BUITENLAND.
Erna von Harneck.
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 499.
e ©onAomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT ELAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
39
Mei
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van I5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote lei!:rs naar plaatsruimte.
Kleine Advcrlentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiSn) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Partijstemmingen.
Het Handelsblad is opeens doods
benauwd voor parlementaire partijstem
mingen. Alsof zijn geestverwanten zich
aan dergelijke stemmingen nog nooit had
den schuldig gemaakt.
Wie even nadenkt, zal zich meerdere
gevallen kunnen herinneren, waarbij
rechts unaniem voorlinks unaniem
tegen was betreffende een of andere
zaak, hoewel deze toch geenszins een be-
ginselquaestie betrof, welke het strak
houden der politieke lijn zou eischen.
Bij dergelijke gelegenheden waren er
zoowel rechts als links stellig meer
dere personen, die hun eigen mecniug op
offerden in het belang hunner pastij, wetk
belang zij identiek achtten met dat des
lands.
Nu moge men dergelijke stemmingen,
voortvloeiend uit het parlementaire stel
sel, afkeuren we kunnen zulks begrij
pen. Maar men moet niet doen alsof ze
nu pas door rechts worden uitgevon
den, want daarmede draait men de waar
heid den hals om.
Het H b 1 d. komt tot dergelijke executie
naar aanleiding van een Standaard-
artikel, handelend over parlementaire tac
tiek als He stembus in zicht is.
„De Regeeringsmeerderheid moet
dan inzien dat in den aanval op het
Kabinet, zij zelve wordt aangetast, en
dat eendracht macht moet maken zal ze
zich niet uit de machtspositie die ze be
zet, laten terugslaan. Ze moet dan over
kleine verschillen weten heen te stap
pen. Ze moet den Minister, die de dra
ger van haar banier is, als lijfgarde om
ringen. En de Minister moet dan zij
nerzijds doen, wat doenlijk is, om wat
tusschen Kabinet en meerderheid hape
ren mocht, uit den weg te ruimen.
Overleg kan daartoe niet uitblijven".
Aldus de S t d r d., die dan nog nader dat
overleg bespreekt.
Nu willen wij vragen: wat steekt er af
keurenswaardig in dien raad?
Zou het niet tegen alle gezond ver
stand indruischen, indien de regeerings-
jneerderheid overleg weigerde en den mi
nister de wet voorschreef of omge
keerd? Dan liep de boel zeker spaak,
-terwijl anderzijds het plegen van over
leg het brengen van offers in zich sluit.
Ja, het H b 1 d. zou wel gaarne zien, dat
de raad van de Stdrd. niet werd gevolgd,
maar heusch, we hebben er geen zin in,
na de stembus een linksche meerderheid
in staat te stellen, het wèl te doen. En
daarom doen we het voor de stembus zelf
ALGEMEEN OVERZICHT.
Heel veel pleizier beleeft Rusland
niet van zijn inmenging in de geschil
len tusschen
Turkije en Montenegro
,wat wel voornamelijk is toe te schrij
ven aan de weigering der andere mo
gendheden om eraan mede te doen.
FEUILLETON.
Naar het Duitsch.
32)
Harneck klopte nadenkend de asch
van zijn sigaar. Hij blikte naar den'maan.
brief, die nog voor hem op tafel lag.
Hoeveel zou die Gr ei feu wel noodig
hebben Hoe hij 't met zijn eigen'schuld
vordering maken zou, daarover was hij
ciiet in t\Vijfel. Men helpt zich daar wel
uit.
Mcinz, riep hij in de nevenkamer,
breng de bruine portefeuille en doe de
deuren toe.
Terwijl Herman de brieventasch open
de gaf de heer von Greifen zich den
schijn, alsof hij op de daden van; zijn
gastheer geen acht sloeg; in waarheid
telde hij nauwkeurig mede, toen deze
de bankbriefjes een voor een voor zich
,op de tafel legdie.
Niet veel. Vijfhonderd mark.
Maak maar geen omwegen, om hoeveel
is het te doen?
Harneck keek verschrikt op. Dat was
ongeveer bet geheele gewin. Maar de
kalme wijze, waarop hij deze dingen be-
(Erigieland en Italië hebben deze wei.
■gering thans gemotiveerd, terwijl
Frankrijk nog geen definitief ant
woord heeft gezodden) en door de prae.
anatube publicatie van' de Russische oekas
>en' door het Russisch telegraafagent-
schap. Deze gaf het in alle sterkte weer
zoodat het m'iet hielp dat de gezant de
bewoordingen wat verzachtte, de bedoe
ling was den Porte toch reeds bekend.
