5
BUITENLAND.
2e Jaargang,
No. 329.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
November
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GE1LLUS"
TREERD ZONDAGSBLAD.
Waartoe dienen de
Kloosterlingen?
't Is een wilde en woeste aanval, die
id'e liberale pers, naar aanleiding van de
verdrijving der Portugeesche kloosterlin
gen, richt tegen de kloosterlingen. Wie
kan in koelen bloede, als hij niet is ver
blind en verbitterd door 'n feilen en
scherpen haat, woorden schrijven als
deze
„Het schijnt van pas te doen opmer
ken, dat ook Nederland met de vestiging
van de uit Portugal verdreven klooster
lingen, lieden naar 't schijnt van zeer
ongunstig allooi, niet bepaald zou zijn
gebaat." Nederzettingen van „religieuse
orde-broedèrs en -zusters kunnen voor
een land in geen enkel opzicht ooit voor
idee lig zijn."
~Wie kan, als hij niet is het slachtoffer
van zijn eigen dom vooroordeel, den
smaad en den hoon, aan welke wèerlooze
kloosterlingen hebben blootgestaan, neer
schrijven, zonder zijn veroordee.ing en
diepste afschuw te uiten. Hij moet onder
drukken, de meest algemeen-menschelijke
gevoelens van medelijden met de zwak
ken, van verontwaardiging bij het met de
grofste brutaliteit gepleegd onrecht. Dit
is ook de positie van een groot deel der
neutrale pers. Haar neutraliteit moet in
zekeren zin een partij kiezen voor de
Portugeescbe gewelddaden, wan! wie
(hier niet protesteert moet tenminste den
schijn aannemen van een goedkeuring;
een middenweg, een onverschillig staan
tegenover zoo iets is voor den mensch,
die denkt en voelt, niet mogelijk.
Wij gelooven niet, dat de smaad den
kloosterlingen aangedaan, dat die sche
ve beoordeeling van of koele onverschil
ligheid voor den kloosterlijken staat, in
gang hebben gevonden bij de Katholie
ken. Maar een andere vraag is, ot allen
de waardigheid, het nut van de klooster
lijken staat zoo helder inzien, dat zij dien
kunnen verdedigen tegenover de aanvat-
Ien van ongeloovigen.
Wij zouden hier een lange verhande
ling kunnen geven; dat is ons doel niet.
(We willen trachten 'n enkel punt te be
lichten, dat misschien sommigen van
ons, die leven in een tijd van stoï-ver-
gading en stob-aa* bidding, niet zoo
scherp voor den geest staat.
Ja, we gelooven graag, dat de klooster
lingen zooveel nut stichten door onder
wijs, 'door verzorging van zieken, van
ouderen en weezen, door retraiten en
missie's. Met zuïk 'n eerbiedige bewon
dering b.v. beschouwt "'n ieder de zie
kenzuster, die engel der naastenliefde
gaande langs de straten, waar nitts haar
trekt of lokt, want 't is het ziekbed de
lijdenssponde, waar is haar leven en lief
de, haar geluk en vreugd. De wereldung
voelt echter geen bewondering 'hoog
stens een zekere verwondering voor
dat onafgebroken bidden, dat streng vas
ten dier zusters. Maar volstrekt onmoge
lijk zou het zijn om te arbeiden met zulk
bovenmenschelijke kracht, met ziilk
?n toewijding en liefde daar, waar uit
ïnenschelijk oogpunt de pijnigende smar-
£n de diepste ellende en de treurigste
krmoede moesten afstooten, als niet de
Zielen dier zusterkens branden in een lief
degloed voor haren Bruidegom, als niet
fa are harten iederen morgen openstonden
sis de onbesmettelijke lelie, die in hare
blanke bladeren den hemeldauw omsluit.
De wisselwerking tusschen lie. actief
leven en het gebeds-leven van den Chris
ten moge door sommigen, oppervlakkig-
schouwenden niet worden erkend; voor
o n s is geen bewijs noodig, 't is ons hel-
ider als de dag.
Maar moeten misschien niet sommi
gen onzer met de hand op 't hart ver
klaren, dat aan hen een vraag L ge
steld, die zij, helaas, onbeantwoord moes
ten laten, n.l. de zoo dikwijls vernomen
vraag: Waartoe dienen die uitslui
tend contemplatieve, die uitsluitend
.beschouwende orden, die niet werken in
de wereld, niet leiden het z.g. actief le
ven, maar bidden en vasten en bo cte ple
gen, dag-in-öag-uit, uur aan uur.
