17
BUITENLAND.
Erna von Harneck.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 564.
3)e Zeidóohz Qou/twnt
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Augustus
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Drang naar hooger.
't 11 eet Immers, dat wij leven in een
tijd van materialisme; een tijd, waarin
'de menschen al meer en meer Inzien,
dat alles maar stof is en anders niet?
Lak!
Die menschen maken dat elkander wijs,
maar in den grond van hun hart haken
ook zij naar 't onstoffelijke.
Een nieuw bewijs hiervoor leverden
dezer dagen een paar duizend Berlijners.
Dr. O. L Ha'nisch, de groote meesfer
van de nieuwe leer, Mazdazuan geheeten,
had in de kranten geadverteerd, dat hij
Dondeidag 10 Augustus zou optreden,
om discipelen te werven. Eu zie, niet
tegenstaande het dertig graden Celsius
warm was in de Beethoven-zaal, bleef
er bijna geen stoel onbezet. De hitte
<had een paar duizend Berlijners niet de
lust kunnen ontnemen een paar uur lang
stil te gaan zitten in een benauwde
atmosfeer.
En wat was de drijfveer?
Dr. Ha'nisch sprak op zijn manier over
de onstoffelijke dingen, propaganda ma
kend voor zijn Mazdazuan-gemeente.
Maar als dan in de menschen niet
werkelijk een drang naar hooger school,
waarom zouden dan dergelijke predikers
steeds aanhang kunnen vinden?
algemeen overzicht.
Sinds Maandag is, zooals wij reeds
meldden, een groote verbetering in den
toestand van den Paus
gekomen. De lichte koorts is geheel ge
weken, maar, volgens een bericht van
dien datum aan de „Köln. Volksztg." zijn
de genee&heeren nog zeer voorzichtig
en zij staan den H. Vader slechts toe, om
gedurende enkele oogenblikken het bed
te verlaten. Voorloopig zijn, zoo luidt het
bericht verder, melk, bouillon en eieren,
nog de eenigste voedingsmiddelen, wel
ke de Paus opneemt. Z. H. drinkt boven
dien nog tamelijk veel mineraalwater,
hetgeen goed is voor de nieren en door
de dokters tegen het jichtlijden werd
aanbevolen.
Ondertusschen heeft men in de vroé-
gere slaapkamer, welke op de derde ver
dieping ligt, en die Z. H., zoodra hij
weer in staat is bezoeken te ontvangen,
.weer zal betrekken een binnenmuur weg
genomen, zoodat de slaapkamer nu veel
grooter en frisscher geworden is.
Van de dienstdoende geheime kamer-
heeren uit den geestelijken stand, die
op het Vaticaan wonen, is alleen mgr.
vorst Sapieha tegenwoordig; de beide
andere, mgr. Sanz de Samper en mgr.
Caccia Dominioni zijn op vacantie. Al-
alleen de kardinaal staatssecretaris
laans, zijn zusters en nichten houden
den H. Vader overdag gezelschap. Twee
maal daags komen de bloedverwanten
van den Paus thans een bezoek bren
gen, n.I. 's morgens in de vroegte én
bij het aanbreken van den avond, het
bezoek duurt telkens 2 uur.
De Pauselijke majordomus, mgr. Bis-
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
92)
Reeds bij dit vluchtig, half ter sluiks
gedaan onderzoek, ontging het hem niet,
wat hem in 't verloop van den dag tot
zekerheid werdde voornaamste veran
dering van freule von Harneck bestond
nie: hierin, dat zij ouder geworden was,
er bestond iets geheel anders. In de
grauwe oogen lichtte een warmer, zach
ter straal; doortinteld van geest schitter
den zij in als 't ware verheerlijkt licht
een taal sprekend, die hem nog niet dui
delijk was.
Van wien hebt gij bericht, kind?
zoo onderbrak tante de algemeene stilte.
Van Nesthausen. Mevrouw v. Eich-
stett schrijft mij, dat zij mijn lieveling
dagelijks bij zich noodigt. De kleine man
schijnt zeer naar mij te verlangen. -
Is oberstlieutenant von Eichstett
commandant van het garnizoen daar?
vroeg Steinfels daarbij.
Het was de eerste maal, dat hij het
.woord tot freule von Harneck richtte; hij
leti bracht sdechts een middagbezoek
en van de leden van 't H. College wordt
alleen den kardinaal staats-secretaris;
Merry del Val toegelatende andere
purperdragers en de leden van het diplo
matieke corps imoeten zich tevreden stel
len met de berichten, die zij op het Va
ticaan kunnen bekomen.
