29
BUITENLAND,
BINNENLAND.
2e Jaargang,
No. 324.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
October
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel'meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
algemeen overzicht.
Het allernieuwste nieuws uit de
Republiek Portugal.
as wel dat de regeering heeft uitgémaa'kfti
dat de gevechten van 3 to(t 5 October
als heldendaden beschouwd moeten wor
den. De soldaten, die aan de revolutie
hebben deelgenomen en zich aan die
krijgstucht vergrepen hebben, worden
niet vervolgd.
Nu schijnt dit laatste ook zeer moe-
lijk te doen daar eigenlijk de soldaten
nog de macht -in handen hebben. Wel
had de regeering om ze kwijt te raken
aan de helden der revolutie een extra
vacantie toegezegd, maar deze laten zich
niet met een kluitje in het riet sturen,
weigeren de vacantie en blijven tot groot
ongenoegen der regeering ,die dan ook
haar best doet Qm tot' ontwapening te
komen van hen, wien zij zelf de wape-
nen tot omverwerping van het oude re
gime in handen heeft gegeven.
Eiken dag en zelfs eiken nacht, meldt
een berichtgever van de „Temps", heb
ben er botsingen plaats tusschen lieden
uit het volk en troepen, voornamelijk in
de nabijheid' van kerkelijke inrichtingen.
Het Lissabonsche gespuis ziet met leed
wezen, dat die gebouwen door troepen
worden bewaakt en het valt daarom de
militairen herhaaldelijk aan. Dan wordt
geschoten en daarvan worden dik
wijls het slachtoffer personen, 'die met
de gehecle zaak niets te maken hebben.
En het noodlottig gevolg van dezen toe
stand is, dat er een zekere onrust blijft!
heerschen, die weinig bevorderlijk is voor
het herstel van den geregelden gang van
zaken.
Om de verwarring en tuchteloosheid
war grooter te maken, is do regeering
van plan behalve de scheiding van kerk
en staat, nog eenige maatregelen af ^e
kondigen, die geen geringe wijziging:
zuilen brengen dn het openbare leven,
n.l. recht van echtscheiding op den grond
slag van wederzijd'sche toestemming,
recht van staking, met uilMrukkelijk voor
behoud van vrijheid' van arbeid en een
recht van vereeniging en vergadering
om belangstelling voor het politieke le
ven te wekken. De scheiding van kerk
en staat wil de regeering langs dicto-
rialen weg doorvoeren. De grondslagen
voor deze ingrijpende hervorming zul
len zijn, dat alle kerken en religieuse
gebouwen eigendom van den staat wor
den, onder toezicht van den Minister van
openbare werken, maar in handen zul
len blijven der geestelijken, terwijl dezen
voor zoover zij op 't oogenblik in func
tie zijn, gedurende hun geheele leven
hun gewone toelage zullen genieten.
Evenwel zal ieder priester, die, hetzij
direct of indirect, zich op het gebied der
politiek' begeeft, onverbiddelijk uit Por
tugal worden verbannen.
'n Prettig vooruitzicht om zoo gebon
den te zijn. Ook in
Spanje
is men weer in den Senaat aan het dis
cussieeren over het beruchte Cadenas-
ontwerp. De bisschop van Jacca was de
eerste spreker tegen die wet, die hij een
grove overdrijving en een anti-grond
wettige maatregel noemde.
Reseli, als vertegenwoordiger der re
geering het woord voerend, kon in geen
opzicht den bisschop antwoorden, alleen
verklaarde hij dat het ontwerp voor de
regeering een noodzakelijk iets was en
zij zonder deze regeling niet kon regee-
ren. 'n Fraa iding, uit zelfbehoud' een wet
tot ontkerstening van een land te maken.
iMen onthoude de openhartige bekente
nis, die nog werd aangedikt door de
bedreiging van Canalejas, dat hij indien
de wet niet werd goedgekeurd, zijn ont
slag zou nemen. Een reden te meer voor
'de go^dgezinden om het wetsontwerp ,te
laten vallen. In
Frankrijk
beeft Het anti-clericalisme weer een ge
voelige nederlaag geleden. Het geldt de
zaak van abbé Santol, over wiens op
treden in Zuid-Limburg ook in ons land
zooveel lawaai geschopt is. Het „Hbl.
