20
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang,
No, 593
S)e ScicbcHe (Bou/iant
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
I 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
September
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels'/ 1-50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Vervroegde Winkelsluiting.
Te Amsterdam dwang. Bij gemeentelij
ke verordening is daar sinds Maandag
voorgeschreven, dat de winkels be
houdens eenige nader omschreven uit
zonderingen des avonds te 9 uur ge-
ploten moeten zijn.
Te Leiden vrijwillige sluiting op dat
pur, ten minste wat de confectie- en ma-
nuïacturen-magazijnen betreft.
Te Amsterdam relletjes en protest/n
Te Leiden een feestconcert op de
'Burcht.
Het verschil is niet gering.
Voor Leiden hopen we, dat de vri
jwillige sluiting zich tot steeds meer win
kels zal uitbreiden. Verordeningen zijn
best, maar als hetzelfde langs den weg
van het particulier initiatief kan bereikt
jworden is dat beter.
En wat Amsterdam betreft, nu door de
[Regeering de oude strijdvraag, of de ge
meente al' dan niet bevoegd is, win
kelsluiting voor te schrijven, in beves
tigenden zin is beantwoord, schijnen de
.winkeliers van plan, over de wettigheid
öer verordening een rechterlijke uit
spraak uit te lokken. Er zal er zich een
laten bekeuren, om dan voor gezamenlij
ke rekening het proces tot in hoogste
Instantie te voeren.
We zijn 'b'enieuwd naar den afloop van
Üe procedure.
Van meer belang intusschen dan deze
{Juridische quaestie lijkt ons de beant
woording der vraag: of de winkeliers al
dan niet schade zullen lijden door de
vervroegde sluiting.
Wel neen, zeggen de voorstanders, de
samenleving zal zich best bij den nieu-
lwen toestand aanpassen. De behoeften
van de menschen blijven hetzelfde en
ze zullen er heusch wel aan wennen, hun
inkoopen voor negenen te doen.
De tegenstanders denken daar echter
pessimistisch over, vooral degenen die
beweren, dat zij 't juist van den avond
verkoop moeten hebben.
Wie heeft nu gelijk?
Alleen de praktijk kan dit uitmaken
en ook daarom verdient thans de slui
ting in de hoofdstad belangstellende
aandacht.
Hebben de voorstanders 't bij het
rechte eind, .dan zullen de relletjes! wel
luwen en na verloop van tijd .wel
licht nog vóór het einde van het proces
alle partijen tevreden zijn.
Zagen de pessimisten het terecht zwart
in, dan zal 90k dit wel aan den dag
treden en mettertijd naar andere maat
regelen moeten worden omgezien, ten
einde ten minste het personeel tegen te
langen arbeidsdag te vrijwaren.
Afwachten is dus vooreerst te Amster
dam de boodschap, terwijl te Leiden het
particulier initiatief rustig den goeden
Weg bewandelt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Men begint steeds slechter ingelicht
te worden over den toestand der
Marokko-onderhandelingen
Heette het eerst dat een tegennota
idoor Duitschland was overhandigd, nu
weer meldt men dat tijdens het onder
houd niet Canibon von Kiderlen geen ant
woord op schrift heeft overhandigd.
riet schijnt, dat die bespreking onder
Sden invloed stond van het werkelijk ver
langen om tot overeenstemming te ge
raken. De kansen op een oplossing zijn
bevredigend. Zij schijnen grooter te wor
den. maar te blijmoedige verwachtingen
«ouden voorbarig zijn. Hangende blij
ven nog principieele kwesties, waarin
Frankrijk niet toe kan geven.
De beslissende wending der onderhan
delingen zal niet voor het einde der week
bekend worden.
Over het onderhoud meldt de Temps
Bog het volgende:
Het langdurige onderhoud, dat gis
terenavond plaats had tusschen Von Ki
derlen en Canibon, heeft het den beiden
onderhandelaars onmogelijk gemaakt alle
nog betwiste punten van het Marokkaan-
•che \raag9tuk na te gaan. Zonder tot 'n
bepaalde en algemeene slotsom te komen
Üjn zij over enkele van deze punten tot
nveicfiustemming gnomen* De andere
punten, waarvaii er eenige zeer belang
rijk zijn, bleven onbeslecht. Aan het ein
de van het onderhoud heeft von Kiderlen
den wensch uitgesproken, dat het onder
houd zou worden voortgezet, voordat 'n
nieuwe wisseling van stukken zal plaats
hebben. Hij heeft daaraan toegevoegd,
dat hij een voorafgaand onderhoud met
den rijkskanselier zou hebben. Dit onder
houd tusschen von Bethmann-Hollweg
en von Kiderlen zal waarschijnlijk
Woensdag plaats vinden. Men kan zeg
gen, dat het volgende onderhoud tus
schen von Kiderlen en Cambon op Don
derdag zal worden vastgesteld.
