20
Zeshonderd Gulden.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang*
No. 493.
Ste Êeicbche Soma/nt
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
Mei
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Onze GRATIS Ongevallen
verzekering.
Uitkeering van f 600.-.
Hedenmorgen is door ons aan Mej.
de Wed. W. L. v. D. VELDE, geb. C.
Looyestijn te Wassenaar, wier
echtgenoot het ongeluk had verleden
week van een hoogte van circa 2 Meter
op een bint te vallen, met het noodlottig
gevolg, dat hij den volgenden morgen
overleed,
eerie uitkeering gedaan van
DE DIRECTIE.
Leiden, 20 Mei 1911.
RERUM NOVARUM,
Morgen zal te Leiden en in vele ande
re plaatsen van ons bisdom wederom
het encycliekfeest worden gevierd, het
jaarlijksche Meifeest van de Roomsche
arbeiders, die stridden onder Katholieke
vaan voor de verbetering hunner positie.
Twintig jaren is het thans geleden, dat
Paus Leo XIII zijn Rerum Novarum uit
vaardigde, dien heerlijken zendbrief, die
liem door het dankbare Katholieke volk
den eeretitel van Paus der Werklieden
schonk.
Paus jde.r Werklieden. Ja, terecht mo
ge dit een eeretitel genoemd worden voor
den nu helaas ontslapen Opperherder van
Christus' Kerk in onzen tijd van onte
vredenheid, socialisme en anarchie. Ligt
in dien naam niet de erkenning opgeslo
ten van het,vele, dat Leo XIII voor de
arbeiders deed en waarvan de encycliek
Rerum Novaruin een "der uitingen is?
Leo XIII heeft in zijn encycliek zoo
'duidelijk aangetoond de sociale nooden
van onzen tijd, wie tot oplossing dezer
belangrijke vragen zijn geroepen en hoe
■de medewerking met hen moet worden
ingericht. Hij heeft ieder onverwijld opge
roepen om de hand aan 't werk te slaan,
'opdat het herstel van het kwaad, dat
reeds ontzaglijke verhoudingen heeft aan
genomen, niet door verzuim nog meer
bemoeilijkt worde.
Leo XIII schonk ons in de Rerum No
varum voor onze Katholieke Sociale Ac
tie een grondwet, die vastheid gaf aan
'ons streven op sociaal terrein en die ook
nu nog de hoeksteen is voor al onzen
socialen arbeid.
Leo XIII heeft met verzienden blik
een aantal regels gesteld volgens-welke
'de sociale quaestie zijn oplossing zal vin-
kien.
Twintig jaren zün hepnorporaan
zijne" vermaningen werden gehoord.
[Twintig volle jaren.
En vraagt men zich heden af, hoe
aan Leo's roepstem gehoor is gegeven,
'dan kan men een gevoel van weemoed
niet onderdrukken.
Wel is overal 's Pausen woord verno
men, wel hebben velen er naar geluis
terd, maar slechts weinigen hebben het
jonthouden en een nog kleiner aantal heeft
het in beoefening gebracht.
Leo XIII wees op de wondeplekken
.van onze Maatschappij en gaf de ge
neesmiddelen aan, die met groote zeker
heid het herstel zouden brengen. Hoe
,vele lieden zijn er, die ook nog in onze
Idagen aan de kracht van deze geneesmid
delen twijfelen.
Men heeft ze onder alle standen.
Onder de overheden, die te dikwijls uit
'toog verliezen, dat hun ondergeschikten
evenals zij menschen zijn, wier eindbe
stemming dezelfde is als de hunne.
Onder de regeerders, die dikwerf hun
roeping op sociaal gebied vergeten en
.'daardoor een onrecht bestendigen, dat
Leo XIII in zijn encycliek zoo sterk
wraakte.
Onder de werklieden, bij wie afgunst
'ên egoïsme veeltijds hoogtijvieren en die
•uit gemakzucht of om andere redenen
fuit de Katholieke vakbeweging verwüderd
blijven of erger nog van socialistische
;en neutrale vereenigingen lid zijn.
Dit alles stemt tot weemoedigheid op
dezen herdenkingsdag, welke de schoon
ste jubeldag in onze Katholieke arbei
dersbeweging moest zijn.
Toch mogen morgen deze gevoelens
niet overstemmen. Want naast veel ver
keerds, wat wij gaarne veranderd zouden
?ien, staat veel goeds, wat uitsluitend
door Leo's encycliek tot stand is geko
men. Dit goeds stemt ons tot dankbaar
heid; het geeft ons hoop en moed voor
de toekomst.