Derhalve was begrijpelijk dat de Turk-
sche minister van Buitenlandsche zaken
Rifaat Pacha zijn groote verbazing over
derf inhoud der nota in vrij scherpe be
woordingen luchtte. Hij zeide; dat Tur
kije een onafhankelijke staat is, en dat
de houding van de Porte niemand het
recht gaf, zulk een ongewone taal te
spreken. Rifaat voegde er aan toe, dat
hij geen' antwoord op Ruslaiid's mede.
deeling wenschte te geven, doch dat al
leen een besluit van den ministerraad
het antwoord zou vaststellen. Ticharikof
was over deze ontvangst en het antwoord
zeer ontsteld, en seinde dit aan het de
partement van buitenlandsche zaken te
Petersburg.
Thans poogt de Russische gezant al
zijn invloed aan te wenden, om den on-
gunstigen induik, door zijn optreden ge
maakt, uit te wisschen.
Een rechtstreeksch antwoord als het
ware is de volgende nota der Porte aan
de Montenegrijnsche regeering, door de
„Tanin" gepubliceerd. Daar de in op
stand gekomen Malissoren weigeren zich
over te geven en fcich terugtrekken in
de richting van de Montenegrijnsche
grens, zullen de Turksche troepen ge
noodzaakt zijn hen te vervolgen.
Der regeering van „Cettinje wordt
daarom verzocht maatregelen' te nemen,
dat hare troepen niet terugschieten,
wartneer soms door de .Turken afge
schoten granaten op Montenegrijnsch ge
bied mochten vallen.
Mocht aan dit verzoek' geen gevolg
worden gegeven, dan zal het Turksche
leger naar gelang van omstandigheden
moeten optreden.
De koning van Montenegro heeft
ijlings een commissie naar de grenzen
gezonden om de opwinding wat tot be
daren te brengen. Die kiest eie en voor
zijn geld nu de Russische beer met zijn
nota zoo van een koude kermis is thuis
gekom en.
Het nieuwe regime in Mexico heeft
den zieken ex-president
Porficio Diaz
blijkbaar geen v.ertrouwien ingeboezemd.
Zooals men weet heeft hij onlangs ver
klaard in Mexico te zullen blijven om
dat hij niet vreest voor zijn landgenooten.
Ecxirer is hij Vrij-dagocïitend om twee
uur, als een dief in den nacht dus, hei
melijk uit de stad vertrokk-en en naar
Vera Cruz gegaan. Vandaar zal hij zich
naar Spanje inschepen. Blijlkbaar vreest
hij dus wel dat de nieuwe regeerinig
hem niet zal kunnen beschermen tege.i
zijn persoonlijke vijanden die zijn uiterst
streng régime in zoo grooten getale heeft
gekweekt.
In het schrijven, waarin Diaz, de oud-
handelde toonde -eens te meer, hoezeeb
Greifen een «man van de wereld was.
Reeds wilde bij zijn vriend het ver
langde overhandigen, toen de oppasser
boodschapte, dat de schrijnwerker Holtz
ner er «was. Geergerd sprong hij op.
Ga een oogenblik in mijn slaapka
mer Greifen, zeide hij verontschuldigend.
Ik zal het kort maken'. Laat den man ko
men, Meinz, voegde hij er vertoornd bij,
toen "von Greifen in het aangrenzende
vertrek verdwenen was, echter zonder
de deur te sluiten.
Goeden dag, Holtzner, zoo beant
woordde de officier kort den onderdani
ge groet van den eenvoudigen hand
werksman, die bescheiden bij de deur
bleef staan.
Neem mij niet kwalijk, luitenant,
als ik u stoor, zeide de binnentredende,
steelsgewijze een blik werpend op de
nog -met het overschot van het ontbijt
beladen tafel. Ik zou graag....
Goed, goed, ik weet het al. Daar
ligt uw -maanbrief, viel Harneck denl
-spreker ruw in de rede. Wat is dat voor
een manier van doen1. Ik zou denken, 'dat
een Harneck voor zulke dingen1 toch wel
goed is.
Baas Holtzner herademde. Als de lui
tenant zijn vordering een kl c.'n;gheid
noemde, zou hij Lch des te meer op beta
ling mogen hopen,
president van Mexico, mededeelt, dat hij
zijn ambt nederlegt, verklaart hij, dat
hij bij zijn weten, niets heeft gedaan dat
een revolutie wettigt en dat hij uitslui
tend ^aftreedt .teneinde verde; bloedver,
gieten te voorkom-en en aan het land zijn
rust te hergeven.
