Woensdag
October
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
Nt. 605
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
I DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
1 per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/* cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer IScenj
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratii
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
algemeen overzicht.
{We mogen niet beginnen te schrijven
óver den stand vanjiet
Italiaansch-Turksch conflict
zonder den lezer het noodige voorbehoud
aangeraden te hebben. Immers de Ita-
fjiaansche bladen klagen zelf over de
fjyeinige en dan nog zeer gebrekkige in-
lichtingen die zij over den stand van
Lzaken ontvangen. Slechts de „Agence
iStefani" krijgt eenige officieele mede-
pdeelingen, en welke dan nog. Voeg daar
bij de strenge telegrammencensuur en
'de waarde der Italiaansche berichten
Is gereduceerd tot nul.
Ook van het eigenlijke porlogsterrein
[{Tripolis, is niet veel nieuws te ver-
inwachten, daar degenen die het konden
geven, de correspondenten der verschil-
f'lende bladen, door den bevelhebber der
blokkadevloot per stoomboot naar huis
geëxpedieerd zijn. Dwarskijkers nietnoo-
dig, dacht Z.Exc. voorzeker.
Zooals gezegd, is ei* dus zeer weinig
nieuws. De bezetting van Tripolis moet
echter nog niet plaats gehad hebben.
De „New York Herald" zegt, dat Vrij
dagmiddag te 2 uur het bevel verzonden
yviis tot het bombardeeren van Tripoli,
maar dat er later per draadloos tele
gram een tegenbevel kwam, inet de in
structie zich te beperken tot de blokkade.
Deze zou voor de haven van Tripolis
bewerkstelligd worden door de kruisers
jVarese, Garibaldi en Sardigna, terwijl
ij5 andere oorlogsschepen de kust bewa
ken.
Nog wordt uit Rome gemeld dat van
admiraal Faravelli een telegram was
binnengekomen, meldende dat de be
velhebber van Tripolis op den eisch tot
.overgave der stad heeft geantwoord met
'een verzoek om uitstel, welke termijn om
■12 uur gistermiddag zou verstreken zijn.
'Eerst dan zou men inet de beschieting
Ib'eginnen. Nadere berichten daaromtrent
■■zijn echter nog niet ingekomen.
De „Daily Chronicle" meldt nog, van
gezaghebbende zijde vernomen te hebben
dai de. Turksche strijdmacht in Tripolis
onderschat wordt. Turkije beschikt daar
over 40,000 goed gewapende soldaten
en over groote hoeveelheden oorlogsma-
terieel binnenslands, die betaald zijn met
geld van den vorigen Sultan, daar Tur
kije den aanval van de Italianen lang
zien had.
•- het binnenland zouden 60,000 Ara-
:i met Mausers gewapend en ge-
i verschanst zijn.
»ór een bezetting van Tripolis schijnt
bemiddeling der mogendheden
logelijk te zijn. Men is algemeen van
i-jïiiiie, dat slechts nadat deze een vol
dongen feit is, de mogelijkheid van on
derhandelingen voor de beide strijdvoe-
rende mogendheden openstaat, omdat
'dan pas een basis voor de diplomatie ge-
[geven is. De Sultan kan dan ook gemak-
i keiijker toegeven, onder voorgeven daar-
Itoc gedwongen te zijn.
Over de voorwaarden waaronder dan
Jot een overeenkomst te komen is meent
liet Turksche 'blad „Neologos" het vol
gende te weten: Tripolis er. Barka wor-
jden in militair en administratief opzicht
idoor Italië overgenomen en geregeerd
[(door een-onderkoning, die op voordracht
van Italië door den Sultan benoemd
jwordt. ,Het souvereiniteitsrecht van den
'■Sultan blijft gewaarborgd. Italië zal een
;ïiader te bepalen schadevergoeding be
stalen, stemt toe in het opheffen van
*de capitulaties en waarborgt de on
schendbaarheid van het Turk'sdue rijk.
'iDc ministerraad zou deze voorsteller*
{'langdurig hebben besproken en .morgen
jjde beraadslagingen voortzetten. Zal dè
'Torte deze voorwaarden aannemen, dan
;zou waarschijnlijk de Duitsche gezant
'Konstantinopel verlaten oin de onderhan
delingen te bespoedigen.
De bemiddelingsactic van Duitschland
'bepaalt zich dus tot voorloopige bespre
kingen te Konstantinopel. Van een aan-
Ibieding van ambtelijke bemiddeling te
ï^otne 'kan in de tegenwoordige phase van
liet conflict geen sprake zijn, omdat Ita
lië een dergelijke stap als een lastige be-
Énoeiïng zuo moeten beschouwen, en dit
Natuurlijk niet in de bedoeling van de
Duitsche regcering kan liggen.
