c
13
De Aartsbisschop en de
Bisschoppen van Nederland.
BINNENLAND.
2e Jaargang.
Nt. 412,
Bureau OIJDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS P0I.1S Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t .10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Februari
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Aan de kun toevertrouwde Geloovigen.
Zaligheid in den Heer.
Om te zorgen, dat de kinderen van
hunne prille jeugd af zich met Onzen
Heer Jezus Christus vereenigen, Zijn
leven leiden en beschutting vinden tege;i
de verleiding, heeft de H. Stoel het di e -
matig geoordeeld, den volgenden, over
al na te leven regel, omtrent de ^erste
H. v, mm inie der kinderen vast te stellen:
1. l>c leeftijd des onderscheMs, zoo
wel voor het biechten, als voor liet corn-
muaiceeren, is die, waarop liet kind be
gint zijn verstand te gebruiken, name
lijk omstreeks zijn zevende jaar, soms
later, soms vroeger. Van dien tijd af be
gint voor het kind de verplichting om
te voldoen aan het dubbel gebod van te
biechten en te communiceeren.
f. Voor de eerste Biecht en de Eer
ste H. Communie is .de volledige en
volmaakte kennis van de christelijke leer
niet noodzakelijk, riet kind moet even-
we! iater den geheelen Katechismus,
naar de mate van zijn bevattingsvermo
gen, geleidelijk aanieeren:
III. De kennis van den godsdienst,
die in het kind vercischt wordt om zich
naar behooren lot de Eerste H. Com
munie voor te bereiden, is die, waar
door het de geheimen des ge'oofs, wier
kennis ter zaligheid noodzakelijk is, naar
de mate van zijn verstand begrijpt, en
het Eucharistisch Brood van het gewoon
en lichameiij brood onderscneidt, zoo
dat net met die godsvrucht ter H. Tafel
Ikan naderen, waarvoor het naar zijn leef
tijd vatbaar is
IV. De op het kind rustende verplich
ting om te biechten en te communicee
ren valt vooral terug op degenen, die
voor het kind moeten zorgen, namelijk
op de ouders, den biechtvader, de leer
meesters en den pastoor. Aan den va
der echter of aan hen, die hem vervan
gen, en aan den biechtvader komt, vol
gens den Rotneinschen Katechismus, de
beslissing toe om het kind tot de Eer
ste H. Communie toe te laten.
V. Eens of meermalen in het jaar
moeten de pastoors eene algemceie
communie der kinderen aankondigen en
houden, en daartoe niet alleen de nieu
welingen toelaten, maar ook de ande
ren, die met verlof van de ouders of van
den biechtvader, zooals hierboven ge
zegd is, reeds vroeger het H. Sacrament
des Altaars ont- angen hebben. Voor bei
den moeten eenige dagen van onderricht
en voorbereiding voorafgaan.
VI. Zij, die met de zorg voor de kin
deren belast zijn, moeten met allen' ijver
hei daarheen leiden, dat diezelfde kin
deren na hun Eerste H. Communie her
haaldelijk en, zoo mogelijk, zelfs dage
lijks ter H. Tafel naderen, gelijk Jezus
Christus en Onze Moeder de H. Kerk
zulks verlangen, en dat zij het doen met
de godsvrucht, waartoe hun leeftijd hen
in staat stelt. Verder moeten zij, op wie
die taak rust, de zware verplichting in
dachtig wezen, door welke zij gehouden
zijn tc zorgen, dat de .kinderen voort
gaan de openbare Katechismusiessen bij
te wonen, indien ten minste niet op een
andere manier in hun godsdienstig ouL
derwijs wordt voorzien.
VII. De gewoonte om kinderen niet
toe te laten tot de Biecht of hun nooit
de absolutie te geven, wanneer ze tot
het gebruik van hun verstand gekomen
zijn, verdient alle afkeuring Derhalve
zullen de Bisschoppen, zelfs met aan
wending van keri.rechtelijke middelen,
zorgen dat zij geheel en a' vorde uit
geroeid.
