BUITENLAND, 2e Jaargang Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, 7 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Dinsdag December 1910. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 - ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsrui Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en ver (geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeb betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Aan. de Vrouwen en Meisjes. (Ingezonden). De twee eerste artikelen waren meest gericht tot de mannen en jongelingen. V/at we nu schrijven gaat meer direct 1de vrouwen en meisjes aan. Want ook dezen, voorzoover ze in de fabriek hun brood moeten verdienen, geldt de aanmaning: zich te vereenigen. In den N. R. K. Volksbond en in den JTextielarbeidersbond „St. Lambertus is plaats voor hen. Dat is wel iets nieuws, zal menige lezer of lezeres uitroepen! 'n Vakvereeniging voor vrouwen en meisjes! Wie heeft er ooit van gehooid! Nu, wij geven toe, dat er in Leidien nog niet veel woorden aan verspild zijn. Maar (daarom is het toch niet iets nieuws of iets vreemds, want in andere deelen van ons land, in Twenthe en in Brabant bestaan ze al lang. En, laten wij dit in één adem erbij voegenze voldoen uitstekend, heb ben een flink aantal leden en bewijzen daardoor alleen reeds dat ze in een we zenlijke behoefte voorzien. Maar, is dat nu iets vrouwelijkse e n vakvereeniging? voor vrouwen en meisjes Als de belangen van de vrouwen en de meisjes verdediging behoeven, kan men dat dan niet overlaten aan die man nen Zeker kan men dat. En in de practijk komt het daar dan gewoonlijk ook wel op neer. Maar is het dan niet voldoende diat de vrouwen en meisjes lid zijn van een Con gregatie, of H. Familie, of Derde Orde? Strookte het niet vee! meer met het echt vrouwelijke in de vrouw en het meisje, dat ze daar lid van werden, of zoo ze er fcd van zijn, datze zich daartoe bepaalden? Wij durven met volle overtuiging „neen!" zeggen. Dat is in onzen tijd, voor vrouwen en meisjes, die in de fabriek hun brood moeten verdienen, niet meer voldoende. Sinds de moderne industrie beslag leg ide op hetgehcele huisgezin van dien arbei der, op den vader, op de zoons en op de dochters, sinds deze als kinderen eerds ihun intrede deden in de fabriek, sinds zij als arbeidskrachten in de fabriek als no. zooveel worden aangeduid en ook slechts als zoodanig behandeld, srndis dien 5s het noodig geworden, dat zij zich als zoodanig ook doen gelden, naast de man nen, waaraan ze als werkkrachten yolkomen gelijk geworden zijn. Di e toestand is oorzaak dat aan onze fabrieksmeisjes zoo weinig „echt vrou welijks" meer gevonden wordt. Die voortdurende omgang in de fabriek met mannen en jongens van allerlei slag en leeftijd, dat leven van harden eentoni- gen' arbeid, zonder eenige afwisseling, dat eeuwig gebonden zitten van den mor gen tot den avond, dat doodt al het vrou welijke in de vrouw en ook al het waar achtig mannelijke in niet weinig mannen. Maar de vrouw en het meisje als van nature zooveel zwakker, lijden onder dien toestand het meest. In de „Textielarbeider" orgaan van Iden Belgischen Bond, staat heden een ge idicht van den wever A. v. d>. Maeie. In dat gedicht schetst hij de gruwelen der fabriek, waar hij dagelijks werkt. We neinen er eenige versregelen uit over om de oorzaak te ontdekken van het vele o n v r o u w e 1 ij ke wat in onzen jtijd wordt waargenomen. Men oorde.ele: Men ontziet Kinderen niet, Maar bederft ze jong en vroeg: Naakt en luid Spreekt men uit •Wat maar thuis hoort in een kroeg. Woord, gebaar .Soms van haar Die nog teed're maagd moest zijn, Zijn een blaam Voor haar faam En de zeden yroom en rein 't Grofste woord Hier gehoord Brengt geen blos op haar gebat' Uit haar mond Galmt in 't rond 't Vuilste liedje van de straat. Nu is het een waarheid, dat ook in een ^riek