4 2e Jaargang No. 479. e £aidóche Sou/to/nt Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. lnterc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Donderdag Mei 1911. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertenti8ngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen handels-advertentiên) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. Het moderne tooneel. i iWe hadden inliet gedacht zoo spoedig 'gelijk te gullen krijgen in zake ons waar schuwen tegen' de optimistische ver- twachtingeni, welke dr. Gerard Brom bleek te koesteren ten opzichte van den iRooinschen invloed op het tooneel. Ziehier toch wat gisteravond het H a ni jd e 1 s b 1 a d schreef Wij lazen L e R u b i con: van! Edoui- ard Bourdet, het stuk waarvan „Het Tooneel" onder directie van' Willem Royaards, tegen Donderdag de eerste voorstelling aankondigt. .Dit stuk is dermate scabreus, dat wij ons verplicht achten onze lezers, die natuurlijk een dergelijk stuk bij Rooyaards niet zul len verwachten, te waarschuwen. Wij voegen er bij dat het niet mogelijik is door de vertaling dit scabreuze weg te 'nemen'. Zelf9 't H.bld. stond dus verbaasd lover de keuze aan dat stuk door Rooy- laards. En 't waarschuwt, wat een- orgaan van die richting ook niet al te gauw pleegt te doen. Zoo 'n stuk gaat-nu opgevoerd wor den door het gezelschap, dat, Vondel' ter eere, zooveel Roomschen steun ge>- Inootdoor het gezelschap, dat, dank tzij „Adam" ,en „Lucifer", ervoer ook met reine stukken geld te kunnen ma ken door het gezelschap, van welks lei der werd verwacht, dat hij door zijn' voorbeeld het tooneel op een' Koogeir zedelijk peil zou brengen. Neen, laten wij den Rubicon, welke ons van het moderne tooneel scheidt; maar niet overtrekken BUITENLAND, ALGEMEEN OVERZICHT. Te oordeelen naar de jongste berich ten over den opstand in Mexico loopt de boel verkeerd voor de regete- ring. Men houde echter wel in het oog dat die berichten niet voldoende gecon troleerd zijn en derhalve nogal verwar rend. De algemeene in'druk is echter dat het er voor de regeering zeer ongunstig uit ziet. Men weet, dat de wapenstilstand slechts voor een betrekkelijk klein ge deelte des lands geldt; en ook daar dreigt hij spoedig te zullen worden op- gelieven. De opstandelingen en daar- mee'zullen wel de volgelingen van Made- no worden bedoeld hebbeni der re geering doen weten', dat zij, mocht mor- Rondom een wonderbare ge beurtenis uit liet jaar 1670. Uit de bijdragen van Haarlem, bijeen verzameld door J. G. TESSER, O. F. M. Het zal jn de eerste dagen van April geweest zijn van het jaar 1670, dat, toen de avond reeds gevallen was, een jonge man driftig klopte op de deur van een huis op de Haarlemmerstraat gelegen, tegenover het huis waar de „ghecroonde Olifant" uithing of in den gevelmuur gemetseld was. Er was dringende haast bij de boodschap, die de jonkman te brengen had, dat bewees het driftig klop pen opnieuw, toen er niet spoedig genoeg .werd opengedaan en iet stampen en zenuwachtig heen en weer trippelen van den boodschapper over het kleine bordes, ,wat zich enkele treden hoog voor het buis bevond. De enkele katholieke Leide- uaars, die op dat oogenblik nog voorbij kwamen, bleven bij 't bemerken van de gejaagdheid des jonkmans een oogenblik staan, nieuwsgierig wie er van de Fran- ciskanenpatersgemeente zoo e Tig ziek .was of wel sterven ging, dat er op dit Satc uur nog zoo dringend geestelijke hulp gevraagd werd. Want het was aan de pastorie van de Franciskanen-paters dat de jonkman klopte; dat wist ieder iLeidenaar wek De tijden waren gelukkig voorbij, dat de priesters, de geordende geestelijken in 'tbijzonder, hun intrek ïnoesten nemen bij gegoede katholieke burgers, nu eens hier, dan daai, telkens ge:n (Donderdag) de vrede niet zijn tot stand gekomen, den' strijd tegen de re geering zullen hervatten'. Dat de buitenlanders in