Het laatste nieuws dat Reuter ovel
den toestand seinde luidt als volgt
De gezondheidstoestand van den H.
Vader wordt steeds aanmerkelijk beter.
Hij stond hedenmorgen vroeger dan ge
woonlijk op. Eerst rustte hij uit in een
fauteuil, in zijn s laapvertrek, om' vervol
gens een weinig heen en weer te1 loopen.
Daarna zette hij zich aan een schrijftafel
en deed eenige loopende zaken af. iDe
Paus ontving kardinaal Merry del Val
en onderhield zich met dezen.
Na een bespreking, die het Engelsche
ministerie van handel en de spoorweg
maatschappijen gehouden hebben, gaf
men te kennen dat men den (toestand
donker inzag.
Men vreest dat de
algemeene spoorwegstaking
op handen is, daar de spoorwegmaat
schappijen op het oogenblik besloten
zijn om niet toe te geven aan den eisch
der beambten om een rechtstreeksche
samenkomst te houden.
Ook in het Lagerhuis is gister de sta
king ter sprake gebracht. Minister Lloyd
George verklaarde dat de regeering ge
schikte middelen tracht te vinden ter
voorkoming en beperking van den strijd
in dè verschillende bedrijven, in overleg
met de vertegenwoordigers der werkge
vers en arbeiders. Hij deed een beroep
op de werkgevers om geduld te oefenen
en hunne toevlucht niet te nemen, tot
maatregelen, die de stakers zouden kun
nen prikkelen, waardoor de moeilijkhe
den vermeerderd zouden worden.
Hij deed ook een beroep op de spoor
wegbeambten om geen uitvoering te ge
ven aan hunne bedreiging om binrten 24
uren in staking te gaan. Dit dreigement
was een fout, omdat er geen tijd werd
gelaten voor een schikking. Mocht er
een staking uitbreken, dan zou het de
plicht der regeering zijn de spoorwegen
ten koste van wat dan ook, te bescher
men en eveneens de rechten der ar
beiders. j j
De toestand, zoo zelde de minister, is
weliswaar ernstig, maar niet onrustba
rend; hij eischt een optreden, krachtig,
maar tevens voorzichtig, zoodanig, dat
het vertrouwen ongeschokt blijft. De
regeering is van plan zoowel arbeiders
als werkgevers gerechtigheid te doen
wedervaren.
Minister Churchill gaf een algemeen
overzicht van den toestand, maar ge
waagde niet van de dreigende spoorweg
staking. Wel deelde hij mede, dat te
Liverpool geen verdere ongeregeldheden
hadden plaats gehad en dat de zaken te
Manchester stilstaan, zonder dat echter
de orde werd verstoord. Hij achtte het
den plicht der regeering om bij een
mogelijke staking aan de groote spoor
wegen, die voor het land onmisbaar zijn,
met het oog op de voorziening met levens
kon niet verwachten, dat zij anders haar
gelaat geheel naar hem toe zou wenden.
Vriendelijk bevestigde .zij, wat hij
vroeg, sprak over haar verwanten, het
garnizoen, de kamenier van haar broeder
Maar ofschoon zij moeite deed, om het
onderhoud voor te zetten, ontstonden er
toch bedenkelijke pauzen.
Erna's voornemen werd sterker, nu zij
weder tegenover Hans Otto zat, terwijl
deze zijn nauwelijks herkregen gemoeds
rust met beangstigende snelheid voelde
verdwijnen.
Het grootste deel van den dag brach
ten de lieeren buiten door. Het schonk
den landheer vreugde, zijn jongen vriend
in woud en veld rond te voeren en hem
te toonen, hoe alles stond, hoe hun vroe
ger samen besproken plannen waren uit
gevoerd.
Erna was gedurende dezen tijd in de
broeikas bezig, zij verplaatste de planten
en droeg bijzondere zorg voor de varens
mevrouw von .Glockner's trots.
Bij deze werkzaamheden werd zij door
de heeren aangetroffen. Oom, Glockncr
trad zoo onverwacht met den gast binnen,
dat zij den schotel, waarin stekjes der fij
ne planten stonden, niet kon neerzette.n.
