Q
11
BUITENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
BINNENLAND.
2c Jaargang.
N i. 411.
Bureau OUDE SINGEL. 54, LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Zaterdag
Februari
1011.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratl»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen hai els-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
In 't vuur der rede.
In onze driestar „knabbelaars" den
aanval van het Kamerlid Van Asch van
JVijck op minister Kolkman afkeurendl,
'eindigden we met de mogelijkheid aan
te nemen, dat spr. het zoo kwaad niet
gemeend had. „In het vuur eener rede
toch"....
We lezen nu over de veelbiesprokën
rede van genoemden heer in „De
51 w n d.
„Wat de heer Van Asch van Wijck
te Zeist sprak, heeft een deel der
Roomsche pers ontstemd. Dit be
grijpen we uitnemend, maar toch
zouden we vragen willen: viel men
hem hierover niet te hard? En is
hierbij wel genoeg gerekend met de
uiterst moeilijke positie waarin dit
Kamerlid zich bevindt?
Zijn we toch wel ingelicht, dan
acht hij zich geroepen, om de suc
cessiewet mordicus te bestrijden,
maar met de wetenschap, dat hij
voor die bestrijding bij schier geen
zijner geestverwanten steun vindt.
Dit plaatst een Kamerlid altoos in
een netelige positie. En als 'men
dan geen blad ter zijner beschikking
heeft en men komt voor 't eerst eens
op een meeting aan liet woord, dan
is het toch niet zoo onnatuurlijk, dat
men eens naar hartelust uitpakt, en
bij dit uitpakken wel eens verder
gaat dan voorzichtigheid raden zou,
en aldus zijn doel voorbijschiet".
^)aar hebt ge 't excuus al, waarop we
'doeldende redenaar heeft „zijn doei
voorbij" geschoten.
Ja, ja, in 't vuur eener rede gebeuren
dergelijke dingen meer....
Uit het verontschuldigend stukje van
iDe Stand, blijkt intusschen wel, dat
ook dit blad het verwijt der „linksche
neigingen", waaraan de heer Kolkman
zou lijden,' geenszins onderschrijft, zoo
idat de heer Van Asch van Wijck zich wel
schrap mag zetten als hij straks „schier"
in zijn eentje genoemden minister gaat
bestrijden.
De heer Kolkman kan raak d'ebattee-
ren En Z.Exc. kreeg te Zeist wel aan
leiding om eens te raken.
ALGEMEEN overzicht.
De kwestie over het al of niet tot
bondsstaat verheffen van
Elzas-Lotharingen
Is door de commissie uit den Rijksdag1
in goeden zin opgelost. Met 17 tegen 7
stemmen besloot men het rijksland1 tot
een zelfstandigen bondsstaat te verhef
fen, en met 20 tegen -1 stemmen, om
Elzas-Lotharingen vertegenwoordiging
in den Bondsraad (met 3 stemmen) te
geven. Tegen het laatste voorstel stem
de alleen de rechterzijde, tegen Let
eerste bovendien de nationaal-liberalen.
Deze besluiten zijn genomen ofschoon
de staatssecretaris Delbrück de aanne
ming dringend ontraden had omdat hij
niet wist hoe hij binnen afzienbaren tijd'
den bondsraad er toe zou kunnen be
wegen een besluit over deze kwest e
te nemen.
De vrees van minister Delbrück zal ze
ker bewaarheid worden. Want het is
geen geheim, dat de Pruisische regee
ring niet van een verheffing van! het
rijksland' tot bondsstaat wil weten, en
zoo lang Pruisen zich ertegen verzet, zal
de Bondsraad het besluit van de partijen,
die in den Rijksdag de groote meerder
heid vormen, wel niet bekrachtigen.
Het laat zich aanzien, dat nu alles bij
het oude blijft, en Elzas Lotharingen
geene grondwet krijgt.
De Duitsche Scheepvaartrechten
hebben gister in de Rijksdagcommissie
voor de riviertollen den minister van bui
tenlandsche zaken v: n Kiderlen-Wachter
tot een kleine struikelpas geleid.