Mexico die bedreiging au sérieux nemen blijkt wel uit het feit, dat de Amerikanenl bij hon|- derdön "het land veria tent Is er heclen geen vrede, dan' zullen' de opstandelinr gen alle Mexicaansche plaatsen' aan de Amerikaansche grens aanvallen. Dit, na tuurlijk, om zoo mogelijk de Mexicaan sche regeering in conflict te brengen met het gouvernement te Washington^ Den laatsten' April deden de opstan delingen' een aanval op een trein bij Cuernavaca, in! Morelos. Vier reizigers werden 'daarbij gedood, o. w. de Rus sische dokter Olszen Seffers en' een' Ja panner. Seffers, die vroeger Portugeesch consul was in Mexico (stad) was elen' groot landeigenaar. Ook in den Staat Sonora is gevoch ten. 'Naar uit Nogales (Arizona Ver. St.) gemeld wordt, hebben insurgenten een afdeeling regeerinigstroepen; in de pan gehakt 'bij Magdalena. Eu ten overvloede komt uit New York de 'tijding, dat de opstandelingen de steden Duran'gp, Topolobampo, Mazt- lan en' San' Antonio hebben ingenb- men. Er is meer dan een' plaats in' Mexiao die San Antonio heet; maar vermoedelijk is hier het San Antonio in den Staat Sonora bedoeld. Durango ligt in' den Staat van dienzelfden naam, en is een stad Van beteekenis. Mazatlan' ligt in den Staat Sinaleo. De voor de regeering te Mexico (stad) zoo noodlottige 'be teekenis van deze voordeel en, door de insurgenten 'behaald, zit hem vooral hier in, dat de opstand in zoovele en daarbij zoover bit elkaar gelegen plaatsenf woedt. De laatste berichten luiden nog treu riger. 'Naar de „Times" verneemt' heerscht 'er algemeene anarchie en' wor den er geweldenarijen' en bandieten-stre ken op vreemdelingen' gepleegd, behal ve 'in Maderos, waar de wapenstilstand gehandhaafd wordt. De opstandige be weging zou zich, naar verluidt, naar de stad Mexico overplaatsen, waar de plaat selijke juncta het aftreden in den herfst van Porfirio ,Diaz als de hoofdvoorwaar de voor het herstel van den vrede zoiu eischen. Ook moet president Taft weinig be vredigende berichten ontvangen hebben, weshalve het Amerikaansche ministerie hierover 'heeft beraadslaagd, zoodat in grijpen van dien kant nog niet tot de onmogelijkheden 'behoort. Een 'waakzaam oog houden de mogend heden in het zeil bij de troebelen in Kanton. Ter bescherming der Europeesche onj- derdanen zijn dan ook te S ha meers ges tac tion eerd de Britsche kononUeerloooten' „Wilmington" en'„CalIao" de Fransche veranderend uit vrees dat anders hun schuilplaats ontdekt en zij gevangen ge- nomeh en uit de stad gebannen zouden wordenin die dagen had Dirk van San ten vooral', wiens huis stond in de buurt van de Middelste Gracht, den Franciska- iien de meest gulle gastvrijheid be toond. Al ruim dertig jaren woonden nu de paters op de Haarlemmerstraat. Vrij gingen ze in en uit, ze hoefden zich niet meer tfc vermommen als marskramers of matroos of eerzaam ambachtsmanze droegen de gewone kleeding der defti ge burgers van die dagen, en alhoewel iedereen hen als geestelijken kende, deed niemand hun Jeed. Het goede geld der Katholieken had tot die verandering zeer veel bijgedragen. Zelfs hadden de paters nu al sedert enkele maanden het huis op den hoek van de Haarlemmer straat en Kuipersteeg gekocht en het ingericht, van binnen tenminste, tot een kostelijke kerk voor hun gemeente, die de grootste van de stad was, weldra zelfs 1400 communicanten tellen zou. De paapsche stoutigheden gingen al1 ver in die dagen. Want het was zoo heel' lang nog niet geleden dat de Katho lieken alleen ter sluiks hun godsdienst plichten konden waarnemen, in het mid den van den nacht of heel vroeg in den donkeren morgen stil sluipend langs de huizen en dan opeens verdwijnend,som migen in een poortje in de Vrouwesteeg anderen den hoek omgaande binnenko1- rnend op de Breestraat waar zij op de gezamelijke zolders van de huizen der dames van Santhorst en Grietjen Pie tersdochter en Aechgen