Uit Stad en Omgeving.
gen overlading, en is er naar gestreeld.,
net program een éénheid te doen vor
men. De te behandelen onderwerpen zijn
els volgt verdeeld over 2 serieën: le se
rie: de Staat en het Alcoholisme. A.
Overzicht van wetten en stelsels, plaat
selijke keuze. B. Koloniën, theorie, prak-
Itijk, ervaringen. C. Dwangverpleging,
l/oorwaardelijke veroordeeling. D. Hoe
(wint men regeering en volksvertegen
woordiging.
2e serie: de Maatschappij en het Al
coholisme. A. Organisatie, stad en platte
land, religieus of niet. B. Indirecte drank
bestrijding: woningen, tuinsteden, huis
vlijt, toynbeewerk. C. Bemoeiingen met
a'coholisten, in de gewone samenleving
(nuisbezoek, patronaten, consulatie-bu-
•reaux) en daarbuiten (asylen). D. Me
dische onderwerpen.
Dagelijks zal van elke serie één on
derwerp behandeld worden. In de ope
ningszitting zal een overzicht van den
vooruitgang der beweging sedert het vo
rige Congres gegeven worden.
KORTE KRONIEK.
Te Baarn is opgericht eenè bouw-
vereeniging Koningin Emma" om in het
beiang van de volkshuisvesting arbeiders
woningen te bouwen met voorschot van
het Rijk.
Te 'sGravenhage is in den ouder
dom van 70 jaar overleden de oud-inspec
teur-generaal van den Rijkswaterstaat, de
heer C. E. M. H. Schnebbelie. In 1878
-*w -='-'mt hr'l-it 111 ft Vjet onder-
wcr.e.i oer Maasmond, en hij ontving
daarvoor in 1904 vjuj <l£ Ko
ningin het commandeurskruis in die or
de van den Ned- Leeuw.
De begrafenis zal Zaterdag a>.s. op het
R. K. Kerkhof plaats hebben.
ir aanleiding van het bericht
van „Arnh. Ct.", dat de heer E. C.
baron Sweerrs de Landas Wyborgh,
burgemeester van Den Haag, als zooda
nig zal aftreden en het voorzitterschap
van de Eerste Kamer aanvaarden, wendde
h. zich tot den heer Sweerts.
Dcz». ..uemde het van allen grond ontbloot
en was zeer verbaasd het te vernemen.
LEIDEN, 10 Februari.
Nederl. R. K. Volksbond.
Gisteravond hield de afd. Leiden van
den Ned. R. K. Volksbond eene s.echts
matig bezochte huishoudelijke vergade
ring.
Le voorzitter, de heer W. de la Ri
viere, opende de vergadering met gebed
en mocht met genoegen constateercn, dat
hij zijn nieuwjaarsuenschen voor den
Bond reeds deze maand in vervulling
zag gaan. Opgericht werd immers een
debatingclub, welke, naar spr. hoopt,
mannen van ken lis en wetenschap in on
zen bond zullen kweeken. Verschillen
de fabrleksarbe.esiers zijn tot den Bond
toegetreden en het zal met lang meer du
ren, of een gilde fabrieksarbeidsters zal
tot stand komen. Moge ook in de volgen
de maanden een kracniige actie voor den
Bond worden gevoerd.
Spr. herinnert er voorts aan, dat de ge
meenteraad in zijn laatste zitting de be
handeling ten einde bracht v.n het pread
vies van B. en W. op het adres van den
R. K. Volksbond. Met overgroote meer
derheid werd aan de verlangens van en-
zen bond voldaan. Spr. brengt gaarne
hulde aan alle raadsleden, die het aures
steunden, inzonderheid aan den heer Aal-
berse, en het bondslid, den heer van
Tol, voor het gesprokene te diïer zake.
Spr. meent, als een bewijs van goede sa
menwerking, tusschen bestuur en leden,
niet onvermeld te mogen laten, dat een
der bondsleden, de heer Aleven, het ini
tiatief voor dit adres nam en ook hem
komt dus een deel van het succes toe,
te meer daar hij het bestuur meerdere
malen in dezen krachtig hielp. (Applaus)
Spr. hoopt, dat dit voorbeeld navolging
vinde en aldus de leden meewerken tot
bloei van den bond.
