4
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang.
No. 379.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.3Ó per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Januari
1911.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Ons Episcopaat en het
Arbeidscontract.
Juist terwijl in den Leidschen Gemeen
teraad als in zooveel andere kringen
gestreden wordt over de toepassing der
wet op het Arbeidscontract, verschijnt
kalmpjes volgend voorschrift van den
Aartsbisschop van Utrecht:
„Aan alle aan ons rekenplichtige be
sturen verbieden wij, bij het laten uit
voeren van werken, in het arbeidscon
tract met werklieden uit het bouwvak,
buiten werking te stellen art. 16-38 c en
d van het burgerlijk wetboek."
En „Het Centrum" verneemt daarbij,
dat in de overige bisdommen aan ons
vaderland gelijk verbod zal worden uit
gevaardigd.
Deze mededeeling is inderdaad van niet
geringe beteekenis. Er pleegt van Katho
lieke zijde heel wat gebouwd te worden
kerken, gestichten, scholen alom en zonder
tal. En bij al die bouwwerken is nu den
arbeider voortaan verzekerd, dat twee veel-
bestreden artikelen van aanvullend recht
voor hun patroons eenvoudig van dwin
gend recht zullen zijn.
Voorwaar een" aangename boodschap,
waar ook de patroons wei niets op tegen
zullen hebben, want zij kunnen er natuur
lijk bij de aannemingssom op rekenen,
't zij dat zij de risico zelf dragen dan
wel zich daarvoor verzekeren.
Maar naast dit materieele staaltje van
materieel voordeel staat ook het mo-
reele voordeel, dat een keer te meer
uitkomt, hoezeer van Katholieke zijde
voor de arbeiders wordt gezorgd.
De Roomsche bestekken plachtten
men zie er de uitgaven van het Bureau
voor de Statistiek maar op na reeds
meerdere bepalingen ten gunste der ar
beiders te bevatten, o.a. wat betreft
maximum werktijd, minimum loon en
uitbetaling van loon op z.g.n. „door-de-
weeksche Zondagen". En nu komt daar
zoo eenvoudig mogelijk nug dit voor
schrift bij, hetwelk voor een talrijke
schare van arbeiders aan veel onzeker
heid een einde maakt.
Zoo eenvoudig mogelijk, als iets dat
vanzelf spreekt.
Kom, „V o 1 k", wijs nu den arbeiders
eens op dit welsprekende staaltje van
Roomsche sociologie!
~1) Deze artikelen waarborgen een ar
beider voor zekeren tijd behoud van loon
als hij door omstandigheden buiten zijn
schuld den bedongen arbeid niet kon
verrichter'.
V v te** Colijn.
Arme heer Duymaer van Twist!
Deze anti-revolutionaire afgevaardig
de behoort tot de meest ijverige Ka
merleden. Hij is trouw op zijn post en
vooral bij legerquaesties roert hij zich
geducht. Hij ziet dan niet op tegen een
redevoering van een paar uur eji praat
soms tot hij er schor van wordt.
Hij heeft liefde voor zijn beroep
de heer Duymaer is officier en lief
de voor zijn lard, welke twee genegen
heden, gepaaid aan jjver en doorzet
tingsvermogen, hem op' den voorgrond
brachten als militaire specialiteit.
En ziet: nu hij, de vader immers der
motie, die generaal Cool zoo onverwacht
ten val bracht, naar parlementaire zede
minister van oorlog had moeten wor
den, nu wordt hij gepasseerd en ver-
Verft de heer Colijn de vacante porte
feuille.
't Is .wel hard voor den afgevaardig
de van Steenwijk, maar ook hij zal den
heer Colijn als zijn meerdere moeten er
kennen en ge zult het zienbij de eer
ste gelegenheid de beste zal de heer
Duymaer in de Kamer loyaal blijk ge
ven, dat geenerlei rancune hem ebzielt
en hij nog altijd even ijverig is in de
behartiging der legerbelangen.
Wat nu de nieuwe bewindsman betreft
'door hem aan te zoeken heeft de Re-
Igeering .willen toonen, dat zij goems-
zins terugdeinst voor de consequenties
onzer huidige legertoestanden en daar
om een man uit de rechterzijde met de
oorlogsportefeuille .wilde belasten.
Hulde aan den heer Colijn, dat hij de
regeering wel tot dit betoon van kracht
en zelfbewustzijn heeft willen in staat
«tellen, pndanks het onpmstootelijke feit
dat een zeer zware taak hem wacht.
t Is toch geen kleinigheid een func
tie te aanvaarden, welke in korten tijd
eerderen mannen te zwaar bleek. Func
tie, welke tegenwoordig een organisee-
rend talent van groote kracht vereischt.
