17
BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang.
No. J89.
S)e Gou/ta/nt
Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Januari
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Mr. Troelstra's proefpreek.
„De Blijde Wereld", orgaan van idle
Christen-socialisten, geeft een opgeto
gen verslag van mr. Troelstra's optre
den als dichter-voordrager in de Ned.
Herv. Kerk te Stiens. 't Was een avond
vol wijding en poëzie", een avond „van
mooie stemming", zegt het blad, d;at
o. m. schrijft:
„Daar was diepe stilte, teeken,
dat de zielen ontroerd luisterden,
toen het van den kansel klonk, in
dichterlijke woorden den religieusen
strijd en verlangens van ons Frie-
sche volk weergevend:
Ik ken net libje sunder God,
In help en treast yn 't swartste lot,
ln Heit dy, as my dJ ierde untsinkt,
Mei blide himelloaits my winkt;
len dyt my taropt, dei oan dei,
Det 'k oan syn herte rêste mei."
De heer Troelistra bezit in hooge mate
'de gave des woords, zocdat we ons best
kunnen voorstellen, hoezeer gedichten,
als waarvan we hier een fragment hoo-
ren, indruk maakten. Maar we vragen
ons af: Spreekt uit die couplet de har-
tetaal van den dichter?
Laten we, tot recht begrip van deze
vraag, de Frrcsche woorden even ver
talen:
Ik kan niet leven zonder God,
Een hulp en troost in 't zwaarste
lot,
Een Vader, die, als de aard' me
ontzinkt
Met blijden hem el lach mij wenkt,
En die mij toeroept, dag aan dag,
Dat 't 'k aan zijn harte rusten mag.
Dat is innig mooi, nietwaar. Ee.n
R«y»msche dichter zou 't niet beter kun
nen zeggen.
Maar daarom nog eensIs dat de har-
tetaal van Mr. Troelstra, door vVien
dien avond meer liederen van dezen
aard werden voorgedragen, want hij ken
schetste zijn optreden zelf als zijn
„proefpreek".
Meende hij 't niet, nu, dan kan de
heer Troelstra, wiens zangen volgens
„De Blijde Wereld", de schare „sticht
ten", uitstekend comedie spelen, welke
gave hij echter in dit geval profaneerend
misbruikte.
Meende hij 't wel, ach, wat zou de lei
der der „S. D. A. P." dan een heerlijk
werk verrichten, indien hij Het Volk
ertoe brengen kon, den arbeiders voor
te houden, zich te richten tot „God, een
troost en hulp in 't zwaarste lot".
In deze richting gaat van genoemd br-
gaan, helaas, nog geen invloed uit, maar
wijl we van Mr. Troelstra gaarne het
beste willen onderstellen, kan het er
nu toch wel eens van komen. Indien de
ze leider immers meende, wat hij te
Stiens heeft verkondigd, dan is hij er de
map niet naar, om door H e t V o 1 k ^ijn
godsdienstige gevoelens langer te laten
ondermijnen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Een uiterst interessant bericht zendt
Reuter uit
Frankrijk.
In de Kamer werd gister de behan
deling van de begrooting van buiten-
landsche zaken voortgezet. De afgevaar
digde Dela Fosse sprak over de gevol-
gen welke de uitvoer,ing der plannen
tot fortificatie van Vlissingen kunnen
hebben. Spreker is van oordeel, dat
Duitschland het grootste belang heeft
bij de uitvoering dier plannefi, welke
van groot strategisch gewicht zijn en
een schending van België's neutraliteit
zouden beteekenen.
Minister Pichon antwoordde, dat het
plan, dat reeds in 1904 bestond, in ver
schillende landen en vooral in België
protesten deed opgaan. De minister is
het over het algemeen met Dela Fosse
eens en meent, dat wanneer het plan ver
wezenlijkt dreigde te worden, er reden
zou zijn, om met de belanghebbende mo
gendheden over een en ander in onder
handeling te treden.
Waar die leelijke Franschen zich al
niet mee bemoeien, 't Is wel rdig in
•dit verband te hooren van eenzelfde
kwestie, als bij ons de v. Heecekeren,-
zaak, in
Denemarken.
Kort geleden werden door dé Lon-
densche „Daily Express" eenige ont
hullingen gedaan, omtrent aanvalsplan
nen, tegen Denemarken, die in Duitsch
land zouden bestaan Deze. onthullingen
baarden nog al opzien, en ook in de
Duitsche pers werden zij overgenomen.
