2e Jaargang;,
N<\ 601.
39
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
S)e S^icbclie 6ou/ta/n£
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POtlS Ongevallen-verzekering
Cn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
I 1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
Iper post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeeilngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Verbaast u 1
3Vaar aanleiding der Amsterdamische
Raadszitting van eergisteren lezen we in
Ide N. R. Ct.
„Het is ondankbar debatteeren met
dezen man. Rustig zit hij in zijn wet-
houdersstoel te luisteren naar de met
Ibieer of minder ophef tegen zijn voor
stel gerichte bezwaren. Qeen oogen
blik kolmt hij uit den plooi of wekt
hij den schijn, dat een zwak punt in
het harnas, waarmee hij hjet lijf om-
pantsert, is geraakt. En als zijn te
genstanders hun pijlen hebben afge
schoten, neemt hij even rustig het wa
pen van zijn scherpen betoogtrant ter
hand en stelt tegen elk' bezwaar een
argument dat voor geen bestrijding!
vatbaar is, zoodat de op zijn beleid
geoefende critiek ten slotte zich ver
plicht ziet, alles wat zij op zijn voorstel
had gemunt, met alle daarop inge
diende amendementen, stilletjes te
rug te nemen".
Over wien is hier sprake?
Over niemand minder dan wethouder
iPe VrieSj wiens verkiezing nog onlangs
izooveel rood en blauw stof heeft opge
jaagd.
Een „scherpe betoogtrant", welke zijn
tege nstanders „stilletjes" doet afdein
zen, is zijn deel.
En zoo'n bekwaam man was een paar
Lwekcn geleden nog het mikpunt van al
lerlei linksche aanvallen.
Verbaast u inlusschen in nog hooger
'mate, want welk voorstel gold het eer
gisteren
Niets meer of minder dan het voorstel
van B. en W. tot wijziging van het reg
lement op het subsidieeren van bijzon
dere bewaarscholen, waarbij de subsi-
dieën met niet minder dan 300 pet. wor
den verhoogd, ter verbetering van de
tractementen, plus 25 pet. in de kosten
.wegens het stichten, verbouwen of aan-
koopen van een schoolgebouw, of 4 pet.
vay die getaxeerde waarde van gebouw
en grond, voor huur of rente van den
eigendom.
En dit voorstel wist Mr. de Vries er
zoo schitterend door te halen. Wel een
bewijs dat het logisch in elkaar zat, dat
het even billijk als rechtvaardig was en
dat alle contra-argumenten zelfs anti-
clericale, die opgeld plegen te doen
grond misten.
De corr. der N. R. Crt troost zich
nu wel met de redeneering, dat het gis
teren met algemeene stemmen door den
raad aangenomen gewijzigde reglement
niet is het bedenksel van den anti-revolu
tionairen wethouder voor onderwijs, maar
de onafwijsbare consequentie is van het
in 1907 onder een vrijzinnig-democrati
sche» wethouder vastgestelde reglement,
dat als een slechts voorloopige regeling
gold, waarbij de door B. en W. en den
raad uitgesproken bedoeling voorzat, de
regeling door eene ruimere te vervan
gen, zoodra de ervaring had aangetoond,
welke eischen aan het bijzonder voorbe
reidend onderwijs behooren te worden
gesteld om het in deugdelijkheid niet te
doen achterstaan bij het door de ge
meente verstrekte onderwijsde corr.
troost zich hier wel mede, maar hij kan
toch niet nalaten even verder nog eens
te schrijven
„Inderdaad, deze wethouder is wel
sterk en niemand, die onkundig is van
wat nog maar weinig tijds aan zijn her
benoeming is voorafgegaan, zou, één
raadszitting als die van heden bijwo
nende, kunnen vermoeden, dat er in
de wederzijdsche waardeering van raad
en wethouder ook maar een wolkje
aan de- lucht is."
Verbaast u!
Of liever: verbaast u niet langer als
bij verkiezingen zelfs de -beste onzer can
didate» smadelijk worden bejegend en
minachtend wordt gesproken en geschre
ven over het peil der rechterzijde.
Dit leerrijke geval met mr. de Vries
toont u aan, wat van de bestrijding en
verdachtmaking der onzen te denken valt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het schijnt nu werkelijk mis te worden
tusschen Italië en Turkije over
Tripolis.
Meldde gister eeu telegram, dat <de
Porte van plan was zooveel mogelijk toe
te geven, mits de eigenwaarde van Tur
kije niet gekwetst werd, de Italiaansche
regeering schijnt dit niet voldoende te
vinden. Zij heeft nu, volgens het „Berk
Tageblatt", aan alle mogendheden doen
weten, dat het van .Turkije doeltreffende
waarborgen voor de bescherming van de
belangen van Italië in Tripolis verlangt.
