16
BUITENLAND.
De andere weg.
BINNENLAND.
2e Jaargang.
Ns. 439.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Maart
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50; elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Uit de school geklapt?
Gister is afgekomen de officieele me-
dedeeling van B. en W. aan den Raad
over de aan-te-gane leening van 2 mil-
lioen.
In dat stuk zeggen B. en W. na een
zeer gereserveerde uitlegging der stand
van zaken:
„Op grond van een en ander geven
wij uwe vergadering alnu in over
weging, met gebruikmaking van de
ons gedane aanbieding van bovenbe
doelde (niet met name genoemde) ban
kiersfirma's, welke aanbieding u ver
trouw e 1 ij k zal worden medegedeeld,
het volgende besluit te nemen, enz."
Nu vonden we echter in het „Alge
meen Handelsblad" van gisteravond het
volgende:
„Zij (B. en W.) hebben daarover
onderhandelingen aangeknoopt met de
Rotterdamsche Bank, die be
reid is de leening over te nemen a
pari, terwijl de kosten tot een be
drag van 1/2 voor rekening van de
gemeente komen."
[Wie heeft er uit de school geklapt?
V Gevaren.
Schreven we onlangs reeds een waar
schuwing tegen de bioscoop, aanleiding
tot herhaling-hiervan vinden we in het
feit, dat pu te Amsterdam een film wordt
vertoond, welke niet alleen zorgvuldig
wordt geweerd uit de kindervoorstellin
gen, doch waarnaar blijkens de aan
kondigingen kinderen ook des avonds
niet mogen komen kijken.
Op 'teerste gezicht zal men deze uit
zonderingsmaatregelen prijzen, maar bij
nader inzien rijst de vraag: wie zal men
als kinderen beschouwen? Natuurlijk de
peuters, die bij voorkeur 's middags ko
men, doch zou bedoelde film, nauw in
betrekking staande tot een kwaad, waar
tegen zoo juist de Tweede Kamer maat
regelen goedkeurde; zou die film wèl
geschikt zijn voor 't opgeschoten goed,
dat 's avonds naar de bioscoopzalen pleegt
te strooipen? Of worden dergelijke be
zoekers en bezoeksters ook als kinde
ren beschouwd?
Men gevoelt: zóó gaat het mooie van
den uitzonderingsmaatregel er wel een
beetje af, terwijl het leelijke ervan hierin
is gelegen, dat de aankondiging: „niet
voor kinderen", de groote menschen
of wie zichzelf daarvoor houden in
grooter getale aanlokt.
En zoo is de bioscoop dan alweer
een schrede verder op den weg, welke
haar voeren moet onder toezicht der
overheid.
Toezicht in 't belang van kleine en....
groote kinderen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Onlangs vermeldden wij iets over on-
eenigheid in de voorloopige regeering
van
Portugal
Volgens den correspondent van' den
FEUILLETON.
door ERNST ZAHN.
9)
Verscheiden malen gedurende dien win
ter had Grob met zijn zoon lange ge
sprekken, waarbij de oude man zich zoo
bedaard mogelijk hield, maar eindelijk
kwam daar ook een einde aan en barst
te er weder een stillen strijd los, die ten
slotte in een grooten storm eindigde.
.Gottfried Grob verloor daarbij voor de
eerste maal in zijn leven alle zelfbeheer-
sching.
„Je bent een kwajongen", bulderde
de oude man, „die voor het werk niet
deugt, een stomkop, die nooit iets wor
den zult en die nog eenmaal als bede
laar door de straten zult dwalen."
Daarop echter, een weinig tot kalm
te gekomen, zeide hij tegen Hugo dat
hij hem naar Frankrijk wilde zenden,
naar een groote meubelfabriek waar een
streng directeur met ijzeren hand de
teugels voerde. Hij wilde hem zelf daar
heen brengen en zou dan eens zien of een
Ivreemde, die geen toegevendheid kende,
pog iets van hem kon maken.
Hugo gntwjop/dde jveipig op, dit el-
„Koln. Ztg." te Lissabon is het daar een
een publiek geheim, dat de minister van
Justitie Affonso Costa, die naar het
ambt van professor aan het Polytechni-
cum aldaar solliciteert, dit doet om zoo
doende een voorwendsel te hebben tot:
heengaan. De werkelijke grond hiervan
is namelijk, dat er meeningsverschillen
tusschen hem èn de overige leden van
het kabinet zijn gerezen over de kieswet,
welke gister zou worden gepubliceerd
en over de scheidingswet, welke Costa
nog eenigen tijd wilde aanhouden, om
dat het oogenblik tot publicatie thans
minder gunstig is, terwijl de radicalen
staan op spoedige indiening.