Een aantal Deensche bladen van ver
schillende politieke richting kwamen on
middellijk tegen de mededeelingen van
het Engelsche blad op. Maar dit laatste
houdt zijn bewering vol. En in een thans
verschenen artikel wordt o.a. gezegd, dat
Denemarken, ten gevolge van een drei
gement van den Duitschen keizer met
interventie gedwongen is geworden de
uitvoering der plannen tot verdediging
der landgrenzen op te geven.
Naar aanleiding daarvan geeft nu de
„Berlingske Tidende" een verslag van
een onderhoud met den Deenschen mi
nister van Binnenlandsche Zaken, waar
in deze verklaart, dat noch officieus,
noch ondershands door eenige buiten-
landsche mogendheid eenigen druk op
Denemarken is uitgeoefend, noch tij
dens de indiening der verdedigingsvbor
stellen, noch daarna.
Juist als bij ons, zou men zeggen.
Meer geruststellende berichten komen
los over de dreigende
Zeeliedenstaking
waartoe, zooals men zich herinneren zal
op het in Augustus te Kopenhagen ge
houden internationale transportarbei
derscongres in beginsel besloten was.
Ofschoon het dan niet onmogelijk was
dat er iets broeit, is men in Engeland
toch vrij gerust, daar van de 80.000
Engelsche zeelieden slechts 20.000 tot
den zeeliedenbond behooren. Bovendien
zijn slechts ongeveer twee vijfden van
de bemanning van de groote reizigers
booten Engeischen. Harry Orbell, een
voorman van de dokwerkers, heeft ook
gezegd, dat hij het plan der staking on
uitvoerbaar acht, eerstens omdat er geen
voldoende tijd van voorbereiding is, zoo
dat ook niet de noodige fondsen zullen
kunnen worden bijeengebracht, en ver
der, omdat er hard aan mag worden
getwijfeld, of een groot deel van die
zeelieden wel aap den stakingsoproep
gehoor zou geven.
Benn Tilett echter, de voorzitter der
algemeenen bond van dok-, werf- en
kaaiwerkers van Groot Brittanië, die
gisteren geïnterviewd is, zeide dat de
staking ongetwijfeld zou plaats hebben.
Men dient echter niet te gelooven, dajt
het tijdperk van de kroning (niet her
vormingsfeesten, zooals men gisteren
abusievelijk meldden), om de kroning
zelf gekozen was. De kroning is niets
dan een toeval en onder de tegenwoor
dige omstandigheden is de staking on
vermijdelijk. De plannen moeten ge
heim blijven. Maar de staking zal plaats
hebben binnen 24 uur, wanneer het ge
beuren mocht, dat arbeiders door om-
standigheden van overwegende macht tot
staking gedreven worden.
Als tegenbericht voor deze ernstige
verklaring kan een telegram uit New-
York dienen meldend, dat volgens de
voormannen van de vakvereenigingen
van Amerikaansch .zee- en havenvolk,
die staking niet zou steunen.
Zooals gisteren reeds een telegram
meldde is de spoorwegstaking in
Portugal
geëindigd.
De spoorwegmaatschappij heeft haar
arbeiders de volgende concessies ge^
daan. -De arbeiders die tot de lagere loon-
klassen behooren, krijgen een loonsver-
hooging van 100 Reis (27 cents) per
dagalle beambten krijgen een jaar-
lijksch verlof van 20 dagen met behoud
van het volle loon, er zal een nieuwe
pensioenregeling komenaan alle be
ambten zal jaarlijks een bepaald aantal
kaarten voor kosteloos vervoer op de
lijnen worden verstrekt, en ten slotte
zullen de stakingsdagen als verloftijd)
worden beschouwd, zoodat voor deze
dagen het volle loon wordt uitgekeerd.
Ten einde te onderzoeken of de spoor
baan geen schade heeft ondervonden,
van de staking, zal men vooraf 'n proef-
trein laten loopen, alvorens den dienst
te hervatten.
Thans staken nog te Lissabon de gas-
werkers, de arbeiders in de metaal fa
brieken en in de ku,rkjpidustrie1 De
onrust neemt met den dag toe. Volgens
een bericht aan den „Paris Journal" ver
laten vele rijke families Portugal, waar
een uiterste agitatie heerscht, de propa
ganda voor de monarchie neemt toe, in
het leger zijn talrijke afvalligen.