Haar handen beefden, zij moest zich diep
voorqver buigen o,m het rood te ve.rber-
middelen, aan personen, die daarbij aan
het vv'erk blijven, volledige bescherming
te verzekeren, en te voorkomen, dat een
groote ramp, een catastrophe, als gevolg
van den stilstand van het maatschappe
lijke raderwerk, het volk zou treffen, en
hij verklaarde zeker te zijn, dat niemand
zou veronderstellen, dat de regeering, zoo
de nood drong, voor een krachtig op
treden zou terugdeinzen.
Lansbury van de arbeiderspartij pro
testeerde in heftige termen tegen het
optreden der troepen tijdens de staking.
Op het oogenblik zijn de vooruitzichten
nog niet zeer gunstig, ofschoon er nog
niets officieels is bekend gemaakt omtrent
de conferenties van minister Buxton met
de vertegenwoordigers van beide partijen.
De persagentschappen verklaren, dat
de maatschappijen blijven vasthouden aan
de bemi'ddeiingsovereenkomst van 1907
en zich onwillig betoonen in besprekin
gen te treden met de vertegenwoordigers
der bonden.
De conferentie van den minister met
de gedelegeerden der arbeiders duurde
tot 7 uur 45.
Volgens het gerucht zal de conferen
tie hervat worden en waarschijnlijk tot
laat in den nacht duren.
De Midland-, Great Northern, Great
Central en North Western-maatschap-,
pijen hebben de passagiers gewaar
schuwd, dat biljetten naar Manchester en
verder of naar Liverpool slechts op ri
sico der reizigers worden afgegeven, en
dat de maatschappijen niet instaan voor
de aankomst van de treinen aan deze
stations. i
Er worden in het "groote militaire
kamp van Aldershot omvangrijke maat
regelen genomen ter verzekering van
van den treinenloop, voor het geval een
staking mocht uitbreken.
Alle beschikbare soldaten hebben be
vel ontvangen zich gereed te houden om
onmiddellijk dienst te doen op de trei
nen en naar schatting zullen 25000 iman
binnen enkele uren kunnen vertrekken.
Soortgelijke toebereidselen zijn ge
troffen in alle militaire stations van
Engeland, Schotland en Wales.
gemengd.
Prins Hendrik XVIII von Reuss
jonge linie is Dinsdagavond in den trein
tusschen Schweinfurt en Würzburg door
een beroerte getroffen. Hij was dadelijk
dood.
De prins was in 1886 gehuwd met
Charlotte hertogin van Mecklenburg-
Schwerin en woonde op het kasteel te
Ludwigslust, waar onze Koningin en
Prins Hendrik hem dikwijls bezocht heb
ben.
Tot de Russische officieren van de
intendance, die weldra voor den rechter
zullen verschijnen wegens onregelmatig
heden, behooren 9 kolonels en 8 kapi
teins. Zij hebben staatsgelden verduis
terd ten bedrage van bijna een millioen
roebel.
Pas zes weken geleden zijn 66 andere
officieren en ambtenaren van de admini
stratie wegens oneerlijk beheer van gel
den veroordeeld.
gen, dat plotseling haar gelaat overtoog.
Des avonds moest Hans Otto vertellen
van Falkenhaus. Een lastig geval wilde
hij dat keerpunt zijns levens niet aanroe
ren, waaraan hij thans weder zoozeer
herinnerd werd. Daarna sprak hij, toen
hij 't over 't eerste jaar had, meest van
de familie .Branden, vader en dochter,
hun voorkomendheid dankbaar geden
kend.
Steinfels deed deze mededeeling volko
men zonder bijbedoeling, Erna echter
zocht in zijn woord een dieperen zin. Juf
frouw Branden zou alzoo degene zijn,
met wie baron Steinfels op 't punt stond
zich te verloven. Zij dacht hierover zoo
zeer na, dat zij njet eens hoorde, wat Jjij
van de familie Rainer vertelde. Eerst toen
de heuvel-colonie ter sprake kwam en
druk gesproken werd van de houtves
terswoning verlevendigde haar belang
stelling en vroeg zij naar Frans en Anne-
marie. Eenigen tijd werd het gesprek
alleen tusschen Erna en Steinfels gevoerd.
Maar het verzoek om muziek te maken,
dat mevrouw von Olockner argeloos deed
sloeg zij af op een wijze, die aan haar
vroegere heftigheid herinnerde.
Op dezen avond sliep zij niet zoo spoe
dig in.