Jons.dr, de wq- „Argus" en „Vigilante" de Duitsche ka nonneerboot „litis" en de Portitgeesche „Macau". Maandag gin'gen Britsche „blue jackets" op aiarmeerende geruchten aan' land en stelden een snelvuurkanon op. De Vice-koninlg zond Chineesche troepen,i maar alles bleef rustig ofschoon' in| dei stad het Vechten opnieuw begon!. Meer 'dan honderd gevangenen zijh! onthoofd. De vice-konimg beweert, de oproerige beweging geheel onderdrukt te 'nebben en noodigt de vreedzame be volking uit, zich weer aan den arbeid te 'begeven. i De Chineesche kanonneerbooten „Kwankung" en „Kwongku" bombar deerden Maandag de rebellen, die naar Fatshau oprukten ,en doodden er hon derd. Chineesche troepen vielen de over blijvende rebellen aan en doodden er nog honderd. De troepen verloren ze ventig man, waaronder de bevelhebber. De telegrafische verbinding met Wei- chow en .Shamshui is hersteld. Brieven uit Nanking maken melding van een komplot om de ambtenaren en de vreemdelingen te vermoorden. Ook Chineesche soldaten .waren in dit com plot betrokken. Een der samenzweer ders deelde het plan aan de autoriteiten mede. De leiders werden onthoofd. De revolutionairen hebben te Fatshan vier Yamens (gouvernementsgebouwen) verbrand. De „Daily Mail" verneemt uit Hong kong dat de opstand voor de stad Kan ton mislukt heet omdat hij te vroeg is uitgebroken, doch zich in het binnenland uitbreidt. Te Amoy zijn oproerige plakaten aan geplakt, waarin de bevolking opgehitst wordt en de Chineesche regeering be schuldigd China te willen verdeelen. Dui zenden Chineesche vluchtelingen stroo men Hongkong binnen. De opstandelin gen moeten voortrefeflijk georganiseerd en gewapend zijn. De opstand schijnt een geweldige beweging te zijn. Steeds komeii ook nog allerlei berich ten over kleine gevechten in Albanië, die wijzen op groote roerigheid der op standelingen. Te Saloniki Joopt het gerucht dat Toe- si door de opstandelingen zou zijn plat gebrand. Met groote verliezen hebben de Turk- sche troepen te Kastrati een aanval der Malissoren afgeslagen. De ministerraad heeft besloten over het verzoek om begenadiging der in Cet- tinje vertoevende Albaneezen het oor deel te vragen van den opperbevelhebber in Albanië. De Sultan gaat 27 Mei op reis naar Albanië en Macedonië. Intusschen hebben de Albaneezen zen oproeping gericht tot de „openbare mee ning" waarin zij zeggen gedurende vijf duwe van .Claes Jacobsz. van Weesp elkander dan .weer ontmoeten, en na bet wisselen van .een vertrouwelijken groet in stil gebed bleven wachten op den priester, die het H. Sacrieficie der Mis daar aanstonds voor hen beginnen zou. Dan werd door vrome zusters, klopjes geheeten, die 's avonds te voren hun kennissen en vrienden voor deze bijeen komst hadden uitgenoodigd, een een voudige groote kast geopend, die uit wendig het gewone voorkomen had van een groote linnenkast, maar die van bin nen alles bleek te bevatten wat voor het waardig vieren der H. Offerande noodig was; tot een schuiflade toe, die aanstonds voor altaar dienen zou. Daar zaten ze dan, de trouwgebleven katholie ken van Leiden, opgepakt als '.haring in een ton, 's winters bevriezend van kou de, 's zomers verbrandend van de hitte; helden van ,ons geloof, wier nagedach tenis dient geëerd te worden. En 't wa ren nog alleen maar de gegoeden, de rijken, die zoo hun godsdienstplichten konden voldoen; want alleen hun hui zen boden op de zolders een geschikte verzamelplaats en alleen hun vrienden en kennissen mochten genoodigd uit vrees dat anders de nachtelijke bijeenkomst be kend en verstoord zou worden. En zware boete zou er dan gevolgd zijn voor al de aanwezigen, gevangen neming misschien .en verbanning voor de huisbewoners en den stouten mispaap. Toch werd ,er gekerkt ondanks al die gevaren, in de bovengenoemde huizen niet alleen jnaar ook bij juffrouw Dubois M'l de Jdoutmarjri gn bij Baertje