Nadat de secretar.s, <je heer G. Hl Lan-
gezaal, de notulen der vorige vergadering
had voorgelezen, en deze onveranderd
waren goedgekeurd, installeerde de voor
zitter, met een kernachtige toespraak,
eenige nieuwe leden, van wie spr. ver
wachtte, dat zij met vollen ernst zouden
streven goede Volksbonders te zijn en
zouden meehelpen de vakbeweging tot
ontwikkeling te brengen.
Verschillende nieuwe leden werd/en
voorgesteld.
In de volgende verplichte vergadering
komt aan de orde verkiezing van centrale
raadsleden; drie der aftredenden stellen
zich herkiesbaar. De heer de 1a Rivière
meent om verschillende redenen te moe
ten bedanken, en zijn in diens plaats voor
het bestuur gecancideerd de heeren Nij-
huis en Langezaal.
Het bestuur deelde vervolgens medfc
na gehouden conferenties met den Z.
Eerw. heer Deken der stad, besloten te
hebben, voortaan slechts eenmaal p er
maand een openbare vermakelijkheid op
Zondagavond in het Bondisgebouw toe
te staan. In geen geval zal de groote
zaal voor andere vcreenigingen des Zon
dagsavonds beschikbaar worden gesteld
voor uitvoeringen. f
Half Maart zal een gecombineerde be
stuursvergadering van de vakorganisaties
worden gehouden inzake het verplichte
lidmaatschap.
Bij de rondvraag kwam ter sprake een
bord voor de vergaderingen, de ventilatie
van de leeszaal en andere ,za(ken van hujs-
ho.ud el ijk e,n paid*
Daarna werd de vergadering met ge
bed gesloten.
Gezondheidscommissie Katwijk.
In het gemeentehuis te Oegstgeest ver
gaderde gisteravond de gezondheids
commissie voor groep XI, bestaande uit
de gemeenten Noordwijkerhout, Noord-
wijk, Hillegom, Lisse, Oegstgeest, Rijns
burg, Katwijk, Valkenburg, Voorschoten,
Wassenaar, ter vaststelling van het jaar
verslag. De vergadering werd bij uitlan-
digheid van den heer C. J. L. v. d. Meer
voorgezeten door den heer H. G. v. Sil-
levoldt, die na opening, op de gebruike
lijke wijze, het woord gaf aan den se
cretaris den heer J. Hueting ter voor
lezing van het jaarverslag. Hierin werd
zeer helder, hoewel beknopt, uiteenge
zet wat de commissie in het aïgeloo-
pen jaar had gedaan tot verbetering van
den toestand in de verschillende gemeen
ten waarbij naast vele teleurstellingen
toch menig succes te boeken viel.
Verschillende malen was het advies
der commissie gevraagd, zoo in zake de
uitbreidingsplannen le Lisse, hetwelk
eenigszins gew eizigd en te Oegstgeest dat
goedgekeurd werd.
Nog werd medegedeeld dat in Katwijk
een verordening op de keuringsdienst
van levensmiddelen was tot stand geko
men, dat in Voorschoten zoo juist de wa
terleiding was geopend:
Een jammerklacht werd geuit over de
drin1 erzorging te Noordwijk.
'v ir opmerkiniren van Dr. Van
rscö V,... -V. ualoft IC t^ijnsOurg in Yiet
als gebruikelijk is, was gekend en over
de watervoorziening te Noordwijk!*
welks gemeentebestuur bij het verwer
pen der waterleidingplannen had ge
zegd f voor te zullen zorgen, iets
waarin ummissie niet veel vertrou
wen had (een en ander werd nog in,'
het verslag aangeteekend) werd het ver
slag goedgekeurd.
Na het in druk verschijnen komen wij
er nader op terug.
De penningmeester van „School
kindervoeding" deelt mede, dat bij hem
is ingekomen van de L O. V. „Offen
bach" een bedrag van f 107.08, zijnde het
batig saldo van de liefdadigheidsuitvoe-
ring op 28 December j.l., ten voordeele
van het arme schoolkind gegeven.
