No. 444,
22
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad enOmgeving.
2e Jaargang.
e Céidóelie Sou/temt
Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/« cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Maart
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Een dapper man.
De heer Roodhuizen is een dapper
man
Daar heeft hij zich Maandagialvond'
waarlijk in een leeuwenkuil gewaagd I!
Geen kleinigheid!!!
't Zat zoo.
Er was te Amsterdam een verkiezings
meeting, waarin inr. Troelstra sprak,
jen bij die gelegenheid is de dappere
secretaris der Liberale Unie gaan
debatteeren.
Hij vond dit erg kranig, want naar
hij bij 't debat zeide, „maakte hij op
zichzelf den indruk van Daniël in den
leeuwenkuil" een vergelijking, welke
de vergadering natuurlijk hoogst lollig
vond.
En wat dreef nu deze Daniël, die bij
de stemming over de zedelijkheidswet
den moed miste om voor te stemmen
wat dreef nu deze zedelijkheidsapostel
tot dusdanig dapperheidsvertoon.
O, er viel een schoone prijs mede te
behalen. Hij was uitgetogen om te ver
klaren, dat volgens deLiberaleünie
„algemeen kiesrecht de eerste eisch is
van ons politiek leven", welk thema
hij dan ook moppig uitwerkte. En zoo
diepzinnig zocht hij zijn argumenten voor
de kiesrechtliefde der Unie, dat hij
„het veelbelachte blanoo-artikel" weer
even ten leven opriep en ervan ver
klaarde dat het „ten doel had de kies-
rechtquaestie een grooten st-ap vooruit
te brengen."
Spreker hoopte van harte, dat het so
cialistische petitionnement zal gelukken,
dat het met 100,000 handteekeningen
aan de Regeering gezonden zal worden,
en besloot zijn rede aldus: „al is het
uitgangspunt yerschillendvóór alles
roepen ook wij, L. U., „op voor het al
gemeen kiesrecht!"
Applaus natuurlijk.
In zijn repliek bleef mr. Troelstra het
Wel ais een illusie beschouwen, dat on
der de verzamelleuze„Voor algemeen
kiesrecht" ook de vrije-liberalen te scha
ren zouden zijn en waarschuwde hij er de
Liberale Unie zelfs voor, dat zij er bal
last mede aan boord halen, maar de
schoone belooning zal den heer Rood-
huiizen toch wel niet ontgaan.
Bij de herstemmingen in 1913 zullen
de socialisten zeggenLaten we gerus-
telijk den Unie-man stemmen, want de
Brielsche Daniël heeft voor het alge
meen kiesrecht zelfs gevaren getrotseerd.
algemeen overzicht.
Onlangs zeide we iets over het ge*
val Malvy, met wien de
Fr&nsche Regeering
danig in haar maag zat. Genoemde sin
jeur die dan toch zijn loon moest heb
ben voor het doen vallen van het ini-
nisterie-Briand, een soort commissieloon
voor de mooie baantjes die hij het tegen
woordig kabinet bezorgde, werd dan
eindelijk na eenig geschutten bij: het on
derstaatssecretariaat van Justitie onder
gebracht. Dit nu heeft gister een zeer
tuinultueuse zitting der Kamer veroor
zaakt.
Aan de orde waren de credieten voor
het ondersecretariaat van justitie, die
door verschillende afgevaardigden be
streden werden.
De Kamer was uiterst rumoerig.
De afgevaardigde Roche zeide, ik zal
on; politieke redenen tegen stemmen.
Monis, de minister-president, sprak
Zijn voldoening uit over Roche's ruiter
lijke verklaring en zeide: eindelijk kom
ik een eerlijk man tegen, die zijoi mee-
liing openhartig uitspreekt.
Deze woorden van Monis ontketenden
een oorverdoovend tumult op de ban
ken van de rechterzijde, het centrum en
een deel der linkerzijde. De socialisten
wilden de rechterzijde te lijf, maar de bo
den hielden hen tegen.
Eindelijk kon Monis verklaren, dat de
ruiterlijkheid van Roche het debat dui
delijker maakte. Monis betoogde, dat
hij het recht had het ondersecretariaat
bij decreet in te voeren en verbindt de
kwestie van vertrouwen aan het toestaan'
der credieten. Deze worden met 363
tegen 103 stemmen toegestaan.
Natuurlijk de kwestie van vertrouwen,
futiliteit.