Het mondeling vooruit willen bren
gen der onderhandeling, dat von Kider
len gisteren verkozen heeft, kan van twee
zijden beschouwd worden. Het kan tijd
uitsparen en dus bespoedigen, het doet
ook de nog blijvende geschilpunten een
minder scherp en definitief karakter heb
ben dan een schriftelijke opstelling zou
hebben. Van den anderen kant echter
biedt het minder zekerheid en sluit het
minder volstrekt misverstanden uit over
den stand van zaken, liet iemand uit Pa-
rijsche diplomatieke kringen zich niet of
ficieel uit.
Aangaande de in alle felheid uitgebro
ken
Staking in Ierland
meldt men dat deze het gevolg is der
b'esmettingstheorie. Houthandelaars la
gen met hun volk overhoop en namen
andere menschen aan, om het hout, dat
zij af moesten leveren, te vervoeren. De
stakers stelden zich in veib'inding met
mannen van het spoor, om het vervoer
van het hout naar andere plaatsen te
verhinderen en vonden de beambten vaii
het station Kingsb'ridge (Dublin) bereid,
om gemeene zaak jnet hen te maken. An
dere groepen van beambten sloten zich
Wij hen aan, en de staking sprong van
het eene station naar het andere over.
Het bestuur van de Dublin 'and South
Eastern-spoorwegmaatschappij heeft al
leen niet van hare beambten verlangd,
dat ?ij het „besmette" hout zouden ver
voeren en zoodoende is hare lijn buiten
de staking gebleven. De andere sporen
stellen zich daarentegen op het standpunt
dat zij voLgens de wet verplicht zijn, alle
goederen, die worden aangeboden, te
vervoeren en dat zij geen onderscheid
kunnen maken tusschen de eene bezen
ding en de andere. In een brief aan den
ondersecretaris voor Ierland heeft de di
recteur-generaal van de Oreat Northern
hierop nadruk gelegd en hem gevraagd,
het vervoer van de goederen te b'eschör-
men
Te Thurles is tweemaal geschoten op
een seinwachter, die op zijn post was!
gebleven. Zijn huis is vernield. De be
ambten van den posttrein van Dublin
naar Cork zijn, toen hij Thurles' voorbij
kwam, met steenen bestookt.
Gisteravond hebben de Iersche spoor
wegbeambten te Dublin vergaderd en
besloten de algemeene staking op de
Iersche spoorwegen af te kondigen en
een beroep te doen op het Engelfe'che
verbond van spoorwegpersoneel waar
van het bestuur te .Dublin is aangekomen,
om de Ieren bij te staan.
Scheen het eerst dat men wat over
dreef in de berichten over
Revolutionaire troebelen
in Spanje, de laatste telegrammen be
wijzen, dat men er wel degelijk mede te
maken heeft. De constitutioneele waar
borgen zijn althans voor geheel Spanje
opgeheven. De algemeene veröeniging
van den atb'eid heeft tot het afkondigen
van een algemeene staking in heel Span
je besloten. De dag zal nader bepaald
worden.
De stakingsberichten maken overal ge
wag van talrijke inhechtenisnemingen.
De cavalerie heeft te Bilbao moeten
chargeeren en schieten. Er zijn talrijke
kneuzingen en verwondingen bij opge-
loopen en 13 inhechtenisnemingen wer
den verricht.
De voorzitter van den arbeidersbond
te Saragossa is gevangen genomen.
Volgens de verklaringen van Canale-
lejas gehoorzaamt de beweging aan de
bevelen van een gemengd comité, sa
mengesteld uit Spanjaarden en vreemde
lingen, met het doel het volksleven te
verlammen. To Bareclona waren de deel
nemers aan de samenzwering gevlucht
naar Frankrijk en Algiers. De jrggeering
was besloten da orde snel te herstellen,
wat het ook kosten mocht
bi 4e mbjjhgfl ,van £1
aanstokers van de beweging in hechte
nis genomen. De overheden van Barce
lona wijten de beweging aan internatio
nale syndicalisten.
