BUITENLAND,
2e Jaargang
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
7 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
December
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 -
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsrui
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en ver
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeb
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aan. de Vrouwen en Meisjes.
(Ingezonden).
De twee eerste artikelen waren meest
gericht tot de mannen en jongelingen.
V/at we nu schrijven gaat meer direct
1de vrouwen en meisjes aan.
Want ook dezen, voorzoover ze in de
fabriek hun brood moeten verdienen,
geldt de aanmaning: zich te vereenigen.
In den N. R. K. Volksbond en in den
JTextielarbeidersbond „St. Lambertus is
plaats voor hen.
Dat is wel iets nieuws, zal menige
lezer of lezeres uitroepen!
'n Vakvereeniging voor vrouwen en
meisjes! Wie heeft er ooit van gehooid!
Nu, wij geven toe, dat er in Leidien nog
niet veel woorden aan verspild zijn. Maar
(daarom is het toch niet iets nieuws of iets
vreemds, want in andere deelen van ons
land, in Twenthe en in Brabant bestaan
ze al lang. En, laten wij dit in één adem
erbij voegenze voldoen uitstekend, heb
ben een flink aantal leden en bewijzen
daardoor alleen reeds dat ze in een we
zenlijke behoefte voorzien.
Maar, is dat nu iets vrouwelijkse e n
vakvereeniging? voor vrouwen en
meisjes
Als de belangen van de vrouwen en
de meisjes verdediging behoeven, kan
men dat dan niet overlaten aan die man
nen
Zeker kan men dat. En in de practijk
komt het daar dan gewoonlijk ook wel
op neer.
Maar is het dan niet voldoende diat de
vrouwen en meisjes lid zijn van een Con
gregatie, of H. Familie, of Derde Orde?
Strookte het niet vee! meer met het echt
vrouwelijke in de vrouw en het meisje,
dat ze daar lid van werden, of zoo ze er
fcd van zijn, datze zich daartoe bepaalden?
Wij durven met volle overtuiging
„neen!" zeggen.
Dat is in onzen tijd, voor vrouwen en
meisjes, die in de fabriek hun
brood moeten verdienen, niet
meer voldoende.
Sinds de moderne industrie beslag leg
ide op hetgehcele huisgezin van dien arbei
der, op den vader, op de zoons en op de
dochters, sinds deze als kinderen eerds
ihun intrede deden in de fabriek, sinds zij
als arbeidskrachten in de fabriek
als no. zooveel worden aangeduid en ook
slechts als zoodanig behandeld, srndis dien
5s het noodig geworden, dat zij zich als
zoodanig ook doen gelden, naast de man
nen, waaraan ze als werkkrachten
yolkomen gelijk geworden zijn.
Di e toestand is oorzaak dat aan onze
fabrieksmeisjes zoo weinig „echt vrou
welijks" meer gevonden wordt.
Die voortdurende omgang in de fabriek
met mannen en jongens van allerlei slag
en leeftijd, dat leven van harden eentoni-
gen' arbeid, zonder eenige afwisseling,
dat eeuwig gebonden zitten van den mor
gen tot den avond, dat doodt al het vrou
welijke in de vrouw en ook al het waar
achtig mannelijke in niet weinig mannen.
Maar de vrouw en het meisje als van
nature zooveel zwakker, lijden onder dien
toestand het meest.
In de „Textielarbeider" orgaan van
Iden Belgischen Bond, staat heden een ge
idicht van den wever A. v. d>. Maeie. In
dat gedicht schetst hij de gruwelen der
fabriek, waar hij dagelijks werkt.
We neinen er eenige versregelen uit
over om de oorzaak te ontdekken van
het vele o n v r o u w e 1 ij ke wat in onzen
jtijd wordt waargenomen.
Men oorde.ele:
Men ontziet
Kinderen niet,
Maar bederft ze jong en vroeg:
Naakt en luid
Spreekt men uit
•Wat maar thuis hoort in een kroeg.
Woord, gebaar
.Soms van haar
Die nog teed're maagd moest zijn,
Zijn een blaam
Voor haar faam
En de zeden yroom en rein
't Grofste woord
Hier gehoord
Brengt geen blos op haar gebat'
Uit haar mond
Galmt in 't rond
't Vuilste liedje van de straat.
Nu is het een waarheid, dat ook in een
^riek brave Katholieke yroijw.eii ,en
meisjes gevonden worden. Men zou te
veel beweren wanneer men ze allen over
,,één kam scheerde" om deze aan het
vak ontleende term te gebruiken.