Hier was het echter te verklaren (voor
redenen zie hooger) dat de regeering
met hand en tand aan Malvy vasthield.
De correspondent van de „N. R. Ct."
seinde over deze zitting nog het volgen
de aan zijn blad: Het tweede optre
den van minister Monis op de Kamertri
bune, als leider der regeering, is noig
minder schitterend en nog onhandiger
geweest dan het eerste,, maar ook dit
maal liep het weer goed af.
De socialisten betoonden zich gedu
rende de gansche vergadering en ook
gedurende het langdurige helsche kabaal
geestdriftige steunpilaren van het mi-
nisterie-Monis, zij schenen zeer beangst
voor zijn val en begroetten eiken rede
naar, die iets tegen het kabinet zeide
met honend protest. De onderminister
Malvy werd door enkele sprekers nogal
scherp onderhanden genomen.
Over het algemeen was het een zeer
verwarde, onstuimige vergadering.
Ondanks de goeden afloop is de po
sitie van het nieuwe kabinet allerminst
versterkt.
De Vetokwestie
die de Unionisten graag zoo lang moge
lijk sleepende zouden houden, gezien dte
menigvuldige amendementen daarop in
gediend en het steeds beweren der unio
nistische bladen dat het maar niet in een
vloek en een zucht kan afloopen, heeft
toch kans spoediger opgelost te wor
den dan men van dien leant zou wenl-
schen.
In parlemientaire kringen toch gaat
het gerucht, dat de koning den wensch
heeft uitgesproken, dat de grondwettelij
ke crisis voor de kroning afgeloopen zal
zijn.
Reynolds's Newspaper, dat nog al
eens goede inlichtingen heeft, zegt, dat
er na afhandeling van de vetowet een
aantal veranderingen in het ministerie
komen. Ze zouden verleden jaar al hun
beslag hebben gekregen, als men het
niet, met het oog op de verkiezing, wen-
schelijk had gevonden ze uit te stellen.
Vooreerst zou dan dit is al meer ge
zegd Haldane in het Hoogerhuis ko
men om de woordvoerders der regeering
daar te versterken, dubbel noodig gewor
den doordat Lord Crewe's gezondheid
blijkbaar niet bestand is tegen de zwa
re taak, die hij er had. Haldane zou dian
minister van Indië worden. Ook dit is
meer vernomenhet heette dan dat het
tegen het gebruik is, dat de minister van,
oorlog in het Hoogerhuis zit. Maar dit
lijkt ons geen afdoende redenLands-
downe en voor hem een paar ander Peers
zijn het wel geweest. In geval Haldane
van portefeuille wisselde,. zou Seely, de
onderminister van koloniën, hem als
minister van oorlog opvolgen.
Verder hoorde Reynolds, dat Lord
Carrington om persoonlijke redenen als
minister van landbouw zou aftreden en
opgevolgd worden door Sir E. Strachey,
den onderminister; dat Lord Pentland
als minister van Schotland zou aftreden
en vermoedelijk vervangen worden door
Ure, den lord-advocaat van Schotland;
dat ,Hobhouse en Macnamara hoogerop
gaan.
Aangaande den toestand in
Mexico
wordt aan de „Times" geseind, dat deze
gaandeweg beter wordt.
Minister Limantour, die, zonder over
last de Mexicaansche grens gepasseerd is
geeft als zijn meening te kennen, dat
de insurgenten het hoofd in den schoot
zullen leggen omdar president Porfirio
verschillende noodzakelijk gebleken en
door de opstandelingen geëischte hervor
mingen zal invoeren. De regeering is
dan voornemens een algemeene amnes
tie af te kondigen.
Gedurende deze geheele week zal pre
sident Diaz vergaderen met Limantour en
andere hooggeplaatste ambtenaren ter be
spreking van maatregelen voor de wijzi
ging van het Kabinet en voor de invoe
ring van hervormingen.
Men verwacht, dat zoodra de geno
men Jpesluiten afgekondigd zullen zijn,
de opstandelingen, met uitzondering van
enkele belhamels, de wapens nederleg-
gen, de amnestie aanvaarden en opnieuw
den eed van trouw aan de regeering
zullen afleggen.
GEMENGD.
Men seint uit Rome aan den „Éclair*
dat Giolitti zich belast heeft met de vor
ming van een nieuw Kabinet
Het meerendeel der matrozen en
stokers van de scheepvaartmaatschappij
pijen te Triëst is tot staking overgegaan
wegens geschillen met de patroons over
de reglementen nopens het in dienst tre
den der zeelieden.