Dat mag toch voor ons geen duistere
•Jaag zijn. De wereldling moge 'hki vcr-
^Yonderd of spottend sta,an; gij n idealer»
blijven beperkt tot het aardsche, de sfeer
van z ij n gedachten strekt niet wijder dan
het zichtbare, het tastbare. W ij gelooven
aan de gemeenschap der heiligen!
't Is ronduit gezegd een gemis
aan 'n levend geloof in dit leerstuk, een
niet beleven van dit troostrijk en verhef
fend dogma, dat velen zoo lauw maakt
in hunne waardeering van de beschou
wende kloosterorden. Dat dogma leert
ons, dat de leden der kerk elkander kun
nen helpen door het gebed. Welnu, als
we die waarheid in ons opnemen, over
denken, begrijpen, moeten we dan niet
in het volle bewustzijn van het welda
dige, allernuttigste leven van die
„onnutte" vastende en biddende kloos
terlingen, een hoog respect voelen voor
de kloosterorden. Wij zijn toch te ver
standig om na te bootsen die z.g. ont
wikkelden, wier eenigste beschaving
bestaat in een modern-gesoigneerd toilet;
die schimpen op de kloosterlingen, wier
ideaal van zedelijke grootheid die liliput-
ters in de verste verte niet kunnen bena
deren; die durven spotten op de achter
lijkheid, de domheid van monniken en
nonnen, terwijl ze zelf niet meer zijn, dan
'n papegaai, napratend de wijsheid van
derde-rangs geleerden; die de klooster
lingen onnuttig noemen voor de maat
schappij, en van wier maatschap
pelijke nuttigheid slechts wordt geprofi
teerd door de mode-magazijnen.
Wij vinden het allernuttigst leven van
de beschouwende kloosterorden uitge
drukt \v- 1 woorden van pater
Pa la li
„Wat onbereikbaar is door de daad
is niet onbereikbaar door het gebied1".
Of in dat andere woord
„II est dans les choses de oe monde
une trame invisible de causes célestes
qu'un oeil religieux apergoit." „Daar
loopt door de gebeurtenissen van deze
wereld een draad van henielsche oor
zaken, waarneembaar voor den godsdien-
stigen beschouwer."
We zouden met andere woorden kun
nen zeggentusschen de bedrijvige,
Roomsche actie met haar vele beslom
meringen en de stilte van de klooster
muren is een allernauwst verband.
Uit het voorgaande blijkt, hoe wij
moeten denken over de bewering, dat
de kloosterorden niet zijn voor onzen
tijd. Voor alle tijden past het om zoo
volmaakt mogelijk Christus na te volgen.
Maar behalve dit: Is het niet juist
voor onzen tijd met zijn alles-böheer-
schenden zucht naar geld en goed, met
zijn druk propagandeeren van het zoe
ken van alle genot, het bevredigen van
alle lusten, met zijn drang om alle ge
zag te vertrappen, is het niet juist voor
onzen'xijd nuttig, dat zoo velen een voor
beeld1 geven van vrijwillige armoede
kuischheid en gehoorzaamheid.
Ja, wij geven toe, dat de kloosterlingen
voor den wereld onaangenaam zijn, om
dat zij vormen de botsing van een hoog
levensbeginsel tegen een plat-stoffelijk
ideaalomdat zij zijn de herinnering aan
ihet geestelijke voor het moedwillig
verstompt geweten.
Zooals we zeiden, willen we niet ge
ven een volledige beschouwing van 4e
voortreffelijkheid van den kloosterlijken
staat.
't Zou ons te ver voeren. Misschien
zat de aanval van verschillende kanten
op de kloosterlingen gericht, ons een
aanleiding zijn om eenige opwerpingen
te ontzenuwen, de schijnbare kracht van
die oude wapenen tegeii de kloosters
weer eens aan te toonen.
Waar blijft, en schitterend 'bewaarheid
is 't in de kloosterlingen: „Gelijk ze mij
vervolgd hebben zullen ze 't ook u doen
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het gerucht omtrent 'het uitbreken
eener revolutie in
Spanje
is gebleken onjuist te zijn en de regee
ring schijnt de meening toegedaan te
zijn, dat het door speculanten de wereld
is ingezonden. Toch is het alles behalve
rustig in het rijk van koning Alfomscv
Te SabadCi tuurt de algemeene sta
king reeds ecu week. En te Saragossa,
waar reeds sinds eenigen tijd arbeiders
in verschillende bedrijven staakten, is
Vy ueiis^g besloten over acht dagen vo,o,r
geheel Spanje de algemeene staking te
proclameeren.
Te Barcelona is dbor stakers öp werk
willigen geschoten.