Vooreerst moet men dus rekening hou
den met een voortduren der krijgsver
richtingen aan beide kanten.
Het Italiaansche oorlogsplan
waaraan de Consulta zich wil houden
ziet er, volgens den Romeinschen corres
pondent van de „Matin" in hoofdpunten
aldus uit:
lo. Italië voert in eigenlijken zin geen
oorlog tegen Turkije liet zal alleen over
gaan tot de noodzakelijk geachte bezet
ting van Tripoli en Barka. Het onder
scheid schijnt sdhijnbaar te zijn het heeft
echter werkelijke beteekenis.
2o. In overeenstemming met de toezeg
gingen aan de mogendheden zal het Ita
liaansche eskader de Turksche vloot niet
aanvallen, indien deze laatste zich van
oorlogsdaden onthoudt en zich niet in
de nabijheid der Italiaansche en Tripo-
litaansche kusten begeeft.
3o. Het was alleen uit een oogmerk
van verdediging, dat de vaartuigen van
het kleine eskader van den hertog der
Abruzzen jacht gemaakt hebben op de
Turksche torpedobooten, die gevaarlijk
werden geacht voor de Italiaansche vloot
en voor de niet versterkte kusten van
Italië aan de Adriatische Zee.
4o. Geen ontscheping, geen beschie
ting, behalve aan de Afrikaansche kust,
zal onder de Italiaansche krijgsverrich
tingen worden opgenomen
5o. Italië wenscht Turkije noch te ver
zwakken noch te vernederen, noch ook
binnenlandsche onlusten i«i dat rijk uit
te lokken.
Aan dit vierde punt schijnt Italië zich
zoo streng niet te houden. Kwamen eerst
reeds berichten, die telkens werden te
gengesproken van troepenlandingen in
Europeesch Turkije, nu moet de hertog
van Abruzzen den wali van Prevesa een
ultimatum hebben gezonden, waarin ge
zegd wordt, dat de Italiaansche. vloot de
stad zal beschieten, indien men de'oor
logsschepen, die in de haven een toe
vlucht hebben gezocht, niet overgeeft.
Ook in Turkije schijnt men niet tege-
looven aan de ontkenning van vijandige
bedoelingen van den kant van Italië.
Met koortsachtigen haast wordt dan
ook aan de mobilisatie gewerkt.
De minister van oorlog heeft zes bri
gades redifs onder de wapenen geroe
pen, om de kust van Albanië van Valona
tot Prevesa te verdedigen.
.De vuurtorens bij Murto en Kassandra
zijn gedoofd. Uet fort Kassandra is met
zware artillerie versterkt en het binnen
varen is aan de schepen van alle natio
naliteiten des nachts verboden.
De minister van oorlog heeft den com
mandanten van Saloniki, Uskub en Ko
sovo last gegeven, voorstellen te doeii
tot en te beginnen met het bezorgen van
levensmiddelen voor 30,000 man met
4000 paarden voor Kossovo, 50,000 man
voor Uskub en 100,000 man voor Salo
niki. Alle.voor den dienst geschikte man
nen worden aangespoord, zich als vrij
willigers voor den strijd tegen Italië
aan te melden.
Het begint er steeds meer op te lijken
dat de lont in het buskruit
in den Balkan
gaat gestoken worden. In Griekenland
maakt men zich nog steeds zeer bezorgd
voor het uitbreken van een Turksch-
Griekschen oorlog, allen verklaringen
der Porte van het tegendeel ten spijt,
Ook al is de Porte .werkelijk vredelie
vend, dan nog bestaat de mogelijkheid,
dat er heden of morgen zich een of ander
ernstig grens-incident voordoet, dat den
oorlog zou kunnen ontketenen. Er
heerscht te Athene een zekere onrust
over de plannen van Turkije en vooral
over de kans op een anti-Grieksche al-
gemeene volksopwinding in Turkije.
De Atheensche correspondent van het
„Berliner Tageblatt" seint, dat de Griek-
sche ministerraad gisteren tot de op
roeping van de lichting 1909 besloten
heeft. Ofschoon het ambtelijk ontkend
wordt, moet de maatregel ^toch tegen
Turkije gericht zijn, daar de beide regee-
ringsorganen betoogd hebben, dat men
weliswaar geen reden heeft de vriend
schappelijke verklaringen van de Turk
sche regecring te wantrouwen, maar dat
men niet weet waartoe zij onder den
druk van het volk kan komen. Ook de
andere Balkenstaten zijn niet erg gerust.