Van goed ingelichte zijde wordt medege
deeld, dat Italië zich niet meer alleen
tevreden kan stellen met beloften van de
Turlcsche regeering. Het moet waarbor
gen hebben, die het in het vervolg on
mogelijk maken, dat aan de Italiaansche
belangen in Tripolis tekort wordt gedaan.
Deze waarborgen moeten tastbaar zijn.
Zoo zou de Italiaansche regeering in het
toelaten van een Italiaansche bezetting
een doeltreffende bescherming van de
Italiaansche onderdanen in Tripolis zien.
Dit schijnt dan ook de juiste bedoe
ling te zijn van Italië, dat
een Ultimatum
aan Turkije gezonden heeft, althans aan
zijn zaakgelastigde te Konstantinopel tele
grafisch opgedragen heeft dit aqn Turkije
te stellen. Het ultimatum is van den vol
genden inhoud. Met nadruk wordt ge
wezen op de volstrekte noodzakelijkheid
om een einde te maken aan 'den toestand
van wanorde en veronachtzaming in Tri
polis en Barka. Een Italiaansche onder
neming is steeds gestuit op den meest
hardnekkigen en meest onrechtvaardigen
tegenstand. Turkije deed op het laatste
oogenblik toezeggingen van economi-
schen aard, doch Italië meent niet meer
aan dergelijke onderhandelingen te moe
ten deelnemen. De toestand in Tripolis
is volgens ingewonnen inlichtigen uiterst
ernstig tengevolge van de beweging tegen
de Italiaansche onderdanen, die uitgelokt
is door organen der overheid en die een
dreigend gevaar oplevert voor alle vreem
delingen. De aankomst van militaire trans
portschepen zal den toestand slechts
kunnen verergeren en noodzaken het ge
vaar af te weren. De Italiaansche regee
ring heeft besloten over te gaan tot de
militaire bezetting van Tripolis en Barka
en hoopt, dat Turkije zijn vertegenwoor
digers-bevelen zal geen verzet te bieden.
Nadere overeenkomsten zullen den defi
nitieven toestand regelen.
Het Italiaansche gezantschap verzoekt
om een afdoend antwoord binnen den
tijd van 24 uren, bij gebreke waarvan
Italië zich genoodzaakt zal zien onmid
dellijk over te gaan tot het nemen van
maatregelen, die een bezetting verzekeren.
Men begrijpt welk een emoti'e dit ge
richt heeft te Konstantinopel. Onmid
dellijk na de ontvangst heeft de groot
vizier zich naar het paleis begeven, waar
een ministerraad is gehouden.
Op het Turksche ministerie van oor
log, waar men vreemd genoeg, niet ge
rekend had op een gedwongen optre
den in Tripolis, heerscht groote zenuw
achtigheid. Zooals reeds gemeld had de
ministerraad reeds besloten verschillen
de klassen van reservisten op te roepen
en de troepen in Europeesch Turkije te
brengen. Dit laatste geschiedt wellicht
niet 't oog op de'mogelijkheid van een
Balkan-conflict. Zulk een conflict zou
kunnen ontstaan óf doordat Turkije door
andere Balkan-staten, die van de hui
dige moeilijkheden gebruik maken, wordt
aangevallen óf doordat Turkije zelf aan
valt. Aan de Qrieksche grens worden,
naar gemeld wordt, troepen samenge
trokken. Griekenland vertrouwt Turkije
niet. De oorlogspartij in Turkije had
trouwens ai lang ter zake van Kreta, een
oorlog met Griekenland gewild. Van Grie
kenland daartegenover verluidt het, dat
het .zoodra een gewapend conflict ont
staat tusschen Italië en Turkije, Kreta
zal bezetten. Dit heeft Italië geleid tot
de volgende, in verband met de eigen
handelingen,
vreemdsoortige nota van Italië
De minister van buitenlandsche zaken
heeft n.I. aan de Italiaansche gezant
schappen te Athene, Belgrado, Cettinjé,
Sofia en Boekarest eii aan de Italiaan
sche consulaten te Saloniki, Adrianopel,
Janina, Valona, Oeskoeb, Prizrend, Skoe-
tarie, Kanea, en Durazzo een telegram
gericht, waarin gezegd wordt dat het
aanhoudende verzet van Turkije tegen'
alle wettige economische ondernemin
gen van Italië in Tripoli en Kasba en
het gevaar dat de Italiaansche landge-
nooten in deze provincies Ioopen, de
koninklijke Italiaansche rcgecring ieder
oogenblik Kunnen popen enastige maat
regelen te nemen, die aanleiding kun
nen geven tot een botsing tusschen Ita
lië en Turkije. De nota vervolgt dan:
De koninklijke Italiaansche regeering
heeft besloten de Tripolitaansche kwes
tie overeenkomstig de belangen en de
vvaardigheid van Italië op te lossen, doch
welke ook de middelen zijn, die zij met
dat doel zal moeten gebruiken, de po
litieke grondslag blijft steeds de hand
having van het status quo op het Balkan-
schiereiland naast de innerlijke verster
king van het Turksche rijk in Europa.
