19
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang
No. 466.
Ste CsicUeke Sotutmit
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
April
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Schoolstrijd.
Naar men weet is thans iin België eën
(wetsontwerp aanhangig, dat aan ieder
familievader, rijk of arm, Jood of Chris
ten, recht geeft op zooveel schoolbons
als hij schoolgaande kinderen heeft en
yvaarmee hij dezen naar de school kadi
zenden die hij verkiest.
Dat is een echt vrijheidslievende op
lossing van het schoolvraagstuk piet-
svaar?
Denk echter niet dat de Belgische vrij
zinnigheid tevreden is.
Integendeel, er wordt geducht tegen
geageerd.
Zoo minwaardig is echter deze actie,
dat zelfs de Brusselsche correspondent
der N. R. Ct. er niet van gediend is.
In de Belgische hoofdstad is, jnoet
men weten, een lib era al-socialistische
meeting tegen hel ontwerp gehouden,
'in welk samenzijn de menschen werden
opgeruid door Buis, Hijmans en VanW
der Velde, Mr. Hannen Smeenge zou er-
yjjn gesmuld hebben, zoo'.n applaus hadr
iden deze anti-clericale schreeuwers.
H.»or echter hoe bovenbedoelde corr.
over die meeting oordeelt. Hij schrijft:
„Groot succes voor de heeren Buis,
Hijrnans en Van der Velde. Niet noch
tans dat hunne argumentatie door
slaand was; zij hadden er zich blijkv-
baar niet voor ingespannen, bij kracht
van logica het wetsontwerp te niet te
doen. Ik weet zeker, dat beide laatsten
zich heel wat beter zullen wapenen, als
ze in 't parlemnt aan 't woord zullen
komen. Thans was hunne redevoering
echte en medesleepende meetingswel
sprekendheid, gekruid, trouwens met
den onfeilbaren peper, die 't gemoed
van den echten Brusselaar steeds op
hitst, het anti-clericalisme."
Tout comme chez 11 ous.
Zoo gaat het hier net eender.
En als men nu vraagt, hoe dat antti-
jclericalisme in de hoofdstad van het Ka
tholieke België zoo kan Inslaan, dan
geeü dezelfde journalist volgende ka
rakteriseering van het gelioor der drie
redenaars
„De kern van het volk: werklui,
klein-burgerij, en ook de machtige
winkelstand, weerstaat aan elk gezag,
en vooral aan het geestelijke. Al volgt
een gedeelte er van, merkwaardig ge
noeg, de kerkelijke diensten1, (ik héb1
hier het oog op de „dames" en „de
moiselles" der burgerij, die voor niets
ter wereld de half-één-mis des Zon
dags zouden willen laten ontsnaph
pen); van dien godsdienst weten zij
zoo goed als niets af. Wat eigenlijk
de rol van een priester is, beseffed
ze niet. Deze blijft voor hen iets
raadselachtigs, dat ze 'niet goed ver
trouwen. En wordt die priester haar
dan afgeschilderd als iets schadelijks,
als een „vermine noire" (1) dan keert
hun gebrek aan vertrouwen ge
makkelijk in haat. Langzamerhand
is die haat trouwens eene eigen
schap geworden, inhacrent aan de
maatschappelijke lagen, waarover ik'
het heb1. We staan voor een geval vaal
moreel atavisme, onwillekeurig, onbe
redeneerd. Het eigenlijke Brussel
sche volk heeft het anti-clericalisme in
het bloed, zijn hersenmassa is er door
vervtormd. En zoo is het goed te ver
klaren, dat, bij eene slechts ©ppier-
vlakkige kritiek der nieuwe wet, maar
met het vlammende zwaard van het
anfciclerïcalism-e, de massa gemakkelijk
wordt opgeruid tegen iets dat ze nogal
gebrekkig kent."
Let wel, hier is niet een clericaal aai
't woord, .doch de Brusselsche corresp.
der .N R. Ct., wien men toch zeker niet
yan vooringenomenheid jegens dc drie
Redenaars in hun gehoor zal behoe
ven te verdenken.
't Is m'e daar alzoo het volkje wel. Ar
gumenten zijn daar v. i ir htig aan ver>-
tpild.
Tegen het geschreeuw van een de:
Jjjku bende is de beste arguments
gnelle invoering der wet, opdat men ha. -
goede werking zie. indien men ten min
ste niet met opzet blind wil zijn.