brave Katholieke yroijw.eii ,en meisjes gevonden worden. Men zou te veel beweren wanneer men ze allen over ,,één kam scheerde" om deze aan het vak ontleende term te gebruiken. En zonder overdrijving mag men ook zeggeneerbied te kunnen hebben voor die Christelijke heldinnen, die in deze omgeving, te midden van die verleiding, hun deugdzaamheid weten te bewaren. Maar och, ihoevelen vallen niet, al is het niet tot de diepste diepte. Wat echter de meesten overkomt, is t: diat ze elke opleiding ontberen, tot hun latere levensroeping en taak. Eenmaal getrouwd, weten de meesten van het huishouden nagenoeg niets. De gelegenheid om te leered Iiee/ft steeds ontbroken, en zoo clie er was1, ontbrak de lust daartoe na een werkdag van circa elf uur in' een fabriek. Verwondering wekken behoeft dat niet. De moderne vakvereeniging nu is het toiddel om de vrouwen en meisjes op te voeden. Om ze te ontwikkelen, om ze te wijzen op hun jechten in ruil voor hun arbeid, om' ze te doen begrijpen' dat ze voor hun belangen te lamg verwaar loosd moeten op komen' naast detnl m a n, maar ook om ze te bekwamen, dat ze niet alleen in de fabriek maar ook im( het verdere leven kunnen zijn, een hulp en eert steun voor den' man en echtge noot. De moderne vakvereeniging pok voor de vrouw moet mede het middel zjjn de maatschappij weer Christelijk te maken. Zij moet niet alléén er voor op komen, dat de loonem tot behoorlijke hoogte stijgen gn' dat den arbeidsduur [niet te lang is, maar zij moet ook alle struikel-' blokken uit den weg ruimen welke gods dienst eaï zedelijkheid in de fabrieken.' ontmoeten. Echte Christelijke werkgevers ,a\s een Brands in Gladibach hebben dit dan ook al voor jaren begrepen. In die fabrieken Vindt men dan ook aparte werkzalen, met aparte ingangen; en kleedkamers, voor mannen' eïi vrou wen. I Aan die fabrieken' zijn verbonden al lerlei instellingen tot bevordering van het latere levensgeluk en den echt Chris telijke leyenswandel van de aankomende jonge arbeiders, en arbeidsters, i Daarvoor is beschikbaar een flink' ge bouw, waar voor jongelieden' van bei derlei kunne, alle gelegenheid bestaat zich te ontwikkelen en zich te bekwam men voor het latere leven. Meer speciaal wijzen wij er op, dat de meisjes er gelegenheid vinden onder leiding van geestelijke zusters, zich te bekwamen in allerlei nuttige handwer ken. Dat er o. a. een huishoudschool is, waar geleerd wordt op de meest zuini ge en goedig ope manier een degelijk' en voedzaam maal te bereiden; enz. Doch ook, dat de meisjes er eenige algemenie ontwikkeling op doen, die hen iji staat stelt, mee te leven met den man, het le ven van' een ontwikkeld arbeider. Belang te stellen in alles, waarin een ontwikkeld arbeider in onzen tijd belang stelt en belang stellen moet. Waar in onze stad, in dit opzicht, nog zooveel kan' en moet gesc^iedelnl, daar vindt een'vakvereeniging voor vrou wen en meisjes een uiterst dankbaar ar beidsveld. Daarom sluiten wij ook dit aritkel met de aansporing: R. K. Arbeidsters, be zoekt allen de propagand(avergadering van Donderdagavond 8 UU£, in Jb.et ge bouw van den N. R. K. Volksbond. Spreker: kapelaan L. J. J. M. Poell. ALGEMEEN OVERZICHT. Gelijk alle jaren geschiedt brachten op eersten Kerstdag die Kardinalen der Curie het gewone Kerstmisbezoek aan Z. H. den Paus. Kardinaal' Vannutelli, die den deken van het H. College, kardinaal Oreglia, die ziek is, verving, sprak den H. Vader na mens het H. College toe. De bijeenkomst was overigens zeer een voudig. Het was een schilderachtig too- neel, de roode gewaden dier Eminenties fel afstekend tegen het witte kleed van den H. Vader. Pius X dankte voor de hartelijke wenschen en sprak iejder dpr leden van het H. College vriendelijk toe. De Paus drukte er in het gesprek met de kardinalen zijne voldoening over uit, dat het vraagstuk der Eerste H. Com munie in Frankrijk