ITO &Q.W' zegt, hj£ro,v£r ligt yolgen-
de. Men herinnert zicti nog, hoe al de
socialistische en liberale bladen den ab
bé Santol hebben uitgemaakt voor den
laagste der ellendelingen, voor een ex
ploiteerder van kinderarbeid ,enz. enz.
heel de litanie van scheldwoorden, waar
aan die scribenten zoo rijk zijn, kreeg
de abbé naar zijn hoofd, als dank voor
de weldaden, waarmee hij zoovelen had
overladen, 't Is een katholieke geeste
lijke, ziet u, en dat verklaart alles.
De 11e correctioneele kamer van Parijk
heeft zich gisteren bezig gehouden met
de zaak van den abbé, bestuurder van
het „Oeuvre du placement familial", ver
volgd wegens het „houden van een ge
heim plaatsingbureel en misbruik van
vertrouwen
De abbé werd vrijgesproken op het
punt van „geheim" plaatsingbureel en
misbruik van vertrouwen, en hij werd
enkel tot 15 fr. boete veroordeeld, om
dat hij een plaatsingbureel heeft gehou-
zonder op voorhand aangiite te hebben
gedaan aan de prefectuur van politie.
De berg heeft dus weer eens eei muis
gebaard, maar intusschen is het doel
van de liberale en socialistische pers be
reikt. De beschuldigingen zijn met groot
lawaai verkondigd, maar over dc vrij
spraak van den abbé zal men zoo wei
nig mogelijk zeggen, indien men er iets
van zegt. Dat is hun eerlijkheid ,ziet
ge.
De Keizer
is~ eergisterenavond uit Brussel vertrok
ken en buitengewone maatregelen waren
getroffen voor zijne veiligheid. De reden
hiervan was de volgende:
Donderdagochtend was ten paleize te
Brussel een brief ontvangen van een der
gevaarlijkste militante anarchisten en waar
in werd gezegd„Aangezien niemand
den moed had gehad den Keizer in
de lucht te doen vliegen, hij het besluit
genomen had een bom te werpen.
Ondanks de pogingen van de politie,
om den man te beletten zijn voornemen
voeren, was de anarchist nergens te
vinden, wat de angst der autoriteiten
deed1 toenemen.
Op last der politie moesten toen alle
ramen langs den weg, dien de stoet volg
de, gesloten blijven, en werden buiten
gewone maatregelen langs dien weg en
langs den spoorweg genomen.
Gistermiddag arriveerde de keizerlij
ke familie in Keulen, waar de dom be
zichtigd werd', waarna de reis werd voort
gezet naar Potsdam, waar men 's avonds
arriveerde.
Griekenland
schijnt ernstige verwikkelingen te moe
ten doorworstelen.
Aan de Weensche beurs liepen geruch
ten omtrent revoluföionnaire woeiingen
iri Griekenland. Ofschoon deze geruch
ten door niets bevetigd worden, is toch
de -toestand te Athene ernstig genoeg.
De oude partijen hebben allen Veniselos
den oorlog verklaard. Het eerst besloot
de partij van Theotokis zich van deel
name aan de nieuwe verkiezingen die deal
28sten November moeten plaats hebben
te zullen onthouden. Alle aanhangers van
Theotokis in de Nationale vergadering
hebben een manifest onderteekend', waar
in zij zich tot deze onthouding verbin
den en protesteeren tegen heif dogma van
Veniselos, volgens hetwelk het parle
ment zich naar den wil van koning, volk
en regeering moet voegen. Ook Rallysten
en Mavromichalisten hebben daarop in
een dergelijk manifest verklaard, dat ook
zij bij de as., verkiezingen geen canliii-
datuur zullen aanvaarden.
Van de geteisterde streken in
Italië
komen gelukkig geen ernstige berichten
meer.
Na een bezoek aan het eiland Ischia
heeft koning Emmanuel, vergezeld van
den hertog van Aoste ook den omtrek
van Cetara bezocht, bet plaatsje bij de
golf van Salerno, dat met Amalfi het
meest van den orkaan geleden heeft.
De ongelukkige bevolking juichte dien
ktoning hartelijk toe, nadat deze döor
den aartsbisschop en dé verdere auto
riteiten was begroet. Victor Emmantiel
bezocht de verscbillende meest geteis
terde plaatsen en begaf zich ook met
zijn gevolg naar het hospitaal van Ce
tara/ waar verschillende dholeralijders
worden verpleegd. De vorst sprak den
zieken moed in.
ï~- ü- de Ea«s heeft en petsjM%efeï>
jipEjs ap JOOA souejj OOOS UieuJlV UEA
offers der ramp gezonden.
GEMENGD.
De Fransche afgevaardigde Maitre
heeft een wetsvoorstel ingediend, strek
kende om de toelage der Kamerledlen
van 15,000 frank op 12,000 frank te ver
lagen en het bijwonen v$n de vergade
ringen der Kaïper verplicht te stellen.