De Kieswet
is werkelijk; gisteren gepubliceerd en
wekt algemeen teleurstelling. Het stel
sel van evenredige vertegenwoordiging
is ingevoerd. 50 kiezers hebben het recht
een candidaat te stellen. De nieuwe in-
deeüng van de kiesdistricten zal inog
bekend gemaakt worden.
De verkiezingen zullen zijngeheim,
direct, en facultatief, In de districten Lis
sabon en Oporto zal het stelsel van even
redige vertegenwoordiging worden toe
gepast. In de andere districten zal op
lijsten van drie namen voor de verkie
zing van vier afgevaardigden gestemd
worden.
De regeering is in principe vóór be
zoldiging van de Kamerleden, maar laat
het aan de Kamer over, om deze kwes
tie uit te maken. De verkiezingen zullen
vermoedelijk op 14 Mei worden gehou
den.
De onrust
in het geheele land wordt steeds groo
ter. De arbeidersbeweging neemt groote
afmetingen aan. In de grootste bedrij
ven is staking uitgebroken en in verschil
lende ondernemingen dreigt staking. Er
zijn vergaderingen belegd om te protes
teeren tegen het optreden der soldaten
die te Setubal twee personen hebben ge
dood en zes gewond.
De bladen hebben opruiende artikelen
tegen de regeering en haar optreden te
Setubal.
De Montanha, die te Oporto verschijnt
noemt de kieswet een wet van verraad.
Costa, de minister van Justitie, heeft
20 dagen verlof gevraagd. Men zegt, dat
hij woedend is over den indruk, die de
kieswet heeft gemaakt. De Mundo valt
Ameida scherp aan.
Overal heerscht ongerustheid. De toe
stand Avordt critieker. Men vreest eern
crisis. Troepen doorkruisen Lissabon.
Bij de beraadslaging over de begroo
ting van-het ministerie van Buitenland-
sche zaken is het in de
Russische Doema
onrustig toegegaan.
De leider der Kadetten Miljoekof ver
klaarde, dat Iswolski's stelsel van Rus
sische verbonden en verdragen in' zijn
grondslagen is geschokt.
De buitenlandsche toestand was te
genwoordig dreigend.
De vertegenwoordigers van het mi
nisterie van Buitenlandsche Zaken ver
lieten de zaal. De spreker vervolgde,
dat de bijeenkomst van Potsdam een ra
dicale omkeer was in Rusland's politiek.
les. Aanvankelijk stond hij verbluft over
de uitbarsting van drift en 'ater was hel?
aanbod om in den vreemde te gaan, hem
geenszins onwelkom.
Tusschen Kerstmis en Nieuwjaar ver
trokken vader en zoondeze eerste met
een bezwaard hart want hij was nog
nooit over de grenzen geweest, had zich
de laatste jaren steeds meer uit de
maatschappij teruggetrokken, zocht zijn
kennissen niet eens meer en nog minder
de vreemden.
Zoodoende was deze reis voor baas
Gottfried een groote opoffering door
dat hij in een ander land, waarvan hij de
taal slechts gebrekkig kende, van de
eene moeielijkheid in de andere kwam.
De oude man liet dit wel is waar niet
merken maar heimelijk hinderde en er
gerde het hem des te meer. Hugo daaren
tegen was zeer In zijn schik en verze
kerde zijn vader, dat hij hier zijn weg
wel zou vinden.
Baas Gottfried zweeg bij deze woor
den, die hem weder veel te verwaand toe
schenen, gaf hem nog allerlei vermanin
gen zoolang hij nog daar was en liet hem
ten slotte in den vreemde achter, .zon
der zelfs de kalmte en genoegdoening
mede huiswaarts te kunnen nemen die
hij daar had gehoopt te vinden. Hij had
jvel gezien dat het .waarheid jWas, dat
Na de bijeenkomst verloren de Russische
bondgenootschappen haar aanvallende
beteekenis en de betrekkingen van Rus
land ook. Zijn teleurgestelde bondgenoo-
ten verloren aan zekerheid. Van Rus
sische zijde waren in de kwestie van den
Bagdadspoorweg de belangen der bond-
genooten van Rusland geofferd. Frank
rijk en Engeland bevonden zich in een'
pijnlijken toestand en voelden zich ge
kwetst.