zoo gelukkig is opge lost. Z. H. kondigde aan, dat in het jaar 1911 waarschijnlijk het eerste deel zou verschijnen der codificatie van het kano- n'iek recht, die wordt voorbereid door kardinaal Gasparri. De H. Vader geniet een zeer goede ge zondheid1. Zooals men reeds weet, heeft de Spaan- sche Cortes de Cadenaswet aangenomen. De Car'isten en Integristen haclden gezien dat hun obstructie toch niet zou baten en overigens had Canale- jas getracht zooveel mogelijk het wetje te verzachten om daardoor de Katholie ken te paaien. Hij wilde alleen maar cle aanneming van het ontwerp om daardoor grond te hebben om met Rome te onder handelen. Het is nu nog slechts de vraag of het aangenomene ook eensluidend is met het door den Senaat bekrachtigde, waarin het bekende 2-jaarsamendement js opgenomen. Het wetsontwerp, zooals het door den senaat was aangenomen, had den volgen den inhoud „Geen enkele nieuwe vereeniging, be- hoorend tot de religieuse orden of instel lingen door de canonnieke wetten erkend, zal worden toegelaten, voordat haar ju ridische toestand definitief geregeld zal zijn, behalve met machtiging van 'den mi nister van Justitie door koninklijk de creet. „Die machtiging zal niet worden ver leend, als meer dan een derde der leden van de nieuwe vereeniging tot vreemde lingen behoort. Indien een nieuwe wet op de vereenigingen niet binnen twee jaren wordt afgekondigd, houdt deze "wet op van kracht te zijn." Hiermede konden, dunkt oil's, de ka tholieken genoegen nemen, daar dit het uitzicht opent op een nieuwe, door de onderhandelingen met het Vaticaan voor aflen bevredigende regeling. Deze laat in Portugal nog steeds op zich wachten, en^elfs de tusschenkomst van vreemde overheden is gebleken noodig te zijn om al te ver doorgevoerde verdrukking te voorko men. Men had aangekondigd dat |de Duitsche missionarissen uit de koloniën zouden worden verdreven. Daartegen! heeft echter, naar de „Lokal. Anzeiger" meldt, van Kiderlen-Wachter in een door den Duitsdien gezant in Lissabon aan de voorloopige regeering der republiek overhandigde nota, in energieke bewoor dingen opgesteld geprotesteerd. Gelijktijdig met Duitschland heeft graaf Aerenthal een dergelijk protest na mens Oostenrijk aan Portugal gericht. Het is dan ook noodig dat de fraaie revolutiemannen eens op hun voorman worden gezet. In'middels heeft de Portu- geesche regeering in groote lijnen het ontwerp tot een nieuwe grondwet be werkt, dat zij bij de Kamer zal indienen.! De republiek zal een parlementair karak ter dragen en de regeering [heeft alsi grondslag te zorgen voor het evenwicht tussChen de wetgevende en de uitvoerenl- de macht. De President wordt door de wetgevende macht voor den tijd van vijf jaren gekozen en zijn bevoegdheid kan niet onlmiddellijk worden vernieuwd. Er zal slechts één wetgevende vergadering zijn, die voor den tijd van drie jareml wordt gekozen. In beginsel worden de ministeries van financiën, van oorlog, van marine en van openbare werken neutraal verklaard. Gedurende eene bepaalde periode zullen deze ministers onafzetbaar zijn, ondanks de parlementaire échecs, die zij zullen ondergaan, vooropgesteld dat hunne mi- nisterieele functies geheel vreemd zullen zijn aan de politiek van h$t kabinet. Er zullen onder-staatssecretarissen worden benoemd, die echter geen stem recht zullen hebben, indien zij geen le den zijn der kamer. Aan ieder ministe rie komt één onder-staatssecretaris, be halve aan het ministerie van marilnlej waar er twee zullen komen, waarvan een voor de koloniën, aan het ministerie van binnenlandsche zaken, waar eenl staatssecretaris zal worden belast met de zorg voor het openbaar onderwijs en aan ket ministerie voor openbare werken, jy,a,ara,aii voor ha,ndel en industrie _e,en tweede staatssecretaris zal word eg, ver bonden. De regeering van had gemeend na de laatste rumoeren niet te kunnen