Nu, de heer Colijn is een man van
durf en doorzicht, van wiens beleid wij
goede verwachtingen koesteren, ook wijl
hij uit het Indische leger stamt en dus
een frisschèn kijk kan hebben op de toe
standen en nooden van het Hollansche
leger.
Moge het Kabinet nu van verdere ver
wisselingen verschoond blijven.
algemeen overzicht.
Diepe rust, altijd volgens officieeie be
richten, is neergedaald over
Portugal
en men' heeft de tijd gekomen geacht,
ter herinnering aan de heldendaden der
revolutionairen, te moeten stichten een
Museum der Revolutie. Dezer dagen is
het geval geopend met de noodige plech
tigheid, bijgewoond door vier ministers
een groot aantal andere autoriteiten en
een talrijk publiek.
In het museum dat talrijke herinne
ringen aan de omwenteling bevat, is ook
een kamer, die den naam draagt van 'Hall
der koningsmoordenaars. Daar zij i ten
toongesteld de mantel van Buicca en de
wapens door dezen en Costa, de moor
denaars van koning Carlos en den kroon
prins, gebruikt, benevens hunne por
tretten en de kransen, die op hunne gra
ven waren gelegd.
't Is schande, dat men daarop nog
durft pochen, maar men kan alles ver
wachten van die mannen der vrijheid.
Zoo hebben ze een vee. tien dagen ge
leden 15 December, een aanslag ge
pleegd op het eigendom van Duit-
sche onderdanen, iets wat hen, gezien
het reeds gezonden protest der Du.tsche
regeering over de verdrijving uit de ko
loniën leelijk kan opbreken.
Het gaat over de annexatie van het
klooster der Zusters van den Goeden
Herder te Oporto. In 1896 was de stich
ting op verzoek van de overste Zuster
Maria Gravin Droste-Vichering gekocht
door Graaf Droste-Vichering, om die
bezitting financieel in veiligheid be
brengen. Zuster Maria werd met inacht
neming der wettelijke voorschriften tot
bestuurster aangesteld, welk ambt na
haar dood overging op Zuster Ida Maria
Biernath. Toen deze in de eerste dagen
der revolutie moest vluchten, werd het be
stuur overgedragen op den heer J. G.
Cortez, die na overleg met de toenmalige
overheid in 'tklooster zijn intrek nam.
Den 15n Dec. verscheen 'n regeerings-
commissie met politiebeambten en beval
Cortez binnen 15 minuten het huis te
ontruimen. Krachtdadig protest bleef
zonder gevolg. Een Luitsclie vlag on
der welker b scherming l ij zich wil .e t .l-
len, werd hem, als behoorende tot den
inventaris afgenomen en hij moest voor
de overmacht der politie wijkend, het
huis waarover hij als beheerder was aan
gesteld. door den rechtmatigen eigenaar
in handen der dievenregee.ing achter
laten. Zulke feiten zijn toch wel eem
bewijs, dat de toestand in Portugal alles
behalve in den haak is en gaarne schen
ken we geloof aan berichten als de vol
gende
Uit Londen wordt aan het „Journal"
geseind: Particuliere telegrammen uit
Lissabon ontvangen melden, dat de toe
stand zeer kritiek is, men gelooft dat
elk oogenblik ernstiger troebelen kun
nen uitbreken. De Engelsche onderda
nen hebben de Engelsche vlag geheschen
om te voorkomen, dat hun eigendommen
bij deze onlusten zouden aangetast wor
den.
En uit Vigo wordt gemeld aan de
„Imparcial" De autoriteiten van Moncao
op de Portugeesche grens hebben twee
automobielen aangehouden beladen met
geweren, die in het Portugeesche grond
gebied trachten door te dringen. Het
garnizoen van Valenz de Minho staat ge
reed om op het eerste bevel te vertrek
ken.
