a
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang
No. 456.
3)c Ccictaehc ©ou/tcmt
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
April
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Verschil in volgorde.
Het Centrum, ingaande op wat wij
schreven naar aanleiding van zijn wcnsch
om bij verkiezingen ten aanzien der can
didates niet in de eerste plaats te vra
gen naar het wie, maar naar het hoe,
wijst de door ons geschetste consequen
ties van zijn systeem af.
Wie de Leid sche Courant leest,
zegt het blad, „zal in de meening ge
bracht worden, dat wij ('t Centr.) een
partij van louter „specialiteiten" zouden
willen gekozen zien, bij wie de „knappe
menschen, voor afgevaardigden geknipt"
zouden moeten worden achtergesteld."
Het geachte orgaan is het met ons
eens, dat dit een verkeerde „politiek"
zou zijn, maar denkt er dan ook niet
aan, een dergelijke vertegenwoordiging
te bepleiten. „Knappe menschen voor af
gevaardigden geknipt", zal ook Het
Centrum altijd gaarne gecandideerd en
gekozen zien. „Maar nu zal toch nie
mand willen beweren, zegt het blad, dat
die „knappe menschen" niet uit ver
schillende kringen kunnen komen, en
dat de knapheid en geschiktheid nimmer
bij „specialiteiten" zju te vinden zijn."
Neen, -dat beweren of beweerden wij
natuurlijk niet." Met een kleine variant
op de Genestet zouden wij kunnen ant
woorden
Knapheid vindt men overal,
Overal, mijn vrinden,
't Is de vraag slechts wie haar al,
Wie haar niet zal vinden,
't Is nu maar de quaestie, hoe men
de knappe candidaten 't best zal vinden.
En dan wil H e t C e n t r u m aldus te
werk gaaneen specialiteit zoeken, die
knap is waarbij het woord specialiteit
dient genomen in den zin van vertegen
woordiger van een der „verschillende ele
menten en groepen van personen, welke
de Katholieke partij omvat en krachtens
haar beginsel moet blijven omvatten."
Wij daarentegen wenschen eenvoudig
om te zien naar knappe mannen, on
verschillig of zij tevens zoo'n specialiteit
zijn.
't Is slechts een verschil in volgorde,
naar men ziet, doch in alle bescheiden
heid blijven we aan laatstbedoelde de
voorkeur geven, wijl daarmede wordt be
reikt wat altijd en in de eerste plaats
noodig is: vertegenwoordiging door
knappe mannen. Tot welke maatschappe
lijke groep deze behooren, behoeft dan
pas gewicht in de schaal te gaan werpen,
als er embarras de c h o i x is van
knappe menschen, voor afgevaardigde in
een of ander college geschikt.
Wie onbevangen rondziet door 'tland,
zoo schreven we reeds ten vorigen male,
vindt altijd wel zulke mannen, wier da
den van geleerdheid of tact van ijver
of van doorzicht onwillekeurig de aan
dacht op hen vestigden. En uit die man
nen doe men dan dc keuze, onverschillig
of zij dokter of landbouwer, advocaat of
middenstander zijn.
Hierop antwoordt Het Centrum:
„Een mooie theorie, voorwaar, waar
mee wij volkomen acoord zouden kun
nen gaan, wanneer de practijk niet
soms.... een beetje anders was. De
locale omgeving, het kringetje oefent
nog maar al te dikwerf een te grooten
invloed uit, wat door het stellen der
door ons bedoelde prealabele vraag
zal worden tegengegaan."
't Is mogelijk, dat het Utrechtsche or
gaan hierin gelijk heeft, doch evenzeer
wordt o.i. die kringetjesinvlocd gefnuikt
als we de eischen voor candidaat maar
flink hoog stellen en daardoor bestuurs
colleges verwerven, die op een hoog peil
staan. Locale grootheden blijven dan van
zelf wel onder de maat.
AUG'-.MEEN Ov;
:ht.
De eerste dag der bi a i het
Vetowetsontwerp heeiï gcc.i iV suc
ces opgeleverd voor de o p -Tie ui 'ret
Engelsche Lagerhu.s
Zooals men begrijpt ging den gehee-
ïen dag weg met de besprekinjg der
amendementen, waarvan ue spiekers der
oppositie verklaarden, dat ze alleen in
gediend waren o:n de bedoeling der re-
geering beter te late,*» .uitkomen.
was anders best aan de regeering over
te laten, die reeds genoeg getoond heeft
waar men heen wil. Eerst gingen er een
paar uur heen met een voorstel om het
wetsontwerp in tweeën te splitsen en
eerst te behandelen dat wat op de finan
ciën betrekking heeft. Dat werd verwor
pen met 271 tegen 1S6 stemmen. _es
andere voorstellen van gelijken aard wer
den door den voorzitter terzijde ge
schoven.
