24
BUITENLAND.
Naar zijn land terugkeer
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang
No. 345.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2lft cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
November
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters 'naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het laatste bedrijf vóór de ontbin
ding is gisteren afgespeeld in de
Crisis in Engeland
met de debatten over de besluiten van
Landsdowne, die weinig geanimeerd wa
ren. Na de eerste redevoeringen van
Landsdowite, die voorstelde zijn beslui
ten in comité-generaal te behandelen en
Lord Crewe, die klaagde over het uit
stel der debatten over de veto wet,
'de wet was toch dood liep het huis
geheel leeg. Het slot der debatten was
tamelijk lusteloos.
Ook het Lagerhuis beraadslaagde
slechts kort over de bi/zonderheden der
middelenwet, waarna deze werd aange
komen.
De Kiesrechtfuries
fiebben nog niet uitgewoed. Onder be
dekking van den waren mist vielen zij
gisternacht om half 3 de ambtelijke wo
ning van den eersten minister in Dow-
ningstreet aan. Met steenen en andere
Voorwerpen wierpen zij bijna alle rui
ten in de benedenverdiepingen stuk. En
kele vrouwen zijn in hechtenis genomen.
Gister zijn er 15Ö kiesrechtvrouwen
yoor den politierechter van Bowstreet
gebracht. De minister van binnenland-
sche zaken heeft beslist, dat alleen zij,
die voorbedachte!ijk schade hebben ver
oorzaakt, vervolgd zullen worden.
Minister Birrell, moet, wegens de
kwetsuur, hem door kiesrechtvrouwen
toegebracht, in bed blijven. De wond
bezorgt veel pijn.
Ook gisteravond deden zij weer een
poging, om het parlementsgebouw bin
nen te dringen, wat echter mislukte en
opnieuw talrijke inhechtenisnemingen
ten gevolge had. Over den
Opstand in Mexico
zijn de berichten nog verre van gun
stig, .ofschoon een te Frankfort a.d.
Main ontvangen telegram deze zeer over
dreven noemt. Ziehier welk nieuws de
laatste telegrammen ons brachten.
5000 werklieden in een arbeiderskamp
van de Mexicaansche Noordwesterspoor
dicht bij Casas Grandes, in Chihuahua,
dreigen in opstand te komen. De bur
gemeester van Casas Grandes heeft te
legrafisch om het zenden van troepen
gevraagd.
Het geheele gebied inden omtrek
is feitelijk in de macht der opstandelin
gen.
Volgens geruchten die te New-York
in omloop waren, zouden de opstande
lingen Gomez Palacio hebben hernomen,
en zich verder hebben meester gemaakt
van Lerdo, Torreon en andere provincie
steden in de vallei van de Naza.
Het aantal dooden te Torreon is zeer
aanzienlijk. Tweeduizend opstandelingen
staan daar tegenover 600 man troepen.
.Het heet dat vele opstandelingen zijn
gesneuyeld. De opstandelingen zouden
de troepen hebben teruggedreven, van
,wie er honderd zijtn gevangen genomen.
Naar beweerd wordt, loopt de stad
Chihuahua gevaar, door een opstande-
lingeninacht van 8000 a 10.000 m:a^
te worden aangevallen.
Naar luid van een telegram uit El
Paso heeft er een zwaar gevecht pla-
feuilleton."
gevonden te San Jsidro, dicht bij Chi
huahua.
De tegenwoordigheid van Madero
wordt gemeld uit de streek tusschen Tor
reon en Monterey; hij bevindt zich aan
het hoofd van een aanzienlijke krijgs
macht.
In tegenstelling hiermede het volgen
de ,dat volgens blijkbaar geloofwaar
dige berichten de Mexicaanse/ie r ;gee-
ring in iedere stad terrein heeft gewon
nen. Noord-Mexioo verwacht Madero,
^van wien geen nieuws is ontvangen. De
'opstandelingen zijn naar de bergen ge
weken.
blijkens een 'telegram dat Porfirio
Diaz ontvangen heeft, heeft Mandero
zich in een grensstad tot president van
de voorloopige regeering van Mexico
uitgeroepen.
GEMENGD.
r— Het aantal gewonden in het district
Tonypandy bij den strijd van Maandag
avond wordt geschat op meer dan 300.
De gevechten duurden vier uren.
De Athenai, het orgaan van Veni-
selos en de zijnen, schrijft, dat de re
geering de Kreta-quaestie als een natio
naal - Grieksche aangelegenheid be
schouwt, opkomt voor de inlijving van
Kreta en de volle verantwoordelijkheid
voor de Kretapolitiek op zich neemt te
genover het volk.