De Leidsche tooneelvereeniging
„Jacob Cats", die reeds meerdere malen
met groot succes operettes uitvoerde,
kondigt thans tegen 19 Februari a.s. in
den Schouwburg een opvoering aan van
de operette „Een dag Khalif". Ruim 100
personen zullen hieraan hun medewer
king verleenen. Koor en orkest is van
Otto Ludwig Wernicke en onder leiding
van den heer C. B. Duyster.
Heden herdenkt de sergeant-tam
boer B. Hollebeek, van het 4e reg. inf.
alhier, den dag waarop hij 12 jaren ge
leden in uiilita.ren dienst trad- Voor het
front van den troep werd hem i:n de
Morschpoortkazerne de bronzen medaille
uitgereikt
Bij Kon. Besl. is aan den sergeant
le klasse M. M. A. Bakker van het 4e
regiment infanterie alhier, voortdurend
pensioen toegekend, met gelijktijdige
overgang bij het reservepersoneel der
Landmacht.
Het 2e reg. veld-artiDerie alhier, is
aangewezen om van 14 tot 25 Augustus
a.s. deel te nemen aan schietoefeningen
in de Legerplaats bij Oldebroek.
AALSMEER. Het inschrijvingsregister
dezer gemeente voor de lichting 1912'
is voorloopig gesloten met een geial van
52 ingeschrevenen.
HILLEGOM. Voor de afdeeiing van het
Hollandsch Bloembollenkweekersgenoot-
schap alhier sprak gisteravond de heer
J. Braun van Noordwijk over Kunstmest
en haar gebruik. De voorzitter, de heer
J. H. M. Balvers leidde den spreker bij
de niet druk bezochte vergadering in.
Hij wees op het groote gebruik van
kunstmest in andere provincies, waar
oogenschijnlijk improductieve gronden
tot welige landouwen zijn omgeschapen.
Waar vooral de vraag der bemesting de
productiviteit in de bloembollenteelt
sterk beheerscht is, het gebruik van
kunstmest voor ons vak een niet onbelang
rijke kwestie.
De heer Braun sloot hierbij aan en
hield op zeer onderhoudende wijze een
zaakrijke bespreking over zijn onderwerp.
Wij kunnen voor zijn rede verwijzen naar
de verslagen dezer voordracht door spr.
elders o.a. te Voorhout, Sassenheim,
Heemstede enz. reeds gehouden.
Van de gelegenheid om vragen te stel
len werd druk gebruik gemaakt. De voor
zitter sloot onder dankzegging aan spre
ker en debaters dezen leerrijken avond.
De Hillegomsche Vereeniging tot
bestrijding van Turberculose houdt Don
derdag 16 Februari te 8 uur in de zaal
van hotel Sistermans haar jaarvergade
ring, waarop o.m. het jaarverslag zal
worden uitgebracht en verantwoording
van het finantiëel beheer zal worden af
gelegd. Voorts heeft een bestuursverkie
zing plaats, wegens aftreding van alle
bestuursleden.
NOORDWIJK. Onder voorzitterschap
van den heer Th. van Dam vergaderden
in café „Levenslust" de aandeelhouders
van de coöperatieve i brood bakkerij. Na
ampele bespreking werden de statuten
vastgesteld en de coöperatie gedoopt
Noordwijksche coöperatieve broodbakke
rij en verbruiks vereeniging „De Vei bete
ring". De heeren W. A. Benschop, H. B.
Haanappel, J. van Konijnenburg, Gz.,
A. van Konijnenburg en Alt van Schie
werden tot commissarissen van toezicht
benoemd.
NIEUWVEEN. Het aantal ingeschre
venen voor de Nationale Militie voor de
lichting 1912 bedraagt volgens het in
schrijvingsregister dezer gemeente 12.
ROELOFARENDSVEEN. Dinsdag en
Woensdagavond1 gaf de Si Rancratius
vereeniging, ter gelegenheid van het
jaarfeest hare 5de uitvoering voor leden,
eereleden en genoodigden. Beide avon
den was de zaal, welke ruim 400 zitplaat
sen biedt, propvol. Behalve den Z.E,
Heer Pastoor en beide kapelaans der
parochie werd de uitvoering bijgewoond
door den Z.Eerw. Pastoor van Strae-
len uit Oud-Ad e en Pastoor Kuijper uit
Leimuiden, met eenige eerw. heeren
kapelaans uit omliggende plaatsen.