In Bulgarije moet men ook op het erg
ste voorbereid zijn en alleen Servië heeft
Turkije verzekerd dat het onzijdjg zal
blijven. Als het maar waar is.
De eerste gevangenen
zijn Zondag in Italië aangebracht.
Zondagochtend is het door de Italia
nen buitgemaakte Turksche stoomschip
Neppa Landon met 5 Turksche officie
ren en 162 Turksche soldaten als gevan
genen aanboord te Tarente aangekomen.
Een groote menschenmenigte was van
de ontscheping getuige.
Te Bari is een Turksche bark, wel
ker kapitein oogenschijnlijk niet op de
hoogte was van den oorlogstoestand,
door de Italiaansche overheden in beslag
genomen.
Te Napels zijn een Turks ch officier en
42 soldaten, die op het stoomschip Scri-
via naar Tripoli trachtten te komen, aan
gehouden. Hun goederen werden in te
genwoordigheid van den Turkschen con
sul doorzocht. Zij moesten hun uniformen
tegen burgerkleeren verwisselen en wer
den vervolgens in het hotel d'Italia on
dergebracht. Daar werden zij door de po
litie bewaakt.
Het Turksche stoomschip Sabah, dat
Turksche troepen, inet bestemming voor
Tripolis, aan boord had en dat door de
Italiaansche schepen werd in beslag ge
nomen, is te Brindisi aangekomen.
Te Genua is de Turksche brik Bono
Lose en te Livorno de brik Konstantino
in beslag genomen.
Ter behartiging der belangen van
Katholieken in Tripolis
is de hoogeerw. pater Rossetti, Aposto
lisch gedelegeerde van Tripolis, Vrijdag
11. van Rome naar Tripolis vertrokken, na
ontvangen te zijn door Z. H. den Paus, en
den minister van buitenlandsche zaken,
San Giuliano.
Aangezien hij is bekleed met een dip
lomatiek ambt, zal zijn aanwezigheid al
daar, in geval van nood, vaak nuttig kun
nen zijn. Op zijn verblijf in Tripolis zal hij
de pauselijke vlag kunnen jiijschen en dip
lomatieke onschendbaarheid genieten, niet
alleen voor zich zelf, maar ook voor ande
ren.
Anderzijds wordt verzekerd, dat de
Duitsche gezant bij het Vaticaan, in een
onderhoud met Kardinaal Merry del Val
officieel aangeboden heeft, de Katholieke
missionarissen en katholieke instellingen
in Tripolis te beschermen.
De tegenrevolutie in Portugal
schijnt toch werkelijk door een inval van
Paiva Couceiro ondersteund te worden.
De Echo van Santiago meldt, dat kapitein
Paiva Couceiro, het hoofd der Portugee-
sche samenzweerders, in den nacht van
Zaterdag op Zondag de Portugeesche
grens overgetrokken is aan het hoofd van
een troep van 4000 man. De troep was
wel uitgerust u- beschikte over verschil
lende stukken geschut, mitrailleuses en
muilezels.
De regeering wil het doen voorkomen
alsof zij aanstonds door de republikeinen
werden teruggeslagen. De bladen bespre
ken echter, zij het dan aarzelend, de mo
gelijkheid van een inval.
De minister-president, daarover onder
vraagd, erkent geen berichten uit Chaves
te hebben ontvangen, wijl de monarchis
ten in het Noorderdistrict de spoorwegen
opgeblazen, de telegraafdraden en een
brug vernield hebben, maar hij geeft toe,
dat Paiva Couceiro aan de overzijde der
grens monarchisten heeft opgesteld met
het doel om een inval te ondernemen.
In het geheele Noordelijke gedeelte van
het land is de anti-republikeinsche bewe
ging aangewakkerd. De minister van oor
log zendt versterkingen van infanterie
en cavalerie.
Een telegram uit Baldajoz zegt, dat de
bevolking van Santa Triso (Portugal) in
opstand is gekomen en de monarchie
heeft uitgeroepen. Uit tal van huizen
waait de vlag van het koninkrijk en de
plakkaten, die de proclamatie der repu-
blik bevatten, zijn afgerukt. De republi
keinen namen de wijk, waar zij maar een
schuilplaats konden vinden.
Gisteren is generaal Madeiro tot
President van Mexico
gekozen.