Ook wordt er gezegd, dat de Engel
sche gezant té Lissabon aan zijn regee
ring gevraagd zou hebben een oorlogs
bodem naar den Taag te zenden.
De „Imparcial" maakt een telergam uit
Badajos openbaar, volgens welk Portu-
geesche reservisten geweigerd zouden
hebben aan de order tot mobilisatie te
gehoorzamen. Het hoofd van de vesting
Campo-Major bij Portalegre zou aan
de regeering gevraagd hebben onver
wijld twee bataljons troepen te zenden
De regeering zou aan dit verzoek niet
voldaan hebben, omdat zij over een niet
voldoend aantal troepen te beschikken
heeft.
De correspondent van de „Daily Gra
phic" schrijft eveneens aan zijn blad.
„Vele voorteekenen van een
contra-revolutie.
zijn reeds waar te nemen. De mo
narchisten schijnen druk aan 't werk
en de geruchten doen de ronde over een
wijdvertakte samenzwering tot herstel
van het koningschap, om koning Ma
nuel weer op den troon te plaatsen. De
groote geestdrift voor de revolutie en
de republiek is reeds lang verdwenen
en ment behoeft er geenszins aan te
twijfelen, dat de pogingen om een wei-
georganiseerde en flinke regeering in
het leven te roepen, van vele zijden een
krachtigen steun zou ondervinden".
Terwijl de „Daily Graphic" verzekert
dat de beweging der monarchisten ten
gunste van koning Manuel is, laat het
„Journal" 't voorkomen, alsof Portu-
geesche royalisten meer het oog hebben
op Dom Miguel da Br,;ganza. Bij een
diner te San Sebastian zou de directeur
van de „Daily Mail" verklaard hebben
dat Dom Miguel op 't oogenblik (om
die reden?) te Pau vertoeft. Verder zei
hij, dat in Portugal alle voorbereidende
maatregelen voor een tegenrevolutie ge
troffen worden, men wacht nu nog maar
op de gunstige oogenblikken.
De directeur van de „Daily Mail"
houdt dag en nacht een eigen boot onder
stoom, om elk oogenblik dadelijk naar
Oporto te kunnen vertrekken, vajiwaar
de tegenrevolutie zal beginnen".
GEMENGD.
De Koning van Wurtemberg is gis
teren te Menton aangekomen. Hij zai een
poos aan de Middeilanusche Zee door
brengen.
Botha zal tegen einde Maart naar
Engeland komen en zich van daar naar
Kissingen begeven ,vvaar bij eenigen tijd
vertoeven zai. Eerst zal hij te Londen
een conferentie hebben met de ministers
der verschillende Britsche koloniën.
Uit Madrid wordt aan de Komische
Zeitunggeseind dat de postverbihd.ngen
met het buitenland absoluut verbroken
zijn. Naar het Noorden vertrekken in het
geheel geen, naar het Zuiden zeer wei
nig treinen en dan nog zeer ongeregeld.
De dikke mist, die eergisteren bo
ven een groot gedeelte van België
heerschte en er ook debet aan was, dat
het treinverkeer groote ver.raging onder
vond, deed bij Luik twee locaaltreinen op
elkaar inloopen. Twaalf personen werden
gewond, waaronder een tweetal zeer ern
stig. De materieele schade is almede aan
zienlijk.
Ook in Zuid-Frankrijk heeft de ster
ke sneeuwval op verschillende punten het
treinenverkeer stil gelegd.
In Noord-oost Lancashire staan tus-
schen 10 en 15.000 .weefgetouwen stil, bij
gebrek aan handen, die ze bedienen kun-
kunnen. Een groot aantal wevers zijn ni.
verleden jaar, toen er zulk een ernstige
depressie heerschte in de katoennijver
heid naar de Vereenigde Staten vertrok
ken en oefenen daar nu hun bedrijf uit,
waardoor thans in Engeland groot ge-
gebrek aan geoefende werkkrachten
heerscht.
Volgens een telegram uit Mogador
heeft de Kaïd van Koebban den zoon van
den ouden Kaïd van Bosmoa blind ge
maakt, door hem gesmolten lood in de
oogen te gieten.
De politie te Boedapest heeft een
verbod uitgevaardigd tegen het dragen
van lange hoedespelden. Op overtreding
gen staan hooge boeten
Koninklijke Besluiten.