Daarna kon men met de artikelen be
ginnen.
Art. 1 geeft aan het Hoogerhuis de
bevoegdheid om over financieele wets
voorstellen te beraadslagen, maar niet
om ze te wijzigen of te verwerpen. Van
de zijde der oppositie kwam nu het voor
stel, de behandeling van dit artikel uit te
stellen tot de bepalingen betreffende
de algemeene wetten zouden zijn afge
daan. Verworpen.
Vervolgens stelde een unionist voor,
financieele wetsontwerpen in lie. ge
heel niet naar het Hoogerhuis op te
zenden. Dat was om duidelijk te maken,
dat de regeering het Hoogerhuis in de
zen tot een bespotting maakt. Asquith
antwoordde, dat het artikel niets anders
doet dan op papier brengen wat 50 jaar
lang het grondwettelijk gebruik is ge
weest, tot dit in 1009 werd geschonden.
Het amendement werd zonder stemming
verworpen.
Een volgend voorstel was, de geldig
heid van de wet tot drie jaar te beper
ken. Dan kon de regeering toon en, dat
de hervorming van het Hoogerhuis, die
zij in den aanhef belooft, haar ernst is.
Maar de regeering wou zich niet aan tijd
binden. Verworpen, en zoo vervolgens.
Als het zoo met alle amendementen
gaat dan waren die 900 dingen beter niet
ingediend.
In den Balkan
wordt het steeds spannender. Niet alleen
dat Turkije er mot heeft met zijn eigen
onderdanen, de oproerige Albaneezen,
maar men is er ook bang dat deze ge
holpen worden door de Montenegrijnen.
Volgens de „.,Lokal Anzeiger" heeft de
Porte aan de Montenegrijnsche regee
ring doen weten, dat zij tot de overtui
ging is gekomen, dat gewapende Monte
negrijnen met de Albaneesche opstande
lingen'hebben meegevochten, hoewel
zulks in een officieele Montenegrijn1-
sche nota is tegengesproken.
Bij het uitspreken van die overtuiging
heeft de Porte het niet gelaten maar er
een krachtige vermaning bijgevoegd, dat
ze het niet meer moeten wagen.
De Montenegrijnen laten zich door
dien grooten mond der porte niet bang
maken. Het „Berliner Tageblatt" deelt
n. 1. mede: De Montenegrijnsche regee
ring heeft gedeeltelijke mobilisatie ge
last. 15,000 k 20,000 Man zullen on
der de wapenen komen. Reeds drie we
ken geleden hebben talrijke in het bui
tenland vertoevende Montenegrijien or
der ontvangen terug te keeren. Het hee*,
dat deze maatregel is genomen, om de
grens af te sluiten voor de oproerige Al-
uaneezen. Men vermoedt echter, dat de
Montenegrijnsche regeering op de Por
te pressie wil oefenen, om regeering van
de Zuid-Oostelijke grens te verkrijgen.
Vermoedelijk kan ook hieruit verklaard
worden, dat het Oostenrijkschen offi
cieren reeds sedert 3 weken verboden is,
Montenegrijnsch grondgebied te betre
den.
Hierbij komen nu weer moeilijjdieden
met
Griekenland
De Kretenzische vergadering heeft ge
weigerd, Zaimis als gouverneur aan te
nemenhet eiland is nu Grieksch zegt
zij en heeft geen Turkschen vertegen
woordiger meer noodig.
Nieuwe onstemming natuurlijk te Ko<n-
stantinopelDe regeering heeft de aan
dacht der mogendheden erop gevestigd,
dat aldus Turkije souvereine rechten
worden gekrenkt. En de bevolking breidt
den boycot uit. De boycot strek/t zich
uit tot allen, die met of voor Grieken
handelen. Bij geschrifte, in vier talen
verspreid, worden de Mohamedanen op
geroepen tot een boycott tegen de Joden
die openlijk of heimelijk den verkoop van
Grieksche waren bevorderen. De Turk-
sche gouverneur, wiens tusschenkomst
is ingeroepen, zegt, dat hij machteloos
is. Gewapende lieden hebben 's nachts
in den omtrek olijfgaarden die aan Grie
ken behooren verbrand.