De invoer van bevroren vleesch uit
Argentinië in Zwitserland neemt gestadig
toe. Het wordt in Zurich, St. Gallen,
Lausanne en Bazel reeds uitgewogen ver
kocht en in Bern zal het deze week look
te krijgen zijn. In Zurich heeft de sla-
gersvereeniging dc zaak ter hand geno
men en is het vleesch wel in 50 'winkels
te koop. In Bazel is de Algemeene Ver-
bruiksvereeniging de voornaamste ver
koopster.
De vooroordeelen, die men in den
beginne tegen dit vleesch had, zijn onge
grond gebleken.- Het doet in hoedanig
heid voor het versche Zwitsersche
vleesch weinig onder. En ondanks het
invoerrecht van 25 frs. de 100 K.G. komt
het op 30 tot 40 centimes het K.G. goed-
kooper dan het versche rundvleesch. Het
volk wil er dus graag aan.
Met veel ophef was aangekondigd,
dat Maandag j.l. een algemeene staking
te Lissabon zou uitbrekendeze liep
echter uit op niets anders dan eenige wei
nig beteekenende opstootjes en betoo
gingen. Het meerendeel der stakende ar
beiders deed aan de beweging niet mede
en op straat zag men niet anders dan
gepeupel, .dat toch gewoonlijk niets uit
voert. ,Wel trachtten eenige nietsdoeners
het tramverkeer te belemmeren, doordat
ze dwars over de rails gingen liggen, zij
weken echter onmiddellijk, toen de tram
zich desniettegenstaande in beweging
zette.
Den geheelen dag door patrouilleerden
kavallerie en politie door de straten, ten
einde de onruststokers dadelijk-in te
pikken. Lr werden 47 personen in hech
tenis genomen, waaronder het geheele
bestuur der arbeidersbonden.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besl. is aan dr. F. J. P. van
Calker eervol ontslag verleend als hoog
leeraar in de faculteit der wis- en natuur
kunde aan de rijksuniversiteit te Gronin
gen;
is aan G. J. A. Franke eervol ontslag
verleend als leeraar aan de Rijles Hoo-
gere Burgerschool te Sappemeer;
zijn benoemd: tot burgemeester van
Drunen, C. P. van Haltentot burge
meester van Wageningen mr. H. F. Hes-
selink van Suchtelen; tot burgemeester
van Gendringen W. J. J. A. Barendtszen
tot burgemeester van Westervoort, A.
H. C. M. Vos de Wael; tot burgemeester
van Susteren J. F. J. Evertz, secretaris
aldaar; tot burgemeester van Oud-
Vroenhoven, W. Prick; tot burgemeester
van Born, J. M. H. Welters, secretaris
aldaar;
is aan mr. W. F. Hiddingh eervol ont
slag verleend als burgemeester van ,Tes-
sel.
Vacature Algemeene Rekenkamer.
De aan de Tweede Kamer overgeleg
de lijst van sollicitanten voor de vervul
ling van een vacature in de Alg. Reken
kamer, is aangevuld met een tweede lijst
waarop voorkomen de heerenN. Koo-
mans te Rotterdam, en J. Krap te 's
Hage.
De Totalisator.
Men meldt uit 's-Gravenhage aan de
„Tel".
In parlementaire kringen gaat het ge
rucht, mij overigens van verschillende
zijden bevestigd, dat, zoodra de Eerste
Kamer het wetsontwerp tegen de zede
loosheid zal hebben aangenomen, door
eenige .Tweede Kamerleden het voorstel
zal worden gedaan de slot-bepaling der
wet zoodanig te wijzigen, dat alsnog
uitstel zal worden verleend op het ver
bod van den totalisator. Behalve de lin
kerzijde, mag worden verwacht, dat
daarvoor ook een meerderheid van rechts
te vinden zal zijn, zoodat er zeer veel
kans bestaat, dat het course-wezen in
derdaad niet vernietigd zal worden.
Voorts kunnen wij mededeelen, dat er
nog minstens twee a drie maanden zul
len verloopen, voordat het ontwerp wet
zal zijn geworden.
Debletrecht.
Te Utrecht hebben de hoofdbesturen
van .de vier vakbonden uit de tabaksin
dustrie vergaderd ter bepaling van de
feftudtng, &elke zij aaaneift^a ton
opzichte van het ontwerp tp,t heffing
van een debietrecht op tabak.