Miljoelcof zeide verder .dat de bijeen
komst te Potsdam .Rusland de handen
bond in het Nabije Oosten. De als scha
devergoeding bedachte groote spoorweg
in Indië was een doodgeboren kind. De
houding tegenover China was gevaarlijk.
Rusland zou daar slechts voor Japan de
kastanjes uit het vuur halen.
De sociaal-democraat Pokrofski zeide
dat de regeering haar binnenlandsche
zwakheid wenschte goed te maken en
daarom weder een gevaarlijk spel begon.
Zijn partij vreesde niet een tweede om
wenteling, z ijzou die veeleer welkom
heeten.
De nationalist Wetsjinin las een1 ver
klaring voor van zijn partTj, dat de dilet
tanterige rede van Miljoekof op een
oogenblik, dat de regeering met China
ernstige onderhandelingen voerde, on
passend en onvaderlandslievend was ge
weest.
De Octrobist Kamenski verklaarde, dat
het geheele Russische volk voor geen of
fers zou terug schrikken, wanneer Rus-
Iands eer zou zijn aangetast.
De Doema keurde ten slotte de afzon
derlijke posten van de begrooting van
het ministerie van Buitenlandsche Za
ken goed, in overeenstemming met de
voorstellen van de commissie.
Over de "steeds ernstiger -wofddnete
spanning tusschen
Rusland en China
verneemt de „Morning Porst" uit St.
Petersburg. Het bericht, dat de Russi
sche gezant te Peking last heeft gekre
gen, de Chineesche regeering een nieuw
uitimatum aan te bieden, heeft hier be
roering gewekt. De Russen geloovew
dat de bezetting van Koeldsja geen
moeilijkheden zal opleveren, maar zij:
vreezen, dat de Chineezen weerwraak
zullen nemen in Mandsjoerije, hetgeen
daar verwikkelingen kon geven en jen
gevolge zou kunnen hebben, dat Rusland
en Japan Mandsjoerije onder elkaar ver-
deelen.
De Petersburgsche correspondent van
Daily Telegraph" seint echter, uit goede
bron te weten, dat de nieuwe Russische
nota niet het karakter van een ultima
tum heeft. Een ultimatum zou eerst vol
gen, als de Russische nota niet bevredi
gend wordt beantwoord. De Chineesche
regeering zal een redelijken tijd voor
haar antwoord hebben. In gezaghebben
de kringen blijft men gelooven, dat Chi
na ten slotte zal toegeven, ook omdat
het weet, dat de Europeesche mogend
heden Rusland hierin steunen. Het Ja-
pansch-Chineesche theemonopolie speelt
in deze kwestie een voorname rol. De
Russische regeering weet, dat China nog
andere handelsmonopoliën wil instel
len. De Russische regeering zou dat het
daar een strenge tucht heerschte, maar
hij zag toch ook dat ieder afzonderlijke
werkman in deze groote fabriek als het
ware slechts een klein bestanddeel van
eene machine was, die men naar goed
dunken verwijderde en door een ander
verving, wanneer men dit beter achtte.
Eenige belangstelling voor de onder
geschikten bestond hier niet en een
vluchtig gesprek met den directeur had
hem doen blijken dat men geen tijd
had zich met de zorgen en behoeften
der ondergeschikten te bemoeien, veel
minder deze te verlichten. Bij gevolg
kwam baas Gottfried stil en gedrukt
van zijn reis terug en gaf hij weinig ant
woord op de vragen van zijn spraak
zame, belangstellende schoonzuster.
Den volgenden dag, toen Grob we
der in zijn werkplaats was, kwam Adli
Locher naar hem toe. Het was toch niets
vreemds dat zij eens naar den speelge
noot van haar kinderjaren kwam vragen,
maar niettemin bloosde zij en maakte
eerst allerlei omhalen voor zij Grob naar
zijn reis en naar zijn zoon vroeg.
Boven de stad hing juist een vuur-
roode avondwolk, die een gloed wierp
op de gezichten van baas Gottfried en
het jonge meisje. Adli vond echter dat
de meubelmaker door deze reis puder
jvas geworden. Zp&v£eJ, grijze hare# had
best kunnen verhinderen door het thee
monopolie te verijdelen.