Die hoop vooral baseeren wij op den
godsdienst. Want alleen de godsdienst
is in staat, volgens het woord van den
Paus, afdoende inwendige verbeteringen
aan te brengen; boven alles komt het
aan op de herleving der Christelijke ge
zindheid en zeden, zonder welke alle
maatregelen, hoe wijs en veelbelovend
ook, niets vermogen voor het ware heil.
der menschen.
De Katholieke Volksbonders hebben
dit woord begrepen. Zij geven hun Mei
feesten hoogere wijding door eerst den
God van liefde en vrede in hun harten
te ontvangen.
En zij zullen hun hoogste ideaal be
reiken, als zij in den geest naar Chris
tus' Stedehouder kunnen gaan en daar
met Schaepman kunnen zeggen:
Vader, de vrijheid is verzekerd,
het recht is gehandhaafd,
de vrede is gekomen,
de liefde triomfeert.
Moge het telken jare enthousiast ge
vierde Encycliekfeest de verwezenlijking
van dit ideaal nader brengen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De laatste berichten uit i
Mexico
beginnen vrij gunstig te luiden. We zeg
gen vrij gunstig, omdiit ze slechts betrek
king hebben op de vrede tussch.en regee
ring en 'opstandelingen onder Madero,
die niet door alle rebellen als aanvoerder
erkend wordt. Deze b'ericlröe'n melden
dan dat 'President Diaz en vice-presidien't
Corral voor het einde der maand zullen
aftreden.
De minister Van buiten laridsche za
ken, Francisco 'de 'la Barra, wordt dan
waarnemend president. 'Het kabinfet
treedt af, en de portefeuilles zullen won
den vergeven in gemeenschappelijk pverv-
leg van den insurgientenleider Tvtademoi
inet minister de la Barra.
De correspondent van de „Daily Mail"
verneemt nog'dat'bepaald is, dat alle mi
nisters zullen aanblijven, 'behalve diie
van binnenlandsche zaken, justitie en oor
log. De 'portefeuille Van binnenlandsche
zaken is 'bestemd voor Vasquez Gomez,
den candidaat der Madero-partij voor het
vice-presidentschap bij de jongste verkie
zingen. Manuel Vasquiez Tagle krijgt ju
stitie hij'moet een knap rechtsgleleerde
zijn en 'daarbij een warm' aanhanger van
Madero. De generaal-mojoor Jose Gon
zalez Salas, 'die vrienden heeft zoow'eil
dlZ rCgccnngsmannen als ondér
de opstand el inigien 'en die door zijn hu
welijk vermaagschapt 'is aan Madero,
schijnt bestemd 'om 'minister van oorlog
te worden.
Het was 'trouwens voor die regeering
meer dan tijd om .een wapenstilstand,
toe te 'staan. De laatste dagen haddien 'de
opstandelingen lal Van successen behaald.
Madero heeft 'nu 'door de „Associa
ted Press" 'laten 'bekend maken dat hij
de totstandkoming Van den vrede een
voldongen feit acht en dat hij het aanf-
bod heeft aangenomen om zelf naar
Mexico (stad) te vertrekken om als raad
gever van 'den Voorloopigen president
de la 'Barra, op te treden.
Men krijgt rdan dus een tweehoofdig
bewind, dat 'zal duren tot die definitieve
verkiezing van een president zal hebben
plaats gevonden. Waarschijnlijk zal dat
binnen c.en maand wezen.
De Kabinetsraad, waarin m.eegede'eld
werd dat 'president Diaz over ee'nige|n
tijd zou aftreden, was zeer ontroerend.
Diaz zelf 'was afwiezig; hij was ziek, en
moest het 'bed houden.
Naar sommige bladen verzekeren*
dqnkt Diaz er niet aan het land te veir-
laten. Hij koestert geen vrees voor per
soonlijke wraaknemingen Van den kant
zijner tegenstanders.
Mag men aldus hoopten, dat er eehig
.uitzicht op 'verbetering van den alge'-
meeneu toestand zal plaats vindefri, men
begint .nu ook te vreezeln voor
hongersnood.
Die .„World" tenminste ziet del toe
komst op dat punt duister in. Het z'egft
dat de 'heefstoogst zoo zwaar geleden
lie,eft, dat ïiongie.rsnp.od met gejke^liejd
voor de 'deur staat. Bovendien zal het
land tenminste een jaar lang onrustig
blijven. Zelfs de gecombineerde strijd
machten van Madero en de regeering zijn
niet bij 'machte, de geheele Republiek tot
kalmte te 'brengen. Vele van Diaz' te
genstanders zijn bij lange na gee'n voor
stan diers van Madero en zullen z'e;er
zeker geen genoegen nemen met d'e vre
desvoorwaarden, .waarover Madero zoo
voldaan Js.