Volgens berichten uit Madrid heerscht
er groote ongerustheid in regeering(s-
kringen, en ;zijn reeds, ter voorkoming
of onderdrukking van pventueele onlus
ten, troepen gezonden naar Barcelona,
Saragossa en Sabadell.
De regeering heeft besloten, de reu-
zenbetooging van arbeiders, die heden
te Barcelona zou worden gehouden, te
verbieden en zoo noodig met geweld te
beletten.
Intusschen heeft in de Senaat de be
handeling der Cadenas-wet voortgang
gehad en is deze aangenomen met 179
tegen 85 stemmen. Misschien heeft hier
bij groot gewicht in de schaal gelegd de
verklaring van Canalejas., dat de gren-
delwet eerst twee jaar na haar afkon
diging toegepast zal worden en dat in
dien tusschentijd te ^ome en te Madrid
de besprekingen ter regeling van de
kwestie der geestelijke vereenigingen
voortgezet zullen worden.
Ook de onderhandelingen met Marok
ko schijnen gunstig afgeloopen. De
Spaansche gezant te Parijs heeft laten
weten ,dat fijn regeering het eens is
geworden met El Mokri, den Marokkaan-
schen onderhandelaar, over het bedrag
van de schadeloosstelling voor de Rif
campagne.
Met het geval Franco zit de reglee-
ring in
Portugal
teel ijk in den maag. Het gaat imnfers
niet aan iemand te veroordeelen voor
daden die men zelf bedreven heeft. De
Lissabonsche berichtgever van de „Köln.
Zeit." verzekert dat Machado, de mi
nister van buitenlandsche zaken verklaar
de dat de regeering zich totaal onzij
dig zou houden, daar zij weinig gevoelt
voor politieke vervolgingen, en de offi
cier van Justitie zal dan ook voorstel
len de aanklacht wegens ambtsmisbruik
niet ontvankelijk te verklaren, daar ten
gevolge van de amnestie van 8 Mei 1908
staatskundige misdruiven, voor dien da
tum gepleegd', niet meer vervolgd kun
nen worden.
De aanklacht wegens het verleerden'
van voorschotten aan de koninklijke fa
milie blijft echter bestaan en wordt in
de akte van beschuldiging gekenschetst
als poging tot verduistering van staats
fondsen.
Uit de akte van beschuldiging door de
Lissabonsche „Capital" gepubliceerd
blijkt dat het proces met door de re-
geering, maar door een particulier is
aanhangig gemaakt.
Deze beweert, dat hij in 1908 op last
van Franco gevangen is genomen en nu
gebruik maakt van het recht dat ieder
Portugees heeft om wanneer hij zich
door een misdaad benadeeld acht, den
schuldige persoonlijk voor de rechtbank
te doen dagen.
Toch is het vreemd' dat dan de aan
klacht over staatsmisdrijven loopt.
Vreemd geval. In
Frankrijk
is men geenszins ingenomen inlet het
nieuwe ministerie waarvan de nneeste
leden nieuwelingen zijn en zwakkelingen
daarom wordt er gevreesd dat het geen
lang leven zal hebben.
De premier heeft krachtige mannen
noodig, collega's de' even als hij menige
vuurproef hebben doorstaan.
Van de bladen begroeten alleen de
radicalen, verknocht aan Briand', het
nieuwe ministerie met groote tevreden
heid. Zoo schrijft de „Action" o. a.
„Wanneer Lafferre. Maurice Faure en
Puech besloten hebben, om Briand in zijn
werk te steunen/aan hebben zij het ge
daan, omdat zij overtuigd zijn, dat de
verwereldlijkte republiek door een so
ciale republiek volmaak; moet worden."
De gematigd republikriusche bladen rie
men een gereserveen,e houding aan,
vo .al tegen de benoeming van Laffler-
re, De „Figaro" schrijft o.m.: „Niemand
zat ons kunnen o\eri gen, dat Lafferre
de rechte man is voor het ministerie van
arbeid. Zelfs de rol, die hij als groot
meester der vrijmetselarij in de fiches
zaak gespeeld heeft, was zelfs geen be
zwaar om hem een portefeuille te ge
ven op het oogenblk, dat men alle krach
ten tegen die revolutie moest inspannen.
De „Gaulois" ji't: „Eiriandheeft
Qambetta ffiejkglW 9 ÏBfcOlöleatia
willen aandoen, hij heeft inderdaad geesn,
„groot ministerie' 'geformeerd
Jaures velt in d;e „Humanité" het vol
gende korte oordeel„Uiterste reaci
tie, uiterste middelmatigheid, ziedaar 2
grondtrekken van het nieuwe ministerie
Briand. Het is slechts gevormd, voor re
actionaire politiek op sociaal gebied en
d'e premier maakt zich gereed de arbei
dersklasse te bestrijden".
