7
BUITENLAND.
2e Jaargang.
Nd. 431.
e &2icbciie Somomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en liet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij. onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Maart
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, hupr en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cfent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
De
besluiten van Pius X
in ons Vaderland.
Ofschoon in den laatsten tijd in de
courantenlectuur genoeg wordt aange
boden over de ingrijpende bepalingen
van Z. H. den Paus, omtrent de veelvul
dige Communie van groot en klein, zou
ik toch, o zoo gaarne, onderstaande re
gelen willen gebracht zien onder de
oogen van hen, die (waanwijs en onlnoot-
zel) allerlei opwerpingen durven maken
tegen bovengenoemde besluiten van den
H. Stoel.
Doel isin 't kort aan te toonen, dat
in ons vaderland, ofschoon de practijk
anders was, de kerkelijke voorschriften
denzelfden geest ademden als die van
Z. H. Pius X over het veelvuldig Comi-
municeeren en de Communie der klein
tjes, althans 'in hoofdpunten.
Het Prov. Concilie van Utrecht, bet-
welk onder goedkeuring van den H.>
Stoel in 1866 is uitgevaardigd, zegt o.
m.
„In allen brande een allerhevigst ver
hangen dikwijls te naderen tot dezen
„Tafel der Engelen. De Eucharistische
„Spijze toch is een tegengif, waardoor
„wij van dagelijksche fouten worden
„vrij gemaaktImmers evenals natuur
lijk voedsel noodig is voor het licha
melijk leven, zóó ook hebben wij be-
„hoefte aan deze onontbeerlijke Spijs".
Reeds voor een halve eeuw werd voor
onze Kerkprovincie bepaald:
„De Herders, Biechtvaders en Predi-
„kers moeten de geloovigen in krach
tige bewoordingen aanzetten tot een
„herhaald gebruik van dit Sacrament".
In een ander Hoofdstuk wordt in even
klare bewoordingen hetzelfde uitge
drukt: „De H. Moeder-kerk, die vurig
„verlangt, dat de geloovigen zeer dik
wijls.... de H. Communie zullen gaan ont
„vangen, en dat allen volgens den regel
„van* Augustinus, zóó leven, dat zij da
delijks kunnen nuttigen".
Let wel, hoe reeds voor 50 jaren ge
sproken wordt over een „veelvuldig",
een „dagelijks" communiceeren 'in ons
vaderland. Ook hier kan men allerminst
spreken over een nieuwigheid.
Dan wijst het Concilie (1866) op de
voorbeelden „der geloovigen der eer-
„ste eeuwen, die gloeiden van zulk een
„liefde, dat zij zelfs dagelijks de Ge»-
„heimen van 'sHecren Lichaam met
„vroomheid nuttigden".
Hoe bepaalde dezelfde Kerkvergade
ring voor de zieken
„Zij, die door lichaamszwakte verhin-
„derd worden om kerkwaarts te gaan,
„moeten daarom niet beroofd wordem
„van de H. Geheimen, die juist daarom
„meermalen geschonken en door hen ge
vraagd moeten worden, dewijl zij meer
„den hemelschen Schenker des levens
„behoeven, Die én ziel én lichaam te
„gelijk kan genezen.
„Den zielzorgers wordt voorgehou-
„den, de zieken er op te wijzen, het Eu
charistisch Voedsel meermalen te ont-l
„vangen"Let op „dikwijls" en „meer
malen" in deze bepalingen.
Dezelfde Kerkvergadering bepaalde
over de kinderen, die ziek zijn
„De Eucharistie kan bij wijze van
„Teerspijs gebracht worden aan kinde-
„ren, die.... tot 't gebruik van 't verstand
„zijn gekomen, en het hemelsch verhe
ven Eucharistisch rood kunnen onder-
„scheiden van gewoon en stoffelijk"
(brood n.l.)
Het volgend jaar 1867 bepaalde de
Synode van 't Bisdom Haarlem, dat er
gelet moet worden op de bepalingen van
Trente, over het „veelvuldig" Commu
niceeren. Zij verwijst daarop naar de
woorden van St. Franciscus van Sales,
die beweert, dat zij, die in Christus Je
sus vroom willen leven, de H. Commu
nie niet kunnen uitstellen meer dai een
maand (uiterste grens).
Dan wijst dezelfde Synode pp bet
Rit. Rom (hetwelk is uitgegeven in 1614
onder Paus Paulus V) en bepaalt, dat
de Herd ex „zijn uiterste zorg moet aan
„den dag leggen, dat het hem toever
trouwde volk dit sacrament heilig ,en
„dikwijls ontvangt"....