Er komen weer eens berichten over
een
Revolutie in Honduras
Volgens berichten te New-York ont
vangen, is de oud-president Bpnjlla, de
leider van de revolutionaire beweging
bij Puerto Cortez geland. Hij procla
meerde zichzelf tot „constitutioneel pre
sident van Honduras". Een aanval van
land- en zeezijde op Puerto Cortez kan
ieder oogenblik worden verwacht. De
stoomboot „Hornet" is gereed om de
stad te bombardeeren als zij zich niet
overgeeft. Deze stoomboot vertrok on
langs van New-Orleans z.g. naar Nica
ragua. De gezapt van Honduras te Was
hington protesteerde toen bij den Ame-
rikaanschen minister van buitenlandsche
zaken,, dat Amerika het vertrek van sche
pen uit de havens toeliet, welke buiten
eenigen twijfel bestemd waren voor een
revolutionaire expeditie tegen Hondu
ras.
Het zal de vraag zijn of deze protes
ten .wat baten. Met groote verwonderiii'g
zitten we ook de staren op de handel
wijze der Porte, die weer niet nota's
smijt. Nu weer hebben de Turksche am
bassadeurs opdracht ontvangen, bij de
beschermende mogendheden van Creta
te protesteeren niet alleen tegen het
aabneinen van 'de Grieksche mi.itiewet
door de Kretenzische volksvertegenwoor
diging, maar ook in het algemeen tegen
de toepassing van Grieksche wetten.
Hij protesteert nog zoolang tot er
oorlog van komt. Hiervoor schijnen
Griekenland en Turkije
even bevreesd te zijn. Immers men hoort
weer van schepenaankoopen van beide
kanten.
Naar Turksch ebladen melden, heeft
de minister van marine op Engelsche
werven 10 kanonneerbooten besteld,
waarvan er 8 bestemd zijn voor de Per
zische Golf en 2 voor de Albaneesche
kust. Binnenkort zullen nog aanbesteed
worden 30 kleine kanonneerbooten, die
in de kustbewaking in de Roode zee
zullen vooizien.
De GrieKSche regeering moet onder
handelen njet de regeering den Veree-
nigde Staten over den aankoop der bei
de slagschepen Kentucky en Kearsage.
Veniselos zou de verwachting hebben uit
gesproken ,dat de onderhandelingen spoe
dig tot een resultaat zulien leiden.
Genoemde schepen werden in 1S98 van
stapel gelaten, zijn voortreffelijk bewa
pend en loopen zeventien mijlen. Hun be
stemming zou zijn om samen met den
nieuwgebouwcen gepantserden kruiser
Averof en een behoorlijk aantal torpe
dojagers het eskader der Egeïsche Zee
te vormen, terwijl de oudere schepen het
reserve-eskader zouden vormen.
GEMENGD.
De „Osservatore Romano" meldt in
zijn oit.cice.e ruüriek dat tut degenen, die
op Nieuwjaarsuag teiegramincn van ge-
lukwenscnen aan Z. H. den Paus zon
den benoorden: H.H. M.M. keizer Praiis
Jozei, Wilhelm 11, Mahomed V, Freue-
rik August van Saksen, Alfonso XIII van
van Spanje, GusLai V van Zweden, Haa-
Kon Vil van Noorwegen, Albert I van Bel-
gie, ex-koning Manuel II van Portugal
en koningin Christina van Spanje, bene
vens tal van nadere vorstelijke personen,
onder wie de prins-regent van Beieren.
Naar aan de „köln. Volusrtg." uit
Rome gemeld woret, bewil.igde Paus
Pius X in d-e ontslagaanvrage van den
nuntius te Weenen mgr. vorst Gennaro
Granlto Pignatelli di Belmonte.
Mgr. di Beimonte werd op 10 April
1851 te Napels geboren, in 1879 priester
gewijd en was in 1896 lid van het buiten
gewoon Pauselijk gezantschap bij de kro
ning van den Tsaar. Op 10 November
1899 werd hij als nuntius te Brussel be
noemd tot titulair-aar.sbjsixhop van Edes-
sa. Hij vertegenwoordigde als nuntius den
H. Stoel bij de Oostenrijksche monarchie
sedert het jaar 1904.
De Beriijnsche ochtendbladen deelen
mede, dat de regeering spoedig in den
Bondsraad en daarna in den Rijksdag een
een wetsontwerp betreffende pensioens-
verzekering van part.culiere beambten zal
indienen.
Met 1 Januari is in Engeland het
ouderdomspensioen ook uitgestrekt tot de
personen, die na 1 Januari 1908 onder
stand van het armbestuur hadden ontvan
gen. Aanvankelijk waren die uitgesloten.
De minister van financiën heeft indertijd
geschat dat deze uitbreiding de schatkist
2,000,000 p.st. in het jaar zou kosten.