De kroning van den nieuwen Ko
ning van Siam is vastgesteld op 11 No
vember a.s. Feestelijkheden zullen daan-
bij echter niet plaats vinden. Daarmee
wordt gewacht toft na de verbranding
van het stoffelijk overschot van 'lsjoela-
longkorn. Dat zal pas zijn in het vol
gend jaar.
In den loop van December wordt te
Athene een missie van Fransche offi
cieren, met een generaal aan het hoofd,
verwacht, die het Grieksche leger zullen
hervormen. Deze officieren zullen bij een
speciale wet de Grieksche nationaliteit
krijgen, om in werkelijkheid als bevel
hebbers te Tcnunen optreden.
Graaf Lonyay, de echtgenoot van
prinses Stefanie van België, is a's opvol
ger van den onlangs overleden graaf Khe-
venhüller, tot Oostenrijksch gezant te Pa
rijs benoemd.
In Zuid-Wales staken thans 15.500
mijnwerkers. Ete „Tim." verzekert, dat
aantal Dinsdag tot ruim 25.000 gestegen
zal 2ijn.
De cor cctioneele rechtbank te Rijsel
heeft gisteren twjfhtig spoorwegarbeiders
veroordeeld wegens beleëdigingen en
schending van de vrijheid van arbeld tot
straffen van twintig dagen tot 'drie maan
den gevangenis.
Aan het station Mantes is van een
goederenwagen een kist gestolen, die me-
liniet voor het leger bevat. Men vreest dat
ontslagen spoorwegbeambten ziefi heb
ben willen wreken.
Te Victoria (Britsch Columbia) heeft
een hevige brand gewoed, die een schade
van ruim twee milhoën dollar heeft aan
gericht
De „Times" verneemt uit Parijs dat
Henri Dunant, de stichter van het Roode
Kruis, te Heidcr in het kanton Appenzéll
in Zwitserland *s overleden. A
De Engelsche Ketclmakersvereeni-
ging heeft besloten een tweede stemming-
uit te schrijven over de voorloopige over
eenkomst met de werkgevers, die bij eer
ste stemming door de keteimakers is ver
worpen.
Naar de „Tanin" méldt, hebben ook
Engelsche en Anglo-Amerikaansche con-
sortiën aanbiedingen van een leening toe
gezegd.
De „Standard" meldt dat de onderhan
delingen over de leening haar einde na
deren. De Oostenrijksche bankiers zou
den 20 pCt van de leening hebben over
genomen. Al de voornaamste "Duitsche
banken doen mede evenals de voornaam
ste Oostenrijksche banken, met uitzonde
ring van de Landerbank.
Een officier uit Saloniki heeft te
Konstantinopel verteld-, dat Abdoel Ham id
.ernstig ziek is. De oude Sultan wordt door
drie artsen behandeld, -die hem eenige
bezoeken per -dag brengen.
Koninklijke Besluiten.
'Bij Kon» besl. is benoemd tot burge
meester van Horssen, W, van Oss, secre
taris dier gemeente;
is voor het tijdvak van één jaar, be
noemd tot amanuensis bij het rijksar
chief te Utrecht, jnej. M. J. van "Soest, doc-
toranda in Vie Nederlandsche letteren aan
"de universiteit te Amsterdam
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Enschedé, F. Allen,
thans hoofdcommies der .telegrafie;
De Koningin-Moeder
'Ij, M. de Koningin-Moeder is gister
avond om 9 uur 33. uit Boedapest Je
LWjeenen aangekomen.
Huldeblijk dr. J. Nouwens.
Er heeft ïfiich een commissie gevormd,
aldus mëldt de ,jMiddenstandsbond", be
staande uit de üieeren J. S. Meuwsen,
,Wl Nieuwenihuizen en J. Das Dzn., om
den Nederlandschen Middenstarfdbond in
de gelegenheid te stellen aan dr. J. Nou
wens bij Zijn vertrek naar Rome een "hul
deblijk aan te bieden.
De Spionnage.
heeft naar aanleiding van'de mededaelhig
van Minister Talma in de Tweede Kamer
een communiqué rondgezonden, waarin
hij verklaard:
Jk heb nimmer eenigen spionnage-
dienst op het huis van den heer Talma
georganiseerd. Evenmin 's door of van
wege het bestuur van het Bakkerscomité
of een of meer zijner leden ooit èen der
gelijke dienst georganiseerd.