En zonder overdrijving mag men ook
zeggeneerbied te kunnen hebben voor
die Christelijke heldinnen, die in deze
omgeving, te midden van die verleiding,
hun deugdzaamheid weten te bewaren.
Maar och, ihoevelen vallen niet, al is
het niet tot de diepste diepte.
Wat echter de meesten overkomt, is
t: diat ze elke opleiding ontberen, tot
hun latere levensroeping en taak.
Eenmaal getrouwd, weten de meesten
van het huishouden nagenoeg niets.
De gelegenheid om te leered Iiee/ft
steeds ontbroken, en zoo clie er was1,
ontbrak de lust daartoe na een werkdag
van circa elf uur in' een fabriek.
Verwondering wekken behoeft dat
niet.
De moderne vakvereeniging nu is het
toiddel om de vrouwen en meisjes op te
voeden. Om ze te ontwikkelen, om ze te
wijzen op hun jechten in ruil voor hun
arbeid, om' ze te doen begrijpen' dat ze
voor hun belangen te lamg verwaar
loosd moeten op komen' naast detnl
m a n, maar ook om ze te bekwamen, dat
ze niet alleen in de fabriek maar ook im(
het verdere leven kunnen zijn, een hulp
en eert steun voor den' man en echtge
noot.
De moderne vakvereeniging pok
voor de vrouw moet mede het middel
zjjn de maatschappij weer Christelijk te
maken.
Zij moet niet alléén er voor op komen,
dat de loonem tot behoorlijke hoogte
stijgen gn' dat den arbeidsduur [niet te
lang is, maar zij moet ook alle struikel-'
blokken uit den weg ruimen welke gods
dienst eaï zedelijkheid in de fabrieken.'
ontmoeten.
Echte Christelijke werkgevers ,a\s
een Brands in Gladibach hebben dit
dan ook al voor jaren begrepen.
In die fabrieken Vindt men dan ook
aparte werkzalen, met aparte ingangen;
en kleedkamers, voor mannen' eïi vrou
wen. I
Aan die fabrieken' zijn verbonden al
lerlei instellingen tot bevordering van
het latere levensgeluk en den echt Chris
telijke leyenswandel van de aankomende
jonge arbeiders, en arbeidsters, i
Daarvoor is beschikbaar een flink' ge
bouw, waar voor jongelieden' van bei
derlei kunne, alle gelegenheid bestaat
zich te ontwikkelen en zich te bekwam
men voor het latere leven.
Meer speciaal wijzen wij er op, dat
de meisjes er gelegenheid vinden onder
leiding van geestelijke zusters, zich te
bekwamen in allerlei nuttige handwer
ken. Dat er o. a. een huishoudschool is,
waar geleerd wordt op de meest zuini
ge en goedig ope manier een degelijk'
en voedzaam maal te bereiden; enz. Doch
ook, dat de meisjes er eenige algemenie
ontwikkeling op doen, die hen iji staat
stelt, mee te leven met den man, het le
ven van' een ontwikkeld arbeider. Belang
te stellen in alles, waarin een ontwikkeld
arbeider in onzen tijd belang stelt en
belang stellen moet.
Waar in onze stad, in dit opzicht,
nog zooveel kan' en moet gesc^iedelnl,
daar vindt een'vakvereeniging voor vrou
wen en meisjes een uiterst dankbaar ar
beidsveld.
Daarom sluiten wij ook dit aritkel met
de aansporing: R. K. Arbeidsters, be
zoekt allen de propagand(avergadering
van Donderdagavond 8 UU£, in Jb.et ge
bouw van den N. R. K. Volksbond.
Spreker: kapelaan L. J. J. M. Poell.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Gelijk alle jaren geschiedt brachten op
eersten Kerstdag die Kardinalen der Curie
het gewone Kerstmisbezoek aan
Z. H. den Paus.
Kardinaal' Vannutelli, die den deken van
het H. College, kardinaal Oreglia, die
ziek is, verving, sprak den H. Vader na
mens het H. College toe.
De bijeenkomst was overigens zeer een
voudig. Het was een schilderachtig too-
neel, de roode gewaden dier Eminenties
fel afstekend tegen het witte kleed van
den H. Vader. Pius X dankte voor de
hartelijke wenschen en sprak iejder dpr
leden van het H. College vriendelijk toe.
De Paus drukte er in het gesprek met
de kardinalen zijne voldoening over uit,
dat het vraagstuk der Eerste H. Com
munie in Frankrijk zoo gelukkig is opge
lost. Z. H. kondigde aan, dat in het jaar
1911 waarschijnlijk het eerste deel zou
verschijnen der codificatie van het kano-
n'iek recht, die wordt voorbereid door
kardinaal Gasparri.