Deze verkiezing geschiedt door het
Congres, maar van een werkelijke vrije
keuze is in gevallen als het onderhavige,
geen sprake. Madero is de leider geweest
van de omwenteling, die den ouden presi
dent-dictator Diaz uit het bewind heeft
gestooten. En in zoo'n geval wordt de
leider van den opstand president in de
woelige republieken van Midden- en Zuid
Amerika. Moge te verwachten zijn, dat
zich tegen den overwinnaar uit de revolu
tie-dagen een ernstige tegencandidaat zou
voordoen, dan worden èn het congres èn
die tegencandidaat van te voren zóó
bewerkt, dat den overwinnaar geen aan
gename stembusverrassingen kunnen te
beurt vallen. En zoo is dan nu Madero
president van de Mexicaansche republiek.
Hij aanvaardt zijn ambt met de beste voor
nemens, hij wil het land voeren op ba
nen van vrijheid, vooruitgang en voor
spoed. Maar ook Porfirio Diaz was zoo
begonnen, om te eindigen echter als on-
afzetbaar despoot en autocraat voor het
leven. Totdat een revolutie hem wegvaag
de. Het schijnt de vloek te zijn van vele
Latijnsch-Amerikaansche republieken, dat
de regeerder er zich enkel kan handha
ven door den dictator te spelen, totdat
zijn dictatuur te knellend wordt en een
nieuwe revolutie uitbreekt, die weer een
vrijheidsman aan het bewind brengt, wel
ke laatste zich dan ook spoedig als dicta
tor ontpopt.
Porfirio Diaz was tenminste een ver
licht dictator, die zijn land tot grooten
materieelen voorspoed had gebracht. Wat
Mexico van Madero's bewind te wachten
heeft, staat af te wachten. Daaromtrent
laat zich niets voorspellen.
gemengd.
Te Kopenhagen is Maandag de
Deensche Rijksdag geopend. Zoowel van
het Folkethiiig als van het Landsthing
zijn de voorzitters herkozen.
De Russische regeering heeft beslo
ten om aan de weduwe van den vermoor
den minister-president Stolypin een jaar-
lijksch pensioen van 23,000 roebel toe te
kennen.
De cholera breidt zich in Europeesch
Turkije uit. De Italiaansche geneesheeren
zijn uitgesloten van de gezondheidscom
missie en de overheden hebben ook de
directeuren van het Italiaansche hospi
taal in verband met den oorlogstoestand
ontslagen.
Een boot met 17 jonge Japansche
vrouwen, die waterlelies wilden plukken,
is te Kobe gekanteld; allen zijn verdron
ken.
De plechtige uitvaart van de slacht
offers der Liberté heeft gister in tegen
woordigheid van president Fallières te
Toulon plaats gehad. In zijn toespraak
heeft de president, na een ontroerende
hulde gebracht te hebben aan de dooden,
wien hij den afscheidsgroet van het rou
wende vaderland bracht, gezegd, dal de
betuigingen van hooge en treffende deel
neming uit het buitenland tot het hart
der Fransche zeelieden gesproken hadden.
Gedurende de begrafenis heeft zich een
paniek voorgedaan in den stoet tengevol
ge van den val van een ladder, waarop
toeschouwers hadden plaats genomen.
Talrijke personen hebben kneuzingen op-
geloopen. President Fallières en de voor
zitters der beide Kamers werden van el
kander gescheiden. De stoet werd een
oogenblik verbroken.
Koninklijke Besluiten.
Bij'Kon. Besl. is benoemd tot lid van
het college van curatoren der rijksuniver
siteit te Groningen inr. M- Binnerts
is voor het tijdvak van 14 October 1911
tot en met 31 Augustus 1912 benoemd
tot leeraar aan de R. H. B. School te
Leeuwarden, H. van Eek, te 's Hertogen
bosch
is aan den ontvanger der directe belas
tingen T. P. Krijger te Schiedam eervol
ontslag verleend;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Hansweert J. F.
'Peeters, thans te Sas van Gent.
is opnieuw voor den tijd van vier jaar
benoemd tot secretaris van den Mijnraad
mr. W. A. J. M. van Waterschoot van der
Gracht, lid van dien raad.
Tweede Kamer.
De afdeelingen der Tweede Kamer zijn
gisteren samengekomen tot onderzoek
van de Staatsbegrootings-ontwerpen voor
1912.
De commissie van rapporteurs voor de
Indische begrooting voor het a.s. dienst
jaar houdt hedenavond hare eerste bijeen
komst.
Zondagsheiliging.
Aan de hoofdambtenaren van den
Rijkswaterstaat is in herinnering ge
bracht, dat iederen beambte, onafhanke
lijk van de hem toegekende vrije Zon
dagen en vacantietijd, eiken Zondag de
gelegenheid moet worden gegeven zijn
godsdienstplichten uit te oefenen.
Het ongeluk aan boord van de
Hertog Hendrik.