De rapporteur had gevraagd o> de re
geering eerst met Oostenrijk en Neder
land' onderhandelen wilde en dan in den
Rijksdag komen met een ontwerp, ge
baseerd op deze internationale rege
ling, of .omgekeerd pas met de nabunge
staten onderhandelen, wanneer het ont
werp wet geworden zou zijn. Op deze
vraag antwoordde de Minister van Bui-
tenlandsche Zaken Von Kiderlen Wach
ter:
„Ik geloof deze vraag positief te kun-
nne beantwoorden met de mededeeling,
dat eerst de wet tot stand gebradht
moet worden, opdat wij een basis heb
ben om met de andere staten te onder
handelen. Anders kunnen deze statenl
tot ons zeggenGij hebt geen basis om
te onderhandëlen. Er is wel eens een
ander systeem gevolgd, b.v. met de han
delsverdragen. De Rijksdag heeft dan
echter geen grooten invloed' meer, op
den inhoud van deze verdragen. In dit
geval moet daarom eerst met den Rijks
dag gesproken worden. De naburige sta
ten toonen thans nog weinig neiging
tot onderhandeling. Ik vat echter deze
zaak niet tragisch op. De naburige staten
kennen de voordeelen nog niet, die de
ze wet hun bieden zal. Kennen zij deze
voordeelen, dan zullen zij ook tot on
derhandelen bereid zijn."
Zoo stond1 althans in sommige buiten-
landsChe bladen te lezen, maar nu komt
Reuter met het bericht, dat de verkla
ringen van den minister als vertrouwe
lijk bedoeld waren. De berichten aldus
luidt het telegram, die sommige bladen
op grond' van indiscreties over deze ver
klaringen hebben gepubliceerd, geven
veelal de bedoeling niet juist weer en
vooral 's ministers bewering, dat hij
het verzet in het buitenland tegen het
wetsontwerp niet al te tragisch opvat
Deze slaat op de protestbetoogingen
van belanghebbende kringen in het bui
tenland, maar de minister heeft de ver
klaringen van buitenlandsche regeeritir
gen niet bedoeld.
't Is goed dat die tegenspraak" gauw
is gekomen, anders waren misschien de
betrokken mogendheden boos gewoiden.
Intusschen heeft de commissie voor
den riviertol besloten, een studiereis te
ondernemen, waarop zij vermoedelijk
Duisburg, Keulen, Maintz en Frank
fort zai aandoen. Het program zal na
der uitgewerkt worden. De volgende
vergadering zal 14 dezer zijn en dan zul
len nadere besluiten genomen worden!.
De volgende verontrustende berich
ten komen nog over de
Pest in China.
Volgens de „Lokal Anzeiger" he'eft
de RoemeensCiie gezant te Konstantino-
pel naar Boekarest geseind1, dat de
MantsjoerijsChe pest naar Europeesch
Rusland' is overgebracht en dat in het
gouvernement Astrakan vier gevallen
met doodelijken afloop zijn voorgeko
men.
Te Pensa is, blijkens officieel be
richt, een trein uit Siberië aangekomen
met een zieke, die verdachte verschijn
selen vertoonde. De man kwam van de
kust en had tijdens het oponthoud te
Charbin den trein niet verlaten. De ge-
heele trein is geïsoleerd. Men heeft
een microscopisch onderzoek ingesteld.
Naar aanleiding van Russische berich
ten, die melden dat honderden lijken op
de wegen ten Noorden en ten Oostenj
van Charbin liggen, heeft het corps di
plomatique zich tot het ministerie van
buitenlandsche zaken te Peking gewend
en ernstig verzocht cavalerie naar die
streken te zenden, die kan toezien, dat
de lijken verbrand worden. Rusland
heeft de Chineezen verboden de zee-pro
vinciën binnen te komen en 'Japan laat
de Koreaansche grens, voor zoover dezie
toegankelijk is, scherp bewaken.
GEMENGD.
Het bezoek van president Fallières
aan Brussel is op 8 Mei vastgesteld,
De president zal er drie dagen ais gast
van koning Albert en koningin Elisabeth
vertoeven.
Uit Brussel wordt geseind: In ant
woord op de interpellatie van een Ka
merlid, dat wijst op de wagons van in
ternationale treinen, die uit Rusland en
zelfs uit de door pest geteisterde streken
komen en in België worden toegelaten
zonder ontsmetting ain de grens, belooft
de minister van spoorwegen maatregelen
te zullen nemen.
De onderhandeling-n over een
handelsverdrag tusschen Turkije en Oos-
tenrijk-Hongarije zullen in Maart een
aanvang nemen.
Hoewel het ontwerp van wet op de
scheiding van kerk en staat in Portugal
nog niet geheel gereed is, w§et 4e u ti
mes" reeds mede te deelen, dat een der
voornaamste artikelen van het ontwerp
zal zijn, dat alle kerken en geestelijke
eigendommen aan den Staat zullen ko
men, uitgezonderd kerken, toebehooren-
de aan buitenlandsche mogendheden.