Zij zal geen beweging tegen Turkije op
het Balkanschiereiland kunnen aanmoe
digen, en is vast besloten haar inspan
ning te verdubbelen om te voorkomen,
dat dergelijke feiten zich juist op dit
oogenblik voordoen. Inbeeldingen van
dien aard moeten onmiddellijk worden
opgegeven. Richt uw handelwijze en
uwe bewoordingen, zoodra de gelegen
heid zich daartoe mocht voordoen, naar
de boven aangegeven politieke gedrags
lijn der koninklijke regeering.
Wat de ooriogstoebereidseleii aangaat,
kan nog het volgende gemeld worden.
Een Turksch militair transportschip is
eergisteren van Konstantinopel naar .Tri
polis vertrokken.
De in dienst van .Turkije staande Ita
liaansche officieren zouden gisteren naar
Italië terugkeeren.
Volgens een ambtelijke bekendmaking
worden de in de Rijnstreek werkzame
dienstplichtige Italiaansche arbeiders in
extra-treinen naar hun land vervoerd. Een
groot aantal Italiaansche arbeiders uit het
industriegebied Essen zijn voor den dienst
opgeroepen. Zij moeten terstond ver
trekken.
Tevens wordt ambtelijk gemeld, dat
het Turksche transportschip Derna te
Tripolis groote stukken geschut en schiet
voorraad is beginnen te lossen, welke
vqorraad aan de inboorlingen op de kust
is uitgedeeld.
Tien Italiaansche pantserschepen zijn
onder de Tripolitaansche kust kruisende
gezien. Verschillende Italiaansche trans
portschepen, voor "het grootste gedeelte
met reservisten bemand, hebben zee ge
kozen.
Een antwoord van Turkije op het ulti
matum is nog niet ontvangen, maar wordt
ieder oogenblik verwacht.
Intusschen heeft Duitschland blijkbaar
van de Tripolis' spanning en het naar
huis zenden van de Fransche. lichtingen
gebruik gemaakt om nieuwe bezwaren
omtrent de
Marokko-kwestie
te formuleeren. Ofschoon een officieus
Havas-nota daaromtrent slechts verklaart:
de Duitsche opmerkingen op het jongste
Fransche ontwerp betreffende Marokko
bevatten nieuwe eischen en bevatten be
perkingen, die een ernstig onderzoek noo-
dig maken, betoonen ae Fransche bla
den toenemende verontwaardiging tegen
Duitschland.
De „Intransigeant" zegt: „Duitschland
geeft een bewijs van onverholen cynisme"
en van kwade trouw".
De „Liberté": „De onduldbare handel
wijze van von Kiderlen .Wachter moet
onmiddellijk de ontvangst vinden, die zij
verdient. Het doet er niet toe, of de
nieuwe eischen van politieken of econo-
mischen aard zijn. Frankrijk heeft recht er
op te rekenen, dat zijn regeering beslist
zal weigeren in te gaan op de eischen
en de elke week veranderende bedenk
sels van Duitschland".
Het optimisme der laatste dagen heeft
dus weder een leelijken knauw gekre
gen en voor wie nog gelooven mocht
dat de Marokko-kwestie deze week ten
einde zou ioopen, zal deze mededee-
ling wel een jjskoude douche zijn.
Bij de uitvoerige vermelding van het
autobusongeiuk tg Parijs, dat wij gister
in het kort meldden, schrijven de Fran
sche bladen enthousiast over het
moedig optreden van een priester.
Abbé Richard, 1 eeraar aan de „Insti
tution Lamartine" te Beilay, die een be
zoek bracht aan de hoofdstad, en ook
in den ongeluksbtis zat, slaagde er in
door een van de vensters van de auto
bus te ontsnappen. Ofschoon hij slecht
van gezicht en zelf gewond was, toonde
abbé Richard een zeldzamen moed te be
zitten. Hij redde het leven van 2 kin
deren, Marc en Marguerite Clairin, door
hen bóven water te houden, tot hulpi
kwam opdagen. Toen de kinderen in
veiligheid waren gebracht, dook hij op
nies efl slaagde ,e/ jn, o,oK dg pjidgrs
te redden. Nog twee andere personen
wist de dappere priester te redden en
eerst toen men hem zeide, dat er niemand
meer te redden viel, stemde abbé Richard
er in toe in een apothekerswinkel ver-
bónden te worden.
