BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
2e Jaargang,
No. 318.
e SeicbcHe SouAa/nt
Rureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.3Ö per kwartaal. Franco
der post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonde rlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
23
October
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent. Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Uit de Leidsche Vroedschap.
De Leidsche Raad vergadert tegen
woordig druk, en aan de belangstelling
fop de publieke tribune kan men zien,
dat er nog al eens wat wordt behanfdeld1,
waarvoor ook het groote publiek zich
warm maakt. Zoo ook Donderdag, die pu
blieke tribune was volgeloopen met be
langstellenden, wachtend op de behan
deling van het voorstel-Briët c.s. to-t af
schaffing van de kermis. Wat er aan
voorafging, was niet zoo heel gewich
tig. Eenig debat ontspon zich pver de
vraag of het vischrecht op de Vroonwa
teren onderhands zou worden verpacht
aan den heer J. C. Spaargaren, die reeld®
35 jaren achtereen pachter is. Enkele
leden, wier tolken waren de heeren Fok
ker en Sijtsma achtten het meer (n 't
belang van de gemeente, dat er eene
Openbare verpachting zou plaats heb
ben, in de hoop dat dan de pachtsom
'die vijf jaar geleden was gestegen van
1200 gld. tot 1750 gld., opnieuw wat
hooger zou worden. Nadat de heeren
A. Mulder en Pera en de wethouder van
[Hamel 'de voordracht van B. en W. had-
jdien verdedigd), werd deze aangenomen
(met slechts één stem meerderheid, wat
blijkbaar door het Dag. bestuur niet was
verwacht. Het voorstel tot loonsverhoo-
jging voor de stadswerkliéden, dat, mi-
rabele dictu, geen enkel amendement
had uitgelokt, was den heer Pera een
welkome gelegenheid om eens krachtig
te zeggen wat hem op het hart lag te-
gen de „stadsheertjes", of „stad'srente-
•niertjes". De heer Sijtsma had ook en
kele bedenkingen. Weth. Korevaar wil
de het korps niet hemelhoog prijzen
~tnaar wenschte het evenmin in de goot ge
trapt te zien door den heer Pera, dlie
'daarop iets inbond en zonder hoofde
lijke stemming werd het voorstel van
'B. en W. aangenomen. 'tWas dus nog
al tamme oppositie.
De burgemeester deed toen een
mededeeling met een stem, om er
medelijden mede te krijgen naar aan
leiding van het ingetrokken voorstel van
|Dr .Meuleman om een contract te slui
ten met het St. Elisabethges'tichfc ter
verpleging van armlastige patiënten. B.
en W. willen in 't vervolg, waar het
tooodig is, armlastige patiënten laten op
nemen in een der particuliere zieken
huizen tegen de gewone derde klas-ta
rieven. De Raad begroette deze medte-
deeling met applaus, en de heer Meule
man heeft van zijn voorstel ten minste
'dit profijt dat de aandacht opnieuw op
de zaak was gevestigd, en er nu ten
minste iets zal gedaan worden, om in
jden meest dringenden nood te voor
zien.
En toen eindelijk de „kermis". Op
de publieke tribune zette men er zich
ïiog eens voor. De heer Briët verdedig
de zijn voorstel met een keurige rede
Waarin hij kalm en zakelijk zooals we
|dat van hem gewend zijn, de argumenten
Voor de afschaffing uiteenzette. Etn pm
te toonen, dat het geen partijzaak was,
[haalde hij vooral uitspraken aan vau
[Vrijzinnigen, als Dr. Blooker, Prof. Groe-
ïiewegen, de heer Ter Laan, de heer
[Sijtsma. Met warmte beval hij den Raad
aan zijn voorstel aan te nemen, ook al
begreep hij dat er zeker enkele men-
ischen .zouden zijn, voor wie aanneming
er van, vermindering van inkomsten zou
beteekenen. Maar het algemeen belang
ging voor. Toen de heer Fockema An
dreae, die natuurlijk het voorstel be
streed, en mededeeling deed van het
feit, dat hij overleg had gepleegd met
enkele voorstellers, om terstond aan het
Voorstel tot afschaffing een ander vast
jte koppelen ,om er iets anders voor in
We plaats te geven, daarop waren de voor
Stellers niet ingegaan.
Nu was hij beslist tegen afschaffing.