De parlementaire conespondent van
de „Times" verzekert, dat de unionisti
sche leiders in het Engelsche Hoogerhuis
het thans niet gewenscht achten, een
wetsontwerp in te dienen, dat hun her
vormingsvoorstellen belichaamt
In het Hongaarsche Huis van afge
vaardigden heeft zich gisteren een tra
gisch voorval voorgedaan. De afgevaar-
de voor Fiurne, Michael Maylaender, zak
te plotseling, tengevolge van een beroer
te ineen. Alle aanwezigen waren zeer On
der den indruk. De zitting werd als tee-
ken van rouw tot heden verdaagd.
Te Mulato zijn de aanvallende Mexi-
caansche regeeringstroepen met groote
verliezen teruggeslagen.
De „Lokal-Anzeiger" verneemt uit
Konstantinopel, dat Abdoella pasja, die
tot opperbevelhebber van de expeditie
troepen in Jemen was benoemd, op reis
naar Taif plotseling aan een beroerte
is overleden. Nazmi pasja zal hem ver
vangen. Hetzelfde blad verneemt, dat de
belegerde regeeringstroepen te Sanaa
toen zij vernomen hadden, dat een groot
deel der belegeraars naar Hodeida was
vertrokken, een uitval hebben geda:;n en
de achtergebleven Arabieren hebben ver
jaagd^
Koninklijke Besluiten.
Bij koninklijk besluit is aan N. van
Steenbergen eervol ontslag verleend als
notaris te Tholen;
is benoemd tot griffier bij het kanton
gerecht te Groningen, jhr. rar. C. G. A.
van Asch van Wijck, gewezen griffier bij
het derde kantongerecht te Rotterdam.
is aan den luiten; n' ter zee 2e ld. L. C.
M. van Eendenburg in Oost-lndië eervol
ontslag verleend.
Tweede Kamer.
Het afdeelingsonderzoek in de Tweede
Kamer, van de verschillende wetsontwer
pen, daarvoor aangewezen, is gisteren
nog niet geëindigd, zoodat verschillen Je
afdeelingen Dinsdag en zoo noodig vol
gende dagen nog bijeenkomen.
Riouw
Blijkens een uit Neder!.-Indië ontvan
gen telegram zijn de sultan v:.n L:ngga,
Riouw en onderhoorigheden en de opvol
ger in het bestuur Tengkoe Besar van
dat landschap door den gouverneur-ge
neraal van Ned.-Indië uit hun waardig
heid ontzet, in verband met herhaaldelijk
voorgekomen overtreding van de bepalin
gen van het vigeerende politiek con.ract
van 18 Mei 1905, en de door hen in den
laatsten tijd tegenover ons gezag aange
nomen houding.
Nader seint men nog:
Drie stoomschepen, de „Koetei", de
„Java" en de „Tromp" houden een de
monstratie in de wateren van Riouw,
waarvoor ook marechaussée bestemd is.
De Sultan en de Tengkoe Besar zijn van
hun waardigheid ontzet.
De controleur Scheffer met één offi
cier en dertig maschappen zijn mar Ling-
ga vertrokken om den Sultan zijn afzet
ting te melden.
De bovengenoemd telegram genoem-,
de schepen zijn het pautserschap Tromp
bewapend met 22 stukken geschut, en
de flottieljevaartuigen Java, met 8 stuk
ken en Koetei, bewapend met 10 stukken.
W inkelsluiting.
Voor eenige dagen meldden we, dat
de vereeniging „Amsterdamsche Belan
gen" een adres aan den gemeenteraad
had gezonden om te verzoeken de bepa
ling van een vast openings- en sluitigs-
uur niet aan te nemen, thans vernemen
we dat door winkeliers in verschillende
deelen der stad in adressen wordt aan
gedrongen op regeling der winkelsluiting
bij gemeentelijke verordening.
KORTE KRONIEK.
Te 's Hertogenbosch overleed gis
ternacht in den ouderdom van 58 jaren
de heer L. L. M. A. Nieuwenhuijzen,
burgemeester der gemeenten Rosmal-en
en Nuland, lid der Prov. Staten van N.
Brabant
Je Veendam is in den ouderdom
van 86 jaar overleden de heer K. Ve-
nema, oud-burgemeester van Muntendam
oud-lid van de Prov. Staten, ridder jn
de orde van
LEIDEN, li Februari.
Oost en West.