Aan een journalist, die hem om zijn
dapperheid geluk wenschte, verklaarde
abbé Richard kalm: „Ik deed alleen mijn
plicht. Ik zat in de autobus, toen ik]
plotseling een hevigen schok voelde.
Een seconde later stortten wij in het
water. Ik zocht een opening om te ont
snappen en toen ik een open venster
vond^ zwom ik naar de oppervlakte.
Daarna beproefde ik anderen te redden.
Deze woorden teekenen den moedigen
priester.
GEMENGD.
Aan het Spaansche ministerie van
buitenl. zaken is bericht ontvangen, dat de
Spanjaarden den rechteroever van de
wed Kert en de omstreken van de Kas
ba Zeloean hebben moeten verlaten.
Chili laat zes torpedobootvernie-
lers bouwen. De contracten zijn geslo
ten met den Engelschen scheepsbouwer
J. Samuel White. De zes booten zullen
samen 12.000.000 gulden kosten.
In verschillende steden van Duitsch
land zijn met het oog op de prijsverhoo-
ging van de levensmiddelen onder de
burgerij bewegingen op touw .gezet te
gen de invoerrechten op levend vee en
ingemaakte vleeschwaren.
Te Duisburg gaan verschillende groote
inrichtingen er toe over aan hun beamb
ten en arbeiders de levensmiddelen te
gen inkoopsprijs te leveren.
Allerlei Duitsche Staatsspoorwegen
hebben het voorbeeld van de Pruisische
spoorwegen, om in dezen duren tijd de
vrachtprijzen voor levensmiddelen en
veevoeder te verlagen, nagevolgd. De
Schweriner Ztg. meldt, dat ook de Mec-
klenburgsche staatsspoor de vrachtver
laging met 1 October zal invoeren.
Te Dublin dreigt broodsgebrek. De
groote bakkerijen staan stil. De patroons
weigeren hei hoogere loon te geven,
dat de gezellen eischen.
De „Exchange Telegraph Company"
seint uit Dublin, dat de staking in Ierland
is geëindigd en dat de arbeiders de door
de directie gestelde voorwaarden hebben
aangenomen.
De „Times" verneemt uit Santiago
in Chilidat er een, naar het heet,
rijke goudmijn bij Constitucion (ook
Nieuw-Bilbao of Maule geheeten, een
havenstad op 35 gr. 19 min. Z.B.) ont
dekt is. De ontdekking baart opzien in
het land en er is al een maatschappij
met een kapitaal van 490.000 pesos op
gericht, om het nieuwe goudveld te ont
ginnen.
26 lijken zijn nog uit de overblijf
selen van de Liberté te voorschijn ge
haald.
Minister Delcassé heeft verklaard, dat
130 gewonden kurtnen beschouwd .wor
den buiten gevaar te zijn. De genees-
heeren behouden zich het oordeel over
een 20-tal anderen nog voor.
Nog twee bij de ramp van de Liberté
gewonnen zijn in het hospitaal overleden.
De sloep van de JBrennus heeft zes
lijken aan land gebracht.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot rech
ter in de rechtbank te Utrecht mr. A. S.
de Blécourt, thans rechter te Zutfen
js benoemd tot notaris te Maarssen
F. Schilstra, cand.-notaris te Harmeien
is benoemd tot ambtenaar van het
openbaar ministerie bij de kantongerech
ten in het arrondissement Maastricht,
mr. J. C. J. W. Hermians, thans amb
tenaar te 's Hertogenbosch
is aan den le luit. J. H. C. v. Eijk,
van Voorthuysen van het 9e reg. inf.
eervol ontslag uit den militairen dienst
verleend en is genoemde officier be
noemd tot reserve le luit. bij het wel
pen der infanterie
is benoemd tot ridder in de orde van
den Ned. Leeuw prof. dr. S. Cramer,
voorzitter van het bestuur der Algem.
Doopsgezinde Sociëteit te Amsterdam
is bij het departement van Landbouw
Nijverheid en Handel, aan mr. J. A.
