28
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang.
Na. 425.
Bureau OlIDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en liet GEILLUSTL BRD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Februari
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Wordt gevraagd een politieke
uitvinder.
Men herinnert zich immers nog| wel
het blanco artikel, „de schoonste .uit-,
Vinding der eeuw
Al wat» links stond, liep daar warm
voor, doch helaasdat fraaie ding heeft
zijn roem niet kunnen handhaven. Nie
mand kijkt er meer naar om.
En toch hebben de linkermanlnenl wieer
loo'n verzamelpunt noodig, willen! zij
met een schijn van eensgezindheid in'
1913 ten strijde trekken.
Nu „Het Vaderland" is al klaar.
|Dit orgaan der „Liberale Unie" vindt de
algemeen kiesrechtteuze uitermate ge
schikt als „verzamelsignaal voor alle li
beralen". Het blad verwacht dat „zoo
niet alle, dan toch de meerderheid der
liberalen zich met oqs onder die leus
zullen vereenigen.
De vrij-liberale Nieuwe Courant
meent echter dat het de Unie vrij staat
„dien kreet unisono met de vrijzinnig!
en sociaal-demqcraten aan te heffen', als
verzamelsignaal klinkt zij valsch". „Het
kan dat niet zijny niet slechts voor den
Vrij liberalen Bond, maar evenmini voor
duizenden ongeorganiseerde liberalen
daarbuiten".
Dit ziet er al leelijk uit voor de linker
eensgezindheid. Maar nu komt ook obg
het Handelsblad verklaren, dat de
kiesrechtleus ongeschikt is. „Wanneer
onder de „verzamelleus" van algemeen
kiesrecht getracht zal worden een meer
derheid in de volksvertegenwoordiging
te krijgen, moeten de kiezers vooraf
.weten, wat een regeering, steunende op
die meerderheid, zou willen trachten te
bereiken", betoogt het Amsterdamsche
orgaan. En het zet nader uiteen! ,^ïïat
partijen, die een regeeringsmeerderbeid
zouden willen vormen, a 11 e e n' bijeen
gehouden door den band van' de alge
meen kiesrechtleus, niet gemakkelijk 'n
meerderheid der kiezers op hun hand
Zullen krijgen"
M. a. w.er moet een soort linker
program verschijnen.
Maar hoe komen de uiteenloopeinde
linkergroepen daaraan
Zij moeten maar eens adverte.erein
„Gevraagd, een politieke uit
vinder. Vast werk. Aandeel in
de winst.
V Verbluffend.
In een artikel van de linker kiesrecht-
plannen, schrijft het Handelsblad:
»>Wij gelooven dat een groot deel
der liberalen zich nog niet recht voor
den geest heeft gesteld, dat de eisch
van algemeen kiesrecht iets anders
dan een leus is. De Amsterdamsche
kiesvereeniging „Vooruitgang", de
grootste vrijzinnige kiesvereeniging,
meenen wij, van geheel het land, is
eerst thans bezig te overleggen en
te beraadslagen hoe zich ten opzichte'
van dat algemeen kiesrecht te stel
len. Wat in deze kiesverteeniiginfet
plaats vindt, het vormen van cen'mee-
ninig, moet wellicht bij meer liberalen
nog geschieden, dan de leiders der
Liberael Unie wel bevroeden. Wanli
ook zij, die werkelijk over de politielke
vraagstukken van den dag hebben sia-*
gedacht en een gevestigde meeninlgi
hebben, kunnen' licht, evenals <een(
paar jaar geleden, de tegenwoordige
Unie-liberale strijders vopr algemeen
kiesrecht, het algemeen kiesrecht-
vraagstuk als niet zeer urgent be*
schouwd hebben. Terecht meenen wij:
wij hebben het vroeger reeds be
toogd de eisch van algemeen kiieS-i
recht leeft niet onder ons volk, leeft
niet bij de kiezers, is slechts een ver
kiezingsleus, een verzamelleus, waar
mede men, zoo al niet politieke' par
tijen, dan toch kiezers wil trachten te
verzamelen."
'Nota benemen is nog bezig aan! „het
Vormen van een meening".
Nota bene: de kiesrechtkw|elstie is
f,slechts een verkiezingsleus",
't Is eerlijk gebiecht.
Maar dan was toch heel de „bilanco"-
ï*>litieto louter
Men vuile maar in. ,\Vij zijn er te be-
Itefd vopfi
V Lief land.