Hierbij wordt nog gevoegd, dat de
zielzorgers den geloovigen zooveel mo
gelijk gelegenheid moeten geven de H.
Communie te nuttigen,
Eindelijk werd een kostelijke bepa
ling gemaakt, betreffende de kleedij der
kinderen bij de eerste H. Communie:
„De ouders moeten worden vermaand
„dat zij bij gelegenheid der eerste H.
„Communie hunne kinderen passend,
„maar vooral bescheiden kleeden, opdat
„zij niet een allerverderfelijkst zaad van
„trotschheid en wereldsche praalzucht in
„zich opnemen op den dag, waarop zij
„allerinnigst met Christus den Heer ver-
„eenigd worden.... waardoor zij later
„zouden kunnen vervreemd worden van
„Christus en een droeven ,ondengiangi
,,'hun lot zij".
Waar is nu het nieuwe in de vele be
palingen van Z. H. den Paus Beston
den de meeste niet reeds hier in onue
Kerkprovincie
Een kind moet tot de H. Communie
worden toegelaten, wanneer het daartoe
voldoende ontwikkeld is. Deze bepaling
is geen uitvinding van den Paus, maar
dit zegt 't gezond verstand. Dit heeft
men altijd ingezien. Doch de sleur eener
overoude verkeerde gewoonte, gevoegd
bij een te overdreven Jansenistische-
gestrengheid, maakte het noodig, dat Z.
H., die in Christus alles wil herstellen,
ook hier den gewonen toestand weer in
't leven riep, zooals hij behoort te zijn.
Aan kinderen, die voldoende ontwik
keld zijn, moet in gevaar van sterven het
H. Oliesel cn de H. Teerspijze worden
toegediend. Het Conc. Prov. schreef
voor, dat de H. Eucaristie als Teerspijs
kan gebracht worden aan kinderen, „die
...tot het gebruik van 't verstand zijn
gekomen" enz. (zie boven).
„Het is boven allen twijfel verheven,
„dat de gewoonte, om de toelating der
„kinderen te binden aan een leeftijd, die
„ligt boven de jaren des onderscheids
„....indertijd een misbruik is en dus zoo
„spoedig mogelijk moet worden afge
schaft."
Aldus Mgr. Callier in den 1.1. Vasten
brief.
Weg dus met alle vooroordeelen, met
alle praatjes van nieuwigheid, onge
woonte, vreemdheid, enz. „Het oude" is
het ware. Daarheen dus moeten wij te
rug! Zóó helpen wij den Paus: alles
herstellen in Christus.
Een Abonné.
V De Bioscoop.
J. F(eith) levert in het „Hbld." eenige
„bioscopische beschouwingen over den
Kinetna" en zegt daarin o.m.
„Wat de opvoedende waarde van de
Kineina-gegevens betreft, laten we het
eerlijk bekennendie is bijna altijd
streng moralistisch. Hier wordt, gelijk
van ouds, de deugd nog beloond, de
misdaad nog gestraftAllé, zijn de
groote tijden van den statigen roman
en het breede drama aan het herle
ven
En hebt gij het wel hooien opjui-
chen uit de donkerte dezer Kinema-
zaaltjes, wanneer de boosdoener zijn
straf kreeg, wanneer de verrader den
dood vond, wanneer de edele held den
lof verwierf wegens zijn onbaatzuch
tige moed-daad!
Hebt gi; wel gelet, hoe deze moraal
(toegegeven: het is een goedkoope,
maar het is ér een!) weldadig op de
toeschouwers, zoowel van de eerste
(40 cent), als van tweede (25 cent)
en derde rang (15 cent) in druppelde,
wanneer moeders haar wedergevonden
lievelingen in de armen drukten
wanneer onverlaten in den afgrond
stortten.... wanneer op 't meest span
nende oogenblik revolverschoten ge
luidloos knalden,wanneer uit de
gordijnen de politiebanden de inbre
kers bij den kraag grepen?
Men balt weer vuisten in het on
geziene duister van de Kinema; men
voelt weer proppen in de keel; men
schatert weer onbedaarlijk; men wischt
zich weer tranen van de wangen."