Te Konstantinopel zijn alle staats
scholen met het oog op het choleragevaar
gesloten. De Porte heeft den gezanten
verzocht, de buitenlandsche scholen om
dezelfde reden te sluiten.
Een heftig tooneel heeft zich voor
gedaan in de Chineesche Rijksvergade
ring, omdat de Groote Paad de voor
stellen der vergadering over een paar
quaesties naar het betreffende depar
tement wilde verwijzen. Een lid verklaar
de, 'dat de Raad de voorstellen van de
vergadering voor het hoofd stootte en
deze in haar voorrechten verkortte. Ten
slotte werd een commissie benoemd om
een ondubbelzinnig protest te ontwer
pen om aan de Kroon aan te bieden.
Volgens de officieele verslagen zal
het Nieuwe Huis van Afgevaardigden
te Washington bestaan uit 227 demo
craten, 163 republikeinen en 1 socialist
Het bulletin over den toestand van
de Koningin van België van 8.30 heden
morgen, luidt: De nacht was goed, de
ziekte heeft haar gewoon verloop. Er
doen zich geen complicaties voor.
Men beweert, schrijft het „Handelsblad
van Antwerpen", dat de Koningin den
dag der opening van de Kamers reeds
eenigszins ongesteld was.
Toen zij naar het Paleis der Natie reed,
beval zij, de spiegelruiten van haar rijtuig
neer xe laten, opdat het volk haar zou
kunnen zien.
Dit zou de rechtstreeksche oorzaak ha-
rer ziekte zijn geweest.
Dit belet niet dat, zooals wij reeds
zegden, de allereerste oorzaak moet wor
den gezocht in de vermoeienissen bij het
reizen naar de vorstelijke hoven, de ont
vangsten, hare bezoeken in weer en wind
in de tentoonstelling, enz.
Uit het Duitsch van J. j 'erte luier.
10)
Den volgenden dag zat Frans op zJjn
Zóndegsch gekleed in zijn 'c mert;e op
zijn bundeltje kleeren. Hij ha l nu weder
het flmveelen pak aan en spc ie met den
hoed, dien hij in de hand h d. Telkens
wanneer hem een droevig ^dichte in
viel sprong hij even _.p om aa^lijk daar
op weder te gaan zitten. Hij had zijn
Vertrek tot in den namiddag u.tgesteld en
Wachtte nog steeds op iets wat hem zou
jkunnen terughouden. Hij zat nog een ge
ruime poos aldus troos1 >s ir ie verte
starend en schrok eerst op toen de jon
gen binnen kwamt die hem. na*. Jie\ gta.-
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot in
genieur-verificateur van het kadaster in
de 10e divisie ter standplaats Roermond
tion zou vergezellen.
„Wacht ginder maar tot ik kom," voeg
de hij dezen toe. Drink aan het buffet
maar een glas bier als het nog te vroeg
is, en dat is voor je moeite," hij stak hem
een geldstuk toe. De jongen greep haas
tig het pak kleeren en snelde de trap af.
De waardin had hij betaald en Victori-
ne verwachtte hem niet meer. Hij kon
dus vertrekken. Toen hij het huis van de
weduwe passeerde, vertraagde hij zijn
tred, en keek eens naar de vensters waar
zich de zon in weerkaatste, stond even
stil en ging toen met gebogen hoofd we
der voort. Halfweg het station bleef hij
op nieuw stilstaan en keerde hij zich
om. De Kerk schilderde in de laatste
stralen van de ondergaande zon. Het
afscheid van zijn geboorteplaats, wan-
peer men overtuigd is dat men die nooit
meer zal terugzien, grijpt iemand altijd
aan.
Hij ging in'og even aan den kant van
den weg zitten en drukte de hand op de
borst, waar Jiij een kii^lle&de p.ijn ge-
P. W. H. Paulussen, thans landmeter
van het kadaster te Maastricht; in de
11e divisie ter standplaats 's Hertogen
bosch G. B. H. de Balbian, thans landme
ter van het kadaster te 's Gravenhage
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Heerenveen S.
Reijnders, thans te Doesburg.
Staking te Waalwijk.