Qaesdr. eeuwen met Tur^ije meegevochten te hebben en steeds het geluk en ongeluk van het Qttomaansche rijk gedeeld. Nooit hebben zij aan zelfstandigheid of schei ding gedacht Doch de laatste jaren van tyrannie, waarin op hun rechtvaardige eischen slechts met kanonnen werd ge antwoord, heeft hen tot vertwijfeling ge bracht. Daarom, zoo zeggen zij, leggen wij voor de laatste maal de openbare meening en de jong-Turksche regeering onze eischen voor. Wij willen niet mis verstaan worden, doch verzekeren dat wij onze .eischen handhaven zullen tot de laatste onzer sterft! Wij willen: Je. Dat van Albanië een provincie zal gemaakt worden. 2e. Dat de Albaneesche scholen door de regee ring worden onderhouden. 3e. Dat on ze soldaten jn vredestijd binnen de gren zen van Albanië blijven. Met 't oog op de aanhoudende op standen in Albanië, den neteligen toe stand van het Turksche element in Eu ropa en de vreemde propaganda staan wij, om ons eigen nationale bestaan te waarborgen, op de inwilliging van onze rechtvaardige eischen en wenden wij ons tot de openbare meening der beschaafde wereld, in naam van het voor de vrij heid van .een ongelukkig volk onschul dig stroomende bloed, zonder onder scheid van geloof, van ale Mohamme- daansche en .Christelijke Albaneezen, met het verzoek rechtvaardigheid te laten heerschen. De oproep is in vier talen gesteld, en zal ook wel niets uitwerken! GEMENGD. De „Lokal Anzeiger" verneemt uit Belgrado, dat het bezoek van koning Pe ter te Parijs doorgaat en op 21 Mei is vastgesteld. De reis zal te Bazel wor den onderbroken. Een telegram uit Lissabon' aan! de „Daily News" meldt, dat thans defini tief 'is besloten de nieuwe Portugee- sche Vloot in En'gelanid te doen bou wen. De commissie van onderzoek, uit marine-officieren samengesteld, heeft de aanbiedingen der Fransche Italiaansche, Duitsche en Amerikaansche werven van de 'hand gewezen, en die van verschil lende Engelsche firma's aangenomen. Het totaal der bestellingen beloopt 30 millioen pond sterling, in jaarlijksche termijnen van 600.000 p. st. te voldoen. Een telegram uit Santo-Domingo (Haïti) 'draagt den gezant te Washing ton op de onderteekeuing van het pro tocol uit te stellen en het grensgeschil aan arbitrage te onderwerpen'. Het ge schil zal waarschijnlijk aan het Hof van' Arbitrage te 's-Gravenhage worden voor gelegd. De directie van de werf Vulkan', te Hamburg, heeft aan haar personeel me degedeeld,'dat alle 1 Mei-vierders ontsla gen zijn en hun loon, waarop zij nog weduwe van Dirk van Santen bij de Middelste Gracht, en in de Zon op de Haarlemmerstraat bij mej. Maria Droogh en op de Steenschuur bij Juffr. Verhooch en juffr. Santhorst, ja, op meer dan der tig plaatsen der stad, zoodat de schout Chr t v. Hoogeveen terecht kon klagen, dat er op de vele conventiculen der Roomschen in Leiden geen oog te hou den was. Maar die tijden waren nu ge lukkig al eenige jaren voorbij en sedert enkele maanden hadden de Franciskanen hun kerk in de Kuipersteeg. Er was op het herhaald kloppen van den jonk man en ik hoop niet dat hij zoo lan gen tijd heeft moeten wachten, als ik noodig gehad om u iets van de toe standen van Leiden's Katholieken uit vroeger dagen te verhalen er was op zijn kloppen eindelijk een klein raamp je midden in de deur geopend, waar voor het fijn gesneden maar van wils kracht en durf getuigend gezichtje van een devote zuster verscheen, die den Pastoor der .Statie Pater Fierlinx diende, en meteen het ambt van kosteres in zijn nieuwe kerk aan de Kuipersteeg ver vulde. Zij had nog niet half haar be leefde vraag gesteld wat de jonkman beliefde, toen haar reeds driftig geant woord werd, of de pater haastig bij een zieke wilde komen die sterven ging. Maar de naam van den zieke, die haar ge noemd werd, klonk haar zoo vreemd, en onbekend (en zij kende de room schen van haar gemeente we! bijna al len,) dat zij de vraag durfde stellen, of die man wel roomsch was en tot de ge meente der jPatcrs behouide. En toen recht hadden, kunnen komen halen. Van de 2700 arbeiders waren er Maan'dag slechts 700 aanwezig, zoodat 2000 man! zijn uitgesloten. De „Lokal Anzeiger" vern'eemt uit Londen, dat Paul Muller, de vertegen!