5 BUITENLAND. 2e Jaargang, No. 329. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Zaterdag November 1910. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent, ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit DRIE BLADEN en een GE1LLUS" TREERD ZONDAGSBLAD. Waartoe dienen de Kloosterlingen? 't Is een wilde en woeste aanval, die id'e liberale pers, naar aanleiding van de verdrijving der Portugeesche kloosterlin gen, richt tegen de kloosterlingen. Wie kan in koelen bloede, als hij niet is ver blind en verbitterd door 'n feilen en scherpen haat, woorden schrijven als deze „Het schijnt van pas te doen opmer ken, dat ook Nederland met de vestiging van de uit Portugal verdreven klooster lingen, lieden naar 't schijnt van zeer ongunstig allooi, niet bepaald zou zijn gebaat." Nederzettingen van „religieuse orde-broedèrs en -zusters kunnen voor een land in geen enkel opzicht ooit voor idee lig zijn." ~Wie kan, als hij niet is het slachtoffer van zijn eigen dom vooroordeel, den smaad en den hoon, aan welke wèerlooze kloosterlingen hebben blootgestaan, neer schrijven, zonder zijn veroordee.ing en diepste afschuw te uiten. Hij moet onder drukken, de meest algemeen-menschelijke gevoelens van medelijden met de zwak ken, van verontwaardiging bij het met de grofste brutaliteit gepleegd onrecht. Dit is ook de positie van een groot deel der neutrale pers. Haar neutraliteit moet in zekeren zin een partij kiezen voor de Portugeescbe gewelddaden, wan! wie (hier niet protesteert moet tenminste den schijn aannemen van een goedkeuring; een middenweg, een onverschillig staan tegenover zoo iets is voor den mensch, die denkt en voelt, niet mogelijk. Wij gelooven niet, dat de smaad den kloosterlingen aangedaan, dat die sche ve beoordeeling van of koele onverschil ligheid voor den kloosterlijken staat, in gang hebben gevonden bij de Katholie ken. Maar een andere vraag is, ot allen de waardigheid, het nut van de klooster lijken staat zoo helder inzien, dat zij dien kunnen verdedigen tegenover de aanvat- Ien van ongeloovigen. Wij zouden hier een lange verhande ling kunnen geven; dat is ons doel niet. (We willen trachten 'n enkel punt te be lichten, dat misschien sommigen van ons, die leven in een tijd van stoï-ver- gading en stob-aa* bidding, niet zoo scherp voor den geest staat. Ja, we gelooven graag, dat de klooster lingen zooveel nut stichten door onder wijs, 'door verzorging van zieken, van ouderen en weezen, door retraiten en missie's. Met zuïk 'n eerbiedige bewon dering b.v. beschouwt "'n ieder de zie kenzuster, die engel der naastenliefde gaande langs de straten, waar nitts haar trekt of lokt, want 't is het ziekbed de lijdenssponde, waar is haar leven en lief de, haar geluk en vreugd. De wereldung voelt echter geen bewondering 'hoog stens een zekere verwondering voor dat onafgebroken bidden, dat streng vas ten dier zusters. Maar volstrekt onmoge lijk zou het zijn om te arbeiden met zulk bovenmenschelijke kracht, met ziilk ?n toewijding en liefde daar, waar uit ïnenschelijk oogpunt de pijnigende smar- £n de diepste ellende en de treurigste krmoede moesten afstooten, als niet de Zielen dier zusterkens branden in een lief degloed voor haren Bruidegom, als niet fa are harten iederen morgen openstonden sis de onbesmettelijke lelie, die in hare blanke bladeren den hemeldauw omsluit. De wisselwerking tusschen lie. actief leven en het gebeds-leven van den Chris ten moge door sommigen, oppervlakkig- schouwenden niet worden erkend; voor o n s is geen bewijs noodig, 't is ons hel- ider als de dag. Maar moeten misschien niet sommi gen onzer met de hand op 't hart ver klaren, dat aan hen een vraag L ge steld, die zij, helaas, onbeantwoord moes ten laten, n.l. de zoo dikwijls vernomen vraag: Waartoe dienen die uitslui tend contemplatieve, die uitsluitend .beschouwende orden, die niet werken in de wereld, niet leiden het z.g. actief le ven, maar bidden en vasten en bo cte ple gen, dag-in-öag-uit, uur aan uur. Dat mag toch voor ons geen duistere •Jaag zijn. De wereldling moge 'hki vcr- ^Yonderd of spottend sta,an; gij n idealer» blijven beperkt tot het aardsche, de sfeer van z ij n gedachten strekt niet wijder dan het zichtbare, het tastbare. W ij gelooven aan de gemeenschap der heiligen! 