BUITENLAND.
BINNENLAND.
2e Jaargang.
No. 384.
e £cicbclie Sou/tcmt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
II
Januari
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden inededeelingen van 1—5 regels t 1-50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
algemeen overzicht.
Het was te verwachten, dat na liet be
richt over den aanval, welken wij gisteren
vermeldden op de drie monarchistische
dagbladbureaux in
Portugal
wel spoedig berichten zouden komen,
die oorzaak en reden van dien aanval
vermeldden. En natuurlijk zijn er ver
schillende lezingen van het geval ver
schenen. Sommigen zeggen dat de aan
val werd gedaan door waschechte republi
keinen, omdat die bladen, en vooral het
laatste, volgens minister Machado, een
zeer onhebbelijken toon hebben aange
slagen tegenover de republikeinen, die
het „Kalabreesche roovers" noemde. Het
werd dan ook verdacht te heulen met
hen die in den laatsten tijd valschelijk
verontrustende berichten omtrent Por
tugal verspreidden. Na de vernieling
trok de menigte voorbij die verschillende
gezantschapsgebouwen, die zij eerbie
dig groette, ten bewijze van hare vriendi-
schappelijke gevoelens tegen de vreem
de mogendheden en van hare veront
waardiging, over het leugenachtig ge
schrijf van hen, die er slechts op uit zijn,
Portugal in internationale moeilijkheden
te wikkelen.
Enkele arrestaties hadden jDlaats. De
woningen van de redacteuren der aan
gevallen bladen worden bewaakt.
Dit zal wel de juiste lezing zijn van
het geval en het is alleszins begrijpelijk
dat de opgezweepte menigte, die zoo
moeilijk in het gareel te houden is, zoo
nu en dan eens uitbreekt tegen zijn te
genstanders. Echter heeft ook de Ka-
tholickenhaat en Jezuietenvrees een an
dere lezing in de pen gegeven. De ci
viele gouverneur van Lissabon weet n.L
te vertellen dat het heele relletje door de
aanhangers van het oude regime is op
ftiet getouw gezel En die zouden nu om
de schuld op de republikeinen te schui
ven hun eigen ruiten ingegooid hebben.
vt Bewijs? Erwas geen enkele redac
teur op de bureaux. Die hadden natuur
lijkbijtijds de plaat gepoetst.
Je zoudt eens hartelijk lachen om zulk
een onzin, als er nog niet een treurige bij
zonderheid was. Men herinnert zich mis
schien nog hoe eenigen tijd geleden de
Jezuietenpater Cobral een krachtig pro
test tegen h et despotisch optreden der
republikeinsche regeering tegen de Kerk
het licht deed zien, waarop allerwege ge-
teekend werd. Dit is de regeering altijd
een doorn in het oog geweest en daarom
is het begrijpelijk, dat de schuld van al'les
wordt geegven aan Pater Cobral, die als
leider van de antirepublikeinsche actie
wordt gedoodverfd. Natuurlijk, wie een
hond wil slaan
In Duitschland
is gister de Pruisische Landdag in naam
van den Koning door Bethman jHoll-
weg geopend. In de Troonrede werd ver
klaard, dat de verbetering in den toestand
van 's lands geldwezen aanhoudt. Het
tekort over 1909 is veel kleiner dan ge
raamd was. De gunstige ontwikkeling
duurt voort. Toch is er ook op de be-
grooting voor 1911 nog een tekort ge
raamd
Tothet brengen van evenwicht in de
begrooting zal een leening van 29 mit-
lioen Mark noodig zijn.
•De Troonrede kondigt o.a. aan: de op
richting van een gemeentenverbond"Groot'
Berlijn voor een aanleg van tram- en
spoorwegen en straten en de instand
houding van een gordel vun weiden en
bosschen, op den grondslag van vrije au
tonomie.
Sprekend over de binnenlandsche ko
lonisatie, zeide Bethmann Hollweg, dat
de Regeering de economische en socia
le eischen, die zich daarbij voordoen,
onder de oogen blijft zien. Onder toe
kenning van aanmerkelijke bedragen heeft
de Regeering onlangs nog in Branden
burg en Pommeren gemeenschappelijke
organisatiën in het leven geroepen, die
zich de vermeerdering van het bóeren-
bezit en de nederzetting van arbeiders
lal'daar ten doel gesteld heeft.