Den Portugeesdien minister van' Bui-
tqnlandsche zaken, die meerdere malen
den journalisten gezamenlijk gehoor ver
leent, quasie ,uit welwillendheid jegens
de pers,-, maar natuurlijk om1 die pers
gunstig voor de regeering te steunen!;
Z.Exc. B. Machado dan werd op zoo'n
zitting door den corr. der „N. R. Ct"
gevraagd
„Zou uwe excellentie mij «Ven kun
nen zeggen of Bruno (de schuilnaam van
den directeur der „Diario da Tarde,"
José Pereira de Sampaio, die wegens
wantrouwen in het beleid van' het voor-
lo,opig bewind zijn blad deed ophou
den) monarchist is of republikein?"
„Zijn vraag, hoe diplomatiek ook op
gesteld, viel toch niet in al te goede aar
de. Maar de minister bleef glimlachen
en zei
Bruno is republikein, een om'zer oud
ste medestrijders in de historische par-
tij"
Hier zweeg hij even, maar jn aller
oogen de vraag naar nader verklaringen
lezend, zei hij weer:
„Wij betreuren het zeer, dat hij tot
deze daad gekomen is, en het bewuste
manifest openbaar maakte. Tot nu toe
heeft hij alleen onze hoogste achting
verdiend, en niet alleen' in onS republi-
keinsdhe kamp was hij een der edel
ste voorvechters, maar zelfs onder de
monarchisten genoot hij als fair strij
der hooge achting; en.... messieurs1...
ook voor de inboorlingen van Angola zal
binnenkort veel gedaan, worden..."
En Z.Exc. ratelde vlug door over de
koloniale politiek. De Bruno-snaar roer
de hij liever niet langer aandie klinkt
wat valsch. Men moet n.I. weten, dat
Bruno, wien door den Stadsgouvenieur
in naam der nieuwe vrijheid een:
verhoor werd afgenomen, daarbij o. m'.
zeide
„Ik verklaar bij deze, en verzoek alle
bladen in Portugal dit te publiceeren,
dat ik mij van dit oogenblik af volkomen
uit den poütieken strijd terugtrek, om
dat ik walg van de wijze waarop deze
in Portugal gevoerd wordt."
Deze verklaring, in de meeste bladen
opgenomen, heeft een diepen' indruk ge
maakt op allen, die streven naar eefa'
onder de republiek herlevend Portugal,
maar vooral op hen, wier geloof in het
regeeringsbeleid der voorloopige be
windvoerders reeds eenigszins geschokt
en aan het wankelen gebracht was door
hun willekeurige handelingen! en het
voortdurend verschuiven der verkiezin
gen. Natuurlijk het meest, wijl die
zweepslag kwam van Bruno, een repu
blikein, die in alle opzichten geacht kan
worden op de hoogte te zijn van het be
leid en de bedoelingen der republikein,'-
sche bewindvoerders.
't Is gek! Nu zijn de Jesuieten al
verdreven, de andere geestelijken on^
schadelijk gemaakt, de religieuzen aan
'banden gelegd en nog is dat land biet
gelukkig. Men zou zeggen....
ALGEMEEN OVERZICHT.
Gisteren is dus officieel een eind ge
komen aan de weifelende houding van
het Fransche ministerie door de
Ontslag aanvrage van Briand
gister aan den president Fallières gezon
den. Deze ontslagbrief is een knap en
uiterst handig beroep op de openbare
meening
Briand begint met te wijzen op de
verzwakking van de republikeinsche
meerderheid, waarop zijn ministerie'
steunde. Deze meerderheid heeft zich ge
deeld in twee deelen, waarvan het groot
ste het ministerie is trouw gebleven,'
maar het andere onverwacht is snel aan
gegroeid en elementen bevat, waarop
de regeering meende te mogen rekenen
bij het volbrengen van haar 'moeilijke
taak.
Alleen eensgezindheid van de repu
blikeinsche partij geeft de mogelijkheid
een politiek van socialen vooruitgang,
van orde en van veiligheid, die bij de da
den van het ministerie steeds heeft voor
gezeten en den ingedienden1 voorstellen
wet immer tot grondslag is geweept.