De H. Vader geniet een zeer goede ge
zondheid1.
Zooals men reeds weet, heeft de Spaan-
sche Cortes de
Cadenaswet
aangenomen. De Car'isten en Integristen
haclden gezien dat hun obstructie toch
niet zou baten en overigens had Canale-
jas getracht zooveel mogelijk het wetje
te verzachten om daardoor de Katholie
ken te paaien. Hij wilde alleen maar cle
aanneming van het ontwerp om daardoor
grond te hebben om met Rome te onder
handelen. Het is nu nog slechts de vraag
of het aangenomene ook eensluidend is
met het door den Senaat bekrachtigde,
waarin het bekende 2-jaarsamendement js
opgenomen.
Het wetsontwerp, zooals het door den
senaat was aangenomen, had den volgen
den inhoud
„Geen enkele nieuwe vereeniging, be-
hoorend tot de religieuse orden of instel
lingen door de canonnieke wetten erkend,
zal worden toegelaten, voordat haar ju
ridische toestand definitief geregeld zal
zijn, behalve met machtiging van 'den mi
nister van Justitie door koninklijk de
creet.
„Die machtiging zal niet worden ver
leend, als meer dan een derde der leden
van de nieuwe vereeniging tot vreemde
lingen behoort. Indien een nieuwe wet op
de vereenigingen niet binnen twee jaren
wordt afgekondigd, houdt deze "wet op
van kracht te zijn."
Hiermede konden, dunkt oil's, de ka
tholieken genoegen nemen, daar dit het
uitzicht opent op een nieuwe, door de
onderhandelingen met het Vaticaan voor
aflen bevredigende regeling. Deze laat
in
Portugal
nog steeds op zich wachten, en^elfs de
tusschenkomst van vreemde overheden
is gebleken noodig te zijn om al te ver
doorgevoerde verdrukking te voorko
men. Men had aangekondigd dat |de
Duitsche missionarissen uit de koloniën
zouden worden verdreven. Daartegen!
heeft echter, naar de „Lokal. Anzeiger"
meldt, van Kiderlen-Wachter in een door
den Duitsdien gezant in Lissabon aan
de voorloopige regeering der republiek
overhandigde nota, in energieke bewoor
dingen opgesteld geprotesteerd.
Gelijktijdig met Duitschland heeft
graaf Aerenthal een dergelijk protest na
mens Oostenrijk aan Portugal gericht.
Het is dan ook noodig dat de fraaie
revolutiemannen eens op hun voorman
worden gezet. In'middels heeft de Portu-
geesche regeering in groote lijnen het
ontwerp tot een nieuwe grondwet be
werkt, dat zij bij de Kamer zal indienen.!
De republiek zal een parlementair karak
ter dragen en de regeering [heeft alsi
grondslag te zorgen voor het evenwicht
tussChen de wetgevende en de uitvoerenl-
de macht. De President wordt door de
wetgevende macht voor den tijd van vijf
jaren gekozen en zijn bevoegdheid kan
niet onlmiddellijk worden vernieuwd. Er
zal slechts één wetgevende vergadering
zijn, die voor den tijd van drie jareml
wordt gekozen.
In beginsel worden de ministeries van
financiën, van oorlog, van marine en
van openbare werken neutraal verklaard.
Gedurende eene bepaalde periode zullen
deze ministers onafzetbaar zijn, ondanks
de parlementaire échecs, die zij zullen
ondergaan, vooropgesteld dat hunne mi-
nisterieele functies geheel vreemd zullen
zijn aan de politiek van h$t kabinet.
Er zullen onder-staatssecretarissen
worden benoemd, die echter geen stem
recht zullen hebben, indien zij geen le
den zijn der kamer. Aan ieder ministe
rie komt één onder-staatssecretaris, be
halve aan het ministerie van marilnlej
waar er twee zullen komen, waarvan
een voor de koloniën, aan het ministerie
van binnenlandsche zaken, waar eenl
staatssecretaris zal worden belast met de
zorg voor het openbaar onderwijs en aan
ket ministerie voor openbare werken,
jy,a,ara,aii voor ha,ndel en industrie _e,en
tweede staatssecretaris zal word eg, ver
bonden.
De regeering van
had gemeend na de laatste rumoeren niet
te kunnen aanblijven en derhalve baar ont
slag ingediend wat door die Nationale
Vergadering aanvaard is.