Opgevoerd werd „De MaiteLdood van
den Gelukkigen Joannes Gabriël Per-
boyre", historisch drama in drie bedrij
ven en een naspel. Gezegd moet worden
dat het avonden waren vol kuusigenot
Daar was succesvolle uitbeelding van een
tooneelstuk, waarvan de moeilijkheden jn
verschillende passages niet te licht ge
teld kunnen worden. Reuzen lauweren
waren het dan ook die de vereeniging
beide avonden oogstte, waartoe de hee
ren koorzangers, versterkt met eenige
sopranen ook niet weinig bijdragen De
reerie. in handen van den Z.Eerw. heer
kapelaan de Meu.der, bleek aan hem
wel toevertrouwd. Aan het einde van
het stuk werden de acteurs op gees
tige wijze toegesproken door den Z.E.
heer Pastoor van Leimuiden.
"Wij wenschen de vereeniging de vol
gende week bij de uitvoering voor het
publiek, evenvolle zalen, en niet minder
succes.
ROELOFARENDSVEEN. Met de werk
zaamheden van de aan te leggen spoor
weg OudeweteringLeiden, is men hier
ook al goed begonnen. t Werk schiet
vlug op. De loswal is reeds zoo goed
als gereed, terwijl het heiwerk van de
brug ook goed vordert.
VOORSCHOTEN. Gistermiddag werd
alhier in tegenwoordigheid van den
waarnemenden commissaris der Konin
gin in Zuid-Holland, mr. H. A. Van
der Velde, den hoofdinspecteur en den
inspecteur der volksgezondheid, dr. W.
P. Ruysch en jhr. G. De Graefr, de le
den der gezondheidscommissie en van
den Gemeenteraad en yerdere belang
stellenden de gemeentelijke waterleiding
feestelijk geopend.
De burgemeester, de heer E. Vermède,
gaf een overzicht van de totstandko
ming dezer waterleiding.
De dorpsbewoners verkeerden jaren
geleden in den waan, dat het drikvvater
uitstekend was vooral gold dit voor de
dorpspomp en de pomp bij de school.
Spr. liet uit deze pompen in 1893 wa
ter chemisch en bacteriologisch onder
zoeken en toen luidde het testimonium
radicaal ongeschikt voor drinkwater.
Niet alleen de gemeentenaren, maar
ook de gemeenteraad schudden ongeloo-
vig het hoofd. Een tweede onderzoek
door een ander deskundige leverde ech
ter hetzelfde resultaat op. Toen was de
diagnose voor goed gesteld en men kon
zoeken naar een geneesmiddel. Er wer
den pogingen aangewend om aansluiting
bij de Leidsche Duinwatermaatschappij
en bij de Maatschappij te Voorburg doch
deze mislukten.
De gemoederen waren echter veront
rust en er kwam een adres van 147 inge
zetenen, die vroegen óm beter licht en
beter drinkwater.
De gaskwestie werd in 1906 opgelost
door aansluiting aan Leiden en voor wa
tervoorziening voerde een gelukkig ge
sternte het gemeentebestuur tot d-en
heer Schotel, die een plan ontwierp, dat
de algemeene goedkeuring van den Raad
mocht verwerven. Spr. had in den Raad
het voorstel verdedigd, door te wijzen
op het groote belang, dat, ook het platte
land bij goed drinkwater heeft, terwijl
ook bij het blusschen van brand de wa
terleiding belangrijke diensten kan be
wijzen.
Voorschoten is gunstig gelegen tus
schen twee groote steden en wanneer
hier goed licht en goed' drinkwater zou
kunnen verkrijgen, zou dit wellicht me
nigeen, die het drukke stadsleven ziet
te ontvluchten, of ook wel om de hooge
belastingen de stad uitgaan wilde, no
pen zich te Voorschoten metterwoon te
vestigen. Dank zij den heer Schotel heeft
de gemeent eeen waterleiding, die maar
ruim f 50.000 kost en ook in de verre
toekomst de gemeente van voldoend
drinkwater van uitnemende kwaliteit zal
kunnen voorzien.