Het „Soer. Hbl." geeft een uitvoerig
verhaal van het ongeluk aan boord van do
Hertog Hendrik. Dit oorlogsschip was
bezig met het houden van gevechtsschiet
oefeningen. Het snelvuren geschiedde vol
komen reglementair bij het 15 c.M. ka
non aan stuurboord, reeds tal van scho
ten waren gelost.
Bij het noodlottige schot was het sluit
stuk klaarblijkelijk niet heelemaal gesloten
toen de richter vuur gaf.
Het sluitstuk werd met een ontzettende
snelheid opengeslagen en de twee man
schappen, die achter het sluitstuk gereed
stonden met een nieuw projectiel, kregen
de volle laag van de uit elkaar gespatte
koperen huis. Beiden waren onmiddellijk
dood. De iets ter zijde van het sluitstuk
staande richter werd in de zijde getroffen
en wel zoo hevig, dat hij binnen enkele
minuten den geest gaf. Schuin achter de
gedoode laders stond de adelborst le kl.
van Doorn. Overal vlogen de kopersplin
ters hem in het lichaam en zwaar gewond
werd hij weggedragen. Van de overige
manschappen, die in de nabijheid stonden
werden nog 3 manschappen, waarbij 1 in-
landsche, ernstig gewond. Wel kregen
nog eenige andere mariniers splinters in
het lichaam, doch deze waren van geen
beteekenis.
Door het ontzettend gebulder van liet
snelvuur werd het ongeluk niet direct
opgemerkt, maar nauwelijks 20 seconden
daarna werd ophouden met vuren bevo
len en toen werden natuurlijk de noodige
maatregelen genomen.
De „Hertog Hendrik" stelde zich in
verbinding met de andere oorlogssche
pen en vandaar kwamen onverwijld de of
ficieren van gezondheid om assistentie
te verleenen. ,Toen vertrok de „Tromp"-
naar Soerabaja om bericht van het gebeur
de over te brengen en er voor te zorgen
dat de gewonden en dooden zonder op
onthoud naar het hospitaal konden wor
den vervoerd.
Het transport geschiedde volgens het
blad, op een uitstekende en vlugge wij
ze; per extra trein werden de gewonden
naar Goebeng vervoerd, vanwaar zij met
brancards het hospitaal op Simpang be
reikten.
Het blad deelt ten slotte mede, als het
oordeel van bevoegde zijde, dat het on
geluk niet geweten kan worden aan non
chalante of ongeoefendheid van het be
dienend personeel. Hoogstens zou men
kunnen spreken van een technische on-
volkomendheid in het mechaniek der
sluitconstructie. De mogelijkheid bestaat
dat afgeschoten wordt, wanneer het sluit
stuk nog niet zuiver gesloten is, doch
dit is slechts een ondeelbaar oogenblik.
Nu bestaat er wel een voorschrift, dat
den laders de verplichting oplegt te roepen
wanneer het sluitstuk dicht en het kanon
gereed is om afgevuurd te worden, maar
wanneer 2 kanonnen van 24 c.M. op
korten afstand aan het bulderen zijn,
kunnen dergelijke roepsignalen onmogelijk
gehoord worden. Al deze omstandigheden
maken, dat het vuuren met zoo'n scheeps-
kanon afhankelijk is van regelmatig nauw*
gezetachterelkaaruitgevoerdebewegingen.
De „Locomotief" geeft de volgende
afwijkende mededeelingen over de oor
zaak van het ongeluk.
Het schijnt dat, zonder eenig ongeval,
de granaat in het kanon werd gebracht,
maar toen kon het sluitstuk niet ter be
stemder plaatse aangebracht worden. Er
haperde iets aanhet sluitstuk werd!
weer opengemaakt om te zien of de gra
naat ergens wrong. Men trok de granaat
terug .eerst was er geen beweging in
te krijgen, toen plotseling de granaat
los kwam en door het gedrang niet ge
noeg handen disponibel waren oin die te
gen vallen te behoeden. De granaat viel
toen met een smak op het dek en toen
volgde de ontbranding inet het ongeluk
kige gevolg. Het verhaal dat de granaat
na onvoldoende sluiting van het sluit
stuk in 't kanon vooruitschoot en toen
beklemd raakte en dat daarna de ontJ
stane gassen naar achteren een uitweg
vonden en het sluitstuk vernielden,
schijnt niet met de waarheid overeen to
stemmen.
korte kroniek.
De gewone audiëntie van den Minis-*
ter van Waterstaat zal op Vrijdag 6 de*
zer, en die van den Minister van Binnen
landsche zaken op Zaterdag 7 dezer niet
plaats hebben.