Om de lichamelijke en zedelijke krach
ten der jeugd, wanneer zij de school ver
laten heeft, te ontwikkelen en haar voor
bet volgend leven beter voorbereid te
doen zijn, heeft de regeering besloten
daarbij systematisch te werk te gaan.
Deze jeugdverzorging zal op de bestaan
de grondslagen moeten voortbouwen en
meerdere concentratie van krachten na
streven. Ook blijft de Regeering actief
wat uitbreiding betreft van het voortge
zet schoolonderwijs.
Van de kiesrechthervorming, die in de
vorige zitting schipbreuk leed, wordt met
geen woord melding gemaakt
De begrooting sluit in inkomsten en
uitg. met een bedrag van 4.085.314.749
Mark, d. i. 153.583.405 Mark hooger dan
de begrooting voor 1910.
Nog steeds is geen mildering geko
men in de toestanden van het stakings-
gebied der
Belgische kolenmijnen.
Zondag vergaderde de Fédération ré
gionale des mineurs de la province de
Liege in het Volkshuis, waar, na bespre
kingen, die ongeveer 6 uur duurden, de
volgende besluiten werden genomen:
lo. Het Verbond zal een proclamatie
afkondigen, waarin de redenen van de
staking zullen worden uiteengezet.
2o. Het zal Donderdag, des morgens
om 11 uur, een betooging op touw zet
ten van al de stakers der provincie;
3o. Het gelast het Bondscomité de
noodige onderhandelingen te voeren om
de eischen der mijnwerkers recht te doen
wedervaren
4o. Ten slotte doet zij een beroep
op aller solidariteit om de staking voort
te zetten.
In de vergadering van het hoofdbe
stuur van de mijnwerkersbonden, welke
Zondag heeft plaats gehad, weiden de
eischen der arbeiders aldus vastgesteld:
lo. Behoud van den ouden arbeidstijd)
in de mijnen, waar tot nu toe door bij
zondere omstandigheden minder dan 91/2
uur werd gewerkt; 2o. vrije keuze der
schafturen door de arbeiders /elf; 3o.
straffen voor het wegblijven van den ar
beid mogen slechts voor diegenen wor
den toegepast die zonder voldoende re
den rust nemen en üch daarbij openlijk
weerbarstig toonen; 4o. de arbeid moet
voor allen op denzelfden tijd beginnen:
5o. voor het gebruik van ertshouwers
voor sleepersdiensten, mogen slechts ar
beiders worden gebruikt beneden de 32
jaar.
Ten slotte verlangen de arbeiders, dat
men hun de keuze late van twee gedele
geerden die aan het bestuur van het on
dersteuningsfonds zullen deelnemen.
Het aantal stakers bedraagt thans on
geveer 22.000, medegerekend die van
Hervé, welke gisteren eveneens in sta
king zijn gegaan. In de bekkens van Ghar-
leroi en Bergen blijft het rustig.
gemengd.
President Porfirio Diaz, zoo le
zen we in de New-York Herald, heeft
zijn ongenoegen te kennen gegeven over
de inderdaad verre van schitterende cam
pagne, die de Mexicaansche troepen te-
geu de opstandelingen in het Noorden
hebben gevoerd, of misschien nog voe
ren. Senor Cozio, de minister van oor
log, heeft uit deze critiek de conclusie
getrokken, die het meest voor de hand
lag en is afgetreden.
Mohammed Ali, de vroegere Sjah
van Perzië, vertoeft incognito in een
hotel te Berlijn.
Er wordt verzekerd dat men aan
het Belgische hof afziet van het plan,
.H M. de Koningin naar 't zuiden te
zenden om haar volledig herstel af te
wachten.
Dit is inderdaad zoo. En nu verne
men wij, zegt het Hbld. v. Antw., dat
H. M. van plan is, in de eerste dagero
vna Februari, zoo het weder zulks toe
laat, te gaan verblijf houden te Oosten
de in gezelschap van den Koning.
Bevel is inderdaad gegeven om al
les in het chalet aan den dijk voor de
mogelijke komst van H. M. in orde te
brengen.
Het Oostenrijksche Huis van afge
vaardigden is bijeengeroepen tegen
Dinsdag 17 Januari. Op de agenda
staat de eerste lezing van de 'begrooting
voor 1911.
Te Parijs is weer sprake van een
nieuwe Marokkaansche leening van
40,000,000 frs.
Óver de revolutie in Honduraü,
wordt gemeldDe strijdmacht van ge
neraal Bonilla heeft de havenstad. Jola
ingenomen en rukt op tegen Geiba. Bo
nilla heeft den titel aangenomen van
President van Houduras.