Hij hield er niet van dat de overheid'
zoo optrad als kindermeid, om te zor^
gen, dat de menschen op zedelijk ge
bied niet vallen. En toen een zijide-
Imgsch beroep op de Katholieke raads-
d i":. ^ro^essor was nog onlangs in
België geweest en toen had de vroolij-
ke geest, die daar Tieerschte, en djle,
haar hij meende, ook in pndere Katho-
e landen de bpvejntoon voert, h,em
zoo weldadig aangedaan, en dit voor
stel kwam van een zijde, waar men de
pret en vrOolijkheid het minst genegen
is. Toen nog een enkel woord van den
heer Bosch, die tot zijn groote verba
zing 'dè öndeHeekrïïtng had gezisn var.
een socialist, op een adres tegen de af
schaffing.
De heer Reimeringer had dit jaar
expres eens goe3 kennis gehouden, om
wel gewapend te zijn, als het voorstel
tot afschaffing zou komen, en hij had
niets van ongebondenheid gemerkt. En
toen oójk nog de heer Fokker, "die vond
dat het 3-Octoberfeest dan eigenlijk ook
afgeschaft moest worden, ook meende hij
dat citaten door den heer Briët aange
haald tegen We kermis, van verschillen
de vrijzinnige schrijvers toch eigenlijk niet
op de Leidsche Kermis sloegen, die dus in
's heeren Fokker's oogen een bijzonder
cachet heeft.
Toen kwam de heer Meuleman mëde-
ideelen, oolk namens zijne katholieke me
deraadsleden, dat ze voor het voorstel
zouden stemmen. Den lieer Fockema
Andreae voerde hij tegen dat die katholie
ken zeker niet in principe tegen gepaste
pret en vroolijkheid zijn, maar dat de
Kermis, zooals ze thans nog 'bestaat
slechts eene ontaarding is. Hij dankte den
heer Fockema Andreae voor diens sym
pathiebetuiging met de Roomsche levens
opvatting, van wélke sympathie we an
ders nooit zooveel merken.
,Toen was het lot van het voorstel
beslist, en nog te meer toen ook de
(heer Sytsma zich er voor verklaarde,
Nog even kwam de heer van Hamel me-
(ciedeelen 'namens de minderheid van B.
en W. dat zij niet overtuigd was van de
keurige rede van den heer Briët en voor
al ook uit het oogpunt van financüeën
aanneming van het voorstel bleef ontra
den. De lieer Pera kwam nog éven op, te
gen eene uitlating van Clen heer Fockema
Andreae en "betoogde, dat de Antirevo-
futionarie partij vólstrekt niet tegen "de
vroolijkheid is. De heer Fokker vertelde
nog even idat hij geen sociaal-democraat
was maar vrijzinnig-democraat want de
(heer Briët had hem genoemd partijge
noot van het Rotterdamsche raadslid den
heer Spiekman en toen was het debat
uitgeput en werd de discussie gesloten.
B. en W. achtten het blijkbaar niet noódig
hun praeadvies nog nader toe te lichten
of te verdedigen.
En daar ging "de Leidsche kermis met
17 tegen 11 stemmen. Of er vélen zullen
zijn, die er werkelijk rouwig om zijn?
Ik geloof het niet. Men moge "dan al zooals
prof. Fockema Andraeae eene vroólijke
herinnering hebben van de Kermis uit zijn
jeugd de kermis zooals ze thans is
geworden, kan gerust gerangschikt wor
den onder genietingen van mind _r waar dig
gehalte.
De publieke tribune liep leeg en de
Raad werkte snel de agenda af. We krij
gen een eiectrische klokkendienst, ook
ondanks het verzet van den "heer Corts, die
het een weelde uitgave vond, 'evenals'prof.
Wiildeb'oer. De heer Corts wilde liever
eerst het Rapenburg en het Leven "daal
dempen, maar de heer Korenaar maakte
hem al spoedig duidelijk, dat dit een ge
heel andere zaak is. De eiectrische klok
kendienst zal de gemeente over edkele
jaren winst opleveren. Eigenlijk dacht de
heer Corts ook dat het wel zou rendeer en
maar hij was er nu eenmaal tegen en
bleef er tegen, Slechts twee leden de
heeren Wildeboer en Fokker stemden met
hem mede. Ik geloof dat de Raad goedi
heeft gedaan mét het nemen van dit be
sluit.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Republiek Portugal.
verkeert volgens de officieele kennisge
vingen althans, in volslagen rust, en de
regeering is reeds begonnen belooningen
voor fe stellen voor "degenen, die hen ge
holpen hebben de republiek te verkrijgen.
De ministerraad heeft n.l. besloten aan
de officieren, onderofficiéren en "Soldaten
tiie deelgenomen hebben aan Wie revo-
fütie, de verschillende klassen van 'de or
de van den toren en het zwaard toe te
kennen.