De regeering zal derhalve haar eigen
kosten, jTetgeen Vanzelf spreekt, ook 'die
van ide 'opstandelingen betalen.
Dezle (bedragen Voor de opstandelingen
alleen (2 'millioen.
De grondwet
yoor .EIzas-Latharingen 'diie ónlan'gs in
de icommissiie ad hoc van den Rijksdag
verworpen iwerd, is toch nogmaals 'be
handeld.
Zooals enen wjeet hadden nadien' ern
stige (beraadslagingen plaats, die, zoo
wist de '„Köln. Volkszeit." reeds te ver-
meldien, wel zouden- leiden tot aanne
ming (door de com missile.
Gister Vergaderde de commissie nog
maals ten "einTO over de kieswetten en'
het grondwetsontwerp 'tot een beslissing
te kom/en. De bespreking van het stem
recht .liep Vlug van stapel. Geen der com
missieleden sprak 'nog verder over liet
meervoudig stemrecht 'en ook de regee
ring hield 'zich stil. Heriuit besluit men
in .parlementaire kringen, dat de so
ciaal-democraten ook voor"het kiesrecht-
ontwerp zulten 'stemmen en waarschijn
lijk ook Voor alle andere ontwerpen'.
Op .dit 'oogenblik heeft men nog gceui
positief ieindresultaat. Ook paragraaf 14
van het ki.esrechtontwerp werd na af
loop van de eerste lezing aangenomen.
Men debatteerde 'nog over de vraag, of
er een 'nieuwe lezing zou gehouden wor
den oviej-"het grondwetsontwerp, dat bij
een vorige vergadering der commissie
geval tien was.
Besloten werd, dat de commissie een
5e lezing zal ondernemen, waarmlee
oogenblikklelijk begonnen werd. Het
grondwetsontwerp werd na de verande
ringen, di<e gisteren door de regeering en
de partijlieden gemaakt zijn, aangenomen.
De tallenparagraaf is zoo rekbaar ge
maakt, dat feitelijk de stadhouder van
Elzas-Lotharing.en daarin t»e beslissen
hoeft.
Vóór het ontwerp werden uitgebracht
19 stemmien van de rijkspartij, centrum,
de nationaal-libleralen, de vrijzinnige
volkspartij en /dfö sociaal-democraten-
Vooral aan het ae.ntrum moet in dezjel
ve»el te /danken wezen.
Men gelooft in parlementaire krinlgen,
dat de 'samenwerking, die de partijen'
in de commissie hebben getoond, ook in
de voltallige vergadering zal blijken.
De tal,enkwestie wordt volgens een voor-
ste'-PÊteS Lil ast asiëtroiira*
kiesrecht heeft 'men laten vallen. Men
ne'emt in welingelichte kringen aan, dat
de rijkskanselier de wet op deze kwes
tie niiet zal laten vallen, vooral oimdat
de gieheele "Rijksdag, behoudens de con
servatieven, de antisemieten en de Po
len, luet (met deze oplossing eens is. Ook
de landsregeerïng hecht, in het belang
van het 'tot stand komen van de wet, mu
geien bijzondere waarde meer aan het
meiexvoudige kiesrecht.
Het voorstel-Dirksen, Kvaarop de cor
respondent doelt, 'noemt Duitsch als of-
ficieele taal en onderwijstaal. Waar de
Fransch-sprek|ende bevolking de over
haul d hete,ft, kan volgens de w|et vani 31
Maart 1872, Fransch in het officiieele ver
ifier worden toegelaten en de stadhou-
kan ook volgens d(e wet van 12 Februari
1873 Fransch als voertuig voor het on
derwijs toielaten.
GEMENGD.
Naar aan de „Kölnische Volksztg."
uit Rome wordt gemeld, heeft Z. H.
Paus Pius X tot leider van het gezant
schap, dat <je gelukwenschen van den
H. Vader bij de kroning van Koning
George V zal overbrengen, benoemd den
vroegeren nuntius te Weenen, Mgr. Gra-
nito di Belinonte, die reeds met den on
langs overleden voormaligen nuntius te
Munchen, Sambucetti, als Pauselijk ge
zant gezonden werd naar het jubilé van
Koningin Victoria en later naar de be
grafenis der Koningin. Met hem zullen
deel uitmaken van het buitengewone ge
zantschap Mgr. Parcelli, onder-staats
secretaris voor buitengewone kerkelijke
aangelegenheden, en graaf Medolago
Albanj.