De Nederl. R. K. en de Christelijke
Bond verklaarden zich bereid, met de
andere bonden te jjveren voor verbete
ring van het wetsontwerp.
De Nederl. Sigarenmakers en de Fe
deratie van Sigarenmakers verklaarden
zich tegen het ontwerp als zoodanig, om
dat het een belastingwet is, en waren
voor een agitatie tegen het ortflwerp. Als
een gevolg van dit principieele verschil
van mecning zal er van een gezamea^
lijke actie niets komende Katholieken
en de Christel ijken zullen gaan ijveren'
voor verbetering van het wetsontwerp,
dat zij, zooals het daar ligt, onaanne
melijk achten, en de Nederl. Bond en de
Federatie zullen waarschijnlijk ageeren
tegen het ontwerp als belastingwet
Middenstandscongres.
De heer J. Das Dzn., voorzitter van
den Alg. Ned. Molenaarsbond, heeft een
praeadvies uitgebracht over: het nut van
het houden van tentoonstellingen vooi
den Middenstand een der punten van
behandeling voor het aanstaand Midden
standscongres. De conclusies van het
praeadvies zijn saamgesteld in deze mo
tie:
De Nederlandsche Bond van vereeni-
gingen van den handeldrijvenden en in-
dustrieelen Middenstand, op Juli te Roer
mond in algemeene vergadering bijeen
zijnde, gehoord hebbende de besprekin
gen omtrent de al of niet wenschelijk-
heid van tentoonstellingen, is van oor
deel,
dat het houden van internationale ten
toonstellingen uit economisch oogpunt
zeer aanbevelenswaardig is;
dat het houden van nationale tentoon
stellingen meerdere aanbeveling ver
dient;
dat het hebben van een zoo volledig
mogelijk bedrijfsmuseum met een daar
aan verbonden goeden voorlichtingsdienst
op verschillende centra des lands, de
voorkeur verdient.
KORTE KRONIEK.
Z. K. H. de Prins is voornemens mor
gen een bezoek te brengen op het Loo
en zal daar dan waarschijnlijk tot Za
terdag blijven.
Te Delft is overleden in den ouder
dom van 65 jaar de heer L. A. Vreeburg,1
lid der Prov. Staten van Z.-Holland.
De „Rsb." verneemt, dat de schil
der Th. Mollcenboer tegen October voor
goed naar Amerika verhuisd.
LEIDEN, 22 Maart.
Jhr. de Gijselaar.
De burgemeester is weder in zooverre
van zijn ziekte hersteld, dat hij zich,
hoewel voorloopig in zijne woning, met
de gemeentezaken kan bemoeien.
R. K. Bijz. Onderwijzers.
De vergadering van de afd. Leiden
en Omstreken van R. K. Bijzondere Ou
derwijzers, gisteren gehouden in ecne der
bovenzalen van het gebouw van den R.
K. Volksbond, werd op de gewone wij
ze me tgebed geopend. Nadat de voorzit
ter allen, in het bijzonder de nieuwe le
den, had verwelkomd, werd overgegaan
tot de lezing der notulen, welke onver
anderd werden goedgekeurd.
Voorts werden eenige mededeelingen
gedaan en werd vervolgens overgegaan
tot de behandeling van de voorloopige
agenda voor de algemeene vergadering,
welke behandeling het grootste deel van
den tijd in beslag nam.
Uit een drietal voorgedragenen werd
candidaat gesteld voor lid van het hoofd
bestuur (sectie A) de heer H. Ammer-
dorffer, hoofd eener R. K. school te
Ursum (N.-H.)natuurlijk behoudens
diens goedkeuring.
De voorstellen betreffende de herzie
ning van het alg. reglement der D. V.
lokten niet zoo heel veel bespreking uit,
behalve de aanvulling van art. 48. Deze
aanvulling geeft aan de sectie vereenigin-
gen het recht, evenals de afdeelingen,
voorstellen voor de algemeene vergade
ring der D. V. bij het hoofdbestuur in
te dienen en door hare afgevaardigden
te laten verdedigen op denzelfden voet
als die der afdeelingen.
De meeste bespreking echter lokte uit
het voorstel gedaan door de afd. Amster
dam en omstreken, üet voorstel luidt
als volgt: Het hoofdbestuur der D. V.
voere een zoo breed mogelijke actie tot
financieclc gelijkstelling der Bijz. Schooi
met de Openbare, ten opzichte van het
Rijk en de Gemeenten. Het doet dit, zoo
mogelijk in vereeniging met de St. Sebu-
inus-Vereeniging en alle andere vereeni-
gingen, die het Bijzonder Onderwijs voor
staan. Het houdt de afdeelingen op de
hoogte van zijne bemoeiingen in deze
zaak.
