31
2e Jaargang
No. 317.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
dit blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
October
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
'Ofschoon ook door het stakingscomité
.besloten was de staking op te heffert
'blijkt da toestand in
Frankrijk
Hog verre van gunstig.
De afdeeling Toulouse van de Uie-
minots heeft tegen het besluit vanjiet
stakingscomité te Parijs heftig protest
'jaangeteefcend en in een manifest ver
klaard, dat de spoorwegmannen zich
door zulle een verraad niet laten ontmoe
digen. Ook te Bordeaux wordt door sto
kkers en machinisten de staking voort
gezet.
De machinisten en stokers van den
Zuiderspoorweg besloten de staking
voort te zetten. Zij hopen daardoor de
lalgemeene staking op alle lijnen weer te
doen herleven.
Wat aangaat 'het anarchistisch' oom-
plot dlat sabotage ten doel Jieeft deelt
Jjde „Dépêche de Lyon" nog mede dat de
regeering niet tijdens de staking op het
jspoor van dit misdadigerscomité is ge
komen, maar dat dit' reeds 6 maanden
(geleden door een detective ontdekt werd.
De organisatie van dit afschuwelijk!
anarchisten-werk berustte bij een cen-
ixaal-comrt en was verdeeld in plaatse
lijke comité's.
Dit de documenten, door den dietec-
,tive in beslag genomen bleek duidelijk,
dat men meermalen over eein revolutie
onderhandeld, ja in theorie een omwen
teling had voorbereid. Een comité van
Openbare veiligheid zou in het beslis-
,sende oogenblik, waarop de revolutie
Uitbrak ingesteld worden. Dit zou in
de eerste dagen van den opstand' een
absolute macht bezitten. De 'beweging
moest samenvallen met een algemeene
staking, zooals b.v. een spoorwegstar
king.
In de gevonden papieren zouden ook
staan aangegeven de namen der soldaten
die zich bij de revolutionaire beweging
feoucfett aansluiten en wérden punten aan
gegeven waar met bommen moest ge
werkt worden.
Het balid bevestigt verder 't gerucht
dat op verschillende plaatsen in Frank
rijk huizen zijn waar de anarchisten „ar
senalen" van revolvers, kogels en bom
men hebben. De helschë machines wor
den gemaakt door personen, die onen
heelemaal niet voor anarchisten zou aan
zien en dikwijls hooge betrekkingen 'be-
kleeden. Van tijd tot tijd ontdekt de
pol.tie zoo'n „anarchistisch-arsenaal",
maar dergelijke worden geheim geh,ou
den ont het publiek niet beangst te ma
ken.
Bijna da gelijks di doet de politie in
vallen bij anarchisten. Gister nog wer
den verscheidene kopstukken in hechte
nis genomen.
Voor het
Godsdienst-onderwijs
Waagt mgr. Henry, bisschop Van pre-
noble weer een flinke poging. Dezer
FEUILLETON.
Onder de vleugelen van den dood.
NAAR HET DUITSCH.
2)
(Slot.)
Heet uit de verte drong het diolle wiel-
geratel van Tien lijkwagen, het gedempte
van de schreden der rouwdragende en
het half-Iuide bidden der twee oude vrou
wen tot haar door.
Zij richtte zich uit haar géknielde hou
ding op, rukte het gordijn voor het ven
ster weg en drukte haar gelaat tegen.de
ruit. Nog éénmaal zag zij aan het einde
Van de straat de kleurige bloemenmassa,
Idie de doodskist bedekte/ Troosteloos,
donder tranen zwierf haar blik naar zijn
venster aan "Xle overzijde, van waar hij
haar zoo dikwijls zijn groet had toege
wenkt,...,, en plotseling, met een schok
liet hare hand het gordijn vóllen. Zijne
(moeder stond voor het raam, en met
(smartelijk-strak gelaat-had de oude vrouw
haar aangezien. Ondanks haarzelve vod-
Me Aimemarie zich miet Rudolfs moeder
Vereend door een vasten band: ook deze
had den doode lief, even "innig en vufig
ook Zijn moedjer le§d om Jhem
diagen werd een priester uit zijn diocees
tot geldboete veroordeeld omdat hij bij
het cath,ech|ismusondenvij''s ook de kerke
lijke geschiedenis ter sprake bracht. Nu
is mgr. Henry zelf begonnen cathechjs-
mus te geven fen behandelt daarbij' ook
kwesties uit dé kerkelijke geschiedenis.
Hij wilde, aldus verklaarde mgr. aan
een journalist, de vrijheid van Tiet
onderwijs aan "de openbare meening
onderwerpen. Deze poging zal wel tot
geen ander resultaat leiden dan dat ook
door Mgr. Henry bewezen wordt dat
voor katholieken in Frankrijk geen vrij
heid bestaat.