Meldden wij gister dat bij speciaal kei
zerlijk edict (Je regelt benpemd tpt
opperbevelhebhi.. van de legermacht van
China
nog andere berichten doen zien dat me:i
ook door den oorlog met Rusland niet
schuwt.
Uit Peking wordt nl. gemeld, dat in
conservatieve kringen groote ontstem
ming heerscht tengevolge van China's
toegeven aan het Russische ultimatum.
De reactionnafVe eLiten ver. 'gen
de onmiddellijke bijeenroeping van het
parlement, om het land te redden. Aan
den anderen kant wordt uit Charbin be
richt, dat China den oorlog slechts twee
jaren heeft uitgesteld, daar het eerst na
verloop daarvan slagvaardig kan zijn.
Ook de „Rjetsj" verneemt uit Wladiwo-
stock, dat de officieele oplossing van het
conflict geenszins in overeenstemming is
met de wereklijkheid. De Chineezen ont
vluchten de stad en nemen geen orders
meer aan van Russische kooplieden. Men
vreest voor een boycot van Russische
waren. De vertegenwoordiger eener Duit-
sche firma te Wladiwostock heeft zulke
aanzienlijke bestellingen voor verrekij
kers ontvangen, dat zijn firma de hulp
van concurrenten heeft moeten inroepen
om spoedig het bestelde te kunnen le
veren.
Eindelijk zullen dan ook de laatste
levende herinneringen aan den
Boerenoorlog
uit den weg geruimd worden.
Naar de „Daily Chronicle" meldt, heeft
de gouverneur van Bermuda de krijgsge
vangen Boeren, die er nog waren, uit
naam van de regeering van Zuid-Afri-
ka aangeboden, hen als 3e klas reizigers
naar Zuid-Afrika terug te brengen en hun
de noodige uitgaven voor te schieten. Zij
mochten er zich veertien dagen op be
denken. Met uitzondering van een of twee
die op Bermuda getrouwd waren, na
men zij het aan, en op het eind van
Maart zouden zij scheep gaan.
Als er dus niets tusschen beide is ge
komen zijn die mannen nu eindelijk dan
onderweg naar hun vaderland. Of er nog
een verklaring of eed van hen gevorderd
is, meldt het bericht niet
GEMENGD.
De Duitsche Kroonprins en Kroon
prinses zijn om 1 uur 20 te Rome aan
gekomen. De koning, de koningin, de
ministers, alle overheidspersonen en het
personeel der legatie ontvingen hen. De
vorstelijke personen omhelsden elkander
zeer hartelijk. Nadat de burgemeester Na
than de prins en de prinses begroet had,
vertrok de stoet naar het Quirinaal, toe
gejuicht door de menigte.
President Fallières zal 15 dezer zijn
reis naar Tunis aanvaarden.
De Italiaansche regeering heeft aan
de regeering der Fransche republiek haar
voornemen kenbaar gemaakt om eenige
oorlogsschepen naar Tunis te zenden, die
er den president zullen begroeten. De Ita
liaansche regeering is van meening, dat
deze beleefdheid de banden tusschen de
Franschen en Italianen in Tunis slechts
hechter bevestigen kan.
Volgens de „Figaro" zou de mi
nister van oorlog van plan zijn een es-
cadron van de bereden republikeinsche
garde aan te wijzen om dienst te doen als
lijfwacht voor den President der repu
bliek.
,Het Engelsche Hoogerhuis heeft
na een discussie, die twee dagen heeft
geduurd, een motie van Lord Roberts,
verklarende, dat de Engelsche strijdmacht
onvoldoende is, met 99 stemmen tegen
40 stemmen aangenomen.
Ofschoon Canalejas op nog al snoe
vende wijze zijne verklaringen omtrent
de crisis in de Spaansche Kamer heeft
afgelegd, is men toch. in Spaansche po
litieke kringen van meening, dat het nieu
we ministerie voor groote moeilijkheden
zal komen te staan.
Ook -de Canalejas overigens zeer
gunstig gezinde correspondent van de
„New-York Herald" wijst hierop en deelt
tevens mede, dat de verklaring van Cana
lejas door de meerderheid zeer koel ont
vangen werd. Men voorspelt, dat het
ministerie van korten duur zal zijn.
De werkstaking der bootwerkers
in de Fransche havens breidt zich uit.