Spr. wees er voorts op, dat Voorscho
ten nu de kleinste gemeente van ons
land is, die een eigen drinwaterleiding
heeft.
Spr, zal niet veel 'mededeelen vlan
de financieele resultaten, maar wil er
alleen dit van zeggen, dat, wanneer de
helft der bevolking zich aansluit, er
voor de gemeente reeds eenige winst
zal overschieten.
Doch dit is voor spr. niet de hoofd1-
zaak. Verbetering der volksgezondheid!
is het hoofddoel geweest, en spr. is er
van overtuigd, dat de inrichting, die hij
thans voor geopend verklaart, rijke vrudi
te i voor de gemeente zal opleveren voor
het heden en voor de toekomst van Voor
schoten.
Nadat de eer e wijn was tontlgediendk
deelde de lieer Schotel eenige techni
sche bijzonderheden mede, waaruit bleek
dat met het tot stand komen dezer klei
ne waterleiding een puzzle is opgelost
die van grooten invloed kan zijn voor
het platteland. De kosterrider inrichting
zijn klein en toch zal zij voor lange jaren
voldoende wezen.
Mr. v. d. Velde en Dr. Ruijsdh pre
zen zeer het initiatief van het gemeen
tebestuur van Voorschoten dat hierin
vele kleine gemeenten tot een voorbee d
kan zijn en hoopte, dat dit voorbeeld
navolging zal vinden.
Daarna werden de diverse werken be
zichtigd en een der brandkrancn be
proefd.
Kerknieuws.
Z. D. H. Mgr. de Bisschop van Roer
mond heeft benoemd tot pastoor te Well
den welecrw. heer H. J. F. Gudiden, tot
pastoor te Griendtsveen den weleerw.
heer H. W. Bosch en tot rector te As-
selt den weleerw. heer P. J. H. Con-
ra edts.
Mutatiën in de West.
Aan den WelEerw. heer F. A. E. van
de Pavert, R. K. Priester op Curasao, is
op grond van tienjarigen onafgebroken
dienst in de kolonie, een jaar verlof naar
Nederland verleend.
Aan den Weleerw heerR. J. C. Wahlen,
Directeur van het Leprozen- en Krank
zinnigengesticht op Curagao, is. ten einde
zich naar Nederland te begeven, ccn jaar
verlof verleend en de WelEerw. heer P.
Euwens, R. K. priester op Bonaire, ge
durende de afwezigheid van den heer
Wahlen belast met diens functiën.
Aanbestedingen.
WADDINGSVEEN. Door B. en W. is
aanbesteed het aanbesteden van een nieuw
raadhuis. Hoogste inschrijver H. Sekeris,
te Waddingsveen voor f 14.499 en laagste
inschrijver G. den Hoed te Waddingsveen
f 10.600.
395e Staatsloterij.
VIJFDE KLASSE. 17e LIJST.
Trekking van Vrijdag 10 Februari.
Hooge Prijzen.
f 3000: 13383.
f 400 5195.
f 200 6823.
Prijzen van I TO
714 4043 6481 7605 8981 15247 16275 18014
3102 5207 6512 7972 9214 15701 16393 18451
3528 5440 6700 8647 11134 16274 16461 18720
3641 5892 7191 8939 12985
BIETEN.
324 3288 6346 9210 10613 13119 168Ó2 19353
879 3443 6572 9572 11265 14060 17145 19405
1061 3584 7128 9643 11354 14348 17236 19763
1331 3788 7174 10055 11941 14360 17327 19805
1441 3794 7263 10145 12193 14740 17957 20196
1469 4547 7857 10417 12580 15011 18074 20697
2131 5732 8541 10589 13019 15626 18408 20820
2933 5829 8937 10605 13078 16403 19246 20845
3077 6024 9165
Gemeenteraad van Alfen.
Voorzitter: de heer C. W. C. Th. Vis
ser, burgemeester.