Een andere vraag is evenwel: hadden
JBuE c.s. eigenlijk wel argumenten? ?>e
JSorr. onderstelt weliswaar vriendelijk, dat
Bjjmajis en .Van der Velde „zich heel jvat
beter zullen wapenen als ze in 't Par
lement aan 't woord komen", maar wij
gelooven daar nog zooveel niet van. De
Belgische oppositie houdt ook in de Ka
mer wel van groote woorden, dat we
ten we bij ondervinding. En wat valt er
feitelijk in te brengen tegen een wet, die
eenvoudig de huisvaders in de gelegen
heid stelt, hun kroost naar scholen hun
ner keuze te zenden?
Neen, wij zijn heel gerust om die ver
wachtte parlementaire argumentatie, ont
daan van groote woorden en van pal-
staanderij in Smeengenschen trant zal zij
lijken op een ineengezakte luchtbol, die
alleen aan 't anti-clericalisme nog wat
ronding kon ontleenen.
(1) Zwart ongedierte.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Van de verschillende opstandstreken
komen meest ongunstige berichten. Zoo
als reeds gemeld, hebben de regeerings-
troepen van
Mexico
op ,2den Paaschdag een verwoeden strijd
gevoerd tegeu de opstandelingen om de
stad Agua Prieta, die een paar dagen
te voren door de opstandelingen was be
zet. Hieromtrent geett de correspondent
van de „Daily .Telegraph" te Douglas
de volgende bijzonderheden.
Tweeduizend opstandelingen stonden
tegenover duizend man troepen van Diaz,
wier omtrekkende beweging faalde we
gens gebrek aan ruiterij. Van de opstan
delingen beschikte de overste Garcia ai-
leen over zeshonderd ruiters. Opstande
lingen en icgeeringstroepeii hadden bei
den machine-kanonnen. De zoon van den
staatspresident, .Raynaldo Diaz, voerde
de regeeringstroepen aan, wier geschut
vuur telkens de stad Douglas trof. Naar
het heet, zouden er eenige Amerikanen
door gedood zijn. De aan de grenzen
geposteerde Amerikaansche trogpen had
den moeite, aan gewapendun te beletten
de grens over te gaan. Hun taak was te
moeilijker, omdat de inwoners van Dou
glas één lijn trokken met de opstande
lingen. Een groote hoeveelheid schiet
voorraad, voor de opstandelingen be
stemd, werd in beslag genomen. Oog
getuigen verzekeren, dat vele vrouwen
medestreden aan de zijde der opstande
lingen.
De correspondent te New-York van
de „Daily Mail" vernam, dat een der
aanvoerders van de opstandelingen een
Engelschman is.
De „Morning Post" verneemt uit Was
hington, dat de stokebranden in het Con
gres, samen met de sensatie-pers, er op
uit zijn de openbare meening dermate
op te hitsen, dat de Amerikaansche re
geering gedwongen zai kunnen worden
tusschen'oeide te komen. Taft en de Ame
rikaansche regeering zouden zulk een in
grijpen inderdaad reeds tegemoet zien en
in stilte reeds de noodige krachtige maat
regelen voorbereiden. De militaire auto
riteiten zouden van oordeel zijn, dat de
twintigduizend man troepen in Texas
voor een inval ontoereikend zijn. Het
zouden er op zijn minst vijftigduizend
moeten wezen. De correspondent ver
neemt verder, dat deze troepen zonder
moeite bijeen te brengen zouden zijn.
Congresleden, die het vertrouwen van
Taft genieten, verzekerden den correspon
dent, dat de Amerikaansche regeering,
indien ze voor mocht stellen een inval
in Mexico te doen, den volledigen steun
van het Congres zou hebben.
De verliezen cijfers zijn slechts bij be
nadering op te geven. Sommige berichten
luiden, dat de regeeringstroepen 5 rioo-
den en 20 gewonden, de opstandelingen
3 doodeti en 4 gewonden hebben, terwijl
weer anderen de verliezen der opstande
lingen en regeeringstroepen respectieve
lijk op 20 en 200 schatten.
Blijkens een telegram uit Douglas (Ari-
zone) hebben de opstandelingen Agua
Prieta gistermorgen vroeg heimelijk ver
laten. De regeeringstroepen hebben de
stad met zonsopgang bezet
De Mexicaansche regeering heeft aan
president Taft verzekerd, dat gebeurte
nissen als te Agua Prieta niet herhaald
zullen worden, omdat zij besloten is, aan"
de grens een bepaalde, beperkende poli
tiek te voeren.
'tls de vraag nog, of hierbij ook niet
rekening moet gehouden worden met de
opstandelingen, wigc streven het is, 4vnr
gevechten aan de grenzen Amerika tot
ingrijpen te noodzaken.