Bij Koninklijk Besluit is benoemd tot
directeur van het postkantoor te Gendrin-
gen A. F. Paiimans, thans commies-
titulair der poserijen en telegrafie;
is: lo. benoemd tot ridder in de Orde
van den Nederlandschen Leeuw, D. van
Bosse, voorzitter van de afdeeiing am
bachtsscholen van het bestuur der ver-
eeniging Maatschappij voorden Werken
den Stand te Amsterdam, en
2o. bevorderd tot officier in de orde
van Oranje-Nassau, E. Jelsma, directeur
der eerste ambachtsschool encLravond-
teekenschool voor handwerklieden vian
genoemde vereeniging te Amsterdam.
Is J. C. de Keijzer benoemd tot bur
gemeester der gemeente Oisterwijki
Nederland en de Berner Conventie.
Naar de „N. Crt." verneemt zal de
Memorie van Antwoord betreffende het
wetsontwerp tot machting van toetreding
tot de Berner Conventie nog in deze
maand verschijnen tijdig genoeg dus
voor de Kamer om de openbare be
handeling op de agenda voor haar bijeen
komst in Februari te zetten.
Eerste Kamer-verkiezing.
Als candidaten voor het lidmaatschap
der Eerste Kamer, ter vervanging van den
heer Raymakers, worden, behalve mr. W.
v. Lanschot, ook genoemd de oud-Minister
Nelissen, mr. P. Loeff, presideni der
Rechtbank te 's Bosch, en mr. A. Smits,
lid dtr Prov. Staten van Noord-Brabant.
Mr. P. Loeff deelt echter mede zich
niet beschikhaar te stellen.
Het Duitsch-Nederl. graancon tract.
Binnenkort komt te St. Petersburg een
internationale conferentie voor den graan
handel bijeen, waarin o.m. een herziening
van het Duitsch-Nederlandsche graan-
contract zal worden voorgesteld. Het
beurscomité te Odessa heeft thans aan
de commissie uit de vertegenwoordigers
van den Russischen beurshandel en den
landbouw medegedeeld, dat de exporteurs
te Odessa, op grond van gehouden be
raadslagingen, het noodig hebben geacht
dat in het Duitsch-Nederlandsche graan-
contract de volgende wijzigingen worden
aangebracht.
lo. De verkoop van tarwe heeft plaats,
hetzij op grond van verzegelde monsters,
of wel met een in de overeenkomst
vastgesteld bijmengingspercentage, met
wederzijdsche vergoeding in de een of
in de andere richting. 2o. Een herhaalde
analyse van de bijmenging moet zonder
eenige arbitrage en dientengevolge ook
zonder onkosten uit dien hoofde plaats
vinden. 3o. De vaststelling van het over
gewicht, dat er door vermenging met
nabij opgeslagen, slecht afgescheiden
partijen ontstaat, heeft plaats in de ha
ven van aflading op grond van certifi
caten, van het beurscomité in de haven
van afzending echter niet op grond van
consulaire certificaten. 4. Bij de afle
vering van graan, dat zwaarder is dan
contractueel is bepaald, betaalt de erf
later aan de voorkooper een bonificatie
voor het te veel boven het natuurgewicht
5e. De opheffing van de eerste uitspraak
der arbitrage heeft plaats met eenvou
dige meerderheid van stemmen. 6e. Zee
schaden komen voor rekening van den
kooper. 7e. De schaal, volgens welke
hoogte van de bonificatie voor het na
tuurgewicht van rogge wordt bepaald
moet met de voor tarwe vastgestelde
schaal overeenkomen. 8e. Bij afdoenin
gen van tarwe met bijmenging en vast
gesteld natuurgewicht wordt het stand
aardmonster bij de arbitrage niet in
aanmerking genomen.
Kie^rechtbetooging.
Gisteravond werd de kiesrechtactie
der liberale Unie ingeluid met eene groo
te betooging in het feestlokaal aan de
W.illemrt.aat te 's Gnven. age, waar de
heeren Mr. Rink, Mr. G. A. van Hamel
en Roodhuyzen a'.s sprekers optraden.
Allen verdedigden het a gemeen kies
recht.
Aan het einde der vergadering ont
stond een groot rumoer en geschreeuw,
doordat eenige leden van de S. D. P.
de heer Wijnkoop aan het hoofd, debat-
teeren wilden. Anderen overschreeuwden
hen en gingen het Wilhelmus zingen,
weer anderen zongen den socialisten-
marsch
De heer Wijnkoop klom op een stoel,
d,e heer Roodliuyzen trachtte hem over
te halen weg te gaan en riep: er uit,
er uit."