Het Combistische blad de „Rappel"
deelt de jneening van Jaures en £egt:
„Briand heeft door de samenstelling van
zijn ministerie getoond ,dat hij tot eiken
prijs de vrijheden en de rechten van den
arbeidersstand wil beknotten".
Uit de laatste persstemmen blijkt dui
delijk dat Jaures en de zijnen een felle
campagne tegen het ministerie van plan
zijn. Dit is ook tijdens de vorming van
het kabinet aan den dag getreden. Alle
pogingen hebben zij gedaan om de for
matie te bemoeilijken. Ze hebben niets
onbenut gelaten om de personen door
Briand aangezocht, voor een portefeuille
te doen bedanken.
In d'e eergisteren gehouden Kamer
zitting, die slechts enkele minuten duur
de, wist dan ook de socialist Manger het
door te drijven, dat de namen der 200
afgevaardigden, die in den nacht van
.Zaterdag op Zondag tegen het Kabinet
stemden, gepubliceerd zullen worden.
Deze publicatie heeft ten doel de om
gevallen radicalen aan de kaak te stel
len.
Een radicaal-socialistische Kamerfractie
heeft een motie aangenomen, die een
openlijke oorlogsverklaring tegen den Mi
nisterpresident beteekent. Zij luidt aldus:
„De radicaal-socialistische Kamerfrac
tie wenscht dé eenheid tusschen de re
publikeinen tot stand te brengen en be
treurt het, dat de tegenwoordigheid van
Briand aan het hoofd der regeering deze
eenheid onmogelijk maakt."
.Her nog in windselen liggend kindje
gaat 'dus een onzekere toekomst tege
moet. Intusschen heeft het ministerie over
de regeeringsverklaring beraadslaagd. De
besprekingen brachten aan het licht, dat
er een volkomen homogeniteit van de in
zichten .van 'alle ministers bestaat.
Men meent te weten, dat de regee
ringsverklaring over de volgende punten
zal handelenkiesrechthervorming, be-
stuurshervormiiigen, hervorming van de
rechtspraak, verdediging van 'de leeken-
school en de oplossing, die der Kamer
voorgelegd zal worden om de openbare
diensten, die een levensbelang zijn voor
tie bedrijvigheid der natie, tegen stopzet
ten te behoeden en de wettige belangen
der arbeiders en alle beambten dier tak
ken van dienst te verzekeren. De door
tie vorige regeering ingediende wetsont
werpen worden gehandhaafd en deze re
geering zaf nieuwe wetsontwerpen indie
nen, met name over die civiele bevoegd
heid van vakvereenigingen, over de in
stellingen van werkliedencredieten, over
collectieve arbeidscontracten en over wet
telijke bevoegdheid om vennootschappen
op te richten van arebid en kapitaal,
waarbij den arbied de gelegenheid ge
geven wordt zich een rechtmatig aandeel
in de winst te verzekeren.
Een teekenend staaltje van anticlerica-
lisrne verneemt men uit
België
Onlangs is te Hasselt een katholiek
vereenigingslokaal geopend voor militai
ren. De directeur, pastoor Delvoie, heeft
den garnizoenscommandant, kolonel De
Schepper verzocht den troep vergunning
te verleenen deze club te bezoeken. Als
antwoord heeft de kolonel bij garnizoens
order het bezoek van het lokaal aan de
militairen verboden.
De „Indépendance" is van oordeel, dat
de zienswijze van'den kolonel zeer juist
issoldaten behoeven geen bijeenkomsten
met een politiek karakter te bezoeken.
De minister van oorlog is het blijkbaar
niet eens met dien garnizoenscomman
dant, daar hij dezen gelast heeft, bedoel
de order in te trekken.
De „Independence" maakt de gevolg
trekking, dat de soldaten voortaan het
reaht zullen hebben, zoowel katholieke,
als liberale en socialistische clubs te be
zoeken, en wekt liberalen en socialisten
op, dergelijke vereenigingen ten spoedig-
I ste in het leven te roepen.
Zorgen .wij voor een an'ticlericalen te
genhanger van de clericale propaganda
in het leger, nu 'de minister van oorlog
er jblijkbaar geegerjei gevaar Jn ziet, den
partijstrijd in het leger in te leiden, zegt
'het bladL
Uit deze uitdrukkingen van. "anti-cle-
ricalen haat, blijkt wel duidelijk het nut
der Katholieke mllitairenvereenigingen,-
die gelukkig ook in ons land bloeien.