Zoolang de staking aan de Koninklij
ke Stoomschoenenfabriek van den lieer
A. van Schijndel te Waalwijk heeft ge
duurd, reeds bijna 13 weken, hebben de
stakers eiken morgen eene vergadering
gehad. In den laatsten tijd is op voorstel
van den algemeenen voorzitter van den
Nederl. Lederbewerkersbond, den heer
C. Roestenberg, van Kaatsheuvel, eLke
vergadering geopend en gesloten met een
kwartier zingen.
De stakers wilden zich echter hiertoe
nauwer vereenigen, zoodat thans onder
hen eene liedertafel is opgericht. Een
bestuur is reeds gekozen.
Papendrecht en Steinmetz.
Men schrijft van geachte zijde aan „De
Tijd"
Het Nederlandsche volk is in onrust
over het optreden der psychiaters.
Het blijft echter kalm bij de zaak Stein
metz en toch schijnt zij nog ernstiger.
Immers, in een „Gids"-artikel (Octo
ber 1910 pp. 1145) wordt moord niet
enkel vergoelijkt, doch aangeprezen.
In 't bijzonder vestigen wij de aandacht
van Z. Exc. den Minister van Justitie op
het hier bedoelde artikel en durven vra
gen, oï er geen termen zijn om een straf
rechterlijk onderzoek in te stellen?
Hoe dit echter zij, 't vervult ons met
angst, dat eenerzijds de geloovigen van
de Akademische leerstoelen worden uit
gesloten en zijn thans de Katholieken
anderzijds gedwongen hunne Akademi
sche jeugd aan mannen als Jelgersma en
Steinmetz toe te vertrouwen.
De vrije wil geloochend, de zwakken
vermoord!
KORTE KRONIEK.
Door het R. K. Bureau voor Ar
beidsrecht, te Rotterdam staande onder
leiding van het plaatselijk comité der
Kath. Sociale Actie werden van 1 Ja
nuari 1909 tot 1 Januari 1910 ruim 180
kwesties behandeld. Van de pl.m. 85
arbeidskwesties waren er ongeveer 55
toe te schrijven aan ontslag.
Aan het Bureau waren verbonden 10
medewerkers, n.l. 3 meesters in de rech
ten, 1 notaris, 1 kapitein, 1 hoofdonder
wijzer en 4 secretarissen, die allen hun
dienst belangeloos verleenden.
De St. Jozefsgezellen vereeniging
te Amsterdam heeft het voornemen een
dag-ambachtsschool op te richten voor
160 leerlingen en vroeg, daarvoor f 4000
subsidie van de Prov. Staten.
B. en W. van Amsterdam wenschten
van gemeentewege geen subsidie toe te
staan, omdat het volgens hen niet te ver
wachten was, dat aan zoo'n school nog
langer behoefte zou bestaan, nadat de
derde ambachtschool van de vereeni
ging voor den Werkenden Stand tzou
gereed zijn.
De inspecteur van het M. O. vindt
dit nog niet zoo zeker. Hij wijst er oj>,
dat het getal Katholieke leerlingen, dat
de tegenwoordige ambachtsscholen be
zocht, niet zeer groot is, en allicht zullen
vele jongelieden, die thans om welke
reden dan ook van het ambachtsonder-
wijs geen gebruik maken, de te stichten
school der St Josephsgezellen wel gaan
bezoeken, wanneer men in aanmerking
neemt den bijzonderen invloed die van
het bestuur der school op de ouders der
leerlingen zal uitgaan.
De Regeering heeft op de begrooting
voor 1911 f 11000 subsidie plus f2000
oprichtingskosten uitgetrokken doch niet
tegenstaande dat oordeelen Ged. Staten
van Noord-Holland het gedane verzoek
buiten overweging te moeten laten, zoo
lang de zekerheid niet bestaat, dat ook
de gemeente een subsidie zal geven.
voelde, daarna stond hij weder op en
liep door. In de stad gekomen keek hij
niet meer om. Hij was reeds op het
postkantoor geweest, om te zeggen, dat
hij vertrok en behoefde nu van niemand
meer afscheid te nemen. De kerk luidde
de avondgodsdienstoefening in. Hij nam
den hoed van het hoofd en mompelde
werktuigelijk een gebed.
Toen hij genaderd was tot aan de
ijzeren brug, waar hij den dag van zijn
terugkomst, den eersten blik op het stille
dorpje had geworpen, legde hij weder
om de handen op de leuning en keek
ook nu weder omhoog naar de lucht.