Er zal nu een kabinet optreden, ge
vormd uit alle partijen, dat tot lijdelijk
verzet zijn toevlucht zal nemen, voor het
geval de mogendheden een oplossing voor
het Kretenzische vraagstuk willen uit
voeren, welke gericht is tegen de vereeni
ging met Griekenland.
De Kamer heeft verder een millioen
gevoteerd voor de bewapening van het
leger, dat bij een ingrijpen van .Turkije
zal moeten optreden.
Dit laatste zal dan wel geen lijdelijk
verzet zijn.
Het nieuwe Kabinet bestaat uit de par
tijleiders Ploemidakis, Pistolakis, Koen-
doeros, Kokkoinakis, en Angelakis.
Iets nieuws en wel liggend in de lijn dier
consequenties van de Kretenzers is, dat
het ministerie van buitenlandsche zaken is
opgeheven, omdat het na de vereeniging
met Griekenland (deze is voor de Kre
tenzers immers een uitgemaakte zaak),
onnoodig is. Aan Venesilesos is nu ver
zocht in Griekenland de leiding daarvan
op zich te nemen. Over den toestand in
Griekenland
brengt de „Vossische Zeitung" de vol
gende berichten.
Veniselos zal de departementen van
oorlog en marine verlaten om naar bui
tenlandsche zaken te verhuizen. Grypa-
ris, vroeger gezant te Konstantinopel, nu
minister van buitenlandsche zaken, zal
namelijk aftreden. Oorlog en marine zul
len dan weer door militairen overgeno
men worden, hetgeen met het oog op de
samenwerking met de Fransche instruc
teurs gemakkelijker zal zijn.
Wat verder de defensie betreft, zegt het
blad, dat dezer dagen Vier Englelsche
marineofficieren te Athene worden ver
wacht, die een onderzoek zulllen instel
len naar de slagvaardigheid van de Griek-
sche vloot en officieren en manschappen
op de hooge zullen stellen van de bedie
ning van het moderne geschut en van
torpedo's. Verder zal het arsenaal zoo
nood'ig onder Engelsche leiding hervormd
worden. De regeering is bereid belang
rijke bestellingen i geschut voor de
marine te doen.
Dezer dagen stierf op 76 jarigen leef
tijd het zoo bekende centrumslid
Graaf Ballestrem
oud-voorzitter van den Duitschen Rijks
dag. Vroegtijdig bij het leger gegaan,
waarbij hij zich in verschillende oorlogen
onderscheidde, noopte hem' een val van;
zijn paard, die hem invalide maakte uit
den krijgsdienst te gaan. Toen begon
zijn politieke loopbaan. Al spoedig werd
hij door het district Oppeln naar den
Rijksdag afgevaardigd waar hij flink op
kwam, voor de katholieke belangen'o. a.
door zijn scherpe bestrijding der Jet-
suitenwet. En ook buiten het parlement
zette hij zijn actie voort, toen1 hij van
dorp tot dorp door Silezië trok om de
-Centrumspartij te reorganiseeren.
Jammer dat meeningsverschil over mi
litaire zaken hem ip 1893 deden afzien.1
van een rijksdagzetel.
Toen hij in '98 weer in den Rijksdag
zitting nam, had hij weldra het hoogte
punt vain zijn politieke leven en werken
bereikt. Hij werd tot eerste voorzitter
gekozen en zéker mag men zeggen, 'dat
hij, zoo niet de beste d,an toch een der
beste voorzitters van de Duitsche volks
vertegenwoordiging is geweest. T)at er
kennen ook zijn politieke tegenstanders.
Graaf Ballestrem was een zeer ver
standig en menschlievend industrieel.
Hij heeft veel gedaan voor de arbeiders
en hun families. Hij richtte scholen,
vacantiecolonies, spaarkassen pp en
stichtte tallooze weldadige inrichtingen,
waarvoor hij duizenden opgeofferd heeft.
Altijd is hij trouw gebleven .aan' de
woorden die hij na zijn aftreden in 1906
gesproken heeft: „Ik zal al mijn' krach
ten aan de belangen der Centrumspartij
I wijden, zoolang tot de lieve God mij tot
't eeuwig leven zal roepeen. Het is mijn
vaste overtuiging, dat het bestaan yan
een centrumspartij voor het geheele rijk
en voor Pruisen nooOzakelitk is. niet al
leen voor de Katholieken maar ook voor
het geheel^ vaderland," R. L P,
GEMENGD.