VIII. Het is een dstrekt veroordee-
lenswaardig misbruik, de H Teerspijs
en het H. Oliesel "-et toe te dei e i aan
kinderen, die tot de jaren van verstand
gekomen zijn, en nen tc begraven ral-
geus den ritus voorgeschreven voor klei
ne kinderen. Op hen, die deze gewoonle
niet laten varen, moeten de Lisschop-
pen strenge straffen toepassv.
Overeenkomstig dit decreei, hetwelk
door Z. H. Paus Pius X den 7 Aug. 1910
werd goedgekeurd, dienen de ouders e.i
zij, die hunne plaats bekleeden, het vol
gende te weten
1. Niet naar den leeftijd moet beoor
deeld worden, of een kind in staat is
zijn eerste H. Communie te doen, maar
naar zijne voldoende ontwikkeling en
kennis van den godsdienst.
2. Om ter H. Communie te kunnen
worden toegelaten, moet het kind ten
minste den „Kleinen Katechismus voor
Communiecanten" voldoende kennen en
begrijpen-
3. Bij de beslissing, of een kind tot
de Eerste H. Communie kan worden
toegelaten, zal de biechtvader zich door
gaans laten voorlichten door den pries
ter, van wien het kind Katechismus-
onderricht ontvangt.
4. De ouders zijn verplicht te zorgen,
dat hun kind, wanneer het verstand zich
begint te ontwikkelen, ook de noodige
kennis van den godsdienst verwerft om
op zijn tijd te kunnen voldoen aan zijm
verplichting om jaarlijks ten minste één
maal te biechten en te communiceeren.
5. De ouders zijn dus verplicht, zelf
hun kind in den godsdienst te ouderwij
zen en het te zenden naar degeueu, die
voor het Katechismus-onderricht zijn
aangesteld.
6. Die verplichting der ouders cm
hun kind naar het Katechismus-onder
richt te zenden houdt niet op bij de
Eerste H. Communie van het kind. Inte
gendeel zij duurt voort, totdat het kind,
naar het oordeel van den Pastoor of zijn
plaatsvervanger, voldoende in den gods
dienst onderwezen is.
7. Wanneer een vader of degene, die
zijne plaats bekleedt, vermeent dat zijn
kind voldoende ontwikkeld en onder
wezen is om te kunnen en dus jaarlij'ks
ten minste eenmaal te moeten biech ei,
dan moet hij zorgen, dat het bijtijds aan
dien plicht voldoet. Ook zal hij er voor
zorgen, dat het meermalen hetzij alleen,
hetzij met andere kinderen van zijn leef
tijd te biechten gaat, teneinde een her
haald en goed gebruik van dat H. Sacra
ment te Ieeren maken en zjjn jeugdige
ziel rein te houden van zonden.
8. Daarenboven moet de vader dan
zorgen, dat zijn kind, om aan den
Paaschplicht te voldoen, bijtijds zijn Eer
ste H. Communie idoet, indien zijn
biechtvader het daartoe in staat ach(t
9. Bij de Eerste H. Communie van
een kind moet alles vermeden worden,
wat zijn volle aandacht kan aftrekken
van het groote geluk, waaraan het deel
achtig wordt. Alle ijdele opschik en
praal, alle wereldsche feestviering in
de families, moet dan achterwege blij
ven. De gewone Zondagsldeeren zijn
voor de communiekinderen wldoiende,
passend en gewenscht.
10. Het is de plicht der ouders, te
blijven zorgen, dat hun kind jia zijn'e
Eerste H. Communie jaarlijks voldoet
aan zijn verplichting om ten minste aan
zijn verplichting om ten minste eenmaal
in het jaar te biechten, en te commu
niceeren. Daarbij mogen zij het echter
niet laten zij dienen namelijk ook te
zorgen, dat het herhaaldelijk te biechten
gaat en herhaaldelijk, zelfs dagelijks ter
H. Tafel nadert, maar altoos naar het
oordeel van zjjn biechtvader.