Reeds heeft senator Stone in den Ame-
rikaanschen Senaat voorgesteld, de com
missie voor buitenlandsche aangelegen
heden opdracht te geven, een onderzoek
in te stellen naar den toestand in Mexico,
omdat leven en bezittingen van Ameri
kanen bedreigd worden.
Dickinson, de minister van oorlog, heeft
echter verklaard, dat zonder toestemming
van het Congres geen troepen naar Me
xico gezonden zullen worden.
Tegenstrijdiger dan ooit zijn de be
richten over den
opstand in Albanië
De officieuse en officieele berichten doen
het voorkomen alsof er eigenlijik geen
opstand meer 'is. Daarentegen verneemt
het „Berliner Tageblatt" uit Cettinje, dat
de opstandelingen op Skoetari a nrukken
en dat men daar Christenmoorden vreest.
Weer een ander telegram bericht, dat
zich onder de gedoode opstandelingen
veel Montenegrijnen bevinden.
Het is moeielijk zich uit dezen chaos
een duidelijk beeld van den toestand te
scheppen. Vermelding verdient echter,
dat Romsi Bei, een der vrijheidshelden,
en thans militair attaché te St. Petersburg,
telegrafisch naar Konstantinopel is ont
boden. Enver Bei is er reeds. En deze
heeren verschijnen alleen ten tooneele,
wanneer de toestand bijzondere maat
regelen eischt.
De „Politische Correspondenz" zegt,
dat de Albaiieesche kamerleden den op
stand in hun vaderland zeer betreuren
en zooveel mogelijk hun invloed aanwen
den om de rust te doen wederkeeren.
Voor een samenwerking tusschen Alba-
neezen en Macedonische Bulgaren, die
door sommigen voorspeld is, maakt de
Porte zich niet beducht. De eens als
bendenaanvoerder zoo befaamde Macedo
nische leider Sandanski is te Konstanti-
nopet zelf komen verzekeren, dat onder
de tegenwoordige omstandigheden een
bendenbeweging niet te verwachten is.
Nog verneemt de „Morning Post" dat
de Albaneezen een nieuwen aanval der
Turken op Toezi afgeslagen hebben
waarbij aan beide kanten groote verlie
zen geleden zijn.
Het is op het oogenblik rustig in
Champagne,
ofschoon men vreest dat, ondanks de
militaire bezetting, binnenkort opnieuw
ongeregeldheden zullen uitbreken.
Er loopt een hardnekkig gerucht, dat
de opstandelingen groote hoeveelhe
den dynamiet hebben gestolen en ver
borgen de pogingen der politie om de
plaats te ontdekken, waar het dynamiet
verborgen is, zijn echter vruchteloos gev-
bleven.
De heerschende ongerustheid is nog
toegenomen, nadat bekend is gewon
den, dat de opstand geen spontane uiting
der opgewonden wijnboeren is ge
weest, maar dat een geheim comité het
oproer aangewakkerd en geleid heeft.
De „Temps" verklaart zelfs, dat de ju
stitie te Reims na een ingesteld onder
zoek tot de overtuiging is gekomen, dat
de verwoesting der kelders en woonhui
zen volgens een vooraf beraamd plan
was geschied. De leiders zijn grooten-
deels blekend en worden thans door
de politie opgespoord.
Naar het heet, was het hoofdkwartier
van de opstandelingen gevestigd in het
dorp Bois Le Roi bij Venteuil en werden
daar geheime signalen gegeven, uit wel
ke de wijnboeren konden opmaken, wat
zij te doen hadden.
De onderprefect van Epinay had aan
vankelijk geen geloof .geslagen aan het
verhaal omtrent dit geheime comité
thans echter verklaart hij openlijk1, dat
hij het bestaan van zulk een oomité
hoogst waarschijnlijk acht.
Meldden w,e gister al iets over de
roerigheid in
Portugal
ook in de onderhoorigheden moet het
er al niet rooskleurig uitzien.
De Londensche „Daily Express"
meldt, dat in de Portugeesche kolonie
Lorenzo Marquez onlusten zijn uitge
broken. In de kolonie telt het menar-
chisme talrijke aanhangers en het aantal
republikeinen js er gering. De laatsten
treden nu met geweld tegen de aanhan
gers der monarchie op. Zij hebben zich
meester gemaakt van een paar openbare
gebouwen en wapenwinkels geplunderd.
Zij èischen nog, dat de gouverneur der
köleais Ail üKlöIm, Ds mvimsut telt
naar Lissabon om troepen geseind.