Met het koningsjacht, dat de regeeHng
teruggevorderd heeft, schijnt het toch geen
(raad te weten. ^Central News'" meldt
dienaangaande dat de regeering "het voor
85.000 pond te rkqop ^nbiedt Een prach
tig kansje voor een Amerikaanschen mil
lion nair.
fn antwoord op een verzoek om in
lichtingen van "Engelsche zijde, over ide
bezittingen van koning Manuel, heeft de
-vesrloeipge regeeriög verklaard, dat uit
sluitend d,e eigendommen van eten staat
teruggenomen zijn. .Hetgeen de Koning
en de familie Braganza behoort, zal ge
ëerbiedigd worden. Het jaarlijksche inko
men van den Koning wordt, na afbetaling
Wer schulden van de koninklijke familie,
op ongeveer 240.000 gulden begroot Aan
koningin Maria Pia zal jaarlijks 144.000
gulden uitgekeerd worden. Het bedrag,
dat vrij komt, door het vervallen van de
civiele lijst bijna 2 millioeu, zal (dienen
om 'den belastingdruk van 'de armere
klassen te verminderen.
Men schijnt dus den Koning en zijn fa
milie toch maar 'zoo niet aan "den dijk te
willen zetten.
Toch, ondanks al die geruststellende
mededeelingen, meldt de „Reichspost"
dat de beide provinciën Trazos'Montes
en Beira trouw aan "den koning zijui ge
bleven evenals de daar gelegen regimen
ten.
Daar wordt ook een schuilplaats ver
leend aan ide elders verdreven religieu-
sen.
In het zuiden, in Estramadura moët
een volledige "burgeroorlog woédende
soldaten zijn in twee kampen verdeeld
en vechten tegen elkaar.
Er moet wel kans zijn, dat bij de
eerstvolgende verkiezingen de konings-
zinden de meerderheid behalen!
Betreffende de Engelsche
Ketelmakersstaking
hebben we reeds medegedeeld) 'dat
de bemiddelingsvoorstellen zijn verwor
pen. Behalve de ketelsmakers wlord'en
door dit besluit 40.000 van hun arbeidl
afhankelijke werklieden in liet scheeps
bouwbedrijf getroffen.
Echter is er een kleine kans, ctat een
langdurige strijd^ voorkomen kan wor
den. Krachtens een statutair voorschrift
van den Bond van werklieden in het
scheepsbouwbedrijf kan een arbeidsge
schil in eenigen tak van bedrijf, zoodra
de strijd erover acht weken heeft ge
duurd, worden onderworpen aan een
stemming oiider alle leden van den bond
Op Zaterdag 28 October duurt de strijd
volle acht weken, zoodat daarna een
nieuwe stemming over het bemiddelings
voorstel kan worden uitgeschreven, dit
maal onder alle werklieden in 't bedrijf.
In Servië
kan de toestand van den kroonprins tot
heel wat verwikkelingen leiden. Zijn toe
stand schijnt zeer ernstig te zijn. Be
halve typhus, heeft men nu ook long
ontsteking en pleuris geconstateerd. De
polsslag en ademhaling zijn zeer ver
sneld en men vreest dat ook de normale
werking van het hart verstoord zal wor
den. Wanneer deze ziekte echter den
dood tengevolge mocht hebben, zou een
burgeroorlog het gevolg hiervan kunnen
zijn. Immers wordt reeds beweerd dat
de ziekte van den kroonprins een ge
volg zou zijn van vergiftiging. Officie
ren en burgers op de hand van prins
George zouden een samenzwering te zij
nen gunste op touw hebben gezet, en
deze samenzweerders nu moeten vergif
in het water gedaan hebben dat 's prin
sen ziekte veroorzaakte.
Nu weet men dait uit 'den vorm
waarin Prins ueorge destijds af
stand 'heeft gedaan, volgt dat hij
van zelf weer 'in al zijn rechten her
steld wordt voor het geval dat zijn broer
kinderloos komt te overlijden. Er is even
wel in Servië een partij, die hem in dit
onverhoopte gevaf 'toch zou trachten op
zij te schuiven om een neef van den Ko
ning, Prins Paul, den fcoon van 'Arsen
Karageorgewitsch, op den troon te
brengen.
Een burger oorlog zou dus onvermij
delijk zijn. Dat in
Griekenland
een storm (zou opgaan, nu Veniselos
zichzelf de portefeuille van "Oorlog en
Marine toegedacht heeft, was te voorzien.