De hoofdinspecteur van politie, de
heer Aaltzs, hing ten slotte zijn insigne
om, ging ook op een stoel staan en gaf
last, dat de zaal ontruimd zal worden.
Men ging heen, slechts de (talrijke) so
cialisten bleven nog eenigen tijd den
socialistenmarsch zingen.
Tweede Kamer
Naar de „Ned". verneemt, zullen op
Dinsdag 7 Februari de zittingen der
Tweede Kamer heropend worden.
„De Pauw".
Naar de „Rott." verneemt, is Vrijdag
j.l, het landgoed „De Pauw" met „Bac-
kershagen" onder gemeente Wasse
naar verkocht aan de Koninklijke Petro-
leum-Maatschaijpij, die haar bureau naar
Wassenaar overbrengen wil. Alleen moet
de aankoop nog door de aandeelhouders
worden goedgekeurd.
Is contante betaling mogelijk
Men leest in de bladen
„De kleermaker Fleischman, de huurder
van het huis, dat te Houndsditch werd
beschoten en verbrand, heeft naar wij
lezen een klant, die zijn rekening wei
gerde te betalen, er op rekenende dat
Fleischman's boeken verbrand waren,
voor den rechter gedaagd. Deze veroor
deelde den man tot 10 dagen gevangenis
straf."
ln het „Centrum" teekent Jos. daarop
aan
De beschieting te Houndsditch had
plaats Dinsdag 3 Januari en Woensdag
11 Januari, juist acht volle dagen daarna,
is Fleischman's zaak reeds beklonken.
Hoe lang zal het nu in Nederland wel
duren, eer een kleermaker zijn vordering
in handen van den deurwaarder gaf
eer een deurwaarder dagvaarde eer
de zaak behandeld werd eer de uit
spraak kwam eer het vonnis werd be-
teekend eer het vonnis uitvoerbaar
wsa... en eer een weigerachtig schul
denaar 10 dagen gevangenisstraf kreeg.
Zouden onze rechters dat kunstje van
de Engeischen niet kunnen afieeren
De Kustverdediging.
Bij -de behandeling van de begrooting
van Buiteniandsche Zaken, in de Fran-
sche Kamer heeft de .afgevaardigde Dela-
fosse een uiteenzetting gegeven van de
gevolgen, die voort zouden vloeien uit
het doorvoeren van de plannen tot ver
sterking van Vlissingen.
Duitsch and, zei_e hij, zou er het groot
ste be.ang bij heooen de plannen u.tge-
voerd te zien, die van een groot strate
gisch belang zijn en een schending uit
maken van de neutraliteit van Be.giè.
De Minister van Buiteniandsche Zaken,
de heer Pichon antwoordde, dat het plan
dagteekent van 1904 en in vele landen
protest verwekte vooral in Belgie. De mi
nister zeide de meening te deelen van
De.aiosse, dat, als het ernst werd met de
uitvoering van het plan, besprekingen
plaats zullen hebben met de belangheb
bende mogendheden.
Delafosse verklaarde zich door 's Mi
nisters antwoord geneel voldaan.
Naar aanleiding hiervan seint de Parij-
sclie correspondent van de „N. R. Crt."
aan zijn blad:
Daar het analytisch kamervers.ag niet
in alle opzichten duidelijk was omtrent
's ministers woorden, vroeg ik den muns
ter om een "kort onderhoud. De minister
was zoo vriendelijk, mij dit hedenavond
na afloop der Kamerzitting toe te staan
en zeide het volgende:
Mijne woorden zijn zeer eenvoudig ge
weest en er kan voor niemand iets aan
stootgevends in liggenhet gaat hier
over een internationalen en neutralen
stroom, welke grensbelang heeft voor
een land (limitrophe d'uu pays); we".s
neutraliteit gewaarborgd is door
mogendheden. Ik heb eenvoudig gezegd
geen bezwaar te hebben tegen een ge
sprek met de mogendheden natuurlijk
heb ik mij geheel buiten de overwegin
gen en motieven door De'afossc geuit
gehouden en ook geen woord ge
zegd van opmerk.ngen aan de Neuer-
landsche regeering.
KORTE KRONIF K.
H. M. de Koningin-Moeder heeft
het beschermvrouwschap van de Ver.
tot Uitzending van Zwakke en Herstel
lende Kinderen onder de kenspreuk
Trein 8.28 H. IJ. S. M. Amsterdam, aaa
vaard-