Dit 1 ij k t alles zeer waar, doch de
heer Feith ziet een voornaam ding over
het hoofd en wel dit: om de misdaad te
kunnen straffen, stelt „de Kinema" die
zelfde misdaad eerst zoo aanschouwelijk
mogelijk voor. En ze is daarbij allesbe
halve kieschkeurig, zoodat van de streng
„moralistische strekking" der voorstel
lingen weinig of niets overblijft. Inte
gendeel: al die tafreelen van moord en
dronkenschap, diefstal en echtbreuk,
prikkelen op de meest verderfelijke wijze
de verbeelding, welk euvel te nadeeligcr
is in zijn gevolgen, wijl zoovele kinde
ren naar de bioscooptheater plegen te
gaan. Ze worden er vertrouwd met het
kwade, dat langzamerhand zijn afzichte
lijkheid voor hen verliest. En nu moge
het waar wezen, dat „de misdaad nog
gestraft wordt" op de films het te
gendeel moest er trouwens nog bijko
men! die straf voelt de jeugdige toe
schouwer niet; die straf, vluchtig aange
geven, maakt ook weinig indruk op het
kindergemoed, maar de gedetailleerde
voorstelling cfpr misdaad vergiftigt de
zinnen, werkt -even langdurig als verder
felijk na.
Maar al ziet de heer Feith dit blijk
baar nog niet in, hij gevoelt toch, dat de
bioscoop een gevaar worden kan. Hij
gaat immers voort:
„Nu is de Kinema nog onzijdig,
schaart zich nog aan de zijde van de
goede moraal.
Maar indien hij morgen kwaad wil?
Wanneer hij tendenzen er op wil
gaan nahouden?
Wie bakent dan zijn gebied af, waar
dit tooverding zoo te goochelen ver
staat, van de eene minuut in de andere
van vreugde in jammer, haat in liefde,
geestdrift in droefheid.
In Parijs zijn er bebloede koppen
geslagen door de opgezweepte toe -
schouwers van fel concurreerende Ki
nema's, de eene fel nationalistisch, de
andere heet sociaal-democratisch.
Hoe lang zal het duren tot de poli
tiek, de godsdienst, de beurs zich van
den film als het krachtigste hulpmid
del zullen gaan bedienen?"
Inderdaad: „hoe lang".
Godsdienstige films hebben we thans
reedstafreelen uit het oude en nieuwe
testament; beelden uit Lourdes en Obe-
rammergau. En daarin steekt geen ge
vaar, mits ernst en gepastheid den voor
rang blijven behouden bij de vertooning.
Maar die andere dingen, welke de heer
Feith voorziet. Hoe lang zullen die nog
uitblijven?
En als zij komen: wat dan?
Citeeren we weer genoemden schrij
ver:
„Nemen wij den Kinema aan als
maatschappelijk verschijnsel.
Hij oefent reeds invloed uit.
Hij kon macht erlangen.
En het ware beter die ten goede
dan ten kwade te doen strekken.
Bij elke première in een schouw
burg neemt onvoorwaardelijk een in
specteur van politie en een journalist
plaats, de beide vertegenwoordigers
van het gezag en de publieke meening.
De Kinema zal vandaag of morgen
eveneens voor vol moeten worden aan
gezien."
Merkwaardig: juist in de dagen, nu in
de vrijzinnige pers schamper wordt ge
sproken over den burgemeester van Delft,
die een opvoering van „Allerzielen"
verbood, en over onzen Deken, die waar
schuwde tegen de uitvoering van „La
Damnation de Faust", juist nu in
het „Hbl." aldus wordt gezinspeeld op
een censuur over de bioscopen, tegen den
tijd dat zij gevaarlijk worden
Waarvan acte.
Intusschen: wij achten de bioscopen
reeds nu gevaarlijk en zouden het uit
stekend vinden, indien de overheid streng
toezicht uitoefende over de films, opdat
wat schadelijk is, worde geweerd.
En allernoodzakelijkst is dergelijk toe
zicht voor de kindervoorstellingen. Even
als in de „prikkellectuur" schuilt ook in
de trilprenten een groot zedelijk gevaar,
inzonderheid voor 't jeugdig gemoed.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Frankrijk heeft gister het genoegen
mogen smaken te hooren wat' het pro
gram zal zijn van het
Kabinet-Monis.