Er wordt thans algemeen of gedeeltelijk
te St Nazaire, Nantes, Rochefort, Brest,
Rouaan. De Fransche Bond van ar
beiders in het haven- en dokbedrijf
heeft, ingevolge het te Brussel genomen
besluit van den Internationalen Bond van
zeelieden, Jiet sein rtot de staking gege
ven,
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is aan Ch. van Romondt
eervol ontslag verleend als consul der
Nederlanden te Fort de France en is als
zoodanig benoemd Ch. A. van Romondt
is bij den Marine-stoomvaartdienst be
vorderd tot officier-machinist 2e kl.J. A. J.
van Horasen
is benoemd tot directeur van het tele-
graatkantoor te Leeuwarden H. van Dijk
Blok hoofdcommies der telegrafie.
Eerste Kamer.
De Eerste Kamer, die gisteren tot
nadere bijeenroeping is uiteengegaan, is
voornemens, in het begin van Mei de
werkzaamheden te hervatten.
Tweede Kamer.
De afdeelingen der Tweede Kamer
hebben tot rapporteurs over het mili
tie-wetsontwerp gekozen de heeren
Thomson, Van Veen, Eland, Van Vlijmen
en Duymaer van Twist.
over de wijziging der wet op 'tmiddelb.
onderwijs, de heeren De Kanter, De Vis
ser, Blum, Van Lennep, Van der Molen
over de goedkeuring van 't tusschen Ne
derland en Zwitserland gesloten verdrag
nopens overneming v. onderdanen en oud
onderdanen idem met de Argentijnsche
Republiek gesloten verdrag nopens ge
neeskundige hulp aan onvermogenden
onteigening voor het verbreeden van de
Tempeiierstraat te Haarlem idem voor
exploitatie van den Betuwschen stoom
tramweg in de gemeente Eist; wijziging
van het Vilde hoofdstuk B der Staats-
begrooting voor 1910; nadere bepalin
gen t a. v. dc belasting van gedistilleerd
en vruchten nadere bepalingen om treat
het vervoer, den uitslag en den inslag
van gedistilleerd aanleg van een stoom
tramweg van Tjikampek naar Lemaha-
bang, enz.nadere verhoojjing en wij
ziging van de be^grooting van Suriname
voor 1909 en vernooging van het Xlde
hoofdstuk der Staatsbegrooting voor
1911, de heeren De Jongh, Van Nispen
tot Sevenaer (Rheden), Bogaardt, Aal-
berse en Kooien
aanvulling en verhooging van het lilde
hoofdstuk der Staatsbegrooting voor
1911 (gekleurde ramen Vredespaleis);
naturalisatie van A. Hethey en 9 ande
ren wijziging van de begrooting van
Nederl.-lndië voor 1911 bouw van een
koloniaal etablissement te Amsterdam
aanleg van een spoorweg van Bandjar
naar Parigi, de heeren Van Karnebeek,
Scheurer, De Vlugt, Brummelkamp en
Middelberg.
Militiewet
In verband met het afdeelingsonder-
zoek van de Militiewet heeft de sor
ciaal-democratische Kamerclub véle per
sonen in verschillende deelen des lands
gehoord over de eventueeie regeliptg
voor de kringen des volks en de maat
schappelijke toestanden.
Abd-El-Azis.
Men weet dat toen de onttroonde vorst
van Marokko Abdel-Azis in het laatst
van het vorig jaar een bezoek aan de
hoofdstad bracht, hij hiermede zoo in
genomen was, dat hij beloofde zijn be
zoek nog eens te zullen herhalen. Wij
vernemen thans dat Abdel-Azis binnen
kort, in de maand Juni a. s. dit tweede
bezoek aan Amsterdam zal brengen.
Pest in Indië.
De correspondent van de „N. Rott.
Crt." seint uit Batavia:
Heden is officieel pest geconstateerd.
Nagenoeg de geheele afdecling Malang
is besmet verklaard. Gisteren zijn veer
tien gevallen voorgekomen.
Bij een handelsfirma te Rotterdam is
van een correspondent te Batavia het
volgend telegram ontvangen:
De builenpest heeft een betrekkelijk
goedaardig karakter. Er is voor'.oopig
geen reden tot ernstige ongerustheid.
KORTE KRONIEK.
H. M. de Koningin-Moeder heeft gis
teravond met Hare zuster, de hertogin
van Albany, het Mengelberg-concert in
het Gebouw voor Kunsten en Weten
schappen in den Haag bijgewoond.
De Gemeenteraad van Amsterdam
heeft gisteren tot wethouder in de va
cature Vuil den Berg gekozen den heer
Th. F. A. Delprat, met 18 van de 31
stemmen, die de benoeming in beraad
heelt gehouden.
In dezelfde zitting werd besloten een
geldleening van 20 millioen aan te gaan.