aanblijven en derhalve baar ont slag ingediend wat door die Nationale Vergadering aanvaard is. Er zal nu een kabinet optreden, ge vormd uit alle partijen, dat tot lijdelijk verzet zijn toevlucht zal nemen, voor het geval de mogendheden een oplossing voor het Kretenzische vraagstuk willen uit voeren, welke gericht is tegen de vereeni ging met Griekenland. De Kamer heeft verder een millioen gevoteerd voor de bewapening van het leger, dat bij een ingrijpen van .Turkije zal moeten optreden. Dit laatste zal dan wel geen lijdelijk verzet zijn. Het nieuwe Kabinet bestaat uit de par tijleiders Ploemidakis, Pistolakis, Koen- doeros, Kokkoinakis, en Angelakis. Iets nieuws en wel liggend in de lijn dier consequenties van de Kretenzers is, dat het ministerie van buitenlandsche zaken is opgeheven, omdat het na de vereeniging met Griekenland (deze is voor de Kre tenzers immers een uitgemaakte zaak), onnoodig is. Aan Venesilesos is nu ver zocht in Griekenland de leiding daarvan op zich te nemen. Over den toestand in Griekenland brengt de „Vossische Zeitung" de vol gende berichten. Veniselos zal de departementen van oorlog en marine verlaten om naar bui tenlandsche zaken te verhuizen. Grypa- ris, vroeger gezant te Konstantinopel, nu minister van buitenlandsche zaken, zal namelijk aftreden. Oorlog en marine zul len dan weer door militairen overgeno men worden, hetgeen met het oog op de samenwerking met de Fransche instruc teurs gemakkelijker zal zijn. Wat verder de defensie betreft, zegt het blad, dat dezer dagen Vier Englelsche marineofficieren te Athene worden ver wacht, die een onderzoek zulllen instel len naar de slagvaardigheid van de Griek- sche vloot en officieren en manschappen op de hooge zullen stellen van de bedie ning van het moderne geschut en van torpedo's. Verder zal het arsenaal zoo nood'ig onder Engelsche leiding hervormd worden. De regeering is bereid belang rijke bestellingen i geschut voor de marine te doen. Dezer dagen stierf op 76 jarigen leef tijd het zoo bekende centrumslid Graaf Ballestrem oud-voorzitter van den Duitschen Rijks dag. Vroegtijdig bij het leger gegaan, waarbij hij zich in verschillende oorlogen onderscheidde, noopte hem' een val van; zijn paard, die hem invalide maakte uit den krijgsdienst te gaan. Toen begon zijn politieke loopbaan. Al spoedig werd hij door het district Oppeln naar den Rijksdag afgevaardigd waar hij flink op kwam, voor de katholieke belangen'o. a. door zijn scherpe bestrijding der Jet- suitenwet. En ook buiten het parlement zette hij zijn actie voort, toen1 hij van dorp tot dorp door Silezië trok om de -Centrumspartij te reorganiseeren. Jammer dat meeningsverschil over mi litaire zaken hem ip 1893 deden afzien.1 van een rijksdagzetel. Toen hij in '98 weer in den Rijksdag zitting nam, had hij weldra het hoogte punt vain zijn politieke leven en werken bereikt. Hij werd tot eerste voorzitter gekozen en zéker mag men zeggen, 'dat hij, zoo niet de beste d,an toch een der beste voorzitters van de Duitsche volks vertegenwoordiging is geweest. T)at er kennen ook zijn politieke tegenstanders. Graaf Ballestrem was een zeer ver standig en menschlievend industrieel. Hij heeft veel gedaan voor de arbeiders en hun families. Hij richtte scholen, vacantiecolonies, spaarkassen pp en stichtte tallooze weldadige inrichtingen, waarvoor hij duizenden opgeofferd heeft. Altijd is hij trouw gebleven .aan' de woorden die hij na zijn aftreden in 1906 gesproken heeft: „Ik zal al mijn' krach ten aan de belangen der Centrumspartij I wijden, zoolang tot de lieve God mij tot 't eeuwig leven zal roepeen. Het is mijn vaste overtuiging, dat het bestaan yan een centrumspartij voor het geheele rijk en voor Pruisen nooOzakelitk is. niet al leen voor de Katholieken maar ook voor het geheel^ vaderland," R. L P, GEMENGD. Chineesche bladen', verneem» .!e „Vossische