De correspondent van de „Times"
te St. Petersburg, meldt, dat de militai
re toebereidselen die waren geschorst,
thans weer zijn hervat. Het bericht, dat»
Rusland reeds een termijn aan China zou
hebben gesteld, noemt hij echter onjuist.
De Russsiche Senaat heeft zijn
200-jarig jubileum
gevierd met een plechtige jubileumszit
ting, welke de Tsaar leidde, die wees
op de toewijding van den Senaat gedu
rende de verloopen twee eeuwen e.i her
innerde, dat de Senaat in dagen van zwa
re onlusten een onwankelbare veste was
geweest voor orde en wet.
GEMENGD.
Kroonprins Wilhelm en zijn gade
komen op 9 April te Weenen aan, waar
zij een bezoek zullen brengen aan keizer
Frans Joseph, en op den Hofburg zullen
logeeren. Het kroonprinselijk paar blijft
den geheelen Palmzondag op het slot te
Schönbrunn vertoeven, waar te hunnei
eere een diner wordt gegeven.
Uit Boekarest wordt gemeld, dat
men spoedig een hervatting der diploma
tieke betrekkingen tusscTien Rumenië en
Griekenland mag verwachten, dank zij
de bemoeiingen van den gezant van Rus
land te Boekarest en Italië. Bedoelde
betrekkingen werden in 1905 afgebroken,
naar aanleiding van systematische ver
volgingen waaraan de in Macedonië
woonachtige, met de Rumenen verwante
Koetzo-Walachen van de zijde der Griek-
sche geestelijkheid en van Grieksche ben
den blootstonden.
De Fransche bladen melden, dat de
desbetreffende commissie uit den Bond
van Fransche haven-arbeiders besloten
heeft de algemeene staking te procla-
meeren. De voormannen van den bond
zijn reeds naar de voornaamste havens
vertrokken.
Met 1 April zal de bezetting van het
eiland Borkum versterkt worden. Aan de
drie batterijen artillerie, die er liggen,
wordt een machinegeweer-compagnie toe
gevoegd, welke in de eerste plaats be
stemd is, om op dit belangrijke punt
wachtdienst te doen.
Volgens de „Peuple" heeft de cen
trale commissie van het internationaal
verbond van zeelieden, te Antwerpen bij
eengekomen, zich beziggehouden met een
voorstel van Engeland om, tot lotsver
betering der zeelieden in Duitschland, En
geland, België, Nederland, Zweden, Noor
wegen, Denemarken, Vereenigde Staten,
een internationale werkstaking te organi-
seeren. De Duitsch afgevaardigde zeide,
dat de Duitsche zeelieden, daar zij een
salarisverbetering bereikt hadden, moei
lijk aan zulk een beweging konden deel
nemen. België meent, dat men eerst in
Amerika moet onderzoeken, of men daar
althans in de Atlantische havens, een
staking wenscht. Noorwegen, Denemar
ken, Nederland zijn vóór het voorstel
van Engeland. Ten slotte werd beslo
ten, een internationale commissie te vor
men om een onderzoek in te stellen en
zoo noodig de staking te organiseeren.
Uit Washington wordt geseind, dat
zij te voren nog nooit op zijn hoofd en
in zijn baard gezien.
„Deze reis", zei hij ten slotte is we
der voor niets geweest en, wanneer de
goede God niet helpt, komt er niets
van den jongen terecht, zooals ik hem
zelf reeds zoo dikwijls heb gezegd."
Het was de eerste maal dat hij zidh
ooit zoo wanhopend over zijn zoon uit
liet, en daarbij ontdekte Adli iets wat
haar tot in het diepst van haar gemoed
trof en wat zij later nooit meer kon ver
geten. In de hoeken van baas Gottfrieds
kalme, verstandig oogen stonden twee
groote tranen. Hij begon daarop te ver
tellen hoe weinig vertrouwen hij stelde
in Hugo's toekomst.
Toen hij bemerkte dat Adli hem tegen
wilde spreken haastte hij z.ch haar vóór
te zijn en te verzekeren: zeker wel zijn
zoon had ook goede eigenschappen, hij
had beslist geen gebrek aan verstand en
in zijn omgang met vreemden had hij
ook iets aangenaams over zich, maar het
was toch niet het rechte, aan zijn ka
rakter ontbrak de degeh/.vheid, die toch
in het leven zoo hoog noodig is. Hij
trachtte zijn standpunt zooveel mogelijk
duidelijk te maken. Hij was zoo recht
vaardig dat hij daar waar hij een scha
duw vond ook dadel'ik weder trachtte
een lichtpunt te ontdeden.
het Ministerie van Oorlog bekend heeft
gemaakt, dat geen enkel der in Texas
gemobiliseerde regimenten naar de Mexi-
caansche grenzen zullen gezonden wor
den. Daarentegen zullen nog zeven an
dere cavalerie-afdeelingen gevoegd wor
den bij de drie, die reeds aan de grenzen
patrouilleeren.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is tot niet-militair lid
van den Raad van Defensie benoemd mr.