Wanineer hij rekening had gehouden
met zijn eigen wenschen, zoo vervolgt
hij, dan zou hij reeds jaren geleden
afgetreden zijn. Hij had zich de her
haalde herkiezingen laten welgevallen,
alleen omdat hij meende, dat hij daar
mede in den geest van zijn landslieden
handelde en de openbare meening voor
zich te hebben.
De oude ex-president is nog steeds
vrij ernstig ziek en heeft hooge koorts.
Het aftreden van pr-esident Diaz, ver
neemt de „Kölnische Zeitung" van haar
correspondent te Washington, wordt in
de bladen zonder onwelwillend com
mentaar besproken. Men bepaalt zich t-ot
een opsomming van 's mans verdiensten
zonder «meer. Blijkbaar ademt men vrijer
in' het land, hoewel de toekomst noig
duister is, omdat Madero zijn gezag niet
kan laten 'gelden.
Deze heeft blijkens een telegram uit
Juarez een manifest uitgevaardigd waar
in hij afstand doet van het voorloopige
presidentschap. Hij doet een beroep op
Mexicanen, om den voorloopigen presi
dent de la Barra te steunen en stelt de
troepen-macht der insurgenten ter be
schikking van de ia Barra.
De zeeliedenstaking
die wij voor heden mochten verwachten,
doet nog 'niets van zich hooren. Toch
schijnt wel ieder uur d-e tijding van het
uitbreken te kunnen brengen. Bijna over
al dan ook schijnen óp zeelieden zelf
er op te rekenen. Als een typisch staal
tje daarvan het volgende telegram uit
Brussel.
De bemanlning van het transatlantische
stoomschip Kroonland van de Red StaT
Line, welk schip Zaterdag naar Sout
hampton vertrekken moest, weigerde tie
contracien te teekenen. De matrozen zei.
den niet te weten ot de internationale
zeeliedenstaking niet zou zijn uitgeroe
pen op het oogenblik, dat het schip dc
terugreis doen moest. De Kroonland is
daarop met plaatsvervangers» vertrokken.
In Antwerpen, zoo meldt het „Hbld.
v. Antw." gelooven de reeders -met de
arbeiders wel aam het uitbreken der sta
king. In alle geval besta;at er eenige gis
ting aan de haven.
Met het oog op de waarschijnlijke
staking der zeelieden, besloot de (so
cialistische) algemeeii'e voerliedenver-
eeniging de volgende dagorde aan de
bevolkin'g per plakbrief bekend te ma
ken
„De algemeene \verkliedenvereeniging
i-rï buitengewone bondsvergadering op
21 Mei in de zaal Mozart vereenigd
„Van oordeel zijnde dat eene staking
der Antwerpsche zeelieden niet tot de
onmogelijkheden behoort, aangezien de
internationale patroonsvereenigi-ng taal
-noch teeken 'geeft op de vraag naar ver-
Mijnheer de baron, als ik het geld
niet noodig had, kwam het op eenige
maanden niet aan. Alles, wat ik u gis
teren schreef is echter,-jammer genoeg,
volkomen waar. lEen ongeluk komt zel
den alleen. De langdurige ziekte, de ver
wonde hand (hij toonde de in een ver
band gewikkelde rechterhand), waar
door ik niet werken kon, en nu de vorde
ringen der leveranciers. Neem mij niet
kwalijk luitenant, als ik er aan herinner,
dat ik de rekening reeds na de tweede
maal zond.
Ze zal wel in mijn schrijftafel bij
andere van die papielren liggen1, was
het achtelooze antwoord van Harneck.
Den schrijnwerker steeg den gloed der
verontwaardiging in jiet gezicht. De gan-
sche inrichting van het vertrek, de zwa
re tapijten, de wapens en de luxe-artike
len van allerlei aard bewezen hem, dat
de bewoner zich de aangenaamheden des
levens niet ontzegde. Toch bedwong hij
zich om 'nogmaals op smeekenden toon'
te antwoorden
U heeft mij toch beloofd te beta
len, luitenant, als u van verlof terug-
kwaamt.
Zeker. Waarom hebt gl] u toen niet
aangemeld? vroeg de luitenant snel.
Voor eenig antwoord toonde del
schrijnwerker nogmaals de verbonden'
rechterhand.
betering van den toestand der zeelieden,
besluit
„Zich solidair te verklaren met den
strijd der 'zeelieden' en daar >va;ar het
«noodig blijkt hen bij; te staan in de
-mate harer krachten."