Bij dit voorstel was het volgende prae
advies gegeven van het hoofdbestuur:
Het hoofdbestuur acht actie in deze
richting ongewenscht, eerstens, omdat ze
ontijdig is, en ten tweede, omdat die
actie nadeelige invloed kan hebben op de
aanhangig zijnde voorstellen tot herzie
ning onzer salarisregeling. (Dit laatste
bedoelt de Bisschoppelijke regeling.)
Het slot der bespreking over dit voor
stel was, dat het in stemming werd ge
bracht, en de meerderheid zich verklaarde
vóór het praeadvies van het hoofdbe
stuur en dus tegen het voorstel van de
afd. Amsterdam.
Een gelijkluidend voorstel als dat van
de zooeven genoemde afd. was ingediend
door de afdeeling 's Gravenhage, bij
welk voorstel hetzelfde praeadvies door
het hoofdbestuur was gegeven, als bij
dat van de afd. Amsterdam.
Het eerste gedeelte van het voorstel
van de afd. 'sGravenhage luidde aldus:
De alg. vergadering draagt het hoofd
bestuur op: te doen schrijven (door een
deskundige tegen behoorlijk honorarium)
en uit te geven eene goedkoope brochure
waarin zooveel mogelijk aan dc hand
van betrouwbare gegevens wordt be
toogd, dat de financieelc gelijkstelling
van het Bijzonder onderwijs met het
Openbaar, bij lange na niet bereikt is,
zoolang de Gemeenten niet voor dc Bij
zondere, w e 1 voor de Openbare scholen
over de publieke kassen kunnen beschik
ken.
Van dit gedeelte maakte de afd. Lei
den zelf een voorstel, liet evenwel het
laatste „zoolang de Gemeenten niet voor
de Bijzondere, w e 1 voor de Openbare
scholen over de publieke kassen kunnen
beschikken" weg, welke weglating van
zelf volgt uit het verwerpen van het
voorstel van de afd. Amsterdam, welk
lot natuurlijk ook de afd. 's Gravenha
ge deelde met haar voorstel.
Voorts werd besloten een vraag te zen
den aan het hoofdbestuur naar aanlei
ding van het misbruik, dat op sommige
scholen gemaakt wordt van tijdelijke aan
stellingen tot welke aanstellingen de wet
verlof geeft, maar die zeker eene derge
lijke opvatting als van enkele schoolbestu
ren niet zal bedoeld hebben.
Na de behandeling van de voorloopige
agenda voor de alg. vergadering, keerden
we tot onze eigen agenda terug, die ver
meldde bespreking over het veraange
namen der vergaderingen.
Bij de rondvraag vroeg een der leden
opheldering over het feit, dat er van de
laatste vergadering reeds den volgenden
dag een verslag stond in het „Leidsch
De voorzitter, die dit feit ook ter spra
ke wilde brengen, was beslist tegen het
plaatsen van een verslag der vergadering
in een niet-Katholiek blad, en keurde
ten sterkste af de redactie van een gedeel
te van bedoeld verslag. Met dank aan
de aanwezigen voor hunne opkomst,
werd deze zeer geanimeerde vergadering
op de gebruikelijke wijze gesloten.
Notaris Coebergh.
Bij kon. besluit is aan mr. J. F. A.
Coebergh, op zijn verzoek, met ingang
van 1 Mei, eervol ontslag verleend uit
zijn betrekking van notaris alhier.
De R. K. Gemengde Zangvereeniging
„Arti et Religioni" zal, gevolg gevend aan
een reeds vroeger geuit denkbeeld, de
uitvoering van de Kaisermesse van Haydn
en van Das Lied von der Glocke van
Romberg herhalen, ten bate van dc ver
eeniging „Schoolpenning."
Dezelfde solisten zullen hunne mede
werking verleenen. De uitvoering is be
paald op een nader vast te stellen datum
in de eerste of tweede week na Paschen.
In de gisteren gehouden algem eene
vergadering van aandeelhouders der
Leidsche Broodfabriek (de Caspar is)
werd de winst- en verliesrekening en de
balans over 1910 goedgekeurd en he
dividend vastgesteld op \\>/i pCt.