De Britsche regeering heeft reeds een
kruiser naar de Delagoabaai gezonden,
om haar onderdanen, indien het noodig
mocht zijn, te beschermen.
Intusschen is de Portugeesche minister
raad begonnen met de behandeling van
het grondwetsontwerp, dat binnenkort bij
de Nationale Vergadering zal worden
ingediend.
De „Diario de Noticias" is in staat
gesteld de hoofdlijnen van dit ontwerp
mede te deelen.
De Nationale Vergadering, bestaande
uit tweehonderd leden, gekozen bij alge
meen stemrecht, zal den president van
de republiek kiezen. 'Diens ambtstijd
wordt vastgesteld cjp vijf jaren.
De verschillende takken van dienst
zullen gereorganiseerd en vereen vouebgd
worden, teneinde zoodoende de uitgaven
te verminderen.
Ook zal het ambt van minister van
buitenlandsche zaken worden afgeschaft
en zullen in het vervolg de consuls in
de verschillende staten belast worden met
de diplomatieke vertegenwoordiging van
Portugal.
Het wordt er steeds rijper voor een
nieuwe omwenteling.
GEMENGD.
De Koning van Spanje is te Bor
deaux aangekomen, om zich aan een me
dische behandeling te onderwerpen.
In Zuid-Perzië, in de provincie
Fars, zijn de broeders Kawa& twee
machtige hoofden van nomadenstammen,
door den gouverneur achter slot en gren
del gezet. Hij achtte dezen maatregel
voor de rust en de orde te Sjiras, waar
op de Engelschen zoo zijn gest|eld, on
vermijdelijk.
Te Teheran is men, volgens de „Lokal
Anzeiger", met dit ingrijpen maar ma
tig ingenomen. Men vreest voor noma-
denopstanden.
Naar uit Weenen wordt gemeld, zal
de verklaring van het overlijden van Jo,-
han Ortli tegen het einde van Mei rechts
kracht krijgen. Eerst tegen dien tijd zal
onder de gebruikelijke formaliteiten de
opening der testamenten plaats hebben.
Johan Orth heeft n.l. twee testamenten
nagelaten welke verzegeld in het bu
reau van den opperhofmaarschalk bel-
waard worden. De testamenten zullen
in handen van den Keizer worden ge
steld en daarna openbaar gemaakt wor
den. Over den inhoud is totdusver niet
het geringste bekend geworden.
Te Libau hebben de havenarbei
ders het werk neergelegd wegens een
verlenging van den arbeidsduur, die niet
met loonsverhooging gepaard ging.
De Beni Mtirs, Waraïns en Dja|-
maas zijn om' 3 u. voor Fez verschenen
en hebben de wachtposten aangevallen.
De geheel e strijdmacht der regeering is
uitgetrokken en 's avonds om' 7 u. weer
in de stad gekomen. De vijand was met
zijn dood en teruggetrokken. De troe
pen hadden twee dooden en zeven ge
wonden.
De „Times" verneemt uit Tandzjer,
dat een karavaan uit Elksar, met war-
pens en schietvoorraad op weg naar Fez,
gedwongen is geworden terug te kee^
reu door vijandige stammen. De stam
men uit Gharb, ten zuiden van Elksar,
hebben zich bij de opstandelingen aan
gesloten.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd, tot lid
van den Voogdijraad te Utrecht mej. A.
M. M. Koster, te Rotterdam I, mevrouw
E. ,H. Mijnlieff, geboren Bijdendijk;
is aan jhr. F. Feith, tijdelijk aange
steld tot ingenieur bij 's Rijks Munt, op
zijn verzoek eervol ontslag verleend
C. A. H. Kluijtmans, waarnemend ad
junct-inspecteur der directe belastingen,
invoerrechten en accijnzen tijdelijk be
last met de waarneming der betrekking
van adjunct-inspecteur derzelfde midde
len te Utrecht (le afdeeling);
J. S. H. van Kerkhoff, waarnemend
adjunct-inspecteur der directe belastin
gen, invoerrechten en accijnzen te Hil
versum, tijdelijk belast met de waarne
ming der betrekking van adjunct-inspec
teur derzelfde middelen te Arnhem
is J. A. baron van Ittersum adjuinct-
inspecteur der directe belastingen, in
voerrechten en accijnzen belast met de
JflWAWi.M1# Uc£ fceliving v£ii inspec
teur derzelfde middelen te 's-Hertogeu^
bosch (le afdeeling);
is benoemd tot kantonrechter te 'ar
Gravenhage, inr. J. H. Boudewijnse.
is benoemd tot griffier bij het kanton-,
gerecht te Druten mr. A. van der Sluis,
advocaat en procureur te Assen;
is benoemd tot kantonrechter-plaats-
vervanger in het kanton Breda mr. A. H.