De bestaande toestand is onontwar
baar, als zijnde voortgekomen uit een
steeds groeiend wantrouwen eni eeai da
gelijks stelmatiger wordende vijandig
heid van zekere republikeinen tegen! dein
vp,pratte* van, de,u luiste*raad,
Met beroep op alle republikeinen, al
dus Briand, om een politiek van ont
spanning en1 kalmeering te verwezenlij
ken en een redelijken, verdraagzaame:i'
leekenarbeid te volbrengen, -die voor elk
geloof gelijken eerbied toont, ten ein
de allen burgers des lands een Nauwge
zette en gelijke rechtvaardigheid van
overheidswege te verzekeren (dit be
roep is door sompligen piet begrepjen,
en door anderen verVortnd) heeft! ten!
slotte op een gedeelte van de republi
keinsche meerderheid een uitwerking ge
had, die geheel hét tegenovergestelde
is van hetgeen men ervan verwachten'
mocht. De vijandigheid in politiek op
zicht, die er door tegen mij is ontstaan,
heeft niet afgelaten. De verwezenlijking
van de politieke, fiscale, sociale en eco
nomische hervormingen, die het stout
moedigste programma bevatte, dat ooit
aan het Parlement is voorgelegd, is ier
door onmogelijk geworden.
Een nuttelooze poging, die uitsluitend
kan dienen, om een precair onmadhtög
leven, in een omgeving van kuiperijen
en hinderlagen en soms ten koste van
ellendige trar;cacties, te handhaven, stuit
mij tegen de borst. De politiek van h'et
ministerie is zegevierend uit alle bot
singen te voorschijn gekomen', zij is ech
ter in zijn handen in gevaar. Een' ander
ministerie zal de noodzakelijke eens
gezindheid kunnen herstellen en dezen
arbeid kunnen volbrengen. Daarom heeft
dit ministerie besloten, af te treden.
De Kamer is tot Maandag a.s. ver
daagd. De crisis is thans of pareel geo
pend en waar het kabinet door Links is
ten val gebracht is het te verwachten dat
van daaruit het roer in handen zal ge
nomen worden. Men verwacht dan ook
in den eersten tijd een radicaal-socialis
tisch kabinet te zien optreden. Jaurès be
gint de compagne reeds in dien zin in zijn
blad de „Humanité". Hij doet het voor
komen of nu de politieke hemel is ge
klaard en een begin kan worden gemaakt
met Ivrudhtbiaren wehgevenden afbeid,
vooral op het sociaal gebied. Briand, be
toogt hij, is tegen links gevallen er be
hoort dus in de toekomst een politiek van
links gevoerd te worden. De radicalen
zullen dus moeten samenwerken met de
uiterste linkerzijde en dat kan wanneer
zij op sociaal gebied maar krachtig ge
noeg zijn. Wanneer de socialistische ra
dicalen alleen maar hun economisch
programma werkelijk ernstig opnemen,
kunnen zij verzekerd zijn van den belang-
geloozen en loyalen steun van de so
cialisten. Dit is een van de laatste kan
sen, die hun blijft om in de democratie
een leidende rol te spelen.
De meer gemengde bladen echter be
treuren het echter dat Briand is heen
gegaan.
Maar niet alleen in Frankrijk, ook in
Spanje heeft het in regeeringskringen le
vendige besprekingen uitgelokt in het
bijzonder daar Canalejas, die een po
litiek volgt gelijk aan die van Briand,
er persoonlijk bij geïnteresseerd is. Zijn
orgaan El Diario publiceert een geestdrif
tig artikel ten gunste van Briands politiek.
Ook is weer een minister-crisis uit
gebroken in
Griekenland.
De tot de partij van Michelidakïs be-
hoorende ministers Angelakis en Ploehii-
dakis hebben ontslag gevraagd omdat
zij niet kunnen meegaan met het besluit
der in de Kretenzische Nationale verga
dering gevormde partijen van Venizie-
los en Phoemis, om: eerstens uit te
stellen het zenden van: een Kretenzische
afvaardiging naar de mogendheden1 ten
einde de inlijving van Kreta bij Grieken
land tot stand te brengen en ten' twee
de van bizondere militaire maatreglelen
tot verdediging van Kreta af te zienj
De crisis krijgt daardoor een ern
stiger karakter, omdat .ongeveer 30 af
gevaardigden van de oppositie besloten
hun mandaat neder te leggen'.
Op verschillende plaatsen hadden gis
teren volksvergaderingen plaats om die
oppositie te steunen.
Het zou toch te betreuren zijn als
dit het heengaan van Veniselos zou vler-
oorzakenniet alleen omdat dan' zijni
pogingen tot verbetering der ibwlendige
vooze toestanden zou mislukken, maar
ook omdat de Kretenzische kwestile dan
weer in al haar langdradigheid en on(-
rijpheid de politieke toestand op den
Balkan zou komen vertroebelen.