De opstandelingen in het zuiden
van Peru zijn uiteengedreven. De re
geering verklaart, dat de orde in de
geheele republiek is teruggekeerd.
- De acten van het Ferrer-proces
worden op last der Spaansche regeering
verzameld, om daarna in druk uitgege
ven te worden, opdat de Kamer kunne
oordeelen of een gerechtelijke rehabili
tatie van Ferrer gewenscht is. Het dos
sier zal worden uitgegeven jn derftgl
boekdeelen, ieder van 300 pagina's. Wel
ke gewetensvolle Spaansche Kameraf
gevaardigde zal de moed hehben deze
dertig volumina te doorworstelen?
Het Centraal-comité der Katholie
kendagen in Duitschland heeft bepaald,
dat de eerstvolgende Katholiekendag te
Mainz zal worden gehouden van den 6en
tot den lOen Augustus. De bisschop van
Mainz heeft medegedeeld, dat kardinaal
Fischer den Katholiekendag zal openen.
Het Chineesche vóórparlement, dat
te Peking bijeen is, heeft het voorstel
in behandeling genomen om den Chi-
neeschen kalender af te schaffen. Deze
voldoet niet en levert o. a. bezwaar op
voorde landman. De voorstellers kwamen
voor den dag met een wijzigingsont-
werp, dat ook al gebrekkig was. Het
vóórparlement heeft de ingediende voor
stellen niet aangenomen maar zich er
vóór verklaard, het Japansche systeem
aan te nemen. De Japanners hebben
naast hun traditioneele, oude J'jdreke-
ning, den Gregoriaanschen kalender in
gevoerd.
De kruitfabriek in het dorp San
Martin, Brazilië, is door een ontplof
fing vernield. Men heeft 12 lijken ge
vonden, maar vreest, dat er meer slacht
offers zijn.
Na een pauze van 11/2 maand is
weer een geval van pest te Odcssn
voorgekomen.
Te Warschau is een overval ge
pleegd op een bank. Een beambte werd
gedood, twee werden gewond. De mis
dadigers zijn ongedeerd met een groot
bedrag ontkomen.
Tengevolge van een inzakking van
den spoorweg bij Thuin, konden ver
scheidene treinen naar of van Parijs
hun weg niet vervolgen. Men meent dat
de buitenlandsche treinen van Parijs
naar Keulen een omweg moeten nemen.
Er zijn geen ongelukken voorgeko
men.
Uit Astraken wordt gemeld: Vijf
entachtig visschers met achtendertig
paarden zijn op een ijsschol, die los
raakte de Kaspische Zee ingedreven. Er
is een stoomschip vertrokken om hen te
redden.
Tengevolge van hevige regens is de
heuvel Montignot, op 2 kilometers van
Bellenaves, aan 't glijden geraakt op den
weg van Ebreuil naar Bellenaves.
De massa aarde die in beweging is
heeft een lengte van 400 mater op een
diepte van 150. Er worden maatregelen
genomen.
Te Toulon en omstreken hebben de
schoolkinderen besloten tot staking,
daar de scholen hun niet warm genoeg
gestookt worden. De staking zou giste
ren beginnen en niet minder dan 11000
leerlingen zouden eraan deelnemen.
Dat is nog eens „organisatie".
De eischen zijn reeds ingewilligd. De
staking heeft dus succes gehad.
Koninklijke Besluiten.
Bij kon. besluit is aan M. Groenwoudt
weduwe van J. Pijper eervol ontslag ver
leend als adjunct-directrice in het Rijks
krankzinnigengesticht te Medemblik;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Oud-Beierland D.
J. Huijer, thans te Monnikendam;
is aan W. O. Swaving, eervol ontslag
verleend als leeraar aan de Rijks hoogere
burgerschool te Middelburg.
R.-K. Vakorganisatie.
Door bemiddeling van het R.-K. Vak
bureau is te Delft opgericht een „Ned,
R.-K, Bond van Fabrieks- en Losse Ar
beiders".
Het R.-K. Vakbureau stelt pogingen in
het werk om aldaar te geraken tot
de oprichting van van een „Ned, R.-K.
Bond van Handels- en Transport-Ar
beiders".
Zondagrust.