't Is ronduit gezegd een gemis aan 'n levend geloof in dit leerstuk, een niet beleven van dit troostrijk en verhef fend dogma, dat velen zoo lauw maakt in hunne waardeering van de beschou wende kloosterorden. Dat dogma leert ons, dat de leden der kerk elkander kun nen helpen door het gebed. Welnu, als we die waarheid in ons opnemen, over denken, begrijpen, moeten we dan niet in het volle bewustzijn van het welda dige, allernuttigste leven van die „onnutte" vastende en biddende kloos terlingen, een hoog respect voelen voor de kloosterorden. Wij zijn toch te ver standig om na te bootsen die z.g. ont wikkelden, wier eenigste beschaving bestaat in een modern-gesoigneerd toilet; die schimpen op de kloosterlingen, wier ideaal van zedelijke grootheid die liliput- ters in de verste verte niet kunnen bena deren; die durven spotten op de achter lijkheid, de domheid van monniken en nonnen, terwijl ze zelf niet meer zijn, dan 'n papegaai, napratend de wijsheid van derde-rangs geleerden; die de klooster lingen onnuttig noemen voor de maat schappij, en van wier maatschap pelijke nuttigheid slechts wordt geprofi teerd door de mode-magazijnen. Wij vinden het allernuttigst leven van de beschouwende kloosterorden uitge drukt \v- 1 woorden van pater Pa la li „Wat onbereikbaar is door de daad is niet onbereikbaar door het gebied1". Of in dat andere woord „II est dans les choses de oe monde une trame invisible de causes célestes qu'un oeil religieux apergoit." „Daar loopt door de gebeurtenissen van deze wereld een draad van henielsche oor zaken, waarneembaar voor den godsdien- stigen beschouwer." We zouden met andere woorden kun nen zeggentusschen de bedrijvige, Roomsche actie met haar vele beslom meringen en de stilte van de klooster muren is een allernauwst verband. Uit het voorgaande blijkt, hoe wij moeten denken over de bewering, dat de kloosterorden niet zijn voor onzen tijd. Voor alle tijden past het om zoo volmaakt mogelijk Christus na te volgen. Maar behalve dit: Is het niet juist voor onzen tijd met zijn alles-böheer- schenden zucht naar geld en goed, met zijn druk propagandeeren van het zoe ken van alle genot, het bevredigen van alle lusten, met zijn drang om alle ge zag te vertrappen, is het niet juist voor onzen'xijd nuttig, dat zoo velen een voor beeld1 geven van vrijwillige armoede kuischheid en gehoorzaamheid. Ja, wij geven toe, dat de kloosterlingen voor den wereld onaangenaam zijn, om dat zij vormen de botsing van een hoog levensbeginsel tegen een plat-stoffelijk ideaalomdat zij zijn de herinnering aan ihet geestelijke voor het moedwillig verstompt geweten. Zooals we zeiden, willen we niet ge ven een volledige beschouwing van 4e voortreffelijkheid van den kloosterlijken staat. 't Zou ons te ver voeren. Misschien zat de aanval van verschillende kanten op de kloosterlingen gericht, ons een aanleiding zijn om eenige opwerpingen te ontzenuwen, de schijnbare kracht van die oude wapenen tegeii de kloosters weer eens aan te toonen. Waar blijft, en schitterend 'bewaarheid is 't in de kloosterlingen: „Gelijk ze mij vervolgd hebben zullen ze 't ook u doen ALGEMEEN OVERZICHT. Het gerucht omtrent 'het uitbreken eener revolutie in Spanje is gebleken onjuist te zijn en de regee ring schijnt de meening toegedaan te zijn, dat het door speculanten de wereld is ingezonden. Toch is het alles behalve rustig in het rijk van koning Alfomscv Te SabadCi tuurt de algemeene sta king reeds ecu week. En te Saragossa, waar reeds sinds eenigen tijd arbeiders in verschillende bedrijven staakten, is Vy ueiis^g besloten over