Afwezig de heer Dros, met kennisge
ving.
De notulen der vorige vergadering
worden gelezen en onveranderd goed
gekeurd.
Ingekomen is eene mededeeling van
Ged. Staten, houdende goedkeuring der
regeling voor het gemeenschappelijk be
heer der Gasfabriek.
Door den heer Gerwich wordt ver
zocht <e en gedeelte tuin ter grootte van
75 M2 aan de Gemeente in eigendom
te mogen overdoen, welk gedeelte zal
worden bestraat en van een ijzeren af
sluithek op steen en voet zal worden
voorzien. Adressant stelt de voorwaarde,
dat er nimmer op gaande getimmerten, of
dergelijke, op het terrein worden opge
trokken. Voor een en ander zal adres
sant f 200 storten.
B. en W. stellen voor het verzoek in
te willigen, omdat de spoorlaan aan
merkelijk zal worden verfraaid. Het
voorstel wordt geamendeerd door den
Heer Spreij, om adressant het onder
houd van het ijzeren hek op te dragen,
aangenomen met 8 tegen 2 stemmen,
die van de Heeren Bes en Herngreen.
Het voorstel van B. en W. om de
nieuw aangekochte asch verzamelplaats
te beschoeien er voorloopig een schut-
tung te plaatsen, een schuit te huren tot
vervoer van vuilnis en tot aanbesteding
van de afbraak der oude aschschuur en
woning van J. Capel, werd met alg.
stemmen aangenomen, met uitzondering
wat betreft het plaatsen van een hou
ten schutting, waarvoor de Heer Vlas
man een ijzeren hek in de plaats wilde
hebben. Hierover staakten met 5 tegen
5 de stemmen zoodat in de volgende
vergadering herstemming noodig is.
Aan de orde is vervolgens: vaststel
ling van het raadsbesluit tot vestiging
van een bouwverbod op grond voor den
aanleg van straat of plein bestemd, be
grepen in het plan tot stelselmatige be
bouwing.
De Secretaris leest de ingekomen be
zwaren voor van de Heeren J. Voets,
alhier, D. Munnik, Rotterdam en H.
J. de Jong Schouwenberg, Amsterdam,
die zijn opgeroepen om met het Dage-
lijksdi Bestuur en den Inspecteur der
Volksgezondheid de zaak te bespreken,
welke besprekingen tot een goed resul
taat hebben geleid, maar waarover de
Voorzitter den raad de beslissing over
liet.
Zonder fooo{d.stemfiring vv,ojdt cpn-
form het voorstel van B. e» W. beslob
ten.
Herstemming over het voorstel-Drefil
om het rapport betreffende de opriefc-
ting van een openbaar slachthuis aan d«
Commissie ad hoe te renvoyeeren tel
fine van inlichtingen in verband met df
daartegen geopperde bedenkingen.
Dit voorstel wordt thans aangenomeó
met 8 tegen 2 st. Alsnu stellen B. eW
W. voor, niet in te gaan tot oprichting
van een openbaar slachthuis, welk pust
met 6 tegen 4 stemmen werd aangeno
men. j
Missive van Ged. Staten over het be
rijden van het Goudsche Rijpad met mo
torrijtuigen met voorstel van B. en W*
en in verband hiermede een adres der
Pomologische vereenignig te Boskoop
om het verbod, het Goudsche Rijpad t€
berijden met motorrijtuigen, op te hef
fen ,of het Rijpad althans tijdens «ff
tentoonstelling in April voor auto's
open te stellen.
B. en W. stellen voor, daar tegen af-
geheele opheffing bezwaar bestaat wa
gens de geringe breedte van den wegy
gedurende de .maand April ontheffing
te verleenen, hetgeen met alg. stemmen'
wordt goedgekeurd.
Tot onderwijzer wordt benoemd de
heer Andringa, te Wageningen.
Bij de rondvraag informeert de Heec
Spreij, of de raadsleden bij een proef
les Van een onderwijzer tegenwoordig
kunnen zijn. Deze vef;"
ïwug.i voorzitter zeer; vroeger
altijd kennis gegeven wanneer proefles
werd gehouden, maar wegens de weini
ge belangstelling geraakte de2e gewoon
te in het ongereeae Spr. zai voortaan (te
raadsleden van event, proeflessen op
de hoogte houden.