Canalejas verklaarde later, dat de com
mune is uitgeroepen te Alcira en te Car-
cajente (beide plaatsen in de provincie
Valencia.) Alcira bevindt zich in de macht
der opstandelingen, waarvan eenige met
dynamiet een klooster in brand hebben
trachten te steken. Men is nog onkundig
omtrent het lot der burgerwacht Het
stadhuis is afgebrand. Leiding uit den
vreemde is vastgesteld.
Een later bericht meldt, dat van Va
lencia vertrokken troepen Abcira en
Cullera op de opstandelingen her
overden en de orde herstelden.
Onlangs vermeldden wij het uitlekken
van een nieuwe
samenzwering in Servië
ten gunste van den Kroonprins, thans
verklaart het te Belgrado verschijnende
blad Nowo .Wreme het volgende in alle
vrijmoedigheid
„De nieuwe samenspanning bestaat.
Zij heeft een verwisseling op den troon
ten gunste van kroonprins Alexander ten
doel. Deze heeft met de samenzweer
ders Doesjan Aiimpits, Atza Novakovits
Dragoetin Okanovits en verscheidene of
ficieren en burgers de samenspanning be
gunstigd, omdat hij zich uit vrees voor
zijn broer George, die alle hoop op de
troonopvolging nog niet heeft opgegeven,
reeds bij het leven van zijn vader van
den troon wil verzekeren. Daarom heeft
de Kroonprins zich met vrienden omge
ven en een krant opgericht. Koning Pe
ter is als deelgenoot aan de samenzwe
ring van 1903 aan de kaak gesteld, om
zijn aanblijven op den troon mogelijk te
maken."-
De Nowo Wreme verklaart, dat het
Servië's belang is, de plannen van den
Kroonprins te verijdelen.
GEMENGD.
Aan de „Lokal Anzeiger" wordt
uit Weenen geseind, dat de straat, waar
de botsingen hebben plaats gehad, een
toonbeeld is van verwoesting. De mili
taire b'ezetting is gehandhaafd, daar men
voor herhalingen vreest. Een politiever
ordening kondigt, met 't oog op gebëur-
nissen, die eigendom en veiligheid be
dreigen, den zoogenaamden kleinen staat
van beleg over de wijk Ottak-ring af. Vol
gens ideze moeten de huisdeuren 's avonds
8 uur gesloten zijn herbergen en kof
fiehuizen om 9 uur. Niemand mag zonder
dringende reden zijn woning verlaten.
Gezinshoofden zijn in deze voor familie
leden verantwoordelijk. Hedenmorgen
viel een regen, die gunstig was voor het
werk en de politie en ertoe bijdroeigt
de menschen van de straten te houden.
Later helderde de lucht op, zoodat men
voor herhaling van botsingen tegen den
avond vreest, als de arbeiders van hun
werk! komen.
De „Temps" ontving uit Sefroe be
richt, dat commandant Brémond met een
duizendtal manschappen op den morgen
van den veertienden dezer „tegen deti
vijand is opgeruid, die van plan was
om een aanval op. het kamp te doen. Lui
tenant Metzinger dreef den vijand terug
met kanonvuur en dwong hen onder het
vuur van de kolonne Brémond door te
gaan. De vijand trok terug met ernsti
ge verliezen. De Sjerifijnsche Colonne
had 4 dooden en 5 gewonden.
Vol'gens een telegram uit Laredo, 'de
Te\aansche grensstad aan de Rio Gran
de, hebben de partijgangers van Madero
hun tegenstanders bij de stad Camargo
(staat Monterey), die aan de monding
der Salinas-rivier, midden tusschen La
redo en de monding, der Rio Grande ligt,
een gevecht geleverd, van den uitslqg
waarvan niet anders gemeld wordt, dan
dat er 15 dooden en vele gewonden wa
ren.
Uit Kristiania wordt gemeld, dat
wegens de muiterijen in het leger, te
Gardermo zijn veroordeeld 2 soldaten
tot 25 dagen en 14 tot 20 dagen qp(-
sl uiting.
Voor de feiten te Öjörstadmo, waar
een gansche compagnie Was opgestaan,
werden 139 soldaten veroordeeld tot 24
dagén en 1 tot 10 dagen opsluiting.