acht dagen vo,o,r geheel Spanje de algemeene staking te proclameeren. Te Barcelona is dbor stakers öp werk willigen geschoten. Volgens berichten uit Madrid heerscht er groote ongerustheid in regeering(s- kringen, en ;zijn reeds, ter voorkoming of onderdrukking van pventueele onlus ten, troepen gezonden naar Barcelona, Saragossa en Sabadell. De regeering heeft besloten, de reu- zenbetooging van arbeiders, die heden te Barcelona zou worden gehouden, te verbieden en zoo noodig met geweld te beletten. Intusschen heeft in de Senaat de be handeling der Cadenas-wet voortgang gehad en is deze aangenomen met 179 tegen 85 stemmen. Misschien heeft hier bij groot gewicht in de schaal gelegd de verklaring van Canalejas., dat de gren- delwet eerst twee jaar na haar afkon diging toegepast zal worden en dat in dien tusschentijd te ^ome en te Madrid de besprekingen ter regeling van de kwestie der geestelijke vereenigingen voortgezet zullen worden. Ook de onderhandelingen met Marok ko schijnen gunstig afgeloopen. De Spaansche gezant te Parijs heeft laten weten ,dat fijn regeering het eens is geworden met El Mokri, den Marokkaan- schen onderhandelaar, over het bedrag van de schadeloosstelling voor de Rif campagne. Met het geval Franco zit de reglee- ring in Portugal teel ijk in den maag. Het gaat imnfers niet aan iemand te veroordeelen voor daden die men zelf bedreven heeft. De Lissabonsche berichtgever van de „Köln. Zeit." verzekert dat Machado, de mi nister van buitenlandsche zaken verklaar de dat de regeering zich totaal onzij dig zou houden, daar zij weinig gevoelt voor politieke vervolgingen, en de offi cier van Justitie zal dan ook voorstel len de aanklacht wegens ambtsmisbruik niet ontvankelijk te verklaren, daar ten gevolge van de amnestie van 8 Mei 1908 staatskundige misdruiven, voor dien da tum gepleegd', niet meer vervolgd kun nen worden. De aanklacht wegens het verleerden' van voorschotten aan de koninklijke fa milie blijft echter bestaan en wordt in de akte van beschuldiging gekenschetst als poging tot verduistering van staats fondsen. Uit de akte van beschuldiging door de Lissabonsche „Capital" gepubliceerd blijkt dat het proces met door de re- geering, maar door een particulier is aanhangig gemaakt. Deze beweert, dat hij in 1908 op last van Franco gevangen is genomen en nu gebruik maakt van het recht dat ieder Portugees heeft om wanneer hij zich door een misdaad benadeeld acht, den schuldige persoonlijk voor de rechtbank te doen dagen. Toch is het vreemd' dat dan de aan klacht over staatsmisdrijven loopt. Vreemd geval. In Frankrijk is men geenszins ingenomen inlet het nieuwe ministerie waarvan de nneeste leden nieuwelingen zijn en zwakkelingen daarom wordt er gevreesd dat het geen lang leven zal hebben. De premier heeft krachtige mannen noodig, collega's de' even als hij menige vuurproef hebben doorstaan. Van de bladen begroeten alleen de radicalen, verknocht aan Briand', het nieuwe ministerie met groote tevreden heid. Zoo schrijft de „Action" o. a. „Wanneer Lafferre. Maurice Faure en Puech besloten hebben, om Briand in zijn werk te steunen/aan hebben zij het ge daan, omdat zij overtuigd zijn, dat de verwereldlijkte republiek door een so ciale republiek volmaak; moet worden." De gematigd republikriusche bladen rie men een gereserveen,e houding aan, vo .al tegen de benoeming van Laffler- re, De „Figaro" schrijft o.m.: „Niemand zat ons kunnen o\eri gen, dat Lafferre de rechte man is voor het ministerie van arbeid. Zelfs de rol, die hij als groot meester der vrijmetselarij in de fiches zaak gespeeld heeft, was zelfs geen be zwaar om hem een portefeuille te ge ven op het oogenblk, dat men alle krach ten tegen die revolutie moest inspannen. De „Gaulois" ji't: „Eiriandheeft Qambetta ffiejkglW 9 ÏBfcOlöleatia willen aandoen, hij heeft inderdaad geesn, „groot ministerie' 'geformeerd Jaures velt in d;e „Humanité" het vol gende korte oordeel„Uiterste