11. Alhoewel een kind, dat door zijn
biechtvader in staat geacht wordt om
zijn Eerste H. Communie te doen, vrij
is om, evenals alle volwassenen, alleen
ter H. Tafel te gaan, is het toch zeer
raadzaam, dit gezamenlijk te doen, na
mef de andere kinderen gemeenschappe
lijk Katechismus-onderriclrt te hebben
genoten en gemeenschappelijk te zijn
voorbereid.
12. Gaat een kindv zonder gemeen
schappelijke voorbereiding -net anfkre
kinderen, ter H. Tafel, dan oeten ce
ouders zelf des te beter zorgen, dat het
zich waardig voorbereidt en met stichten
de godsvrucht de H. Communie ont
vangt. Daartoe zal het dikwerf dienstig
zijn dat het kind door een volwassen per
soon naar de communiebank wordt be
geleid.
13. Wordt een kind, dat in staat is
de H. Communie te ontvangen, ernstig
ziek, dan moeten de ouders tijdig er
voor zorgen, dat het voor het ontvan
gen van het H. Oliesel en van de H.
Teerspijs worde voorbereid en dat hem
beide worden toegediend.
Gegeven te Utrecht, den 1 i e >r. 1911.
t H. VAN DE WATERING,
Aartsbisschop van Utrecht,
t P. LEIJTEN,
Bisschop van Breda,
f W. VAN DE VEN, i
Bisschop van 's Bosch,
f J. H. DREHMANNS,
Bisschop van Roermond,
t A. J. CALLIER,
Bisschop van Haarlemi
Van iets beter „allooi".
Tot in het verre Indië strekt de nieu
we Portiïgeesche regeer.ng haar zorgen u.t
om haar onderdanen toch te beschermen
tegen de „lieden van verdacht allooi", die
in geestelijk gewaad rondloopen.
De „Java Post" meldt toch, dat den 14en
Jan. 1.1. te Batavia vier Portugeesche Je-
suiten aankwamen, die op last der Portu
geesche regeering Timor hadden moeten
verlaten. Onder hen bevond zich Manuel
Ferreira, een man die zich sinds elf jaar
aan het beschavings- en bekeeringswerk
der Timoreezen gewijd had. Daar hij de
uitgave van een groot woordenboek der
inlandsche taal van Portugeesch Timor
onder handen heeft, een werk van weten-
tenschappelijke en in zekeren zin poli
tieke waarde, had men hem te Timor
Dilly te verstaan gegeven, dat hij desver-
kiezend alleen in de missie kon achterblij
ven om zijn arbeid te voltooien. Hij ver
koos echter met zijn medebroeders in
ballingschap te gaan.
Pater Ferreira mocht alzoo wel blij
ven. Hij werd blijkbaar van iets beter
„allooi" gevonden. De regeering moest
wel erkennen, dat hij nuttig werk deed.
Maar natuurlijk ging ook hij, want zoodra
zijn werk gereed was zou "hij toch uitge
bannen zijn. Immers: de religieuse zus
ters, die in Port Timor vijf scholen be
stuurden, werden ook reeds verdreven.
Wat zal dat eiland vooruilgaan, nu het
Ivan paters en zusters gezuiverd is!
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is, aan dr. H. B. P.
Plomp, eervol ontslag verleend als leeraar
aan de Rijks hoogere burgerschool te
Hoorn.
zijn benoemd tot referendaris bij het
dep. van Justitie, mr. K. H. Lubach grif
fier bij het kantongerecht te Kaïnpen, en
mr. J. M. I. A. Simons hoofdcommies bij
dat departement.
Christelijk Historische Unie.
Vrijdag werd te 's-Hage een buiten
gewone algemeene vergadering gehouden
van de Chr. Historische Unie onder lei
ding van Dr. j. Th de Visser, lid der
Tweede Kamer. Het Hoofdbestuur had
deze vergadering bijeen geroepen om den
leden gelegenheid te geven hun bezwaren
te opperen, daar men meer en meer hoort
van ontevredenheid met den politieken
toestand.