.Wat moet gedacht worden over die
verhoudingen tusschen
Spanje en Marokko
is door de berichten der laatste dagen,
niet uit te maken. Zeker is het, dat heft
nog lang niet koek-en-ei is tusschen de
Mooren en hun blanke broeders aan den
overkant der Middellandsche zee.
Nu weer bericht de ,,'Correspondencia
de Espana" dat een Spaanscbe schoener
die op weg wias naar Tetoean, op 40
K. M. afstand van deze stad door Ma
rokkanen van de kust af beschoten is.
Het maghzen is van deze gebeurtenis op
de hoogte gesteld.
Over de onderhandelingen die gevoerd
worden heeft Canalejas zich laten in
terviewen door een medewerker van de
„Matin". De onderhandelingen, zeid'e
hij duren voort ,en EI 'Mokri is er pp
gesteld1, dat zij nog voor het einde van
deze maand afgeloopen zijn, want (hij
wil naar Marokko terug. De zaak heeft
echter een uiterst langzaam verloop*
omdat de Marokkaansche diplomatie!
nooit -haast heeft. Daarvan weet Frank
rijk mee te praten. Wij zijn doende de
tegemoetkomingen, die EI Mokri heeft
gedaan, in een protocol schriftelijk Vast
te leggen 'en 'de vertegenwoordigers
van beide partijen zullen over eenige
dagen bijeenkomen om dit protocol te
ton derf ee'kten&i. Ik geloof dat dê on
derhandelingen zonder ernstige be
zwaren voortgezet zullen worden, en ik
zal zelf In de Cortes mijn standpunt
inzake Marokko uiteenzetten.
De Turksche leening
houdt nog steeds de gemoederen imf
Frankrijk bezig. Verschillende bladen'
spreken tegen dat de onderhandelin
gen over het plaatsen van de Turksche
leening aan de beurs te Parijs tot een
resultaat gevoerd zouden hebben. De!
Agence Havas echter verzekert, dat wel
in principe een overeenkomst door den
Turkschen gezant en de Fransche regee
ring is bereikt en dót deze overeenkomst
ook aan de goedkeuring der Porte on
derworpen is. Maar de Fransche regee
ring heeft geen enkele der waarborgen
laten vallen, die zij van den beginne £.f
heeft geëischt.
Ook ih de aangelegenheden in
Perzie
schijnt de Porte zich te willen mengen.
Zooals men weet hebben Engeland en
Rusland reeds geruimen tijd een goed'
oogje op dót land en bemoeien zij zich
en hoe onmetelijk moest zij lijden, zulk
een moeder om zulk een zoon'!
Maar Annemarie wilde geen medelijden
met haar hebben, zij verzette zich daar
tegen met ólle macht, èijhe moeder
verdiende haar modelijden niet!
'Langen 'tijd zat zij ineengedoken aan
het venster, fen zij dacht aan zijn graf
'dat ze nu met bloemen toedekten. En
van haar was er geen bloempje bij!
De licht trillende toon Van de huisbel
deed haar opschrikken uit haar smar
telijk gepeins. Afgemat verhief zij zich en
trad de kamer uit, ervan gruwend thans
een onverschillig gezicht te moéten zien.
Zijne moeder stond buiten! Met haar
brandend-heefce, drooggeschreide oogen
zag ze er deerniswekkend uit. Roerloos
en zwijgend wachtte zij, totdat Anne
marie van haar ontsteltenis (was 'beko
men en koel len afwijzend vroeg: Verlangt
u mij te spreken, mevrouw Berghausen?"
De oude vrouw knikte bevestigend' en
ging voorbij Annemarie de huiskamer bin
nen, waar zij uitgeput, in een leunstoel
neerzonk. *,H.et dreef me het huis uit",
zei ze somher, f— „ik moest een mensch
zien, die hem dierbaar was, die hem
liefhad: Daarom kwam ik tot u."
j,Tot mij!" kreet Annemie Jrijnlijk-ver-
b'aasd. „U wist dlis, dat ik hem Jiefhad,
da,t wjs( y! En ioch.
geregel i met de binnenlandsche aange
legenheden om eventueel hulp te kunnen
bieden bij ongeregeldheden en met die
hulp zichzelf hl-et meest te helpen.
Naar nu de „Anzeiger" uit Konstan-
tinopel verneemt, zijn der Porte voor
het geval van eeii verdeeting van Rerzië
zekere toezeggingen gedaan. Turksche
troepen houden de wegen van Tebris,
Oermia, Sjoi, Salmast en Kirmansjekir
reeds bezet en jn ettelijke Perzische
steden staan Turksdie soldaten gereed,
de consulaten en de Turksche onderda
nen te verdedigen.
GEMENGD.