Zeitung" uit St. Petersbn.g, verzekeren, dat binnenkort Mong door Rusland ingelijfd zal worden. I t ministerie van buitenlandsche zake. e St. Petersburg zegt, dat er niets .n aan is. De Turksdie Kamer heeft den .mi nister van' oorlog 33 millioen gulden gestaan voor een nieuwe indeeling n het leger. Gisteren is te Tokio de zitting v in het Parlement geopend. De Keizer, uie ongesteld was, verscheen ifiet in de ver gadering. De minister-president Katsoera, las «!e troonrede voor. Daarin wordt met kie u de noodzakelijkheid betoogd van de in standhouding van den vrede in het Ver; c Oosten. Nadat de adressen van antwoord o;> de troonrede waren' aangenomen, ging het Parlement met vacantia tot 20 Ja nuari. De Londeaiteche correspondent v i de „Irish Times" weet mecle te dee!c i, dat in het begin van het volgende j- ar een aantal liberale Hoogerhuisleden be noemd zal worden. Aangezien hiercl r verscheiden Lagerhuiszetels open zuil. a komen wordt tegen einde Februari eci' miniatuur algemeene verkiezing ver wacht. De Stampa verzekert, dat de Kro ai- prins van' Servië op uitnoodigiinlg v u den Koning van Italië den winter en het voorjaar op het kasteel van JRaccorisi zal doorbrengen. Admiraal Boué de Lapeyrère, ie Fransche minister van marine, heeft in den ministerraad medegedeeld, dat ij in de eerste maanden van het Jaar 1911 twee divisies gepantserde kruisers rei: zal laten maken, respectievelijk in 1: Middellandsche Zee en den Atlantisch'::! Oceaan. De bedoeling is de bemanning i te oefenen en de vlag te vertoonen. Naar de Times uit Washington ver neemt, staan de regeeringstroepen i:i Mexico er niet bizonder gunstig vo Alle berichten zijn eensluidcq»'4A waar zij melden, dat generaal Navaro zich t t een verdedigende houding moet bepalen en dat hij tot dusver geen enkel succes heeft behaald. Er zal vermoedelijk ernstig gevochten worden, seint de correspondent van de „Associated Press" te Chihunhun, naar aangezien geen enkele buitenlandsche regeering onpartijdig tegenover de kwestie staat, is er geen reden om aan 4c nemen, dat de regeering niet op cjen duur de overhand zal behouden. President Diaz heeft den chef van deti generalen staf Cuellar tot leiding der operaties tegen de insurgenten naar Chi huahua gezonden. Nog 1000 man troe pen zijn in deze plaats aarnjgekomu een tweede duizendtal is onderweg. Men wil 50,000 p.St. 'bijeenbren gen voor de nagelaten betrekkingen van de 320 mijnwerkers, die in de mijnoul- ploffing bij Bolton het leven hebben ge laten. Er zijn 1200 weduwen en weezen te verzorgen. De koning heeft 500 D.St. gegeven, de koningin 100 D.St. Sedert Donderdagavond is men bezig de lijken boven te brengen. De machinisten van de spoorweg maatschappijen bewesten Chicago heb ben met staking gedreigd, wanneer de directies de looneischen niet inwilligden. Men is tot een voorloopige overeen komst geraaid, waarin gprake is vam een loonsverhooging van 33Vs pet. Een treurige vermaardheid zal Kerst mis van dit jaar krijgen door de spoor wegongelukken die er aan voorafgingen. In Frankrijk liep bij Arbanats een snel trein op een boemeltrein waarbij 5 perso nen gedood en verschillende gewond zijn. Dan zijn er nog ongelukken te melden bij Montereau op de P(aris)-L(yon)-M(é- diterrannée) met een doode en elf gewon den, bij Poissy et Vivoin-Beaumont op de Westerstaatsspoorwegen en bij Marman- de ook op de Zuiderspoorwegen, waar een stoker en een machinist zwaar zijn gewond, terwijl twintig anderen er met min of meer ernstige verwondingen zijn afgekomen en een locomot'ef aan splin ters is gereden. Bij Arbanats zoowel als bij Marmande zijn de machinisten, die niet o pde seinen hebben gelet, die sdiul- digen. Ook in Engeland zijn drie ongelukken te vermelden. Bij Kirkby-Stephen is een sneltrein in botsing gekomen met twee

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1910 | | pagina 1