Ten einde de Zondagsrust van het
personeel in Staatsdienst zooveel mogelijk
te bevorderen, en aan particulieren een
voorbeeld te geven, wordt door den
commissaris der Koningin in Noord-
Brabant, aan de gemeentebesturen ver
zocht, des Zaterdags na 12 uur 's mid
dags dienststukken, welke geen spoed
vereischen, niet meer ter post te doen
bezorgen,
Geleerdheid.
In 't Gedenkboek van den „Nieuwen
Gids" schrijft prof. Bolland den volgen
den geleerden zin:
„Maar de redeneering der meer dan ver
standige rede ontwikkelt de zeggelijkheid,
dat de ons om te beginnen voorstaande
of voorzwevende en als voorhanden on
verzekerde en ondoorziene werkelijkheid
door geleidelijke zelfbepaling van het
zichzelf nagaande begrip in ons zeiven
tot de waarheid komt, die hare ware een
heid is, om zich daarin te verklaren voor
het van zich zelf verzekerde, het op en
voor zich zelf begrijpelijk, dat aan bewijs
en verklaring van elders geen behoefte
meer heeft."
In 't zelfde artikel schrijft de professor
nog: „Intusschen zal een verstandig
mensch in alles zekerheid en klaarheid
wenschen."
Nou en of!
Het Vredespaleis.
Het „Vad" vult zijn bericht omtrent
het gereed komen van het Vredespaleis
in 1913 aldus aan
Dit wil natuurlijk niet zeggen, dat dan
ook alle ondërdeelen van het reusach
tige gebouw gereed zullen kunnen zijn.
Zoo zijn er b.v. interieurs, waarvan de
„aankleeding" een bewerking van jaren
vereischt. Om slechts enkele voorbeelden
te noemen, wordt aan de Fransche go
belins, d e toegezegd zijn, tien jaar ge
werkt, de Japansche behangsels eischen
vijf jaar, enz. Het spreekt dus van zelf
dat een aantal onderdeelen eerst in de
loop van jaren aangebracht zullen
worden. Ooic zullen allicht sommige
buiten-détails, als enkele gedeelten van
het beeldhouwwerk, enz, zooals dat
overigens bij bijna elk bouwwerk het
geval is nog niet geheel gereed zijn
bij de opening.
Uitsluiting van Katholieken.
In het officieele aanplakkastje der Leid-
sche Universiteit bevindt zich een curieus
stuk, vanwege het Curatorium der Uni
versiteit geplaatst. Er wordt in gezegd,
dat voor een vrouwelijk student in de
medicijnen een beurs van 1000 gulden
verkrijgbaar is, mits de solicitante behoort
„tot een derProtestantscheof
Israëlitischekerkgenootschap-
p e
Dat wil dus voor Nederland zeggen
voor iedereen behalve voor Mohamme
danen en Katholieken.
't Ware de moeite waard den „milden
gever" met ietwat fanatische uitsluitings
allures te kennen
Misschien echter heeft de man gedacht:
de Katholieken krijgen geregeld de
R ij k s b e u r z e n, ik zal hen daarom
van de mijne uitsluiten.
Wie onderzoekt nu eens, b. v. over
de laatste tien jaren, of de Rijksbeurzen
inderdaad zoo ruim den Katholieken
toevielen (Tijd).
Waterleiding de Vechtstreek.
Gisteren heeft te Maarssen de offici
eele opening; plaats gehad van de wa
terleiding De Vechtstreek, een werk uit
gevoerd door de N. V. Nederl. Bureau
voor Waterleidingen. Het woord werdi
daarbij gevoerd door de heeren Mr. R.
A. Vogelsang, president-commissaris, G.
J. M. Couvee, directeur der vennootschap
en T. J. Cambier van Nooten, burge
meester van Maarssen en Maarsseveen.
Verschillende belangstellenden waren te
genwoordig.
Voor prise d'eau zijn gemaakt drie diep
boringen van 45 M. Elke bron heeft een
capaciteit van 40 kub. meter per uur. De
watertoren heeft een totale hoogte van
29 Meter, de laagste waterspiegel in het
hoogreservoir is 21 Meter pi. A. P. In
dien toren is aangebracht een ontijzering-
inrichting naar het gewijzigd systeem
Piefke en een reinwaterkelder, welke ge
heel van verglaasde steenen is gebouwd
Het hoogreservoir heeft een inhoud van
100.000 liter. De filtreering van het wa
ter geschiedt door een dubbel stel fil
ters, bestaande uit fijn zand, grof zand
grindzamJ, fijne kiezel en grove kiezel
De ma^-capaciteit der w^te,rli'i3ing is
90 kub. meter per uur, of met één stel
machines 1080 kub. meter per etmaal, dus
voor ruim 15.000 zielen berekend 70 li
ter per hoofd en per etmaal.