De heer C. van Koetsveld verdedigde
een voorstel om over te gaan tot publi
catie van de organisatie en de adressen
der aangesloten vereenigingen. Het
hoofdbestuur wilde aan iedere provinciale
organisatie, die opgaven verstrekken, mits
zij die alleen voor de organisatie in hun
kring gebruiken. Het voorstel van Koets
veld werd verworpen met 61 tegen 27
stemmen.
In de middagvergadering hield dr. G.
H. Wagenaar van Rotterdam een inleiding
over den algemeenen politieken toestand.
Velen vragendoen wij goed met den
toestand der coalitie te bestendigen, ter
wijl toch de ontevredenheid over wat
men acht te zijn de onvruchtbaarheid
der coalitie-Regeering schijnt toe te ne
men.
Moeten we die bezwaren niet onder de
oogen zien vooral waar zij de samenwer
king met Rome gelden. Daarbij komt de
oneenigheid op sociaal gebied. Moeten
we nu dit alles lijdelijk dragen Wij zijn
overtuigd dat aan de coalitie ernstige be
zwaren kleven, en dat zij een tijdelijk
karakter draagt, men denkt echter ver
schillend over de vraag of we de gevol
gen van een coalitiebreuk op ons zou
den mogen nemen. Spr. meent, dat d«
Christ.-Hist. niet moeten voortgaan de
meerderheid aan de coalitie fe bezor
gen, zonder dat zij zelf de leiding-heb
ben. De meerderheid van het Hoofdbe
stuur deelt zijn gevoelens niet. Het pro
en contra kon in deze vergadering be
handeld worden maar voor een conclusie
IVias aea niet rijft,
Om zijn persoonlijk gevoelen beter uit
een te zetten, gaat spr. den oorsprong
der coalitie na. Dan komt spr. tot de
wortel-eenheid. Naar de Kerk gere
kend heeft Rome alleen de eenheid, ter
wijl de Protestantsche groepen ver
scheurd liggen en elkaar het licht in de
oogen niet gunnen.
Alle Christenen komen, op voor de
souvereiniteit van God en van het ge
zag. Maar het steunpunt voor dat .gezag
rust in het geweten der onderdanen, en
dat steunpunt wordt door de coalitie
juist verzwakt, omdat zoovelen aan het
Evangelie de schuld geven van de fou
ten der coalitie.
Spr. ziet in de wetgeving wel de voor-
deelen der coalitie, maar niet dat alleen
de coalitie die brengen kan. Steeds
meer en meer komen we voor 't dilem
ma: Dwang aanvaarden of verbreking der
coalitie. Die dwang noemt spr. een
Roomsch beginsel, vrijheid is het Pro
testantisme.
Spr. oordeelt dat de coalitie schade
doet aan onzen arbeid voor het gansche
volk en wil het tegen een volgende ver
kiezing eens wagen met ons beginsel
en ons geloof. Gelooven we dat ons Chr.
Hist, beginsel aansluit bij het leven van
ons volk Dan moeten we ook zorgen
dat er mee gerekend wordt. Zullen velen
ons misschien verlaten, a nderen zullen
ons bijvallen. Met Groen van Prinste-
rer gelooft spr., dat het Evangelie ge
noegzame kracht zal blijken te bezitten
tegen conservatisme en ultramontanis-
me.
Op een vraag van den voorzitter geeft
de heer Wagenaar zijn meening over de
te volgen gedragslijn bij de algemeene
verkiezingen in 1913. Bij de eerste stem
ming moeten we overal met eigen can-
didaten uitkomen, en bij de herstemming
vragen wat eischt het belang van het
land, ziende naar een toestand van het
oogenblik.
In den loop van het debat legde Jhr.
de Savornin Lohman er n og eens den
nadruk op de Chr. Hist, in de coalitie
staan als zelfstandige partij, zij moeten
dus geoordeeld worden naar hetgeen zij
als aprtij doen.