W. F. van Leeuwen, lid van de Eerste
Kamer der Staten-Generaal.
is tot medegedelegeerde van de Neder-
landsche Regeering bij het in April 1911
te Rome te houden Internationaal Mu-
ziekcongres benoemd Dan. de Lange,
directeur van het Conservatorium der af-
deeling Amsterdam van de Mij. tot be
vordering der Toonkunst te Amsterdam.
Ziektewet.
De Haagsche correspondent van de
„Tel." meldt:
De commissie van voorbereiding uit
de Tweede Kamer inzake het ontwerp-
Ziekteverzekering van Minister Talma zal
op Dinsdag 28 Maart a.s. een bijeen
komst houden. Op deze vergadering zal
worden vastgesteld de houding door de
commissie tegenover het ontwerp aan te
nemen, en zal over de wijze van behan
deling worden beslist, met name over
de vraag, of eenige vraagpunten, behel
zende de hoofdbeginselen van het ont
werp, te voren aan het oordeel der
Kamer zullen worden onderworpen. Men,
acht het zeer waarschijnlijk, dat dit in
derdaad geschieden zal.
Geleibiljetten.
Met betrekking tot losse geleibiljetten
voor accijnsgoederen is bij resolutie van
den Minister van Financiën bepaald, dat
het geoorloofd is slechts ééne der beide
aangiften met inkt te schrijven en de
andere te kopieeren door middel van
carbonpapier en eene voor doordruk ver
vaardigde pen.
De dubbel aangiften worden vóór de
afgifte ten ontvangkantore voorzien van
een afdruk van een kantoorstempel met
verwisselbaar nummer, welke stempel
steeds moet zijn onder berusting van den
ontvanger of dengene die hem vervangt
Deze resolutie treedt in werking 1 Mei
1911.
Malversatiën te Doornspijk.
Den zesden Maart jl. werd door 122
inwoners der gemeente Doornspijk, waar
onder 6 leden van den Raad, een schrij
ven gericht aan den Officier van Justitie
te Zwolle, waarin zij op verschillende
bekende gronden (onregelmatigheden in
de administratie enz.) vragen, dat de
schuldigen daaraan zullen worden ver
volgd.
Uit het antwoord van den Officier
blijkt, dat deze in de bedoelde onregel
matigheden geen strafbare feiten heeft
gevonden en dat hij meende, de admini
stratieve tekortkomingen, die door hen
aan den Commissaris der Koningin te
In het vuur van het gesprek kwamen,'
zij hoe langer hoe dichter bij elkander,
en ten slotte zaten zij op een hoop plan
ken en een zaagblok recht over elkander.
De stem van baas Gottfried werd steeds
zachter somtijds was het of hij in zich'
zelf sprak, hij scheen behoefte te hebbeni
rekenschap af te leggen over zijn ge
heele leven, want hij ging, over Hugoi
sprekend, jaren en jaren terug, tot den!
strijd toen hij nog kind was geweest en
nog verder toen zijn moeder, Qrob's
vrouw, nog had geleefd.
„Ik bleef nu alleen met den jongen",'
zei hij, „en had ook niemand noodig dan!
het kind. Ik bouwde een toekomst op dat
kind, zaagde en schaafde daaraan erf
toch kon ik er niets goeds van maken
wat mij nog nooit overkomen was, want
ik heb altijd geleerd goed werk af te le
veren.
Hoe verder hij doorsprak, des te dui
delijker werd het, hoe zijn zoon en de
hoop op hem den hoofdinhoud van zijn
leven hadden uitgemaakt.
Zoowel hij als Adli gevoelde hoe zij
elkander volkomen vertrouwden en het
was dus overbodig dat baas Gottfried
er nog aan toevoegde:
„Ik zou nooit met iemand anders, zelfsf
niet met mijn schoonzuster zóó onenhar*
tig over dit alles spieken." (W,ordt verv.J