Erna had besloten den volgenden na
middag haa.r vrienden in het dorp Har-
Nog altijd duurt de sabotage op de
Fransche spoorlijnen voort. Nu komt weer
uit Perpignan bericht, dat eergisteren
tusschen de stations Estagel en Montner
telegraaflijnen zijn doorgesneden en een
hoeveelheid draad is meegenomen.
In Tanger loopt het gerucht, dat
de ex-Sjah van Perzië, Mohamed Ali
Mirsa, zich weer heeft ingescheept om de
verdere ontwikkeling der dingen op een
stoomschip in de Caspische Zee af. te
wachten. De nederlaag van Reschid es
Sultan heeft onder de aanhangers van de
constitutioneele partij groote geestdrift
gewekt.
De binnenlandsche moeilijkheden,
waarmede de jonge Portugeesche repu
bliek te kampen heeft, schijnen zich
iederen dag te vermeerderen. Hoe weinig
er o.a. op de troepen valt staat te maken,
blijkt uit het volgende telegram van den
Lissabonschen correspondent van de
„Lok. Anz.", dat eerst privatim naar de
Spaansche grens gezonden en eerst daar
aan dë draad is toevertrouwd: Van de
Portugeesch-Spaansche grens worden
voortdurend talrijke nieuwe deserties van
troepen en officieren gemeld. Zoo moet,
volgens betrouwbare berichten, van 120
man cavalerie, die naar Guarda waren
gezonden, bijna de helft met paarden en
al gedeserteerd zijn. Ook wordt thans ver
nomen, dat talrijke reservisten de grens
zijn overgetrokken.
De weer- en oogstberichten uit Eng.,
Indië klinken nog steeds zeer ongunstig
en een dreigende hongersnood staat voor
de deur. Delhi is het middelpunt van de
regenlooze streek. De prijzen der ver-
bruiksmiddelen stijgen. Onder deze om
standigheden zullen de militaire oefenin
gen in Delhi wel niet plaats hebben.
Sedert het midden van de vorige
week is Philipp Adam, boekhouder van
de spaar- en leenbank te Niedermodau
in het Odenwald, afwezig. Een Zondag
bijeengeroepen algemeene vergadering
van de leden ontdekte, dat er een tekort
van 800.000 Mk. was. De raad van toe
zicht is bereid 300.000 Mk. bij te passen,
maar voor het dan nog ontbrekende halve
millioen zullen de leden moeten op
dokken.
De Duitsche torpedoboot 21 kwam
gisternacht met de torpedoboot 14 aan de
Oostkust van Langeland in aanvaring. 21
werd zwaar beschadigd en 14 nam de
bemanning van de gezonken boot, die
geen verliezen leed, aan boord. Beide
booten waren oude en kleine torepdo-
booten.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd bij het
reserve-personeel der landmacht bij het
personeel van den geneesk. dienst, tot
reserve-officier van gezondheid 2e kl. I.
H. J. Vos, arts
is benoemd tot lid van de staatscom
missie ingesteld ten einde te dienen van
advies omtrent de vraag welke maatre
gelen zullen zijn te nemen om te komen
tot herziening van de bestaande verhou
ding tusschen het Gouvernement en de
tenstein te gaan bezoeken. Dan bedacht
zij, hoe zij gelegenheid vinden zou, om
Steinfels haar mededeeling te doen, die
zij hem s chuldig meende te wezenHij
wilde toch niet lang meer blijven. Haar
hart loosde alleen reeds bij de gedachte
daarvan, maar zij spak tot zich zelf:
Ik zal dan kalmer wezen. Het
moet en zal mijn afscheid van dien vroe-
geren tijd zijn.
Hoe zij het zou aanleggen, haar be
zoek aan de pastorie te brengen, wist
zij zelf nog niet. Maakte zij haar plan be
kend, dan zouden de Glockners natuur
lijk een gemeenschappelijken tocht naar
Hartenstein voorslaan. Hoe zich echter
op andere wijze een gelegenheid te ver
schaffen. Het was te ver om tweemaal
den weg te voet te maken en ook was
zij huiverig, in de schemering der haar
vreemd geworden weg door het woud af
te leggen.
Gedurende de lunch vertelde Olockner
allerlei vermakf£jke gebeurtenissen uit
zijn jonge jaren en schertste met tante
Marie, zijn woorden begeleidend met
zijn hartelijken lach, die Erna vroeger in
opgewekte stemming placht te brengen.
Ditmaal zat ze stil en verstrooid aan ta
fel, af en toe zich geweld aandoende om
deel te nemen aan het gesprek. Zij zat
maar te beftenken, hoe zij het aanleggen
Protestantsche Kerk in Ned.-Indië, jhr«
J. D. Six, adviseur-honorair bij het de*
partem ent van Koloniën.