N. Patijn eervol ontslag verleend als
referendarisIs bevorderd tot referen
daris mr. A. L. Scholtens, thans hoofd-
goffljBAes eft is jbenoen^d tot hopfdcoift-
mies mr. H. W. Groeneveld, thansl
hoofdcommies bij de Rijksverzekerings
bank, onder gelijktijdige toekenning van
eervol ontslag uit Jaatstvermelde betrek
king
is bevorderd tot officier in de orde
van Oranje-Nassau jhr. L. F. C. H. M^
ridder de van der Schueren, te Zevenaar,-
voorzitter van cien Ned. Boerenbond;
is aan den luit. ter zee 2e kl. J. iWj,
Vlielander Hein eervol ontslag uit den
zeedienst verleend.
is A. J. M. Stoffels, directeur van het
gemeentelijk bouw- en woningtoezicht
te 's Gravenhage, buiten bezwaar van
's Rijks schatkist, benoemd tot vertegen
woordiger der regeering op het Ilde in
ternationale congres voor woninghygië-
ne, hetwelk van 2 tot 7 October a.s^
te Dresden zal Worden gehouden.
St. Bernulphusgilde.
Onder leiding van Mgr. dr. Adr. Jan
sen is gisteren te Utrecht eene verga
dering gehouden van het St. Bernulphus
gilde, dat ten dienste heeft den bloei en
de ontwikkeling van de kerkelijke li
turgische kunst. Deze vergadering, de
eerste maal na de hervorming van 't gil
de, was druk bezocht. De voorz. tieel-
de mede dat het aantal stemgerechtigden
leden gestegen was tot 256. Tot voor
zitter werd gekozen Mgr. Jansentot
bestuursleden deken mr. J. J. Graaf, van
Haarlem dr. Jos. Schrijven, v. Roer
mond kapelaan van Dijk, van 'sBosch,
kap. Laane, van Breda kap. Rientjes, van
Utrecht; pastoor Fock', van Amersfoort;
prof. Hartman, te Rijsenburg cn als lee-
ken bestuursleden de heeren W. Men
gelberg Sr., J. Kalf, dr. L .v. OorkumV-
Tot beschermende leden werden, be
halve TH.H. D.D. H.H. de Bisschop
pen en vicarissen-generaal benoemd dl
hoogeerw. presidenten van groote en
kleine seminaries der bisdommen.
Oraujeboek Timor.
In aansluiting aan hetgeen in liet Ko
loniaal Verslag 1911 omtrent de grens-
aangelegenheden op Timor voorkomt,
heeft de minister van buitenlandsche za
ken de in den jongste» tijd ter zake ge
voerde correspondentie, voor zoover de
ze voor publiceering in aanmerking komt
ter kennis van de Staten-Generaal ge
bracht
Ambtenaren-departementen.
Van bevoegde zijde wordt medege
deeld dat het door ons van het „Dgbl.
van Z.-H." overgenomen bericht, als zou
de Staatscommissie voor de inwendige
reorganisatie van de departementen van
algemeen bestuur haar rapport hebben
uitgebracht, niet juist is, daar dit rap
port zelfs nog niet is vastgesteld.
Wat de in bedoeld bericht bevatte
mededeeling betreffende den werktijd
der ambtenaren en de verhooging der
salarissen aangaat ook daaromtrent
is nog niets definitiefs bepaald.
KORTE KRONIEK.
De diamantbewerkersbouden van
Antwerpen en Amsterdam hebben beslo
ten, te beginnen met Maandag, nog
slechts 8 uren per dag te werken inplaats
van 8i/o uur. De productie zal door dit
besluit opnieuw beperkt worden.
Ook in Frankrijk, Zwitserland en
Duitschland wordt in de diamantnijver
heid de 8-urige arbeidsdag ingevoerd.
De Minister van Marine heeft aan
den lichtwachtermatroos J. de Mcij te
Vlissingen toestemming verleend tot het
waarnemen van het lidmaatschap van den
gemeenteraad, waarvoor telkens een ver
lof zal worden verleend van een dag.
B. en W. van Delft hebben in studie
een voorstel tot invoering eener matige
progressie bij de regeling der heffing van
den hoofdelijken omslag, Zij stellen voorts
den Raad voor, over te gaan tot invoe
ring eener 9traatbelastiug.
Te New-York is in den ouderdom
van 84 jaar overleden de heer L. Pincoffs^
stichter van de Rotterdamsche haven
werken.
LEIDEN, 29 September.
Op de voordracht ter benoeming van
een onderwijzer aan een der openbare
scholen te Amsterdam staat als nummer
twee -ae heer J. Rijkse, onderwijzer alhier.
In de week van 20 tot en met 26
September werden uit de provincie Zuidr
Holland ter kennis va,n 4e?i .Centrale*