Lijdsman, advocaat en procureur te Breda;
is aan J. A. van Luytelaar op zijn ver
zoek eervol ontslag verleend als burge
meester der gemeente Nunen, Gerwen
en Nederwetten;
zijn benoemd: 1. bij het wapen der
infanterie: a. tot kapt., de le luit. L.
Schutte; bij het 10e regiment, tot kapt.,
de le luits. C. Koning, F. J. Quanjer en
A. Dohna, onderscheidenlijk van het 6e
regiment, van het regiment grenadiers
en jagers en van het 4e regimentb. met
ingang van 1 Mei 1911 bij het 9e regi
ment, tot kapt., de le luit. P. H. A. de
Ridder, van het 6e regiment; 2. bij het
wapen der koninklijke marechaussee, tot
kapt., de le luit J. Alma, van de 4e
divisie
zijn benoemd tot plaatsvervangers van
den districtsveearts, wien Utrecht als
standplaats is aangewezen, de geëxami
neerde veeartsen H. den Daas te Druten,
W. F. Eisen te Geldermalsen en J. H.
Hartog te Culemborg.
De nieuwe internuntius.
Mgr. Tocci, de nieuwe aangewezen
internuntius bij het Ned. Hof, zal waar
schijnlijk heden of Donderdag te's-Gra-
venhage arriveeren, om na enkele weken
toevens weer naar Brussel terug te
keeren.
Mgr. Gualtierie zal waarschijnlijk als
zaakgelastigde aan de Pauselijke Legatie
verbonden blijven, daar Mgr. van een eer
lang vertrek uit onze residentie nog niets
vernomen heeft.
Mgr. Gualtierie heeft in den avond van
Paaschmaandag bij het afstappen van het
balcon van lijn 3 het ongeluk gehad te
struikelen, waardoor hij zijn pols brak.
De fracture is gisterenmorgen met
Röntgenstralen belicht en daarna gezet
Mgr. zal zijn hand enkele weken in ver
band moeten dragen.
Kardinaal Mercier.
Een Belgisch correspondent van de
„Tijd" schrijft, dat Mercier een uitnoodi-
ging heeft ontvangen, om bij gelegenheid
van het internationaal congres tegen het
alcoholisme de dan vcreenigde Katholieke
drankbestrijders toe te spreken. „De Ka
tholieke anti-alcoholisten van alle landen
willen in die dagen in de Hollandsche
Residentiestad een groote openbare ver
gadering beleggen. Zoo iemand, dan is
voorzeker de welsprekende kerkvoogd de
aangewezen redenaar voor dezen inter
nationalen Katholieken drankbestrijders-
dag. Als de Kardinaal niet belet is door
de zes wekelijksche retraiten, die hij ieder
jaar aan zijn geestelijkheid geeft, dan zal
hij zeer waarschijnlijk de uitnoodiging
aanvaarden."
R.-K. Handelsreizigers.
Naar het „Centrum" verneemt, is
Maandagavond te Venlo onder voorzit
terschap van den heer Willem van Hest
een voorloopige bijeenkomst van afge
vaardigden van R. K. Handelsreizigers-
vereenigingen gehouden.
Het doel der vergadering, 'tvvelk vol
gens het blad in hoofdzaak is bereikt,
was, om te komen tot één groote R. K.
organisatie van handelsreizigers, agenten,
zelfreizende patroons enz. in Nederland.
Verpleegkosten krankzinnigen.
Bij Koninklijk Besluit van 4 Novem
ber 1910 werd beslist, dat volgens art.
26 der Armenwet de verpleegkosten van
een armen krankzinnige ten laste van)
het Rijk kwamen, omdat in het Rijk geen
woonplaats voor deze te vinden was. De
ze krankzinnige, die tijdens zijne min
derjarigheid werd opgenomen en eerie
van die der ouders of voogden afhanke
lijke woonplaats had, hield, meerderjarig
geworden, naar de leer van het Ko
ninklijk Besluit op eene woonplaats te
hebben.
De Commissaris der Koningin iu de
provincie Zuid-Holland heeft thans aan
de gemeentebesturen in die provincie
medegedeeld, dat hem gebleken is ,dat
de minister van binnenlandschc zaken
bereid is om, indien de omstandigheden
overeenstemmen met bedoelde beslis
sing, ten laste van het Rijk te nemen do
koitea der verpleging in krankzinnigen;"