„De werkelijke toedracht der zaak is
deze
„Op een van de bestuursvergaderingen
n het Bakkerscomité heeft een dier leden
toen besproken werd een gezeefde van -den
heer Talma dat hij brood at, dat overdag
werd gebakken, medegedeeld, dlat daar
mede moeilijk was te rijmen fiet feit dat
de dienstbode van den heer Talma meer
malen in een zijner winkels brood haalde.
Bedoeld bestuurslid heeft deze mededee-
ling later aan het Bakkerscomité bij brief
van 13 November 1908 bevestigd. Van
een spionnagedienst was alzoo geen
sprake.
Groene Kruis.
Te Rotterdam is gisteren de 14e alge-
meene vergadering gehouden van de
Zuid-Holi. Vereeniging het Groene Kruis
Uit het jaarverslag bleek, dat 5 nieuwe
afdee.i.igen met 2300 leden waren opge
richt. De vereenigJng nam toe met negen
afdeelingen met een aanwinst van 2656
leden. De vereeniging telt thans 85 af-
deeiingeri met 21.456 leden.
Uit de rapporten der verschillende
Com missiën blijkt o.a., dat in 13 afdeelin
gen thans de wijkverpleging is ingevoerd
Verschillende afdeelingen bebben ook de
tuberculosebestrij i ig met kracht ter -hand
genomen. De gezondheidskolonie ging uit
van 16 Juni tot 13 Juli naar Hoeven bij
Oudenbosch en telde 36 kinderen alleen
meisjes. De ontsmettingscomntissie on
derzocht de ontsmettingsgelegenh-eid in
de verschillende afdeelingen. Het résul-
taat is dat geconstateerd moet woriden dat
op het platte land de ontsmetting van
goederen en woningen niet met die zorg
behandeld wordt als waarop onze volks
gezondheid recht heeft.
Met dé hier verstrekte gegevens
wenscht de commissie than>3 in overleg
met den heer M. A. v. d. Perk, directeur
van de gemeentelijke ontsmettLngsdiensr
te Rotterdam, een plan vast te stellen voor
een goed georganiseerd-en ontsmettings-
dienst te platten lande in 'Zuid-Holland1,
welk plan daarna aan de burgemeesters
zal worden voorgelegd, deels ter beoor
deeling en "deels ter verkrijging van me
dé werking.
Van dc gelegenheid om de goederen
tegen verlaagd tarief te kunnen laten ont
smetten bij dc Eerste Ned. Ontsmettings-
dienst te Voorburg werd 28 maal ge
bruik gemaakt tegen 37 maal in 1909.
Gewezen wordt op "'de wenschelijkheïd
van cursussen in de eerste hulp bij onge
lukken aan jonge vrouwen ten platten
lande.
Uit die rekening en verantwoording
bleek diat 'de ontvangsten bedroegen
f3395.48 en tie uitgaven f1866.72, zoodat
er een batig saldo is van f 1528.76.
Aan dje orde was daarna de behande
ling van d;e ontworpen nieuwe statuten
en een ontwerp-huishouckiijk reglement
De afdeelingen Alfen aan den Rijn
en 'Hardinxveld dienden een motie in om
de behandeling hiervan te verdagen, om
dat de tijd van voorber- iding in de afd-ee-
deelingen te kort was geweest Na een
breedvoerige gedachten wissel ng wordt
^ze motie verworpen met 236 tegen 104
siemmen h
Zuster M. Meerkamp van "Embden en
de heer C. J. M. Kroon werden als lid van
het hoofd bestuur herkozen.
Na een pauze werden statuten én huis
houdelijk reglement behandeld.
Bij de behandeling van art. 1 der sta
tu ten stelde de afdeeling 'Pernis, de wen-
schelijkhei-ci op den voorgrond om Tl et
Groene Kjrujs 'te doen zijn een bond van
plaatselijke vereenigingen in Zuid-Hol
land en niet een bond van leden. Dit
amen-dement Pernis werd Verworpen met
239 tegen 100 stemmen. In blanco wer
den 16 su en meer .uitgebracht
'Vastgest ld werd dat de afdeelingen
jaarlijks 10 procent van de bijdragen "tier
bij hen op 1 Januari van dit dienstjaar
a!s contribuanten bekende personen aan
de 2lgeme oie kis afdragen. De algemee-
ne vergader!»heeft de bevoegdheid in
bitftengcvone gevallen om .een Jiooger
flUPtea te.OT.agen,
De statuten werden met algemeene
stemmen goedgekeurd.