GEMENGD.
t-rri Gisteren staakten er aan de kolen
mijnen van Zuid-Wal es 30.000 man en
10.000 anderen in Merthyi en het Rhym-
neydal gaven aanzegging, dat zij ,'t ook'
gingen doen. Xe Maesteg hebben machi
nisten en stokers aan vier mijnen van,
Norta's Navigation Co. ook besloten te
staken. Xe Comllynfell heeft een troep
stakers een station, vanwaar ^onderkrui
pers" zouden vertrekken, bestormd en
den trein met steenen bestookt Daarna,
vernielden gij gebouwen op de mijnen.
De arbeiders van .6 kolenmijnen, onge
veer 6000 man, hebben zich bij die stakers
aangesloten.
Er waren de laatste dagen berich
ten uit Peru over een opstand in die
republiek. Latere telegrammen uit Lima
sahijnen dit niet te bevestigen, stellen
althans de beweging voor als van weinig
beteekenis.
fn Honduras, waar revolutie vrtj-
inheemsch is, heeft de opstand door het
afvallig worden van generaal Valaderes
nieuwe kracht eTlangd. De JHonduree-
sche regeering heeft over de geheele re
publiek de Krijgswet afgekondigd.
De sluiting van de leening door
Turkije met het Duitsch-Oostenrijksche}
syndicaat moet zeer spoedig te wachten
zijn.
Vervolgens de „Neue Freie Presse" zal
Turkije een bedrag van f811/4 millioen
ontvangen, gewaaToorgd door schatkist
bons, die over zes maanden vervallen4
maar dan opnieuw voor zes maanden kun
nen worden verlengd.
De stakende Nyw-Yorksche trans
port-arbeiders hebben besloten 'den
dienst te hervatten, tot na de uitspraak
van het scheidsgerecht, dat door bemid
deling van burgemeester Gaynor tot
stand is gekomen.
In de wijk Alfama te Lissabon is
builenpest uitgebroken. De ziekte is of
ficieel herkend. Er zijn vier gevalleity
een doodelijk geval en 31 verdachte ge
vallen.
De Kroonprins van Zweden wordt
Zondag met vrouw en kinderen uit Lon
den te Potsdam verwacht, waar hij met
zijn familie als gast van den Keizer in,
het Neue Palast zal logeeren.
De Independance beige verneemt
uit Peking, dat een keizerlijk edict be
paalt dat de opening van een uit 2»
Kamers samengesteld Parlement over 3
jaar zal plaats hebben.
De sluiting van .d'e wereldtentoon
stelling te Brussel is thans definitief!
bepaald op 7 November a.s. Vodr dei
laatste dagen heeft het comité n.l. eed
schitterend feestprogramma ten afscheid
samengesteld.
Te Victoria., in Britsch Columbia,
heeft een hevige brand1 gewoed, waarbij
een geheel blok huizen, waar 40 firma'si
gevestigd waren, is afgebrand. De aan
gerichte schade wordt geraamd pp on
geveer twee millioen dollar.
Het verslag van den Engelsalien(
postmeester-generaal over het laatsifce!
dienstjaar is thans verschenen. Het ver
slag vermeldt reuzencijfers, die wel dui
delijk den ontzaglijken omvang van des
Engelschen postdienst in het 'licht stel-.
Ien. Bezorgd werden 3000 millioen brie»
ven, 974 millioen halve stuiverspost-*
stukken, 866 millioen briefkaarten enz.
Sedert 1900 steeg het aantal brieven!
per hoofd der. bevolking van 57 op 65.
Niet minder dan 31 millioen stukken wa
len onbestelbaar en 427.000 stukken,'
werden zonder ecnig adres op de post
gedaan.
De Duitsche kroonprins en zijn ge
malin zijn Donderdagmiddag onder del
schuilnamen graaf en gravin van Ravens-
berg van Genua naar Azië vertrokkent
Er zijn maatregelen genomen, om den!
kroonprins op heel zijn zeereis door mid
del van draadlooze telegrafie van de}
voornaamste ge eurtenissen in de wereld
op de hoogte te houden.
De Timesoorrespondënt in TangeU
telegrafeerde dat nu de oogsttijd voort
bij is, weder teekenen v«m qnrust in|
Marokko zijn te bespeuren. Voorname
lijk is dit het geval fn Tiet district vail
Alcazar, waar ieder oogen'blik een rëvo-
lutie tegen Rajspeli Ka# uitbreken- Eöf