De „Voss. Zeitung" meldt dat Venise
los het reéds met ide officieren aan 'den
stok heeft
De jongere officieren van het garni
zoen te Athene hebben een geheime ver
gadering gehouden,- waarin zij tot de
slotsom zijn gekomen,' "dat het een on
duldbare toestand is, dat een burger aan
bet h^ofdj jyafl £ie feej.de mijjtaire depar
tementen staat. Zij hebben [kameraden
naar de garnizoenen in de provincie ge
zonden en om een algemeen protest voor
te bereiden. 'Zij willen den divisaiecom-
mandant Konstantinidis als minister van
oorlog hebben. De oudere officieren wil
len generaal Smolenski minister zien. Én
Veniselos dreigt met een hlgemeene ver
plaatsing dat wel het eenige middel zal
zijn.
GEMENGD.
Volgens Fransche bladen is de
nuntius te Lissabon naar het buitenland
vertrokken.
De bond van horloge-fabrikanten
van het St. Isir-dal en Frameion be
sloten al hunne arbeiders uit te sluiten.
Hierdoor worden 35.000 arbeiders ge
troffen.
Het staat thans vast, dat de Belgi
sche Koning op 8 November een troon
rede zal uitspreken. Daartoe zullen se
naat en kamer in vereenigde zitting bij
eenkomen, die voorgezeten Wordt door
den ouderdomsdeken van den senaat Le
ger.
De Perzische zaakgelastigde te
Konstantinopel heeft geprotesteerd ,te-
gen het voorwaarts dringen van Turk-
sche soldaten in Azerbeidsjan (Noordk
Perzië). Hij verklaarde tegelijkertijd, dat
Perzië zich tegen mogelijke verdeclings-
neigingen van Rusland en Engeland ten
sterkste zou verzetten.
Er heerschft in Hongarije heel wtat
opwinding over de verklaring van d)en
minister van landbouw; dat de vleesch-
nood in het beste geval pas na twiee jaar
kan zijn geëindigd en dat het publiek
naar voedingsmiddelen zal dienen uit te
zien, die het vleesch kunnen vervangen.
De sociaal-democraten hebben tegen
Zondag a. s. een protest-optocfit be
raamd en de gemeenteraad was heden
in buitengewone zitting bijeen om te
beraadslagen over maatregelen tegen de
duurte der levensmiddelen. De gemeen
teraad zou 'denkelijk een motie aanne
men, waarin van de regeering openstel
ling der Servische grens voor den invoer
van vee geëisc'nt wlordt.
Zes jaren geleden, meldt de „Holl.
Amerikaan", hebben vrijdenkers in
Nieuw-Mexico een sDd gebouwd en haar
„Liberaal" genoemd.
Men wilde door deze stad het bewijs
leveren, dat het hoogste geluk en uiter
lijke en innerlijke welstand daar gevon
den wjorden, waar geen godsdienst is.
't Moest een stad zonder God eijn
Er mocht geen kerk gebouwd, geen
geestelijke aangesteld en geen gods
dienstonderwijs gegeven worden. De
Zondag zou niet in aanmerking komen,
en dus niet gevierd warden.
En hoe is 't nu na zes jaren in Libe
raal gesteld? Negen tiende der bevol
king zou dadelijk de stad verlaten, wan
neer men zijn bezittingen maar verkoo-
pen kon. De stad heeft nog geen sclilool.
Dronkenschap en onzedelijkheid zijn al
gemeen vechtpartijen blebben er vanaf
de vestiging der stad geheerschltzelfs
vrouwen en kinderen slaan de laagste
taal uit. Geen fabriek is ér gebouwc!
en alle verkeer staat stil, niettegenstaan
de de stad in een vruchtbare streek ge
legen en van rijke kolenmijnen omge
ven is.
Een en ander melden ons de bladen
uit Liberaal zelf, en zeer hopen we, dat
het bericht niet aan de liberale bladen
zal ontgaan. Bij de lezing dachten w[ij
aan het Psalmwloord: „Zoo de Heer
het h!uis niet bouwt, tevergeefs werken
deszelfs bouwlieden daaraan".
Koninklijke Besluiten.
Bij koninklijk besluit is benoemd tot
notaris ter standplaats Kampen J. Plan-
tenga, thans notaris te IJselmonde
is benoemd tot referendaris bij het
Departement van Oorlog, jhr. mr. B. C.
de Jonge, thans referendaris bij het De
partement van Koloniën en aangewezen
als hoofd van de le afd. van het Dep.
van Oorlog;
is benoemd tot directeur van het post
en telegraafkantoor te Ammerstol H. van
Gendt, thans directeur van het post
kantoor te 's Heerenberg.
Staking in de Langstraat.