reaci tie, uiterste middelmatigheid, ziedaar 2 grondtrekken van het nieuwe ministerie Briand. Het is slechts gevormd, voor re actionaire politiek op sociaal gebied en d'e premier maakt zich gereed de arbei dersklasse te bestrijden". Het Combistische blad de „Rappel" deelt de jneening van Jaures en £egt: „Briand heeft door de samenstelling van zijn ministerie getoond ,dat hij tot eiken prijs de vrijheden en de rechten van den arbeidersstand wil beknotten". Uit de laatste persstemmen blijkt dui delijk dat Jaures en de zijnen een felle campagne tegen het ministerie van plan zijn. Dit is ook tijdens de vorming van het kabinet aan den dag getreden. Alle pogingen hebben zij gedaan om de for matie te bemoeilijken. Ze hebben niets onbenut gelaten om de personen door Briand aangezocht, voor een portefeuille te doen bedanken. In d'e eergisteren gehouden Kamer zitting, die slechts enkele minuten duur de, wist dan ook de socialist Manger het door te drijven, dat de namen der 200 afgevaardigden, die in den nacht van .Zaterdag op Zondag tegen het Kabinet stemden, gepubliceerd zullen worden. Deze publicatie heeft ten doel de om gevallen radicalen aan de kaak te stel len. Een radicaal-socialistische Kamerfractie heeft een motie aangenomen, die een openlijke oorlogsverklaring tegen den Mi nisterpresident beteekent. Zij luidt aldus: „De radicaal-socialistische Kamerfrac tie wenscht dé eenheid tusschen de re publikeinen tot stand te brengen en be treurt het, dat de tegenwoordigheid van Briand aan het hoofd der regeering deze eenheid onmogelijk maakt." .Her nog in windselen liggend kindje gaat 'dus een onzekere toekomst tege moet. Intusschen heeft het ministerie over de regeeringsverklaring beraadslaagd. De besprekingen brachten aan het licht, dat er een volkomen homogeniteit van de in zichten .van 'alle ministers bestaat. Men meent te weten, dat de regee ringsverklaring over de volgende punten zal handelenkiesrechthervorming, be- stuurshervormiiigen, hervorming van de rechtspraak, verdediging van 'de leeken- school en de oplossing, die der Kamer voorgelegd zal worden om de openbare diensten, die een levensbelang zijn voor tie bedrijvigheid der natie, tegen stopzet ten te behoeden en de wettige belangen der arbeiders en alle beambten dier tak ken van dienst te verzekeren. De door tie vorige regeering ingediende wetsont werpen worden gehandhaafd en deze re geering zaf nieuwe wetsontwerpen indie nen, met name over die civiele bevoegd heid van vakvereenigingen, over de in stellingen van werkliedencredieten, over collectieve arbeidscontracten en over wet telijke bevoegdheid om vennootschappen op te richten van arebid en kapitaal, waarbij den arbied de gelegenheid ge geven wordt zich een rechtmatig aandeel in de winst te verzekeren. Een teekenend staaltje van anticlerica- lisrne verneemt men uit België Onlangs is te Hasselt een katholiek vereenigingslokaal geopend voor militai ren. De directeur, pastoor Delvoie, heeft den garnizoenscommandant, kolonel De Schepper verzocht den troep vergunning te verleenen deze club te bezoeken. Als antwoord heeft de kolonel bij garnizoens order het bezoek van het lokaal aan de militairen verboden. De „Indépendance" is van oordeel, dat de zienswijze van'den kolonel zeer juist issoldaten behoeven geen bijeenkomsten met een politiek karakter te bezoeken. De minister van oorlog is het blijkbaar niet eens met dien garnizoenscomman dant, daar hij dezen gelast heeft, bedoel de order in te trekken. De „Independence" maakt de gevolg trekking, dat de soldaten voortaan het reaht zullen hebben, zoowel katholieke, als liberale en socialistische clubs te be zoeken, en wekt liberalen en socialisten op, dergelijke vereenigingen ten spoedig- I ste in het leven te roepen. Zorgen .wij voor een an'ticlericalen te genhanger van de clericale propaganda in het leger, nu 'de minister van oorlog er jblijkbaar geegerjei gevaar Jn ziet, den