Eén geval van zware sabotage is
voorgekomen op de lijn van Parijs, naar
Bretague in de nabijheid van het station
St. Cyr. j
De stationschef merkte, dat een loco
motief qxsl gen ftgfioü rgfid,
hij het sein op onveilig gezet had. N.a
een onderzoek bleek nu, $at veertien
telegraafdraden, die tot het overbrengen
van seinen moesten dienen, waren door
gesneden, w.o. ook de draad voor het
stopsein, dat het betreffende spoor moest
sluiten.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is aan den luitenant
ter zee 2e kl. J. F. van Aalst, eervol
ontslag uit den zeedienst verleend;
is aan H. Franken Jr. eervol ontslag
verleend als commies bij het departement
van Financiën
is aan mr. T. Binerts eervol ontslag
verleend als rechter-plaatsvervanger in de
rechtbank te Heerenveen.
is, voor het tijdvak van 1 October 1911
tot en met 31 Augustus 1912, benoemd
tot leeraar aan de R. H. B. S. te Venlo,
J. F. Munnich, tijdelijk leeraar aan die
school.
De Staatsbegrooting.
Gisteravond zijn in druk verschenen
alle wetsontwerpen houdende vaststel
ling van de hoofdstukken der ,Staatsbe-
grooting voor 1912, benevens de wet op
de middelen.
Wij zullen ze achtereenvolgens in on
ze courant onder de rubriek Staten-Ge-
neraal vermelden.
De Kiesrechtbetooging.
Uit den Haag wordt nader gemeld:
Op het terrein werd door mr. Troel
stra medegedeeld, dat deze betooging
waarschijnlijk elk jaar op dén 3en Dins
dag van September zal worden herhaald.
Te 3 uur stelde de .reusachtige op
tocht van circa 20.000 deelnemers met
banieren en vaandels zich voorafgegaan
door bereden politie .en geëscorteerd
door agenten, in beweging. De optocht
passeerde den geheelen weg de rijen
van een opeengehoopte menigte, die zich
van elke contra-manifestatie onthield be
houdens eenig vertoon door dames met
kleine nationale vlaggetjes.
Behalve eenige korte stagnatie, ging
de opmarsdi van de schier eindelooze
kolonne geregeld.
Op den Vijverberg, waar burgemeester
Van Karnebeek de massa opwachtte, zon
derde het partijbestuur met de Kamerle
den zich af, die aan liet Ministerie van
Binnenlandsche Zaken de 98 doozen met
de adressen, vervoerd in 3 rijtuigen, aan
den portier overhandigden.
Toen de leider en de rijtuigen op
het Binnenhof waren, .kwamen eenige
Kamerleden en Minister Kolkman voor
de ramen.
Van eenige ordeverstoring of bijzon
der voorval Is niets vernomen.
Op het terrein van de betooging kwa
men oin 4 uur 20 de eerste vaandels
binnen, een kwartier later verscheen het
partijbestuur en toen om 5 uur 15 min.
de heer Vliegen het spreekgestoelte be
trad, om den stoet te ontbinden, hoorde
men nog in de verte de laatste muziek
corpsen het terrein naderen.
iDaarna werden de vaandels opgerold
en ging men onder liet zingen van den;
socialisten-marsch uiteen.
Kiuderaftrek bij belasting.
Het ontwerp inkomstenbelasting hul
digt het beginsel van kinderaftrek.
Het belastbaar inkomen der binnen het
Rijk wonende personen wordt, alvorens
het tarief daarop wordt toegepast, ver
minderd met f50 voor ieder minderja
rig eigen of aangehuwd kind oï pleeg
kind, dat niet zelf in deze belasting wordt
aangeslagen.
,Wat tot gevolg heeft, dat huisvaders
met f750, f800, f850, f900 inkomsten
en drie, vier, vijf, zes minderjarige kin
deren, buiten de belasting vallen, terwijl
zij thans in de bedrijfsbelasting betalen.
Het „Hsgz." juicht dezen voorgestel-
den maatregel van harte toe.
Hij zal de groote gezinnen niet doen
toenemen, maar hij is in ieder geval een
billijke, zij het kleine vergoeding voor
het bezit van groote gezinnen.
Eén ding hopen we intusschendat de
huisvaders die vrij van belasting raken,
niet zullen worden ontkiezerd.