Nog steeds is het in de Langstraat
zeer woelig. Te Kaatsheuvel moesten de
marechaussees van de sabels gebruik
maken, wegens het optreden der leder
bewerkers, die niet-stakers trachtten te
beletten te werken, ook ging men de
politie te lijf. Bij de firma Van Schijndel
te Waalwijk is de staking nog in volle
werking. De afdeeling van het Ned.
Werkliedenverbond „Patrimonium" pro
testeert per circulaire tegen het verrichten
van diensten door Protestantsche arbei
ders en spoort aan tot staking. In alle
plaatsen zijn steuncomité's opgericht on
der protectoraat der Katholieke arbeiders.
De heeren Van Schijndel blijven bij
hun besluit om de aanvoerders der sta
king niet terug te nemen.
Een vertraagd Afdeelingsverslag.
In Amsterdam aan de gemeentebegroo-
ting voorl911 niet tijdig behaudeld worden
omdat het Afdeelingsverslag te laat is
verschenen.
Het „Hbdl" verneemt thans, dat de
late verschijning van het algemeen verslag
der afdeelingen gevolg is van oueenig-
heid in de Commissie van Rapporteurs,
bastaande uit de heeren Jan ten Kovejr.
J. G. van Kuykhof, F. J. Perquin en S.
J. Pothuis.
Deze Raadsleden hadden elk als ver
slaggever in een der afdeelingen gefun
geerd en de heer Pothuis was bovendien
als algemeen verslaggever aangewezen.
Dit Raadslid had dus tot taak uit de vier
afdelingsverslagen het algemeen verslag
te reddgeeren. Toen dit in proef aan Zijn
mede-rapporteurs toegonden werd,
bleek dat het net bepaiald onpartijdige
wijze bewerkt was. De heer Pothuis, so-
ciaal-democradlt, had een breede plaats
ingeruimd aan alle scherpe opmerkingen
fdoor de sociaal-democraten, onder wie
de rapporteur, in het algemeen en in het
bijzonder aan liet adres van "burgemeester
en wethouders los gelaten. Het algemeen
verslag *kreeg hierdoor een ieer scherp
karakter en ga£ 'den afgemcenen indruk
van" den Raad aldus niet juist weer.
'Het Raadslid Ter Haar weigerde zulk
een algemeen verslag te teekeiien. Van-
idaar de vertraging in het verschijnen,
want de heer'Pothus, zijn dwaling inzien
de, heeft daarop als algemeen rapporteur
een zoodanig algemeen verslag samenge
steld, dat het de goedkeuring van alle
mederapportcurs heeft kunnen vernemen,
KORTE KRONIEK.
In het kiesdistrict Heerenveen wordt
in den loop van den volgenden winter
een volkstemming gehouden inzake de
drankbestrijding. Daaraan wordt deelge
nomen door afdeelingen van de Neder-
landsche Vereeniging, van de Nationale
Christelijke Geheelonth.-Vereeniging van
de Gereformeerde geheelonthouders, van
de A.N.G.O.B. en van het Kruisverbond.
Al deze vereenigingen zijn in Comité
vertegenwoordigd, dat tot zijn voorzitter
heeft gekozenDs. D. van Lonkhuysen
te Hoornsterzwaag, tot secretaris J, bij de
Leij te Jubbega en tot penningmeester
H. Rigenoldus te Gorredijk.
De gemeenteraad van Delft heeft
gisteren bij de behandeling van de be
grooting met 13 tegen 8 stemmen het
denkbeeld tot inveering eener straatbe
lasting verworpen.
De minister van binnenlandsche
zaken heeft de gemeenteraad van Eng-
wirden medegedeeld, dat hij bezwaar
maakt tegen invoering van progressie bij
de hondenbelasting, waartoe de raad be
sloten had.
Reuter seint ons d.d. 21 Oct. uit
BerlijnIn de gisteren gehouden zitting
van aen bondsraad werd aangenomen
een voorstel betreffende vervoerbepalingen
van brandewijn aan de Duitsch-Neder-
landsche grenzen.
Naar men aan de „N. Ct." meldt,
bestaat bij de Regeering het voornemen,
de woningen van de Commissarissen
der Koningin in de verschillende provin
ciën voor het Rijk over te nemen, De
voorbereidende stappen daartoe zijn reeds
LEIDEN 22 October.
De Leidsche Kermis.
Nu er zooveel gesproken en geschYë-
ven wordt over de afschaffing def
Leidsche kermis, willen we onzen le
zers ,een korte beschrijving geven van'
dit jaarfeest, zooals het vóór de her
vorming te Leiden werd gevierd. Wei
vonden het in „Rhijnlands en. LeijeUchfl)
Kerke 1 ijke Outfeeeden'