!Wat aangaat het conflict tusschen
Rusland en China
jyarAi de Jo&sfed jE^oJwrg nog nwt
als geheel zuiver aangezien, zelfs na de
mededeeling ,ook door ambtenaren van
het departement van buitenlandsche za
ken, dat het antwoord der Chineesche re
geering bevredigend is, en geen aanlei
ding tot ernstige complicaties geeft. Doch
de Russische regeering is er niet zeker
van, dat China in werkelijkheid toegevend
is en geen uitstel executie zoekt, en
derhalve heeft dc Russische regeering
besloten de bespreking der quaestie, die
China nog wil aanhouden, af te wijzen en
den eisch te stellen, dat alle in het ultima
tum gestelde vorderingen onmiddellijk en
zonder beperking worden ingewilligd. Die
Russische militaire colonne, die reeds
voor de aanbieding van het eerste ultima
tum last ontvangen had zich gereed te
houden ontving weder bevel zich voor
den tocht naar Koeldscha en de bezetting
van dat gebied gereed te maken.
GEMENGD.
Koning Albert van België is eer
gisteren te Brussel teruggekeerd en heeft
met groote vreugde aan verscheidene per
sonen meegedeeld, dat de toestand van
zijne gemalin zeer goed is. Ondanks het
voortdurende slechte weer, werkt het ver
blijf te Rapallo uitstekend op hare ge
zondheid.
Na eenigen tijd aldaar vertoefd te heb
ben, zal de koningin een reis naar Egypte
maken.
De Duitsche Kroonprins is uit Bom
bay vertrokken. Volgens de Times laat
hij een uitstekenden indruk achter.
Prins Leopold van Beieren is met
echtgenoote en twee zoons te Cetti-
je. Zij zijn feestelijk aan het hof ontvan
gen. De Koning schijnt dus weer in orde
te zijn.
Ex-Koning Manoël van Portugal en
zijn moeder hebben gisteren met den
Koning en de Koningin van Engeland het
ontbijt op Buckinghampaleis gebruikt..
Naar verluidt, hebben de koning en
koningin van Engeland verzocht, dat de
dochter van den Duitschen Keizer naar
ouders zal vergezellen, als deze in Lon
den de onthulling van het gedenkteeken
ter eere van koningin Victoria komen
bijwonen. Daaruit heeft men haastig de
gevolgtrekking gehaald, dat er gedacht
wordt over een verloving van de Prui
sische prinses, die in September 18 jaar
is geworden, met den prins van Wales
die in Juni 17 jaar wordt
Aan de „Times" wordt uit Buenos
Aires bericht, dat in Paraguay een om
wenteling is uitgebroken, die, naar men
meent, wordt geleid door Riguelme, die
een week geleden nog minister van bin-
nenlandséhe zaken.
Woensdag zal Johnson in het En-
gelsche Lagerheils naam van de Arbei
derspartij een wetsontwerp indienen, dat
de vakvereenigingen machtigt geld be
schikbaar te stellen voor bezoldiging van
vertegenwoordigers in het Parlement of
andere publieke lichamen. ,Het ontwerp
bestaat uit een artikel. Wordt het aange
nomen, dan wordt het veelbesproken
Osbornevonnis teniet gedaan.
De volksvertegenwoordiging van
Kreta heeft besloten, het zenden van een
gezantschap naar de Europeesche hoven
alsnog uit te stellen. De oppositie is daar
over zeer ontstemd en de partijhaat doet
zich weer geducht voelen. Volgens den
Atheenschen correspondent van het Ber
liner Tageblatt vreest men voor een re-
geeringscrisis.
Te Setubal zijn stakers in botsing
geraakt met vertegenwoordigers van het
gezag. Infanterie heeft in de lcht gevuurd
en cavaleristen hebben heen en weer ge
reden, om de opgewonden gemoederen
tot rust te brengen. Zij hebben daarbij
eenige lieden verwond. De stakers heb
ben nu eenige hunner vertegenwoordi
gers naar Lissabon gezonden om bij de
regeering te protesteeren tegen het op
treden der plaatselijke autoriteiten. De
regeering heeft intusschen nog meer troe
pen naar Setubal gezonden.
De stakers, die bereids een aanval op
de fabrieken hebben gedaan, eischen, dat
de patroons alleen georganiseerde arbei
ders in dienst zullen nemen.