Reuter verneemt, dat de Duitsche
Keizer den Prins van Wales heeft uitge-
noodigd een bezoek te Potsdam te ko
men brengen. Er zijn nog geen bijzon
derheden geregeld.
De „Vossische Zeitung" verneemt
uit Belgrado, dat generaal Leonid Solo-
rowits, die wegens medeplichtigheid aan
den moord op Alexander en Draga op
pensioen was gesteld, weer in actieven
dienst is gesteld en na terugkeer van
den Koning uit Parijs tot generaal-adju-
dant van den Koning benoemd zal worden.
De Porte heeft haar zaakgelastigde
te Athene opgedragen een onderzoek in
te stellen naar de authenticiteit van den
tekst, dien sommige Grieksche provin
ciale bladen weergeven van telegrammen,
die de Koning van Griekenland gewis
seld zou hebben met den burgemeester
van Kandia, en zoo noodig opheldering
aan de Grieksche regeering te vragen.
De justitie-commissie van de Rus
sische Doema heeft een wetsontwerp
aangenomen, dat de op staking gestelde
straffen afschaft.
Te Breslau hebben de bakkersge
zellen besloten staking af te kondigen,
om afschaffing van kost- en logiesdwang
te verkrijgen.
Hooggeplaatste ambtenaren te Li
verpool verzekeren, betrouwbare berich
ten over de voorgenomen internationale
zeeliedenstaking niet te kunnen geven.
De algemeene opinie is, dat er geen
staking zal komen en dat er geen voor
bereidselen voor een staking worden
gemaakt.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan A. v. d. Stem
pel eervol ontslag verleend als leeraar
aan de rijks Hoogere Burgerschool te
Hoonn
is aan dr. J. C. Schouten eervol ont
slag verleend als leeraar aan de rijks-
H. B. S. te Gouda
zijn benoemd tot burgeinee'ster van
Berlicum C. J. M. Godschalx; tot burge
meester van Genderen, D. F. Bruins, se
cretaris dier gemeentetot burgemees
ter van Drongelen C. A. J. Oerltemans,
tot burgemeester van Lekkerkerk Jhr. L.
fde Geer van Jutphaas, secretaris der ge
meente tot burgemeester van Wognum
R. Commandeur Azn., secretaris dier ge
meente; tot burgemeester van E.ijsden
R; J. M. M. A. graaf de Geloes tot
burgemeester van Borgharen J. M. H.
Limpens, tot burgemeester van Itteren
L. F. Smeets
is benoemd tot regeeringsafgevaardig-
de bij het te Soerabaja te houden Ve
zel oomgres Dr. G. van Iterson Jr., hoog
leeraar aan de Technische Hoogeschool
te Delft:
is benoemd tot buitengewoon lid van
den Raad van Bestuur der kolonie Su
riname C. A. J. Struijcken de Roijsan-
cour, waarn. administrateur van finan
ciën aldaar;
is aan (den adjunctTadministrateur bij
de artillerie-inrichtingen E. S. J. Vis
een eervol ontslag uit zijn vermelde be
trekking verleend;
is benoemd tot officier in de orde van
Oranje-Nassau de heer N. Schieltelnia,
Inkomstenbelasting.
Naar „Het Centrum" verneemt, zal het
ontwerp op de voorgenomen algemeene
inkomstenbelasting eerlang, in elk .geval
vóór de opening der nieuwe zitting, in
September, worden ingediend.
Tweede Kamerverkiezingen Roermond
Met zeer groote waarschijnlijkheid
wordt verwacht, dat de heer Bolsius zich
tot aan de periodieke verkiezingen zal
blijven beschikbaar stellen.
Katholieke Kamerclub.
In de Donderdagavond gehouden ver
gadering van de Katholieke Kamerclub is
tot secretaris gekozen de heer A. .C A.
van Vuuren.
Het bestuur bestaat thans uit de hee-
ren mgr. Nolens, voorzitter; v. Vlijmen,
ondervoorzitter, en v. Vuuren, secretaris.
Verbetering positie officieren.
Wij hebben gemeld, dat aan het depar
tement van oorlog het ontwerp tot verbe
tering van de positie der officieren is
gereed gekomen. De N. Ct. voegt hier
aan toe, dat er naast en in verband daar
mede zijn ontworpen een herziening van
de legerorganisatie, voornamelijk betrek
king hebbend op de samenstelling van
infanterie en artillerie, alsmede regelen
betreffende het overgaan van officieren
van leger naar landweer.