Er is geen enkel feit waaruit blijkt
dat zij niet hunne onafhankelijkheid heb
ben bewaard. Hij had de coalitie een
zonde hooren noemen, doch spr. ontzegt
een ieder het recht om aldus te spreken.
Ook als de coalitie verbroken wordt blijft
er een klove bestaan, want dr. Kuyper
heeft die niet gemaakt, doch de libe
ralen. Wij staan vrij in de coalitie. Zoo
dra wij met de coalitie willen ophouden
kunnen we zeggen: uit. Maar dan moet
men eerst aantoonen dat wij onze positie
niet behoorlijk hebben gehandhaafd.
Riouw.
Van den Gouverneur-generaal van
Nederl.-Indië is een telegraphisch be
richt ontvangen dat na aankomst der
oorlogschepen te Tandjong Pinang aan
den sultan van Lingga Riouw en onder-
hoorigheden en den opvolger in het be
stuur Tengkoe Besar van dat landschap
mededeeling is gadaan van hunne ont
zetting uit hunne waardigheid, en dat
alle rijkssieraden zijn ingeleverd. De
rust werd niet verstoord.
De Sultansfamilie is gisteren vertrokken
naar Singapore. Alles is rustig doch de
genomen maatregelen worden onverkort
gehandhaafd.
Stakingen en uitsluitingen in 1910.
Dezer dagen publiceerde het Centraal
Bureau voor de Statistiek de voorloopige
cijfers betreffende de s'akingen en uit
sluitingen, welke gedurende het afge-
loopen jaar in ons land uitgebroken zijn.
Wij ontleenen daaraan het volgende
Het aantal in 1910 uitgebroken stakingen
bedraagt 130, tegen 142 in 1909, 108 in
1908, 138 in 1907, 164 in 1906, ge
middeld 136,4 in de periode 19U610
en gemiddeld 120,6 in de periode 19D15.
Het aantal stakers is pl.m. 4421 (bij 127
geschillen), tegen pl.m. 6332 (bij 134 ge
schillen) in 1909, pl.m. 5650 in 1908
(bij 106 stakingen), pl.m. 11.646 in 1907
(bij 138 stakingen), pl.m. 11.069 in 1906
(bij 160 stakingen), gemiddeld pl.m.
7823,6 per jaar bij 133 geschillen in de
periode 190610 en gemiddeld pl.m.
11.882 per jaar bij 104,4 stakingen in de
periode 1901—5. Het aantal ondernemingen
beloopt pl.m. 194 bij 130 stakingen, tegen
pl.m. 329 bij 142 geschillen in 1909, pl.m.
502 bij 106 stakingen in 1908, pl.m. 478
bij 138 stakingen in 1907, pl.m. 874 bij
163 geschillen in 1906, gemiddeld pl.m.
475,4 per jaar (bij 135,8 stakingen) in de
iaren 190610 en gemiddeld pl.m. 270.8
per jaar (bij 107,2 geschillen) in de pe
riode 19015.
De provincie, waarin de meeste
stakingen uitbraken was Noord-Holland
nl. 52, daarop volgt Zuid-Holland met
35 geschillen, achtereenvolgens komen
Utrecht met 12, Noord-Brabant en Gro
ningen elk met 8, Overijssel met 7,
Gelderland met 4, Friesland met 2
stakingen en Drente en Limburg elk met
1 staking.
Het aantal uitsluitingen in 1910
uitgebroken bedraagt 14, tegen 47 in 1909
27 in 1908, 16 in 1907, 19 in 1906, ge
middeld 24.2 per jaar gedurende de
periode 190610 en gemiddeld 11.6 per
jaar gedurende het tijdvak 19015. Het
aantal uitgeslotenen bedraagt pl.m. 8729
bij 13 geschillen, tegen pl.m. 2123 bij 47
uitsluitingen in 1909, plm. 15151 bij 27 uit
sluitingen in pl.m. 3508 bij 16 geschillen
in 1907, pl.m. 7789 bij 1906, pl.m. 4732,8
per jaar (bij gemiddeld 23.8 uitsluitingen)
gedurende de periode 1906 10 en pl.m.