De beukenboomen namen reeds een ge
len tint aan, de naalden der lariksen en
de bladeren van de berkenboomen waren
ook reeds bruin geworden en hier en
daar begonnen de bladeren reeds af te
vallen. In Binegg luidden de klokken
nu ook, en aan dit geluid paarde zich
het bellen van de terugkeerende kudden
In de lucht hoorde men voortdurend een
gegons jen, ges,uj_s, alsjoJ er uit de groote
LEIDEN, 24 November.
Maria-Vereeniging.
De tweede feestavond van de Maria-
vereeniging is niet minder luisterrijk ge
slaagd dan de eerste. Wederom was de
zaal der St. Josephs Gezellenvereeniging
tot in alle hoekjes gevuld.
Als feestredenaar trad ditmaal op de
W.Eerw. pater C. Zuidgeest O. F. M-
die een lezing hield over het „kruis in
onzen kruistocht" In een gloedvolle toe
spraak ontwikkelde de eerw. redenaar
een drievoudige gedachte: dat het kruis
voor de drankbestrijders lo. hun beweeg
redenen vermeerdert, 2o. hun liefde ver
edelt en versterkt en 3o. aan hun pogin
gen ondersteunt. De nie-drankbestrijders
riep spr. toe: komt, schaart U ook on
der de kruisbanier Doet mede aan 't groo
te liefdewerk dezer dagen, komt en strijdt
mede den goeden strijd.
En zoudt gij nog vragen: Waarom?
aan wijs spr. op het kruis. Het alcoholis
me rooft voor velen de verdiensten van
het kruis en werpt een smaad op het kruis
dat in zijn oneindige liefde ons weder
liefde vraagt en ons kracht en steun be
looft. Onze maatschappij is ziek, door het
lalcoholisme. Moge de kracht van het
kruis, dat teeken van onzen grooten strijd*,
de zieke maatschappij weer geven de ge
zondheid eener waarachtige matigheid.
De redevoering, met het vuur der over
tuiging uitgesproken, werd herhaaldelijk
door applaus onderbroken en aan het
einde daverend toegejuicht.
Over de uitvoering kunnen wij heden
kort zijn na de uitvoerige bespreking
die wij er Dinsdagavond aan wijdden.
Slechts willen wij op een tweetal
puntjes nog even terug komen. Aller
eerst frappeerde ons gisteravond het keu
rige spel van de „Moeder der Winden,"
en haar vier zonen. Eerst genoemde voor
al had een gelukkige voordracht en goe
de uitbeelding in haar rol. Vervolgens
hebben wij nog geen melding gemaakt
van de fraai gerangschikte tableaux na
enkele bedrijven, die'kapelaan van der
Laar telkens met zijn gekleurd bios
coop licht verlichtte, hetgeen niet naliet
succesvol te werken.
Alles te saam genomen heeft de tweede
uitvoering de eerste zoo niet over
troffen dan toch in alles geëvenaard.
Leidsche IJsclub.
Gisterenavond om negen uur hield
deze vereeniging haar jaarlijksche leden
vergadering in „Den Vergulden Turk". De
opkomst was niet zeer talrijk. Om negen
uur was nog slechts het bestuur aan
wezig, terwijl later één lid verscheen.
Na opening gat de Voorzitter, Prof.
Dr. Kan, het woord aan den secretaris,
hemelsklok tonen naar de aarde afdaal
den, rein en schoon, zóó vol wijding, dat
iedereen er naar luisteren moest. Frans
hoorde deze echter niet en zag evenmin
den zachten nevel van den naderenden
nacht. Hij had het gevoel of hij met het
scheiden aan zijn geboorteplaats ook
afscheid moest nemen yan het leven
Hij stond nog steeds in gepeins verdiept,
altijd even droevig te moede. Ver van
hier, duizend en nog eens duizend uren
verwijderd lag Santa-Fé zijn nieuw va
derland, waarheen hij zichi weder zou
begeven. Over den bergkloof heen zag
hij nog steeds de hutjes van zijn dorpje
en evenals toen waren ook nu weder de
ramen in een gouden weerschijn ge
huld. De kruinen der bergen schitterden
en de verder gelegen sneeuwvelden ga
ven aan het geheel een spookachtig aan
zien....
Eensklaps kwam de maan tevoorschijn
achter een grooten dennenboom en be
scheen zij de takken en naalden daarvan
zopdat men. go;u meen,ep ,4at hij in br^nd
ter voorlezing van de notulen van de
vorige vergadering en van het jaarverslag.