Wat het zal worden'? Misschien'vindt
de lezer het onder „Laatste Berichten".
GEMENGD.
Koning George van Engeland is tot
generaal-veldmaarschalk van 't Duitsche
leger bevorderd. Tot nu toe was de Ko
ning generaal, maar was en is ook thans
nog eere-kolonel van twee regimenten.
De „Zeil" verneemt uit hofkringen,
dat aartshertog Frans Jozef van Oosten
rijk verloofd is met prinses Zitta van
Parma. de kleindochter van de laatste
hertogin van Parma, die in Italië heeft
geregeerd en in 1859 verdreven werd.
De broeder van de prinses is reeds
met een Oostenrijksche aartshertogin ge
huwd. De familie heeft zich, sinds zij
Italië heeft moeten verlaten, niet ver van
Weenen in Schwarzau gevestigd. Aarts
hertog Karei heeft de meeste rechten op
den troon na aartshertog Frans Ferdi
nand, omdat de zoon van laatstgenoemde
als zijnde geboren uit een morganatisch
huwelijk, geen erfrechten heeft.
Monis, de Fransche minister-presi
dent, maakt het zóó wel, dat er Zater
dagmiddag om vijf uur in de ziekenkamer
een ministerraad gehouden zou worden,
waarin de benoeming van den nieuwen
minister van oorlog zou ter sprake komen
Zooals men weet, zal dat hoogstwaar
schijnlijk generaal Goiran zijn. Vrijdag
avond is de generaal door president Fal-
lières ontvangen.
Het voorloopige vliegwetje van Win
ston Churchill is af. Het bestaat uit drie
artikelen. Art. 1 verbiedt te vliegen op
een wijze% die gevaarlijk kan geacht wor
den voor het publiek, en handelt over
het instellen van de straffen, die daarop
staanart. 2 machtigt den minister het
vliegen boven zekere terreinen te ver
bieden, wanneer hem zulks noodzakelijk
voorkomt; art. 3 dreigt met gevangenis
straf van ten hoogste 3 jaar of een boe
te van ten hoogste f6000 of tot beide.
Runciman, de Engelsche minister
van onderwijs, heeft een wetsontwerp in
gediend, waarbij het zoogenaamde halve-
tijdsstelsel (dat schoolkinderen toelaat de
school gedeeltelijk te verzuimen om voor
de ouders geld te verdienen) wordt afge
schaft. Verder schenkt het de schoolover-
heid de bevoegdheid om kinderen die
niet meer geregeld school gaan te ver
plichten tot hun 16e jaar herhalingson-
derwijs te volgen, en om, waar deze
dwang niet wordt toegepast 14 jaar vast
te stellen als den normalen leeftijd, waar
op de schooltijd eindigt.
Zaterdag hebben een paar duizend
bakkersgezellen te Berlijn eenparig be
sloten het werk neer te leggen bij alle
patroons, die hun eischen niet ingewil
ligd hebben. In de vergadering werd
medegedeeld, dat 1122 kleine bazen en
ettelijke broodfabrieken, die 700 gezel
len in dienst hebben, de eischen al inge
willigd hebben.
Harneck overlegde. Wat zou hij doen
Betaalde hij den schrijnwerker zijn vor
dering, dan bleef er niet genoeg over
voor den vriend. Voor dezen echter be
trof het een eereschuld, die gekweten
moest worden'. ;t Schieen anders voor
Holtzner ook nog al noodig te zijn'.
Hij was een brave, vlijtige man m'et een
talrijke familie. Wat zou echter Greifen
van hem denken? Hij had het dezen'
half beloofd. Neen, de schrijnwerker
moest maar zien, hoe hij zich uit d,e
verlegenheid redde.
Daarom sprak hij kortaf:
Het gaat niet, baas. Ik heb zelf niet
genoeg over.
Hij liep snel naar de tafel en wierp
een courant over de brieventasch en de
daarnaast liggende banknooten.
On\villékeurig had de blik van den
schrijnwerker de handeling van Har
neck gevolgd. De toon over de weigering
van betaling kreeg nu door de minach
tende manier, waarop de jonge officier
hem behandelde, de bovenhand.
Waaro-m doet u een bestelling bij
mij, luitenant, als u geen geld daarvoor
hebt! riep hij boos. Ik moet werken voor
't dagelijksch brood van mijn gezin en doe
dat gaarne. Iedere arbeid is zijln looini
waard. Maar waar moet ik van leven, als
mij het loon onthouden wordt? Ik heb
recht de betaling, luitenant, en....