LEIDEN, 6 April.
Bouw van werkmanswoningen.
In de gisterennamiddag in het Nuts-
gebouw gehouden alg. vergadering der.
Vereeniging tot bevordering van den]
bouw van werkmanswoningen te Leiden'
werd door den secretaris het jaarverslag;
uitgebracht, dat slechts één belangrijk
feit te constateeren had, nl. de in ge
bruikneming van het onlangs gebouw
de huizenblok bij de Zijdgracht. De
verhuring daarvan, alsmede de betaling
der huurpenningen, ging zeer naar
wensch. Ook bij de andere woningen!
bleef de in 1909 begonnen verbetering
in de betaling der huur aanhouden, wat
voor een deel het gevolg is van de in
voering van het huurreglement. In het
bestuur der vereeniging kwam geen ver
andering.
De commissie, belast met het nazien
van het financieel beheer, bracht een
gunstig verslag uit. Derhalve werd de
winst- en verliesrekening goedgekeurd,
waaraan het volgende is ontleend:
De inkomsten bedroegen f8415,05, de
uitgaven, met inbegrip van een bedrag
van f 1588.58V2 voor afschrijving
f8821.12i/2, zoodat er een nadeelig sal
do is van f406,071/2» welk tekort door
de Gemeente Leiden moet worden ge
dragen.
Aan het financieel verslag van het
huizenblok aan de Zijdgracht, dat af
zonderlijk wordt beheerd, zijn de vol
gende cijfers ontleend.
De inkomsten bedroegen f 5870.87,
wx). f 1004.40 als bijdrage van de ge
meente, de uitgaven f5870.87, w.o. be
grepen f 1200 ten behoeve van het fonds
voor onderhoud en herstel en f 483.22i/a
voor reserve.
In de week van 29 Maart tot en met
4 April zijn uit de provincie Zuid-Hol
land ter kennis gekomen van den Centra
le» gezondheidsraad 5 gevallen van ty
phus en febris typhoidea, 29 gevallen
van roodvonk en 22 gevallen van diph-
theritis. Hiervan kwamen voor te Lei
den 3 gevallen van roodvonk, te Kat
wijk 1 geval van typhus en febris
typhoidea, te Leiderdorp 1 geval van
roodvonk, te Waddingsveen 1 geval
van diphtheritis en te Zoetermeer 1
geval van roodvonk.
Te Haarlemmermeer kwamen 4
gevallen van roodvonk en 2 gevallen van
diphteritis voor.
Bij het 4e regiment Infanterie heb
ben zich 23 milicien-korporaals van de
najaarslichting 1910 aangemeld ter op
leiding voor milicien-sergeant, welke
opleiding den 18en April a.s. alhier zal
aanvangen.
ROOMSCHE AGENDA.
Donderdag, 5 V2 uur 's avonds, ge
bouw R. K. Volksbond, Rapenburg. Bij-
be'.sche geschieden!. ^ïet lichtbeelden,
voor kinderen, toegang tegen bewijs.
81/2 uur Catechismus voor alle Katho
lieken boven 16 jaar. Spreker de Wel-
eerw. Pater J. G. Tesser, O. F. M.
ALPHEN AAN DEN RIJN. De ge
houden verkooping van kerkschapen
heeft opgebracht de som van f 1081.—
er waren 42 stuks en werden gekocht
door J. Heemskerk van Aarlanderveen.
NOORD WIJK. Gisterenavond gaf „Noord-
wijks Zangkoor" haar 22e uitvoering in
het Hof v. Holland.
Dit koor heeft dezen avond opnieuw
bewezen, dat het zeer zware stukken,
nu: eerste deel uit'toratorium de„Jahres-
zeiten" van Jos. Haydn; „Jubilate Amen"
van Max Bruch en „Der Bergmanns-
gruss" van A. L. Anacker, voor een dilet
tantenkoor zeer verdienstelijk weet uit te
voeren. De koorpassages vooral uit het
laatste genoemde waren goed. De drie
andere nummers werden uitstekend uit
gevoerd. Het koor beschikt over een goed.
stel alten. Den directeur, de heer C. B.
Duyster mag een woord van lof niet
onthouden worden. De zangnummers
werden afgewisseld door Vioolsolo van
de heer Jhr. A. Rappard, wien zulk een
uitbundig applaus ten deel viel, dat hij
het Ave Maria van Gounod, als extra
nummer ten gehoore gaf
NIEUWVEEN. De i' ccn P. Kok,
v^n de lichting 1911, van het 4c Rej£