Medegedeeld werd, dat in de plaats van,
den heer P. kW. Mari, als lid van het
hoofdbestuur, met 176 van de 337 uitge
brachte stemmen is gekozen, dr. K. Lod
der te Papendrecht.
Ook het huishoudelijk reglement werd
goedgekeurd.
De begrooting van inkomsten en uitga
gaven voor het eerstvolgend vereenïgings-
jaar werd in ontvangsten en liitgaven vast
gesteld op een bedrag van 'f 6234.80i/3.:
Het bezit der vereeniging bij het sluiten
der rekening over 1909 is aldus: Totaal
bezittingen en fondsen f7963.58, batig
saldo over 1909 f 2323.711/2 te zameit
f 10.287.291/2.
De vaststelling van het in 1911 door
de afdeelingen aan de algemeene kas al
te dragen quo'tum werd op 10 pCt. be
paald.
Een raadslid, in den jare 1910.
Onze Haagsche correspondent schrijft
ons:
Dezer dagen heeft zich bij de behande
ling der gemeentebegröoting in onzen
Raad een voorval afgespeeld, waarover
hier algemeen hartelijk gelachen wordtj
maar dat» toch een dramatischen kant
heeft. Men was genaderd tot de afdeeling
van het electrisch bedrijf, toen het woord
werd gevraagd door -den heer W. A.
Schroot, liberaal lid voor het eerste kies
district. Deze edelachtbare heeft den Raad
al meer vermaakt met zijn dwaasheden,
maar wat hij nu deed, sloeg zelfs het
Sittardsche record. Hij .zéide, bij -deze
afdeeling eenige vragen te willen steden,
„die niemand op üods aardbodem kan
beantwoorden." Daarom stélde hij ze
maar totB. en W.
Die vragen waren:
1. Wat is eiectriciteit?
2. Is het een levende kraéht?
3. Dient zij de aarde in haar bewegin
gen, m. a. w., welk deel of onderdeel
daarvan wordt door haar bevorderd?
4. Kan het voortdurend onttrekken van
eiectriciteit aan den aardbol van "invloed
zijn op de vorming van zuurstof en stik
stof, die mensdién, dieren en pfanten noo-
dig hebben voor -hun bestaan?
De Raad, eerst overbluft, barstte in
donderend lachen uit. De voorzitter vroeg
wat die vragen met de gemeentebegroo-
Tliig fe maken hadden. Waarop de heer
W. A. Schoot antwoordde, dat hij op
deze vragen, „die niemand op God's
aardbodem kan beantwoorden," praead-
vies van B. en W. of van de gezondheids
commissie verlangde.
Het is geschied!
Het is geschied in den jare 1910, in
den gemeenteraad van 'n stad, met bijna
3 maal f 100.000 inwoners. En daarom
zeïden we, dat dit incident een'dramati
schen kant heeft, en .men zou uit pure
schaamte naar een andere gemeente wil
len verhuizen, ware het niet, dat daar als
een licht in de duisternis, als een troos
tende gedachte het feit staat, dat Zijne
Edelachtbare, de heer W. A. Schroot, in
Juni van -het volgend jaar moét aftreden.
Is prof .Oppeniheim niet van oordeel, dat
onze Gemeentewet dringend herziening
behoeft, opdat schorsing van raadsleden
worde uitgebreid tot andere gevallen, dan
thans in art, 26 vermeld? (Tel.)
Staatsmijn Hendrik.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel maakt in „Staatsct." bekend,
dat het Hare Majesteit de Koningin heeft
behaagd te bepalen, dat de derde mijn,
bij kon. besluit van 8 Augustus 1910
voor ontginning van staatswege aangewe
zen, den naam zal dragen van „Staats
mijn Hendrik".
KORTE KRONIEK.
Men herinnert zich de geruchtma
kende benoeming van een leeraar vair hef
gymnasium te Rotterdam, waarbij dr. Har
je van Haarlem werd gepasseerd om zijn
vermeende anarchistische denkbeelden, in
de gister gehouden raadsvergadering van
Rotterdam werd nu een schrijiven
dr. Haje voorgelezen, waarin deze
tradht te zuiveren van de beschuldig...oi
dat hij anarchistische denkbeelden zou
koesteren.
Nadat mr. "Rombach, wethouder yaji
onderwijs verklaard had de besliste over
tuiging te hebben dat de beschuldJging
als geheel uit die luaht gegrepen moet wor
den beschouwd, zeide ook de heer Stule-
meyer, dat hij geheel verkeerd bleek in
gelicht, toen hij die beschuldiging in de
vorige vergadering jFferaqht gn fceluig-