De ui-tnoodiging der studentenafdeeling
van de vereeniging Oost en West bood
ons een welkome gelegenheid om de nog
niet bezochte tentoonstel.ing van Javaan-
sche kunstnijverheid in liet Nut te be
zichtigen onder deskundige voorlichting
van den heer h. W. Fischer, conservator
aan 's Rijks Ethnographisch museum.
Toen door een paar gongslagen onze
aandacht was gevraagd, begon de heer
Fischer zijne rondwandel.ng. „Denkt voor
al niet dat ik een rede ot lezing zal hou
den," excuseerde hij zich, maar het ge-
gevene was er niet minder be.angrijk om.
Allereerst begon hij een uitleg te geven
hoe het batikken, waaraan ook in Hol
land wordt gedaan, is een teekenen met
was op katoen en andere stoffen. Deze
was wordt warm op het te batikken
voorwerp uitgeteekend, waarna het doek
in de verf gedompeld wordt. Dan wordt
de was in heet water afgeweekt waarna
een eventueel verdere beschildering op
dezelfde wijze kan volgen
Onze gids toonde aan, hoe uit de pa
tronen en kleuren dikwijls de herkomst
kan worden afge.eid. Zoo zijn donker
blauw en donkerbruin de spec.fieke kleu
ren voor de Vorstenlanden, rood voor
Semarang, rood en groen voor Peka-
lnog, en chocoladebruin voor de Prean-
ger, enz.
Het aanmaken der verf, speciaal het
indigo, moet zeer zorgvuldig gebeuren,
wijl anders Ieelijke mislukkingen voor
komen, waarvan ons spreker voorbeelden
aanwees.
Voorts liet hij zien de kunstige manie
ren van leerbewerking, speciaal voor de
Wajangpoppen, later ook op gebruiks
voorwerpen zooals waaiers toegepast.
Nog andere manieren v. n weefselsver
ven werden ons getoond, zooals het ver
van stuk voor stuk van draden die dan
later in het weefsel uitvloeiende figuren
vertoonen en het verven o. a. van een
borstdoek waarop eerst de figuren als het
ware geborduurd worden en na "het ver
ven weer uitgehaald worden waardoor
de figuren blijven uitgespaard.
Verder liet spr. zien, voorwerpen dei-
weefindustrie die niet bepaald hoog
staat en van koperbewerlting die even
eens op Java laag staat. Later werden
on9 echter zeer kunstig bewerkte ko
perstukken getoond.
Nog werd gesproken over snijwerk en
koffoweefsels (dit is de z.g. manillavezel)
over de wapenbewerking waarbij prachti
ge staaltjes van goud-incrustatie werden
getoond en over zilversmeedkunst
Na een bespreking der gong-fabricage,
waarbij werd gewezen op de afstemming
door verschillende stammen anders ge
wenscht, eindigde spr. zijn interessan
te rondleiding.
De heer Lips, voorzitter de studenten
afdeeling van Oost en West dankte daar
op den heer Tisscher in hartelijke be
woordingen.
Begrafenis baron van Zuyten van
Nijevelt.
In aansluiting met onze mededeelin
gen van gisteren wordt uit Utrecht ge
meld
Ruim half-twee arriveerde de trein aan
het Centraal-station. Te kwart voor drie
kwam de stoet op de oude algemeene
begraafplaats aan. In een der volgrij-
tuigen had plaats genomen baron Van
Hardenbroek van Bergambacht, kamer
heer in buitengewonen dienst van H.
M. de Koningin, als Hs. Ms. vertegen
woordiger.
Onder de aanwezigen aan de groeve
waren graaf Schimmelpenninck, commis
saris der Koningin in de provincie
Utrecht; baron Van Lynden, burgemees
ter van Utrecht; jhr. Hooft Graafland',
adjudant van Z. K. H. den Prins der Ne
derlanden.
Dr. Cramer, Ned1. Herv. predikant in
Den Haag, deelde allereerst mede, dat
de familie verzocht had, dat er aan de
groeve niet gesproken zou worden, ge
lijk ook de wensch wais» van den over
ledene. Overeenkomstig de eenvoudigen
aard van den overledene dekten ook al
leen bloemstukken van het Koninklijk
Huis het stoffelijk overschot. Op ver
zoek van den overledene zelf is het spr.
echter vergund1, een enkel woord te zeg
gen.
Spr. sqhetste dan in, korte trekken,
hetgeen hij voor velen is geweest, voor
zijn gezin, voor H. M. de Koningin. Ook
in het gelool was d'e overledene eenvou
dig, in leven en sterven is Christus zijn
troost geweest; hij heeft het lijden van
zijn ziekte gedragen, zooals alleen een
Christen dat dragen kon. Met enkele
woorden wees spr. op de uitmuntende
eigenschappen van den overledene eit
op diens groote ge'oof. Ingevolge den
wensch van den overledene sprak spr.
ten slotte een gebed uit.