De pastoors van Azurey en Santa
Mnria de Fars (Portugal) zijn in hechtenis
genomen, omdat zij het gewaagd hadden
kritiek op het regeeringsbeleid uit te
oefenen
Commentaar overbodig.
De secretaris van de kanselarij van
de Russische Keizerin-weduwe heeft
120.000 gulden ontvreemd en is in hech
tenis genomen.
Ziftcwls Reuter öteLdt zifo de Tur
ken er in geslaagd, de opstandelingen
uit hun stelling tusschen Hodedda en Me-
naha te verdrijven. Daarmede is de ver
binding tusschen Hodeida en Menalia
hersteld.
Volgens een telegram dit Kris-tia-
nia heeft de Noordsche regeering be
sloten, het Storting voor te stellen, alle
staatsambten voor vrouwen open te stel
len behalve die van minister en gees
telijke bij de staatskerk, en diplomatieke,
consulaire, militaire en burgerlijk-militaire
ambten.
De berichten uit Charbin over de
pest luiten over het algemeen gunstigl
Het aantal sterfgevallen neemt in de Chi
neesche wijk Tudjadjan voortdurend af.
Daarentegen breidt de de pest zich op
het platteland uit, waar het isoleeren der
pesthaarden en het doorvoeren van ge
strenge, sanitaire maatregelen onmogelijk
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. Besluit is, met ingang van' 1
Maart a.s. A. N. Uitterdijk, te 'sGraven-
hage benoemd tot 2e klerk bij hiet ka
binet der Koningin.
is met ingang van 1 April 1911, be
noemd tot district-inspecteur der spoor
wegdiensten de tijdelijke districtinspec
teur der spoorwegdiensten J. C. Loman
te Zwolle.
Debietrecht op tabak.
Naar aan De Standaard bericht wordt
heeft de wetsvoordracht tot heffing van
een debietrecht op tabak bij den Raad
van State geen bezwaar ontmoet wat
de zaak zelf aangaat. Wel adviseerde!
de Raad tot het aanbrengen van' eelnige
kleinere wijzigingen en' tot grondigle her
ziening, in overleg met Tiet departement
van justitie, van het hoofdstuk' behel
zende de bepalingen van strafrechter
lijken aard.
Diamant-industrie.
De mêlee-slijpers en verstellers van
de firma Asscher hebben bij aanmelding
aan de fabriek Zondag hun gereedschap
pen terug ontvangen en hun is meege
deeld, dat er verder voor hen geen werk
meer was.
Deze diamantbewerkers hebben daarna
een bijeenkomst gehad in het gebouw
van den A, N. D. B. in de Plantage
Franschelaan.
Bij de firma Konijn is Zondagmorgen
door de mêlee-slijpers en -verstellers het
werk op de gewone wijze aan de onder
handen zijnde goederen voortgezet.
Het bestuur van den A. N. D. B.
hield gistermiddag een vergadering ten
einde over de quaestie te beraadslagen.
KORTE KRONIEK.
De correspondent van de „N. Ct."
te Batavia seint:
Te Soerabaja is vermoedelijk builen
pest uitgebroken. Het bestuur nam krach
tige maatregelen.
Zondag was het 25 jaar geleden dat
de heer G. J. Gonnct te Haarlem werd
benoemd tot rijksarchivaris in Noord-Hol
land.
In den middag kwam de commissaris
der Koningin zijn gelukwenschen aanbie
den. Ook deed dit het college van burge
meester en wethouders van Haarlem met
den secretaris en tal van ingezetenen.
Naar de Stand, verneemt, zal aan
de gemeente Sittard wordien verleend
een voorschot van f 23.000, om haar in
staat te stellen tot den bouw van arbei
derswoningen.
De voorzitter van het Utrechtsche
schildersvakco'mité is in verband met
de gevoerde loonactie door zijn patroon'
ontslagen. Hij heeft de zaak' bjji deh'
Nederl. Schildersgezcllienbond aanhan
gig gemaakt.
Het Centrum verneemt dat Mgr.
J. H. Drehmanns, bisschop van RoerJ
mond, f 5000 heeft geschonken voor een'
te Heerlen op te richten gebouw voor
mijnwerkers (R. K. Mijnwerkersbond en'
Chr. Mijnwerkersbond). Het R. K. kerk
bestuur van Heerien heeft een terrein'
in eeuwigdurende erfpacht afgfestaan. 1
De gewome audiënties van den miJ
nister van Finanbiën op Donderdag1 2
Maart en van de ministers van' Marine en*
van Waterstaat zullen niet plaats heb
ben