26,448 per jaar (bij gemiddeld 11,2 ge
schillen) gedurende het tijdvak 1961-5.
Het aantal ondernemingen beloopt 26 bij
14 geschillen, tegen pl.m. 227 bij 47 ge
schillen in 1909, pl.m. 155 bij 27 uitslui
tingen in 1908, 59 bij 16 geschillen in
1907, 40 bij 16 uitsluitingen in 1906, ge
middeld pl.m. 101,4 per jaar (bij gemid
deld 24 geschillen) gedurende het tijdvak
190610 en gemiddeld 24,6 per jaar (bij
gemiddeld 10,8 geschillen) gedurende de
periode 19015.
De meeste uitsluitingen kwamen voor
in de provincie Noord-Holland, nl. 6,
dan volgen Noord-Brabant met 3, Gel
derland en Zuid-Holland elk met 2 uit
sluitingen en Overijsel met 1 uitsluiting.
Prov. Statenverkiezing,
In de Prov. Staten van Zuid-Holland,
district Rotterdam V, ontstaat een vacature
vertrek van den heer Jhr. Mr. C. G. A.
van Asch van Wijck (Chr.-Hist.)
De heer Van Asch van Wijck, die voor
het district Rotterdam V zitting heeft,
werd gekozen in 1907 en zou dus tot
913 zitting hebben gehad.
Middelbaar Onderwijs.
In de Zaterdagmiddag in het Zuid
Hollandsch Koffiehuis te 's Gravenhage
gehouden vergadering van het Departe
ment Zuid-Holland der Vereeniging van
leeraren bij het Middelbaar Onderwijs,
leidde de heer P. Goedhart, leeraar H.B.S.
te 's Gravenhage, de bespreking in van
het rapport der Staatscommissie voor de
reorganisatie van het onderwijs (Ineen
schakeling-commissie).
Op het slot van die bespreking resu
meerde de inleider zijn bezwaren aldus;
le. Verlaging der H.B.S. met 3-jarigen
cursus tot een soort M.U.L. School.
2e. Daardoor vermindering van het peil
der handelscholen.
3e. Uitdrijving van de helft der tegen
woordige eindexaminandi H.B.S. (nu circa
500) van een school van hoogere alge
meene ontwikkeling naar eene lagere en
daarmee gepaard gaande verlaging van
cultuurhoogte.
4e. Uitschakeling van den 3-jarigen
cursus uit het wetenschappelijk leven der
natie en daarmee gepaard gaande uit
schakeling van het platteland.
5e. De beslissing omtrent de toekomst
van een jongen blijft op zijn 12de jaar n.l.
of Mid. of Hooger onderwijs (terwijl deze
n u vaak pas geschiedt na het eind
examen H.B.S. 5),
6e. De beslissing welke studie zal
worden ter hand genomen, wordt 2 jaren
vervroegd (nu bij 't eind van het
4e jaar, dan na 't eind van het 2e jaar).
7e. Het programma der afdeeling
Lyceum C. eensdeels te zwaar belast
|(Latijn en lijnteekenen), anderdeels te
icht (staatshuishoudkunde en boek
houden.
Spr. concludeerde op grond daarvan,
dat de voorstellen der commissie, die ons
dit brengen, ramp zouden zijn voor den
middenstand in den ruimsten zin genomen
en dat die voorstellen dus zijn onaan
nemelijk.
KORTE KRONIEK.
H. M. de Koningin-Moeder heef
ten behoeve van den wijkbakerdiens!
van de Rotterdamsche afdeeling del
Zuid-Hollandsche Vereeniging Het Groeni
Kruis als blijk van waardeering f 50 ge
schonken.
Gisteren vierde de Coinmissarii
der Koningin in Noord-Holland, Mr. Q,
van Tienhoven zijn 70sten verjaardag.