partijstrijd in het leger in te leiden, zegt 'het bladL Uit deze uitdrukkingen van. "anti-cle- ricalen haat, blijkt wel duidelijk het nut der Katholieke mllitairenvereenigingen,- die gelukkig ook in ons land bloeien. GEMENGD. t-rri Gisteren staakten er aan de kolen mijnen van Zuid-Wal es 30.000 man en 10.000 anderen in Merthyi en het Rhym- neydal gaven aanzegging, dat zij ,'t ook' gingen doen. Xe Maesteg hebben machi nisten en stokers aan vier mijnen van, Norta's Navigation Co. ook besloten te staken. Xe Comllynfell heeft een troep stakers een station, vanwaar ^onderkrui pers" zouden vertrekken, bestormd en den trein met steenen bestookt Daarna, vernielden gij gebouwen op de mijnen. De arbeiders van .6 kolenmijnen, onge veer 6000 man, hebben zich bij die stakers aangesloten. Er waren de laatste dagen berich ten uit Peru over een opstand in die republiek. Latere telegrammen uit Lima sahijnen dit niet te bevestigen, stellen althans de beweging voor als van weinig beteekenis. fn Honduras, waar revolutie vrtj- inheemsch is, heeft de opstand door het afvallig worden van generaal Valaderes nieuwe kracht eTlangd. De JHonduree- sche regeering heeft over de geheele re publiek de Krijgswet afgekondigd. De sluiting van de leening door Turkije met het Duitsch-Oostenrijksche} syndicaat moet zeer spoedig te wachten zijn. Vervolgens de „Neue Freie Presse" zal Turkije een bedrag van f811/4 millioen ontvangen, gewaaToorgd door schatkist bons, die over zes maanden vervallen4 maar dan opnieuw voor zes maanden kun nen worden verlengd. De stakende Nyw-Yorksche trans port-arbeiders hebben besloten 'den dienst te hervatten, tot na de uitspraak van het scheidsgerecht, dat door bemid deling van burgemeester Gaynor tot stand is gekomen. In de wijk Alfama te Lissabon is builenpest uitgebroken. De ziekte is of ficieel herkend. Er zijn vier gevalleity een doodelijk geval en 31 verdachte ge vallen. De Kroonprins van Zweden wordt Zondag met vrouw en kinderen uit Lon den te Potsdam verwacht, waar hij met zijn familie als gast van den Keizer in, het Neue Palast zal logeeren. De Independance beige verneemt uit Peking, dat een keizerlijk edict be paalt dat de opening van een uit 2» Kamers samengesteld Parlement over 3 jaar zal plaats hebben. De sluiting van .d'e wereldtentoon stelling te Brussel is thans definitief! bepaald op 7 November a.s. Vodr dei laatste dagen heeft het comité n.l. eed schitterend feestprogramma ten afscheid samengesteld. Te Victoria., in Britsch Columbia, heeft een hevige brand1 gewoed, waarbij een geheel blok huizen, waar 40 firma'si gevestigd waren, is afgebrand. De aan gerichte schade wordt geraamd pp on geveer twee millioen dollar. Het verslag van den Engelsalien( postmeester-generaal over het laatsifce! dienstjaar is thans verschenen. Het ver slag vermeldt reuzencijfers, die wel dui delijk den ontzaglijken omvang van des Engelschen postdienst in het 'licht stel-. Ien. Bezorgd werden 3000 millioen brie» ven, 974 millioen halve stuiverspost-* stukken, 866 millioen briefkaarten enz. Sedert 1900 steeg het aantal brieven! per hoofd der. bevolking van 57 op 65. Niet minder dan 31 millioen stukken wa len onbestelbaar en 427.000 stukken,' werden zonder ecnig adres op de post gedaan. De Duitsche kroonprins en zijn ge malin zijn Donderdagmiddag onder del schuilnamen graaf en gravin van Ravens- berg van Genua naar Azië vertrokkent Er zijn maatregelen genomen, om den! kroonprins op heel zijn zeereis door mid del van draadlooze telegrafie van de} voornaamste ge eurtenissen in de wereld op de hoogte te houden. De Timesoorrespondënt in TangeU telegrafeerde dat nu de oogsttijd voort bij is, weder teekenen v«m qnrust in| Marokko zijn te bespeuren. Voorname lijk is dit het geval fn Tiet district vail Alcazar, waar ieder oogen'blik een rëvo- lutie tegen Rajspeli Ka# uitbreken- Eöf

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1910 | | pagina 1