Een jaarverslag van een IJsclub, terwijl
er geen ijs is geweest, is een zeer moei
lijke taak. Dankbaar herinnerde de ver
slaggever aan het feit, dat de heer
Straatsburg, bij gebrek aan ijs, twee keer
zijn rolschaatsenbaan gratis ter beschik
king had gesteld van de leden van de
IJsclub. Als derde punt op de agenda stond
de rekening en verantwoording van den
penningmeester. Ontvangsten bedragen
1A76 gld., terwijl er een nadeelig saldo
is van 863,50 gld. Dit is natuurlijk te
wijten aan het gemis van entrée-geld,
terwijl landhuur en andere kosten toch
moeten worden betaald. De Voorzitter
bracht zijn dank aan den penningmeester
voor diens goede zorgen. Vervolgens had
een bestuurskeuze plaats om te voorzien
in de vacature van den heer Mattes, die
ontslag had genomen wegens vertrek, en
in de vacature van de heeren Mr. Beek
huis en Dr. De Bruine Groeneveldt,
wegens periodieke aftreding. In plaats
van den heer Mattes werd gekozen kapt
Makking, en de bovengenoemde aftredende
leden werden herkozen.
Bij de rondvraag informeerde de lieer
Sytsma of er feestelijkheden zullen plaats
hebben, als er ijs is. De Voorzitter ant
woordde, dat het zoo zuinig mogelijk
dit jaar moet gaan.
Koken op gas.
Op uitnoodiging van de Directie der
Stedelijke fabrieken van Gas- en Eleo-
triciteit, waren gisteravond verscheidene
ingezetenen, hoofdzakelijk dames, in het
gebouw van den R. IC Volksbond saam-
gekomen ter bijwoning eener lezing over
koken op gas".
De aanwezigen werd het welkom toe
geroepen door den heer N. W. van Does-
burgh, directeur der fabrieken ,die het
doel der bijeenkomst uiteenzette, leder
een weet, dat gas goedkoop is en daar
om wordt er vrij roekeloos mee omge
sprongen, vooral bij het gebruik van gas-
comforen. Daardoor komt het, dat men
gas voor de keuken duur noemt. Spr<
becijfert, dat minstens 50 pet. gas op
de comforen verspild wordt. Voor de
directie van de gasfabriek is het niet aan
genaam, als het door haar met zorg toe
bereide productie onnuttig wordt ver
bruikt waardoor bovendien het gebruik
van gascomforen wordt tegengegaan.
Hierna verkreeg mejuffr. J. Oppen-
heitner, leerares in koken en voedings
leer aan de Openbare Werk- en Leer
school te Amsterdam, het woord.
Uitvoerig betoogde zij, dat het koken
op gas veel goedkooper is dan het ge
bruik maken van een kolenfornuis, spe
ciaal in Leiden, waar het gas sicciits
51/2 c. per kuh. M. kost, tegen 7 c. inAm-
sterdam en .Haarlem en 6 c. in 's Gra
venhage. Er zijn echter een aantal zaken
bij gasgebruik i n acht te nemen. Dc com
foren moeten zuiver gesteld zijn, de gas-
en luchttoevoer moeten goed geregeld
zijn enz. Bij het gebruik van kookplaten
moet men letten hoe dè pannen te plaat
sen. Van het model der pannen hangt
ook een zuinig gebruik af, kortom er
volgde menige nuttige wenk, die de aan
wezige huisvrouwen ter harte konden ne
men. Spr. wees op de groote zindelijk
heid en tijdsbesparing, besprak vervol
gens de gasovens, welker gebruik zij uit
eenzette en aanbeval, alsmede het ver
warmen van strijkijzers op gas.
Na afloop van haar voordracht, toonde
stond. Wat was zijn geboorteplaats toch
mooi, een zeldzaam mooi plekje Lang
achtereen bleven zijn blikken op dit ver
gezicht nisten. Hij had geen oogen ge
noeg om zóó veel zaligheid, zoo veel lie-
melsch schoon in zich op te nemen, of
schoon dit alles hem tochi ook weder
bitteren smart bereidde. Hij ging languit
op den grond liggen en wachtte... op
wie.... dat wist hij niet Hij dacht niet
meer aan weggaan, hij wilde hier blij
ven het kostte wat het kostte.... levend
of dood. Zijn dorpje, dat hem weg liet
trekken naar den vreemde, was hard als
steen. Nu keek hij eensklaps omlaag ii<
de schuimende beek. Kleine lichtjes flik
kerden in het donkere water heen en we«
der. Het geleek veel op een nachtelijke
processie die zich bij het licht der fak
kels voorwaarts bewoog.
(Slot yolgt.)