De hoofdbuisleicing van Mannesmann-
buizen is gelegd door alle straten en we
gen der gemeente Maarssen en Maarsse
veen en heeft een lengte van ruim 8000
meter. In de leiding zijn aangebracht 53
afsluiters en 67 brandkranen.
Voor machinekamer, woning machi
nist en kantoor is een gebouw opgetrok
ken in oud-HoIlandschen stijl, met een
flink overstekend dak, terwijl bij het in
wendige is gelet op de tegenwoordige
eischen der hygiëne.
De waterleiding is zoodanig ingericht
dat zij de geheele Vechtstreek, Breuke-
len, Loenen, Vreeland, Westbroek, Tien
hoven en Zuylen van water kan voor
zien.
De bouwkosten hebben bedragen on
geveer f 16 per inwoner.
Wijziging Militiewet 1901.
Wij vernemen, dat het veelbesproken
ontwerp tot wijziging van de Militie-
wet, gisteren het departement van Oor
log- heeft verlaten.
Grondwetsherziening.
De staatscommissie voor de grond
wetsherziening heeft gisteren hare ver
gaderingen hervat onder leiding van
haar vice-voorzitter, jhr. mr. J. RoëlL,
daar haar voorzitter, minister Heems
kerk/heden verhinderd was.
Mr. D. Fock.
Naar de Haagsche correspondent van
de „Tel." verneemt, zal mr. D. Fock,
goveruneur van Suriname, in Juli van'
dit jaar aftreden en naar Nederland te-
rugkeeren.
Tweede Kamerverkiezing.
De minister van binnenlandsche zaken
heeft bepaald, dat de verkiezing voon
een lid van de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal in het kiesdistrict Sneek,
noodig geworden door het optreden als
minister van oorlog van H. Colijn, zal
plaats hebben op Woensdag 1 Februari,
de stemming, zoo noodig, op Maandag)
13 Februari, de herstemming, zoo noo
dig, op Donderdag 23 Februari.
„De Zeven Provinciën" te Kaapstad*
Reuter seint uit Kaapstad dd. 10 Ja
nuari Op den geboortedag van prinses
Juliana hadden de hier wonende Ne
derlanders pitten van oranjeboomen ge-
poot. Heden zijn de jonge planten in
tegenwoordigheid van den Nederland-
schen consul-generaal, senator Reutz, de
officieren van den oorlogsbodem de Ze
ven Provinciën en vertegenwoordigers
van de Nederlandsche Afrikaanders naar
den stedelijken plantentuin overge
bracht. De consul-generaal zeide in zijn
welkomstwoord tot de tegenwoordige
Nederlandsche officieren en burgers, dat
het leven van den Oranje-boom beteekc-
nisvol en vol symboliek >yas voor Ne
derlanders en Nederlandsch sprekende;
Afrikaanders.
De commandant van het oorlogsschip,
beantwoordde de welkomstrede.
De plechtigheid werd met het zingen
van het Nederlandsche Volkslied beslo
ten.
Koningin en Prins op het Casinobal*
Een geveldecoratie van gloeilampjes
met een dito vorstenkroon in het midden
lichtte in kleurschakeering boven den
hoofdingang van het hotel den Ouden
Doelen in den Haag ter gelegenheid van
het Koninklijk bezoek aan het Casino-bal
van gisteravond.
In de vestibule werden H. M. de Ko
ningin en Z. K. H. Prins Hendrik opge
wacht en langs de wit marmeren hoofd
trap, aan de beide zijkanten bekleed met
groen, waarop oranje-rozen, door de
oommissarissen van de sociëteit naar de
feestzalen geleid.
En terwijl het balorkest bij de intre
de van de Koningin en den Prins het
Wilhelmus liet hooren, schreden de hoo-
ge gasten tusschen de rijen van de onge
veer 150 genoodigden en leden aan
weerszijden opgesteld, door het conver
satiesalon naar de balzaal, naar de voor
hen bestemde fauteuils. Van daar aan
schouwden H. M. en Z. K. H. het dans
vermaak.
De Koninklijke familie bleef van 10.
tot kwart over elf in dezen feestkringj
waarin ook bijna het geheele oprps-di-|
pLojn.atique tegenwoordig wa%