Chineesche bladen', verneem» .!e
„Vossische Zeitung" uit St. Petersbn.g,
verzekeren, dat binnenkort Mong
door Rusland ingelijfd zal worden. I t
ministerie van buitenlandsche zake. e
St. Petersburg zegt, dat er niets .n
aan is.
De Turksdie Kamer heeft den .mi
nister van' oorlog 33 millioen gulden
gestaan voor een nieuwe indeeling n
het leger.
Gisteren is te Tokio de zitting v in
het Parlement geopend. De Keizer, uie
ongesteld was, verscheen ifiet in de ver
gadering.
De minister-president Katsoera, las «!e
troonrede voor. Daarin wordt met kie u
de noodzakelijkheid betoogd van de in
standhouding van den vrede in het Ver; c
Oosten.
Nadat de adressen van antwoord o;>
de troonrede waren' aangenomen, ging
het Parlement met vacantia tot 20 Ja
nuari.
De Londeaiteche correspondent v i
de „Irish Times" weet mecle te dee!c i,
dat in het begin van het volgende j- ar
een aantal liberale Hoogerhuisleden be
noemd zal worden. Aangezien hiercl r
verscheiden Lagerhuiszetels open zuil. a
komen wordt tegen einde Februari eci'
miniatuur algemeene verkiezing ver
wacht.
De Stampa verzekert, dat de Kro ai-
prins van' Servië op uitnoodigiinlg v u
den Koning van Italië den winter en het
voorjaar op het kasteel van JRaccorisi
zal doorbrengen.
Admiraal Boué de Lapeyrère, ie
Fransche minister van marine, heeft in
den ministerraad medegedeeld, dat ij
in de eerste maanden van het Jaar 1911
twee divisies gepantserde kruisers rei:
zal laten maken, respectievelijk in 1:
Middellandsche Zee en den Atlantisch'::!
Oceaan. De bedoeling is de bemanning i
te oefenen en de vlag te vertoonen.
Naar de Times uit Washington ver
neemt, staan de regeeringstroepen i:i
Mexico er niet bizonder gunstig vo
Alle berichten zijn eensluidcq»'4A waar
zij melden, dat generaal Navaro zich t t
een verdedigende houding moet bepalen
en dat hij tot dusver geen enkel succes
heeft behaald.
Er zal vermoedelijk ernstig gevochten
worden, seint de correspondent van de
„Associated Press" te Chihunhun, naar
aangezien geen enkele buitenlandsche
regeering onpartijdig tegenover de
kwestie staat, is er geen reden om aan
4c nemen, dat de regeering niet op cjen
duur de overhand zal behouden.
President Diaz heeft den chef van deti
generalen staf Cuellar tot leiding der
operaties tegen de insurgenten naar Chi
huahua gezonden. Nog 1000 man troe
pen zijn in deze plaats aarnjgekomu
een tweede duizendtal is onderweg.
Men wil 50,000 p.St. 'bijeenbren
gen voor de nagelaten betrekkingen van
de 320 mijnwerkers, die in de mijnoul-
ploffing bij Bolton het leven hebben ge
laten. Er zijn 1200 weduwen en weezen
te verzorgen. De koning heeft 500 D.St.
gegeven, de koningin 100 D.St. Sedert
Donderdagavond is men bezig de lijken
boven te brengen.
De machinisten van de spoorweg
maatschappijen bewesten Chicago heb
ben met staking gedreigd, wanneer de
directies de looneischen niet inwilligden.
Men is tot een voorloopige overeen
komst geraaid, waarin gprake is vam een
loonsverhooging van 33Vs pet.
Een treurige vermaardheid zal Kerst
mis van dit jaar krijgen door de spoor
wegongelukken die er aan voorafgingen.
In Frankrijk liep bij Arbanats een snel
trein op een boemeltrein waarbij 5 perso
nen gedood en verschillende gewond zijn.
Dan zijn er nog ongelukken te melden
bij Montereau op de P(aris)-L(yon)-M(é-
diterrannée) met een doode en elf gewon
den, bij Poissy et Vivoin-Beaumont op de
Westerstaatsspoorwegen en bij Marman-
de ook op de Zuiderspoorwegen, waar
een stoker en een machinist zwaar zijn
gewond, terwijl twintig anderen er met
min of meer ernstige verwondingen zijn
afgekomen en een locomot'ef aan splin
ters is gereden. Bij Arbanats zoowel als
bij Marmande zijn de machinisten, die
niet o pde seinen hebben gelet, die sdiul-
digen.
Ook in Engeland zijn drie ongelukken
te vermelden. Bij Kirkby-Stephen is een
sneltrein in botsing gekomen met twee