Een allerslapste verklaring, eigenlijk1
niets anders dan een voortgezet Brian-
disme, waarin echter het centrum wegens
de aanwezigheid in het kabinet van het
Combistische element, geen vertrouwen
zeide te hebben. Over de spoorweg
kwestie zeide de regeering dat zij, om
een terugkeer der spoorwegstaking, die
het land zoo zwaar heeft getroffen in
zijn stoffelijke belangen en tot in het
geloof in de regeering toe, te voorko
men, het wetsontwerp ter onderdrukking
van de sabotage en het verlaten van zijn
post en het ontwerp betreffende de te
rugwerkende kracht vaij de pefl£i££nen
der spoorwegarbeiders, ter behandeling
wil voorleggen. Ook zal zij de behande
ling der ontwerpen betreffende het col
lectieve arbeidscontract, betreffende de
statuten van het spoorwegpersoneel en
de verzoenings- en arbitrageraden ver
haasten.
Het ministerie wil regeeren met ver
draagzaamheid en goedheid.
Het bestuur der staatsspoorwegen, dat
reeds het grootste gedeelte der wegens
feiten van staking ontslagen spoorweg-
mannen weer in dienst heeft genomen,
zal het onderzoek der gerechtelijke dos
siers voortzetten. Zij die echter wegens
gewelddadigheden of anarchistische drij
verijen zijn veroordeeld, blijven uitgeslo
ten. De regeering zal op die wijze ster
ker staan, waar het geldt den maatschap
pijen te verzoeken, hetzelfde stelsel te
aanvaarden. De overeenkomsten dier
maatschappijen met den staat zullen met
wederzijdsche goedkeuring herzien kun
nen worden, ten einde haar in staat te
stellen, aan al hare verplichtingen te vol
doen en een beter gebruik maken van de
middelen van vervoer te verzekeren, zon
der de aandeelhouders te benadeelen.
De regeering is er op gesteld, de wet
op de ouderdomspensioenen met ingang
van 3 Juli toe te passen.
De regeering zal zonder zwakheid en
zonder geweld de wetten op de congre
gaties en de scheiding van kerk en staat
toepassen. Zij zal het neutrale onderwijs
tegen alle aanvallen behoeden en zoo
noodig nieuwe wetten voorstellen, om de
goede werking der school te verzekeren
en de leekenarbeid tegen alle verzet te
beschermen.
Behalve deze twee punten bevatte het
nog eenige andere algemeenheden. Over
het algemeen viel het fraais niet in den
smaak der socialisten die dan ook de re
geering erop aanvielen. Het centrum,
dat zulks reeds bij de voorlezing be
merkte wees onder groote vroolijkheid
naar de socialisten en vooral naar Jaurès
die totnogtoe het nieuwe ministerie zoo
vriendelijk had begroet. Behalve dat dus
de positie van het kabinet niet duidelijk
is, schijnt het evenmin stevig te staan.
Terwijl Fransche bladen over het alge
meen de
Horoscoop
der nieuwe regeering trekken uit de
namen der nieuwe ministers, heeft dit im
een Duitsch blad gedaan. Door een
groepeering ate volgt:
*Monis
Cruppi
Caillaux
Bertaux
Massé
Pams
DumOnt
Paul-Boncour
Delcassé
Perrier
Steeg
Messimy
komt het tot de conclusie dat het nlx
besond'res is, waarin we het blad wel ge
lijk kunnen geven.
Naar aanleiding der ministerieele ver
klaring weet de „Paris Journal" nog te
verzekeren, dat de directies der verschl-
lende Fransche spoorwegmaatschappijen
zullen aftreden, wanneer de regeering
eischt, dat zij op groote schaal ontsla
gen spoorwegbeambten weer in dienst
nemen.
Weer iets nieuws heeft de regeering
in
Portugal
uitgevonden om de priesters te treffen,
die het bisschoppelijk schrijven durven
voorlezen. Men heeft namelijk besloten
om alle priesters, ook zelfs de bisschop
pen, die het wagen durven, het herder
lijk schrijven vioor te lezen of te versprei
den in het zwarte boek der republiek,
op te teekenen, en de opgeschrevenen te
treffen, zoodra de wet op scheiding van
kerk en staat een „fait accompli" is ge
worden. Deze geestelijken zullen n.l. alle
stoffelijke voordeelen, welke de wet aan
biedt en die zullen wel groot zijn
moeten missen.
De voorlezingen gaan echter hun ge
wonen gang en wat meer is, de bevol
king verontwaardigd over het despotisch
optreden van de bewindvoerders, Jaat
hare ontevredenheid duidelijk merken
door processies en tetoogingen. Vooral
te Oporfco en de omstreken, ja in het ge-
heele Noorden is een merkbare bewe
ging tegen de republikeinsche kopstuk
ken gaande, Op verschillende plaatsen
hebben de katholieken groote betoogin
gen gehouden en daarbij hun gevoelens;
lucht gegeven. „Leve de godsdienst" !i
„leve de monarchie!" „Weg met de re
publikeinen werd er overal geroepen.,
Dat mocht natuurlijk niet. De vrijheid
lievende autoriteiten lieten alle per-*
sonen, die zulks dorsten te roepen, ach-*
ter slot en grendel zetten.