Vermoedelijk zal de band tusschen be
lasting en kiesrecht niet lang meer be
houden blijven, doch zelfs voor dien kor
ten tij mogen da uit hoofde van hun ge
zin van belasting vrijgestelden niet .uit
ïm fciejüssht ja&rjten .oj&et -j
Daar moet iets op gevonden worden,
en daar is gemakkelijk iets op te vinden,
al wordt de fraaiheid van Van Houten's
kieswet er niet door verhoogd.
KORTE KRONIEK.
Naar de „Tel." verneemt, zal het
„Sociale Weekblad" bij het einde van dit
jaar ophouden te verschijnen.
Vanwege de directie van den ar
beid is een rapport verschenen over de
gedwongen winkelnering in de Noord-
Brabantsche Schoenindustrie.
De gezondheidstoestand van den,
heer De Meester, lid der Tweede Ka
lmer, is in den laatsten tijd zoodanig}
vooruitgegaan, dat hij thans een paar
maal per dag uit zijn hotel lange wan
delingen kan maken in de Schevening-
sche Boschjes.
LEIDEN, 20 September.
Confectiebedienden.
Gisteravond vergaderde de Ned. Bond
van Conf.-Bedienden Afd. Leiden in een
der zalen van het Café de Vergulde
Turk.
De Voorzitter opende de vergadering,
heette allen welkom, waarop de notu
len der vorige vergadering werden ge
lezen en goedgekeurd.
Verschillende ingekomen stukken
werden gelezen en besproken.
De volgende vragen werden de ver
gadering voorgelegd: 1. Is het nuttig
een feest te organiseeren ten dienste der,
9 uur sluiting2. Is het goed dit te doen
op een Zondag. 3. Kan het zijn nut
hebben de H.H. Patroons welke de 9,
uur sluiting bewerkt hebben op dien
feestavond te noodigen.
De eerste vraag meende de heer de
Witt ontkennend te moeten beantwoor
den, vooral met het oog op het voor-
loopig karakter der 9 uur sluiting. Hij
wilde kalm de dingen afwachten, die
komen zouden. De heer van Kirkhcff,
die wel voor feestvieren was, achtte den
Zondag daarvoor niet den geschikter^
dag en sprak zich met beslistheid uit
tegen feestviering pp dien dag.
Vraag drie besprekende werd bekend
dat het noodigen van H.H. Patroonjsj
ter feestviering geen nut kan afwer
pen daar men rekening houden moet met
verschillende gezindten en men o zoo
voorzichtig zijn moet en met recht, wil'
men hen niet kwetsen of verbitteren. Na
bespreking van het vakblad werd deze
vergadering onder dankzegging voor den
opkomst dóór den Voorzitter gesloten.
Voor de jaarlijksche feestgave vam
haring en wittebrood, bier, koffie en ta
bak op 3 October, den gedenkdag van
Leiden's Ontzet, hebben zich ditmaal la
ten inschrijven3871. mannen en 4242
vrouwen.
VOORHOUT. Wegens bijzondere om-»
standigheden was de tegen vandaag uit
geschreven gemeenteraadszitting een dag
vervroegd.
In de gehouden zitting werd de ^e-
meentebegrooting 1912 vastgesteld in
ontvangst en uitgave „op f 13784,71.
Leger en Vloot.
Legermanoeuvres.
Het tweede regiment infanterie heeft
order ontvangen, onverwijld van Venloi
terug te gaan naar 's-Hertogenbósch,
om nog deel te nemen aan de legerma-
noeuvres.
Naar wij uit goede bron vernemen^
zullen de miliciens der lichting 1907 en,
1908, die sedert 16 Augustus j.l. voor
herhalingsoefeningen onder de wapenen
zijn, einde dezer week in het genot van
groot verlof worden gesteld.
(„Ass. Ct.")
Land- en Tuinbouw.
Nieuwe veeziekte aan de Nederl.
grenzen.
Aan de „Lokal Anzeiger" wordt uit
Keulen geseind, dat zich bij de Holland*
sche grenzen een nieuwe ziekte onder 't
vee heeft voorgedaan; zoowel koeien als.
paarden werden plotseling ernstig ziek.
De Duitsche overheid heeft maatregelen,
genomen, om de besmetting tegen tei
gaan. Of dit gerucht op waarheid berust
oi (1st hel ten^qtkus is, oifit bet dfiei 4f