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot Ieeraar
aan de R. H. B. te Sappemeer, mr. F.
J. Tjabbes, te Veendam.
is benoemd tot leeraar aan de R. H. Bi,
school te Koevorden, J. de Koning, te
Amsterdam
is de Oostindische ambtenaar met ver
lof J. B. Wouda, laatstelijk onderwijzer
le klasse bij het Europeesch lager onder
wijs in Ned.-Indië, op zijn verzoek, eer
vol uit 's lands dienst ontslagen
zijn benoemd tot officier-machinist 2e
kl. bij den marine-stoomvaartdienst, de
hoofdmachinisten H. Schneider, A. C.
van der Haagen, E. Maas en J. Zeilstra*
Landstormwet.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
ontwerp-Landstormwet.
Volgens het ontwerp zullen, in het al
gemeen, tot den landstorm behooren
a. ieder, die van den dienst bij de mi
litie is vrijgesteld, hetzij wegens broe-
derdienst, hetzij wegens aanwezigheid
van in hetzelfde jaar geboren broeders of
halfbroeders, dan wel wegens kostwin
nerschap
b., ieder, die na volbrachten dienst bij
de militie of bij de landweer uit den
dienst is ontslagen;
c. ieder, niet vallende onder a, dio
gediend heeft bij de zeemacht (het korps
mariniers en de marinereserve hieronder
begrepen), bij het leger hier te lande (het
reserve-personeel bij de landmacht hier
onder begrepen), bij de gouvernements
marine in Ned.-Indic of bij de koloniale
troepen, en bij liet verlaten van den dienst
gevestigd is binnen het Rijk of in Bel
gië, of zich bij of na het verlaten van
den dienst daar vestigt
d. ieder die tot een vrijwillige verbin
tenis bij den landstorm is toegelaten.
De landstorm kan uitsluitend in geval
van oorlog, oorlogsgevaar of andere bui
tengewone omstandigheden tot werkelij-
ken dienst worden opgeroepen.
Morgen vermelden wij het wetsont
werp in onze rubriek Staten-GeneraaL
Ziekteverzekering.
Het Dag. Bestuur van het Chr. Nat.
Vakverbond in Nederland heeft aan de
Tweede Kamer verzocht, enkele wijzi
gingen te willen aanbrengen in het ont
werp arbeiders-zickteverpleging, en wel
zoo:
a. dat alsnog alle loonarbeiders, on
geacht hun inkomen, en ook al zijn ze
niet in dienst eencr onderneming, bin
nen de organisatie der raden van arbeid
vallen, en dat voor die allen de verzeke
ring wordt opengesteld
b. dat behalve de categorieën, die de
minister in artikel 19 Ziektewet wil uit
zonderen, ook de arbeiders die gemoeds
bezwaren tegen de verzekering hebben,
op hun verzoek door het bestuur van
den raad van arbeid van de verzekering
kunnen worden vrijgesteld;
c. dat het ziekengeld bedraagt min
stens 70 pet. van het gemiddelde der
Wijs dien kerel toch dc deur, zeide
op koelen toon Greifen, die op de drem
pel der slaapkamer verscheen. Maak korte
metten, Harneck.
Ik ga al van zelf, mijnheer, ant
woordde de schrijnwerker ernstig. Dwin
gen kan ik den luitenant niet mij wat van
het geld daar op tafel te geven. God
vergeve hem het onrecht, dat hij mij
en de mijnen aandoet.
Met gebogen hoofd verliet baas Holtz
ner de kamer. Reeds wilde Herman hem
terugroepen om ten minste een deel van
'zijn schuld te betalen, toen de spottende
stem van zijn vriend hem terughield.
Een waar tooneelcffect, sprak deze,
weder in den hoek der sofa plaats ne
mend. De man rekende blijkbaar op je
goed hart. 't Is maar goed, dat ge voet
bij stuk hebt gehouden. Die schrijn
werker zal zich wel weten te redden,
wees maar niet bezorgd. Klagen en
lamenteeren kunnen die lui uitmuntend...
Kom, laten wij onze kleine aangelegen
heid ordenen, Harneck Duizendmaal
dank, ging hij voort, toen Herman hem
d,e gevraagde som overreikte. Ge krijgt
ze natuurlijk spoedig terug. Wilt ge een
schuldbekentenis... Neen? Dat behoeft
ook eigenlijk niet tusschen ons.
(Wordt vervolgd)*