Tegelijkertijd heeft de regeering oold
aan alle gouverneurs de boodschap ge
zonden, dat ze tegen de .priesters, die
het herderlijk schrjjven voorlezen een'
scherpe vervolging zouden instellen.
Dit is wel een middel om de bevote
king gunstiger voor zich te stemmen En
heusch, een gunstiger stemming heeft da
regeering noodig. Want wel deugdelijk
moet er een
Monarchistische samenzwering
bestaan. Naar verluidt hebben monar
chisten uit Rio de Janeiro het bestaan!
hiervan aan de politie bevestigd. Zij ver-J
klaren echter tevens, hoegenaamd niet)
voornenrens te zijn iemand te dooden, er
bij voegende dat hunne houding zou af
hangen van het onderhoud dat hun afge^
vaardigde Vasconcelos Vqga te Londen:
zou hebben met eenige Portugeeschd
uitgewekenen, waaronder Joao Franco.
Maar nu moet zelfs in het land de op
stand zijn uitgebroken. Een telegram uit
Vigo meldt, dat in de hoofdplaats van het
Portugeesche canton Aroös Valdives
dicht bij de Spaansche grens, een op
stand is uitgebroken.
De opstandelingen hebben de autoritei
ten verjaagd en de koningsvlag geheschen
Troepen uit Oporto hebben de orde her
steld en de autoriteiten weer terugge
bracht. Het geheele kanton is militair be
zet.
Over den nog steeds dreginden toe
stand van
Rusland en China
verneemt de „Times" uit Tientsin:
De Chineesche regeering heeft ten slot
te de Russische regeering verwittigd, dat
zij thans niet gezind is, het traktaat van
1881 te hernieuwen, omdat China vreest
dat anders de mogendheden in Zuid-
Mantsjoerije dezelfde handclsvoorrechten
welke bij dat traktaat aan Rusland in
Noord-Mantsjoerije verzekerd zijn, zullen
verlangen. China's vrees geldt voorname
lijk Japan, dat onlangs de Chineesche
regeering aangespoord heeft, de Russi
sche eischen in te willigen. Deze houding
van Japan voedt den argwaan der Chi-
neezen, dat Rusland en Japan heimelijk in
Mantsjoerije samengaan tegen China. De
correspondent acht China's argwaan ech
ter ongegrond: omstandigheden die in
den laatsten tijd bekend zijn geworden,
doen veeleer vermoeden, dat Rusland en
Japan geenszins samengaan in Mantsjoe
rije.
De geruchten over een nieuwe
Boxer-opstand
moeten echter geen grond van waarheid
hebben. Waarschijnlijk hebben zij hun
ontstaan te danken aan het optreden van
een secte, wier aanhangers beweren be
veiligd te zijn tegen de pest en de macht
te hebben oin deze ziekte' te genezen.
Het meest treden zij te Shang-Shun op,
waar ook een Japanees, bezwijkende voor
den aandrang van hun leider, toestond te
beproeven hem te genezen door het toe
passen van allerlei geheimzinnige hande
lingen. De dood van den patiënt en den-
gene ,die hem zou genezen, bezorgde den
aanhangers van de secte een slechten
naam, waarom zij zich dan ook zagen
genoodzaakt de plaats te verlaten.
Berichten, waarin gesproken wordt van
vergiftigde bronnen, die de oorzaak van
de pest zouden zijn geweest, moeten aan
dezelfde secten worden toegeschreven.
Toch ziet het er voor China ook uit
andere oogpunten slecht uit. Zoo neemt
de
Hongersnood
in de Chineesche provinciën An-hoe en
Ki-ang-soe steeds bedenkelijker afmetin
gen aan en is nu reeds ernstiger dan die
van 1906. Tot dusver is slechts in een
klein gedeelte van de geteisterde gebie
den hulp verleend. De bevolking trekt
nu voor een groot gedeelte naar het zui
den. Er is reeds een stoet van 2000
menschen in de buurt van Shanghai ver
schenen.
GEMENGD.
De Duitsche Kroonprins Is te Port
Said aangekomen en vandaar naar Kairo
gereisd, waar hij de Kroonprinses heeft
gevonden.
De Kroonprins zal met 1 October hef