- woordiger van de Duitsche tranlsporfa arb'eiders 'op de internationale confer rentie van afgevaardigden van zeeliew den, Voorwaardelijk den steun1 van zijn! landgenöoten zou hebben toegezegd voofl de internationale staking van zeelieden^ Carnegie heeft 3,250,000 gulden tea", beschikking gesteld van den' Zwitser- schen 'Bondsraad voor het verleen en van! steun aan lieden; die bij het redden vanj het leven van anderen, gebrekkig en niet of minder goed in' staat om te werkenizijtf geworden. BINNENLAND. Koninklijke Besluiten. Bij kon. besluit is benoemd tot grif* fier bij het kantongerecht te Roermond^ mr. A. M. E. H. Janssen d Limpets,, advocaat 'en procureur, te Roermond j is bepaald dat de in de arrondisse- cnents-rechtbank te Roermond en Breda door 'de benoeming respectievelijk van| mrs. 'G. R. A. Lemmens en W. P. A. Hel legers tot vice-president opengevallen) rechtersplaatsen biet zullen worden ver vuld is, aan den arts M. H. Cohen, wen gens bpheffing zijner betrekking, eer vol ontslag verleend als tweede genees heer aan het Rijkskrankziniiigengesticht te Medemblik zijn bevorderd tot hoofdcommies der telegrafie J. J. Hetterschy, B. van Dijck, M. C. Kuyper, P. H. Groenemeijer en D. B. Jochems, allen thans commies der telegrafie Ie kl. is Vernoemd tot commies der poste rijen 'en telegrafie 4e klasse J. H. D. de 'Bas, thans surnumerair der posten rijen en telegrafie is toegekend de aan de orde van! Oranje-Nassau verbonden eere-mcdaille in -zilver aan Th. W. Grond, baas bij Blankenheym en Nolet's distilleerderij te Rotterdam is C. F. Julius, lid der Algemeene Re kenkamer van Ned.-Indië, eervol uit 's' lands dienst ontslagen; is 'benoemd tot ridder in' de orÜei van 'den Nederlandsche Leeuw C. F. Ju lius, 'lid der Algemeene Rekenkamer vati| Ned.-Indië. De nieuwe Internuntius. Hare Majesteit de Koningin heeft op Zaterdag 29 April 1911, ten paleize het Loo, in plechtig gehoor ontvangen Mon seigneur J. .Tacci, ter in ontvangstneming van zijn geloofsbrieven als Pauselijk in ternuntius bij het Nederlandsche Hof. (St.Ct.) werd er haar iets verteld, zoo wonder vreemd, zoo ongelooflijk bijna, dat zij maar blij .was den jonkman niet bin nengelaten te hebben, en om hem naar waarheid te kunnen wegzenden met het antwoord dat ,de Pater afwezig was en allicht dezen avond niet meer terug zou komen. En hoe meer zij over het won dere wat haar verteld was nadacht, dien avond des te meer rees in haar het ver moeden op van een fijn gespannen list om den jjverigen pater Fierlinx te kun nen doen vangen en verbannen uit de stad; zooals dat gebeurd was nu vijf en twintig jaren geleden, zij herinnerde het zich nog ,uit de jaren harer jeugd, met pater van Attenhoven, die ook bedro gen was door een vrouw, welke zich had aangesteld alsof zij van den duivel be zeten ware. Met medelijden bewogen was de pater jn wel wat onberaden ijver be gonnen haar te bezweren en als de dui vel, naar hij meende, niet wijken wilde, had hij haar zelfs met een roede eenige keeren geslagenen met de blauwe striemen nog op haar lichaam was de vrouw toen naar het stadhuis geloo- pen op de Breestraat en had den pater bij Burgemeesteren aangeklaagd, dleden onvoorzichtige met verbanning uit Lei den toen straften. En er was een liedje over het voorgevallene opgemaakt en openlijk verkocht, ondeugende jongens zongen het nu nog des avonds langs de straten, tot ergernis der Katholieken, van ons vrome, den paters zoo aanhan kelijk zustertje piet het minste. i&ot volgt).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1911 | | pagina 1