Raad van State.
Bij Kon. besluit is benoemd tot lid
van de afdeeling van den Raad van State
voor de geschillen van bestuur de heer
mr. J. Oppenheim, lid van dien Raad.
De heer Oppenheim heeft krachtens;
dit besluit in de gisteren gehouden open*
bare vergadering van genoemde afdee
ling van den Raad van State zitting g-e*
nomen.
Mijnontginning.
De minister van landbouw', nijverheid
en handel heeft eene commissie inge
steld, aan welke is opgedragen het uit
brengen van advies aangaande de wij
zigingen, bedoeld in art. 9, eerste lid
van de wet van 27 Apil 1904 (Stbl. no.
73), houdende nadere bepalingen betref
fende de mijnontginning, met wijziging)
der wet van 21 April 1810 (Bulletin des
Lois no. 285), vastgesteld bij Kon. be
sluit van 22 September 1906 (Stbl. no.
248) mijnreglement 1906.
Tot voorzitter is benoemd de heer O.
Blankevoort, hoofdingenieur der mjjnen
te Heerlen en tot secretaris de heer mr.
P. H. Ritter Jr., adjunct-commies aan
het departement van landbouw, nijver
heid en handel, te 's Gravenhage,
Wettelijke winkelsluiting.
Naar uit 's Gravenhage gemeld wordt;
kan weldra de indiening tegemoet ge
zien worden van een wetsontwerp tot
vaststelling van een sluitingsuur voor win
kels.
Het ontwerp zal nagenoeg gelijk zijn
aan het wetsontwerp, waartoe destaais-
commissie voor den middenstand in
dertijd geadviseerd heeft.
Verschenen is voorts het rapport van
de Studie-Commissie, benoemd door het
Nationaal Comité voor vervroegde win
kelsluiting, omtrent het ontwerp-wet op
de winkelsluiting, gelijk dit is voorgesteld
door de Staatscommissie voor den han-
deldrijvenden en industrieelen Midden
stand.
Het rapport komt tot de conclusie bij
de Regeering aan te dringen op:
verplichte winkelsluiting tusschen des
avonds negen uur en des morgens vijf
uur; j
beperking van het aantal dagen, waar
op eerst des avonds te elf uur gesloten
moet worden, tot het allernoodzakelijkste;
waarbij aan den Gemeenteraad enkel da
bevoegdheid te verleenen om op ten
hoogste 14 dagen in het jaar het sluitings
uur uiterlijk op des avonds elf uur te
bepalen
verplichting van den Gemeenteraad ora
een sluitingsuur, vroeger dan negen uur
des avonds, vast te stellen, wanneer dat
verlangd wordt door een meerderheid van
2/s der betrokken winkeliers en bevoegd-
verklaring van -den Gemeenteraad om ook
zelfstandig over te gaan tot het instellen
van zulk een sluitingsuur;
beperking van den arbeid van het per
soneel ten behoeve van het winkelbe- j
drijf in dien zin, dat die arbeid uiterlijk
zou, om dezen namiddag van Amaliën-
hof weg te komen.
Onverwacht kwam er hulp. Oom zeide,
dat er een bezending vrachtgoed was aan-
gekomeen, die terstond moest worden
afgehaald.
Peter kon wel de oude brik ne
men, Frans, sloeg de vrouw des huizes
voor, dan maak ik van de gelegenheid
gebruik, om door de huishoudster eenige
boodschappen in de stad te laten doen.
Mijwei vrouwlief.
Na tafel volgde Erna haar tante in de
slaapkamer, waar deze een middagdutje
placht te gaan doen en zeide zoo onge
maakt mogelijk
Als ik wat later terug kom, maak u
dan niet ongerust. Ik zou met dit mooie
weder wel eens een flinke wandeling wil
len doen en ga dan misschien een kwar
tiertje naar ons dorp.
Tante Marie knikte. Zij placht scherp
waar te nemen en zag dadelijk, dat Erna
leed. Morgen middag, zoo dacht zij met
beklemd hart, zullen die twee weer van
elkander gaan om juist door dit samen-
trefefn nog erger gescheiden te zijn dan
ooit te voren. Mevrouw von Glockner
had stellig een andere oplossing ver
wacht, stelliger dan zij wel had durven
zeggen.
OXCordt veivolgd.^