Pest op Java.
Bij het departement van koloniën is
ontvangen het volgende telegram van den
gouverneur-generaal van Ned.-Indië, dd.
19 Mei, betreffende de pestgevallen op
Java:
Afdeeling Malang: één koortsgeval op
16 dezer en twee op eergisteren (17 de
zer) bleken pest te zijn.
Gisteren (18 dezer) 26 gevallen, waar
onder één longenpest, en 11 dooden.
Van de lijders van vorige 'dagen over
reden er nog "10.
Soerabaja: 4 gevallen, 1 doode.
Kediri: 1 geval, 1 doode.
Madioen 1 sterk verdacht geval.
Motie over den 9-uren arbeidsdag
In een vergadering der R. K. Kies-
vereeniging in district III te Amsterdam,
is, zoo meldt „De Tijd", de volgende,
door meer dan 20 leden ingediende mo
tie, met 35 tegen 7 stemmen aangeno
men.
„De R. K. Kiesvereeniging, district III
te Amsterdam, in vergadering bijeen:
„overwegende, dat een Katholiek, ook
als raadslid, meer op de geestelijke en
godsdienstige, dan op de stoffelijke
eischen in deze dient acht te geven, be
treurt de houding der katholieke raads
leden, van wien zij verwacht had, dat
zij om stoffelijke, en nog meer om ze
delijke en godsdienstige redenen met het
voorstel van B. en W. waren meegegaan,
„betreurt, dat de katholieke raadsle
den, tegen hun beginsel in, die zedelijke
en godsdienstige beweegredenen zelfs
niet genoemd hebben.
De motie zal worden verdedigd door
een deputatie van vijf voorstellers in een
vergadering van het Centraal Bestuur,
waarbij de katholieke raadsleden zullen
uitgenooaigd worden.
V reemdelingen verkeer.
De Nationale Bond voor Vreemdelin
genverkeer in Nederland zal Zondag te
Utrecht een vergadering houden van de
secretarissen der aangesloten vereenigin
gen.
De beschrijvingsbrief vermeldt o.m. het
voorstel, dat de bond zich zal wenden tot
de verschillende spoorwegmaatschappijen
om, in navolging van België, b.v. 7 en
14-daagsche abonnementen in te voeren,
geldig op alle lijnen.
Mede bevat de beschrijvingsbrief een
punt, om te bespreken het voorstel, door
de Nederl. Kamer van Koophandel te
Parijs, gebracht op de agenda van de a.s.
jaarvergadering der Maatschappij van Nij
verheid, nml. om te onderzoeken door
welke maatregelen, zoo van particuliere
als van de overheid, het vreemdelingen
verkeer kan worden bevorderd.
KORTE KRONIEK.
Te Rotterdam is, zestig jaar oud,
overleden de lieer M. de Jonge Jzn., oud
wethouder vaai Goes, en lid van Ged.
Staten van Zeeland.
Ter gelegenheid van het bezoek van
dne president der Fransche republiek
zullen te Amsterdam de volgende sche
pen onzer marine vertoeven, de pantser-
schepen Jacob van Heemskerk, Evertsen'
en Kortenaer, het pantserdekschip Gel
derland, de twee torpedobooten Wolf
en Fret en zes kleinere torpedobooienk
benevens de onderzeeboot no. 1.
De Fransche oorlogsbodems die hier
komen, tellen te zamen 1550 koppen*
de Nederlandsclie ongeveer 1000, zoodat
er ruim 2500 Jantjes te Amsterdam sa
menkomen.
Volgens het zooeven verschenen'
jaarboekje van den Bond van Nederland
sclie onderwijzers is het aantal leden vu.T
van 7083 op 1 Januari 1910 gedaald
op 1 Jan. 1911.
Door de gezamenlijke vak vereeni
gingen, onderafdeelingcn van de R. K.
WerkliedenVereen. St. Joseph, door Pa
trimonium en den Christ. Nation. Werk
mansbond, afdeeling Bussum wordt 'n!
adres met toelichting an den. raad der
gemeente Bussum verzonden, waarin o.a.
wordt verzocht in de bcstekvoorwaardenj
van de gemeentewerken voor te schrij
ven: le. een minimumloon voor een tim
nierman 25 cent, voor een metselaar 27
cent, voor een schilder 24 cent, voor een!
smid 24 cent, voor een opperman 22 ct,
voor een grondwerker 22 cent per uur;
2e. een 'maximalen arbeidstijd van 10 uur
per etmaal3e. de volledige toepassing
van alle bepalingen uit liet wettelijk Ar
beidscontract.