De Grieksche minister van binnen-
landsche zaken heeft gisteren een bezoek
gebracht aan de door de aardbeving ge
teisterde streken. Jn Lechana zijn Jbijna
alle huizen onbewoonbaar. De meeste in
woners zijn gevlucht naar Patras en Py-
gros. De aardschokken duurden volgens
een bericht van gistere nvoort.
Het Portugeesche Staatsblad publi
ceert een decreet, waarin gemeld wordt,
dat door Portugal en Italië een ëontract
gesloten is over een uitkeering aan ko
ningen Maria Pia, die verstrekt zal wor
den totdat de volksvertegenwoordiging
een is.
- De armenzorg stelt groote eischen
aan de gemeentekas van Berlijn. In het
dienstjaar 1909/10 heeft Berlijn onge
veer 32y2 inillioen mk. voor zijne armen
moeten u.tgeven waarvan maar 6 millioen
mk .door inkomsten gedekt was. De ge
meente moest dus 261/2 millioen bijpas
sen. De som, die de gemeente moet toe
leggen, is in de vijf laatste jaren, waarin
de bevolking maar met 24.000 zielen toe
is genomen, met 7 millioen mk. verhoogd.
Gisteren zijn te Weenen ongeveer
acht duizend personen, die bij het con-
fectie-vak betrokken zijn, in staking ge
gaan.
Te Triëst hebben de slagers hun
winkels gesloten als protest tegen de
duurte van het vleesch.
Volgens een bericht uit Innsbruck
van gisteren is bij het station Bludenz
een sneeuwploeg ontspoord. Acht arbei
ders werden er af geslingerd, zoodat eeni
gen ernstig gewond werden. Drie kwa
men onder de machine en werden onmid
dellijk gedood.
Koninklijke Besluiten.
Bij Koninklijk besluit is G. F. C. baron
van Till, controleur van den waarborg en
de belasting der gouden en zilveren wer
ken te bc.ioonhoven benoemd tot essaieur
bij het dienstvak te Utrecht:
is aan I. A. D. E. Pappers eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Bochoitz;
zijn benoemd tot leden van het be
stuur van het fonds „Weldadig en Zorg
vuldig' 'Joh. Krap, lid van Gedeputeerde
Staten van Zuid-Hoiland, en E. C. baron
Sweerts de Landas Wyborgh, burgemees
ter van 's Gravenhage
R. K. Kiesvereeniging te Nijmegen.
De heer jhr. mr. O. van Nispen tot Se-
venaar heelt besloten de keuze van voor
zitter der R. K. Kiesvereeniging „Recht
voor Allen" weder te aanvaarden. In een
schrijven aan den secretaris der vcreeni-
ging verklaart de heer Van Nispen, dat,
hoewel het verloop van de ledenvergade
ring van 16 December 1.1. bij hem ide vrees
deed ontstaan, dat moeilijkheden als zijn
gerezen in October 1.1. zich opnieuw zul
len voordoen, meende hij, waar hij is
verzekerd dat zijn opnieuw aanvaarding
kan bijdragen om in Nijmegen de een
heid onder de katholieken op staatkun
dig gebied te bewaren, zijn persoonlijke
voorkeur te moeten achtersteilen en op
nieuw deze taak op zich te moeten nemen.
Een nieuw koninklijk paleis.
De „N. R. Ct." schrijft omtrent de
plannen van een nieuw koninklijk pa
leis te Amsterdam, waarmede gepaard
zou gaan de teruggave van het voorma
lig Raadhuis aan de gemeente Amster
dam, dat in het college van B. en W .om
trent deze ziak nog geen overeenstem
ming is ve kregen. Publieke werken had
het volgende plan ongemaakt:
Een nieuw koninklijk paleis, dat vol
doet aan alle eischen, welke men aan een
dusdanig gebouw i: oct stellen, zal, naar
raming kosten, 3 millioen gulden.
Daarvan zou het Rijk ten minste de
helft moeien betalen, en de gemeente
zou bereid zijn tot een even groot offer
mits zij dan de vrije beschikking er
langde over het Kon. Paleis op den Dam
waarin dan weer de zetel van het ge
meentebestuur zou worden gevestigd.
Amsterdam zou hare f 1.500.000 vol
doen voor de eene helft in geld en voor
de andere helft in grond. Zij zou n.l. aan
den staal in eigendo n aanbieden het
gunstig gelegen terrein van de Amster
damsche IJsclub, liggend i,n een omge
ving van openbare gebouwen, (het Rijks
Museum, de Rijks Postspaarbank, het
Stedelijk jVluse irn, het Concertgebouw,
enz.) en aanzienlijke woonhuizen.