Niets meer aan de orde zijde, wordt
de vergadering gesloten.
"^TATËrLGENËRAAL.
EERSTE KAMER.
Zitting van D-jndtrdag 9 Febr. (V-erv.)
De Minister van Marine, den
spr. beantwoordende verdedigde zijn ba-
leid ten opzichte van de bestemming der
schepen voor den Indisch en dienst en
ten aanzien van den aanbouw der vior
pantserschepen voor de kustdivisie. Ver
der verdedigde hij den aanbouw van
pantserbooten. De Minister ontken le dut
hij dien' aanbouw noodig acht alleen om
'de werven aan den gang te houden.
Wel houdt hij bij zijn 'algemeen plan van
aanbouw rekening met de marinewerven,
maar hij volgt geenszins het stelsel van
schepen aanvragen uitsluitend 'in het be
lang der werven.
Verder zette de Minister uiteen dart hij
pantsermateriaal voor de handhaving dei
neutraliteit op de Wcsterschelde niet noo
dig achtte.
De geestelijke verzorging van het per
soneel, daarna breedvoerig besprekende,
meende Minister Went hokt, dat het
heden gevoerde debat geen nieuwe ge
zichtspunten geopend heeft. Een uitvoe
rig overzicht gevende van de geschiede
nis der verzorging liet hij uitkomen, dat
deze gelegenheid eigenlijk niet bepaalde
lijk door hem, Minister, is opgezet, maar
reeds dateert uit de jaren 1904 en 1905.
De Minister erkende, dat de proef, zoo
als dS-e tot dusver genomen is minder
doeltreffend is, gelijk hij dat ook reeds m
de Tweede Kamer heeft erkend en daar
om zal een nieuwe proef moeten worden
genomen door wijziging der instructies
van de commandanten, waardoor de werk
zaamheden van den predikant vrucht
baarder en strubbelingen voorkomen kua
nen worden.
Met een. kort woord verdedigde de
de Minister daarna nog op de bekende
gronden zijn optreden tegen den vice-Ad
miraal v. d. Bosch.
Minister .Heemskerk behandelde
hierna de politieke vraag, of militaire
ministers zitting kunnen nemen in een
kabinet, zonder dat speciaal op hun rich
ting wordt gelet. De Minister betoogde
in dat verband, dot de Minister betoog
de in dat verband, dat de Minister vaa
Marine 'in geen enkel opzicht van over
tuiging veranderd is af doarvan blijk heeft
gegeven, en zijn ambtgenooten kennen
hem dan ook als zoodanig.
Minister Wentholt is nooit bij een po
litieke partij aangesloten geweest. In
welk kabinet minister Wentholt beter op
zijn plaats ware geweest, in een lib era si
of in het tegenwoordig, is niet te be
spreken zonder kabinetsgeheimen ie ont
hullen, maar de mogelijkheid is niet uit
gesloten dat daarbij zou kunnen blijken
dat hij in het vorig kabinet in 't geheel
niet thuis behoorde. Minister Wentholt
zou vrijz.-liberaal of nationaal-historisch
kunnen zijn, maar in elk geval, en hierop
komt het aan, is de door hem geno
men maatregel in zake de geestelijke ver
zorging geen zoo clericale maatregel, dat
hij daardoor in strijd zou komen te han
delen met zijne vroegere overtuiging.
Minister Wentholt toch heeft niets an
ders gedaan dan een proef nemen met
oplossing eener aangelegenheid, die ge
faald heeft door niet genoegzame mod©-
werking van kerkelijke zijde.
Ook minister Heemskerk, besprekerf
de de geestelijke verzorging van hel
personeel, deed uitkomen dat deze ge>-
heele moeilijke zaak een proef is, maar
betwijfelde of zij aanleiding mag zijrf
voor een deel van de Kamer om
zijn vertrouwen in een miaister op
te zeggen. Vooral omdat ook naar
ministers overtuiging, de zaak vrees©-
lijk ppgebl.azen i§. Het inpakt ia Addeg
