van ant
woord zal dienen op de bekende vragen
omtrent de gevolgen van de groote droog
te en de maatregelen, welke eventueel
daartegen zouden dienen te worden ge
nomen.
De commissie is onder voorzitterschap
van den wethouder, den heer H. Stule-
meyer, samengesteld uit de heeren: P.
G. Buskens, H. Diemer, J. Ferares Jr.,
H. van Hinte, Chr. Kuyk en P. van Ros-
sem, leden van den gemeenteraad; de
heerenE. P. de Monchy Rzn., voorzitter
ingediend, daar men mij kwam aanhou
den in het openbaar, voor aller oogen,
waardoor de kelk, die ik tot den bodem
toe zal moeten ledigen, mij nog bitterder
is gemaakt. Den volgenden morgen om
vijf uur wilde ik mij naar Duitschland be
geven; had men wellicht mijne pogingen
bespied en alzoo mijn plan tot vluchten
ontdekt, en daardoor mijne aanhouding
verhaast?
Na een oogenblik van pijnlijke stilte
zeide Leopold op treurigen toon
Diefstal, misbruik van vertrouwen.
Daar beschuldigt men u zeker van
De diefstal was nooit in mij opgeko
men, het was een leening, waar ik voor
zeker niet het recht toe had, maar....
De menschen kunnen geen gedach
ten lezen en uw daad veroordeelt u."
Dus wilt gij mijn zaak niet beplei
ten? vroeg Aymar met onuitsprekelijke
bitterheid.
Integendeel, ik hoop er mede belast
te worden, indien de liefde het gëbrek
aan talent vermocht aan te vullen.
Leopold, is die wensch oprecht ge
meend of wel verbergt gij onder eene ge
veinsde bescheidenheid den afkeer, dien u
een ellendeling inboezemt?
Indien gij mij voor advocaat hebben
wilt,zal ik ter uwer verdediging allen ijver
alle kracht aan den dag leggen, die eene
van de Kamer van Koophandel; mr. J.
H .D. Schenkenberg van Nierop, voorzit
ter van het Burgerlijk Armbestuur; G. Jrt*
Hintzen, voorzitter van de Vereeniging
tot Verbetering van Armenzorg, en JH.
W. Heil, als gedelegeerde van de Kamer
van Arbeid voor de Voedings- en Genot
middelen.
De Burgemeester hield daarbij een toe
spraak, waarin hij uiteenzette, dat de ge-
dachtengang van B. en W. deze is ge
weest, dat de droogte van dezen zomer
van zóó buitengewoon langen duur en
zóó buitengewoon groot is geweest, dat
het mogelijk zou zijn, dat de gevolgen
daarvan van dien aard en van zoodanigen
omvang waren, dat de overheid te dien
aanzien niet volkomen onverschillig blij
ven mocht, evenals ook in vroeger jaren
de overheid bij buitengewone schaarschte
van levensmiddelen opgetreden is.
De eerste vraag of inderdaad in dit na
jaar en in den aanstaanden winter een
buitengewoon hoogeprijs van eerstnoo-
dige levensmiddelen te verwachten is. Die
vraag is zegt spr. in ons midden al
lerminst reeds aanstonds bevestigend be
antwoord geworden. Wat wij tot nu toe
uit onze omgeving vernamen, strekte wel
om te manen tot zekere opmerkzaamheid
maar was al kwamen ook omtrent de
prijzen van groenten ernstige berichten in
ten aanzien van het hoofdvoedingsmid-
del, het brood, niet van onrustbarenden
aard.
De tweede vraag, die zich daarbij aan
sluit, is deze: kan de gemeente optreden
en hoe kan zij optreden?
Indien eventueel mocht worden ge
sproken van een ernstigen toestand en
indien liet daarbij mogeiijk mocht zijn dat
de gemeente tot tempering daarvan iets
kon doen dan staat het bij B. en W. vast
dat in zoodanig geval liet optreden van
het gemeentebestuur moet dragen een
algemeen, een universeel karakter en dat
het gemeentebestuur bij zoodanige maat
regelen niet alleen of niet speciaal zal
hebben te zorgen voor hen, die in dienst
zijn van de gemeente, maar dat die zorg
zich zal moeten uitstrekken tot allen, die
de ongunst van den tijd ondervinden.-
Evenmin hebben wij bedoeld met het
instellen van deze commissie de gedachte
te wekken aan het vormen van een be-
deeiingscommissie, die slechts het oog
zou hebben te richten op de armsten in
deze gemeente. Indien inderdaad een
noodtoestand in deze gemeente mocht
ontstaan, dan zal die toestand gevoeld
worden, misschien zelfs niet in de eerste
plaats of het meest door de armsten, maar
onder dien toestand zuilen lijden schier
allen, die van een vast inkomen te leven
hebben,
Een negatieve beantwoording van de
aan de commissie gestelde vragen achten
B. en W. niet uitgesloten, maar zij heb
ben gemeend, dat de berichten, welke
hun bereikten, de overheid behoorden te
stemmen tot ernst en zij hebben gemeend,
dat het hun plicht was, om te dezer zake
de beste voorlichting te vragen, welke
hun ten dienste stond.
oude en oprechte toegenegenheid geven
kan.
De minachting heeft dan in uw hart
de vriendschap niet gedood, voegde de
schuldige Aymar met verstikte stem er bij
Ik beklaag u en wil u zoo gaarne
redden.
De jonge Koechler drukte zijn vriend
hartelijk de handen, waarop eenige tranen
vielen.
Ik stel echter eene voorwaarde aan
mijne diensten, vervolgde Davimart: dat
welke ook de uitslag zij, hetzij de recht
bank u veroordeelt of vrij spreekt, gij mij
zweert af te zien van uwe verfoeilijke
plannen."
Aymar sprong op.
Gij vraagt het onmogelijke.
Dan zien wij elkaar nu voor het
laatst.
Leopold!
Ja, ik herhaal het, voor den laat-
sten keer. Wij zijn Christenen, Ayrnar, en
hoewel wij dikwijls afwijken van de gods
dienstplichten, ons opgelegd, is het mij
onmogelijk aan te nemen, dat gij de God
delijke wetten vergeten hebt, waaraan gij
van plan zijt te misdoen. Wat mij betreft,
indien ik er it toe aanmoedigde, zoude ik
mij even schuldig achten als gij zelve»
zijn *ult.
(Wordt .vervolgd^