Tot zoover het plan van Publieke wer
ken, dat eeds in bijzonderheden bere
kend is
üet verschil van gevoelen, nu, in, het
college van B. en W., waarover hierbo
ven gesproken werd, loopt over de vraag
of de gemeente zich te dezer zake moet
wenden tot H. M. de Koningin, die im
mers het Koninklijk Paleis in bruikleen!
heeft van de hoofdstad, of dadelijk tot
het Rijk. Eenerzijds wordt de meening
verdedigd, dat het aanbeveling verdient
Hare Majesteit niet rechtstreeks in de
quaestie te betrekken, anderzijds zou men
in deze niet gaarne de Koningin willieiH
voorbijgaan.
R, K. Gemeenteraadsleden.
Den 11 en Januari zal te Arnhem een
bijeenkomst gehouden worden met het
doel te-geraken tot de oprichting van een
Bond van Katholieke Gemeenteraadsleden
in het land.
Minister Kolkman.
H. M. de Koningin-Moeder ontving
gisternamiddag den Minister van Finan
ciën, Mr. Kolkman.
Militiewet en'Kustverdediging.
Wij meenen met stelligheid te kunnen
berichten, dat het optreden van den nie-
wen Minister van Oorlog noch aan het
tijdstip avan indiening der Militiewets-
wijziging noch in den inhoud van dat ont
werp, voor zoover deze laatste door Mi
nister Cool reeds was bekend gemaakt,
beduidende verandering zal brengen. Wat
het tijdstip van indiening betreft, valt op
te merken, da.t het ontwerp nog wel niet,
zooals van elders is bericht, naar den
Raad van State is verzonden, m:.ar dat
dit toch eerstdaags is te wachten, zoodat
Minister Cool's vertrouwen, dat het ont
werp de Tweede Kamer zou bereiken,
voor dat deze het Kustverdcdigings-Ont-
werp in behandeling gaat nemen, ook on
der zijn opvolger kan worden uitgespro
ken. En wat de essentialia van den inhoud
belangt, ook deze zullen door z.jn opvol
ger worden gehandhaafd, met name de
contingents-verhooging, de verdeeijng
van de infanterie in veld -en vesting-111-
fanterie (in verhouding van 4/s Vfi)
en de oprichting van een corps militaire
werkers.
Ten aanzien van het Kustverdedi-
gings ontwerp, hebben wij zeer goede re
denen, om aan te nemen dat de regeering,
die zich in haar geheel verantwoordelijk
stelt voor dit ontwerp, geen nieuw lid in
haar midden zou hebben opgenomen, in
dien dat nieuwe lid op dit belangrijke punt
van regeeringsbelcid in deze niet met de
andere Ministers homogeen ware geweest
Zoodat ook in dit opzicht nu de minister-
wisseling geen verandering of vertraging
zal brengen. („Hbld.")
KORTE KRONIEK.
De broederschap der notarissen in
Nederland heeft aan den Minister van
Justitie een uitvoerig request gericht,
waarin de wenschelijkheid wordt uiteen
gezet van een Centraal testamenten re
gister.
Vermoedelijk zal in Februari een
buitengewone vergadering van het gezond
heidscongres bijeengeroepen worden, ter
bespreking van het welsontwerp tot her
ziening van de Gezondheidswet.
De gewone audiënties van de mi
nisters van landbouw, nijverheid en han
del, van oorlog en van waterstaat zullen
deze week niet plaats hebben.
LEIDEN, 4 Januari.
R. K. Vacantiekolonies.
Gisteravond hield het plaatselijk co
mité voor R. K. Vacantiekolonies alhier
in het gebouw der St. Josephsgezvlleit
vereeniging eene algemeene vergade
ring.
Door de penningmeesteresse Mevr.
Tepe-Molkenboer, werd rekening en ver
antwoording gedaan wegens haar beheer
over het jaar 1910, welke werd vastge
steld met een batig saldo van f6.
Tot lid van het comité werd met al
gemeene stemmen benoemd den Zcer-
eerw. heer Pastoor A. J. M. Hafken-
scheid alhier.
In principe werd besloten om cok dit
jaar .wederom eenige zwakke arme kin
deren van de R. K. scholen van de fris-
sche buitenlucht te laten gemeten doof
uitzending naar de R. K. Vacantiekolo-
nie.
Ook werden plannen beraamd om do
financiën .der vereeuwiging te versier^