Jhr. Gevers, een zwager van den over
ledene, dankte uit naam van de familie
alle aanwezigen voor de belangstelling;
in het bijzonder den vertegenwoordiger
der Koningin.
Bij den heer S. de Boer Azn., Ha-
ven 16a, is voor Schoolkindervoeding in
gekomen van den Leidschen Bond van
oud-onderofficieren een bedrag van f5.
Onze stadgenoot de heer P. Renier
sergeant-majoor-schrijver bij de hoofd-
admistratie bij het 4de regiment-lnfanterie
is bevorderd tot adjudant-onderofficier
schrijver.
Dinsdagavond zal de 3e sociale
cursusavond gehouden worden in het
gebouw van den R. K. Volksbond. Dr.
Meuleman treedt ditmaal als spreker
op over Ziekteverzekering.
Het te behandelen onderwerp is op
't oogenblik zeer actueel, nu in d'e Ka
mer weldra dit vraagstuk in openbare
beraadslaging aan de orde komt. En
waar de spreker er slag van heeft op
aangename, duidelijke wijze zijn gehoor
voor te lichten, mogen wij verwachten,
dat de opkomst ditmaal grooter moge
zijn dan op voorgaande avonden.
ROOMSCHE AGENDA.
Dinsdag 8 uur 's avonds. Gebouw
R. K. Volksbond, Rapenburg 10. Soci
ale cursus. Spreker Dr. C. Meuleman,
over: Ziekteverzekering.
Donderdag, 51/2 uur 'savonds. Ge
bouw R. K. Volksbond, Rapenburg. Bij-
belsche geschiedenis met lichtbeelden,
voor kinderen, toegang tegen bcwiis.
8i/o uur Catechismus inet lichtbeelden
voor alle Katholieken boven 16 jaar, toe
gang vrij. Spreker de Weleerw. Pater
J. G. Tesser, O. F. Mi.
ALKEMADE. De gemeenteraad' ver
gadert op Woensdag 16 Februari 1911,
voorm. 10 ure.
De agenda vermeldt: i. Ingekomen
stukken. 2. Nadere vaststelling verorde
ning schoo'geld'. 3. Af- en oveischrijving1
1910. 4. Toelage Veldwachters voor rij
wiel. 5. Bestek brugwachterswoning en
6. Kohier Hoofdelijken Omslag 1911.
BERKEL. Met Staatscourant no. 36 zijn
verzonden de statuten der coöperatieve
boerenleenbank, alhier.
GOUDA. Tot directeur der Goudsche
Waterleiding-Maatschappij is benoemd de
heer M. C. Braat Jr., te Delft.
HAARLEMMERMEER. Voor de be
noeming van een onderwijzer aan de
openbare school no. 4 (Hoofddorp) wor
den voorgedragen de heeren D. C. Kooi
man, thans tijdelijk werkzaam, J. Bakker,
te Zaandam en H. Hageman te Maarsen
en van eene onderwijzeres aan de openb.
school no. 7 de dames M. de Groot le
Haamstede, J. Beversluis te Eenrum en
G.J.H. Lobry te Haarlem.
De burgemeester zal voortaan voor
de i ngezetenen ten Raadhuize bij voor
keur te spreken zijn iederen Donderdag
en Zaterdag tusschen 9 en 11 uur.
HAZARSWOUDE. Dinsdag en Don
derdag van de volgende week zal door
detooneel-club van de R. K. Vereenig ng
Ontwikkeling en Vreugd een tweeta' uit
voeringen worden gegeven. Opgevoerd
zal worden „Fernand de Speler" Oor
spronkelijk tooneelspel iri twee bedrijven,;
verder een 9 tal voordrachten en een blij
spel, genaamd Het Testament van dutf
kapitein of een woelige Maandagmorgen
waarvan de tekst eenigszins is gewijzigd,-
voor verdere bijzonderheden zie men de
de advertentie in dit blad.
HILLEGOM. In de haifmaandetijksche
vergadering der R. K. Debatingclub „Ont
wikkeling" zal Maandagavond de heer J.
P. Koop, inleiden en verdedigenVoor
•de oplossing van het sociale vraagstuk
is practische drankbestrwijding noodza
kelijk.
Wij vernemen dat door verschil
lende ingezetenen dezer gemeente, wo
nende aan de BeeKlaan en iajigs d£ Lei4»