Naar uit Lissabon gemeld wordt,
is de pauselijke nuntius, die tijdens
de revolutie naar Cintra was gegaan, we
derom in de hoofdstad teruggekeerd.
Montecuculi heeft in de commissie
van marineaangélegenheden van de Hon-
gaarsche delegatie verklaard, dat in 1911
een vlootprogramma aan de delegaties!
voorgelegd zal worden, om'dat O oston-
rijk-Hongarije niet kan achterblijven bij
de andere mogendheden.
Het bezoek dat die koning en
de koningin van Engeland zouden bren
gen aan dom Manuel, den onttroonden
koning van 'Portugal, is voorloopig uit
gesteld wegens de ernstige ongesteld
heid van Francis van Teek, den broe
der der Koningin.
Het nieuwe Grieksche ministerie-
heeft in handen van 'koning George lien,
aiifbtseed afgelegd, waama"Venizelos nog
een kort onderhoud met 'den koning had.
De jongste berichten over den toe
stand varj den Servischen Kroonprins lui
den wat gunstiger. Er is meer hoop op
'herstel, vooral omdat geen enkel der ede-
Ie organen is aangetast.
Keizer Frans Jozef verzocht dagelijks
(bericht te mogen ontvangen over 'den
toestand van den patiënt.
Ook van de zijde van andere hoven
wordt veel belangstelling getoond.
De Weenscbe hoogleeraar Chvostek is
gisteren opnieuw naar Belgrado ontbo
den.
De slagers te Boedapest hebben
de vleeschprijaen opnieuw verhoogd. Een
kilo vleesch kost nu twee en een fialve
Jkroon. (Een kroon js ongeveer vijftig
cents.)
De slagers ,zijn blijkbaar aangemoe
digd door de omstandigheid, dat de tot
dusver door de overheden genomen maat
regelen tegen de duurte van het vleesch
'zonder gevolg zijn gebleven.
De 3paansche gezant te Lissabon
(heeft van zijn regeering machtiging ge
kregen, met de voorloopige regeering in
verbinding te treden. Hiermede wordt
niet bedoeld, dat Spanje de republiek of
ficieel erkent. De Spaansche regeering
acht het wenschelijker, tie eerste stappen
in deze richting aan anderen over te la
ten.
In de afgeloopen 24 uur zijn te
Napels 9 nieuwe en *5 doodelijke geval
len van cholera voorgekomen. Uit de Na-
politaansche provinciën worden 13 nieuwe
ien 9 doodelijke gevallen, te Rome 1
nieuw en 1 doodelijk geval, uit Apulië
'„Waarom zou zijne moeder het niet
hebben geweten?... Betrof liet dan niet
haar zoon"?.... En weLk een zoon!"
„Dien zij met hare liefde als mét een
muur heeft omringdzei Annemarie bit
ter en zich van haar afwendend.
„Niet zoo, mijn kind, niet zoo'f Uw
bitterheid komt voort uit een afkeer van
mij, welken ik niet vefdden. Ik wilde
troost "bij u zoeken, wilde u zij'n uiterste
wilsbeschikking brengen...."
j,Zijne uiterste wilsbeschikking?.. [Hij
heeft dus nog 'aan jmij gedacht, mij
een groet gezonden, een laatst vaarwel"?"
„Meer dan dat,. Lees zeli..."
Amnemarie greep sidderend den brief,
welken mevrouw Berghausen haar toe
stak. Zijn handschrift was het; maar toch
zoo geheel anders dan vroeger. Hoe zwak
en krachteloos moest zijn hand zijn ge
weest toen zij deze regels schreef, die den
datum van zïj'n sterfdag droegen.
j,Mijn lieve, geliefde 'Annemarie.
4 s,Voor de eerste maal noem ik zoo;
en Ik weet toch sedert tien jaren, hoezeer
gij mij bemirïdet. Uwe oogen konden niet
bedriegen. En toch sprak ik niet. En gij
vermoeddet niet, wat dit zwijgen mij kost
te, hoezeer ik daaronder feed. Nu mag
ik sprekende dood, die reeds zoo 'dicht
bij me iS^at, ontzegejt jmijne ljppen. En
2 nieuwe en 1 doodelijk geval, en uit
de provincie Campo Basso 1 nieuw ge
val gemeld.
BINNENLAND.
Koninklijke Besluiten.
Bij koninklijk besluit is aan'den le luit.
M. R. baron Bentinck, van 'het 3de reg.
huzaren eervol ontslag uit den militai
ren dienst verleend;
is aan den luitenant ter zee le kl.
W. van Braam, in Oost-Indië eervol
ontslag uit d'en zeedienst verleend.
Kamerverkiezing Eindhoven.
Bij de gisteren in Jiet district Eind
hoven gehouden stemming voor een lid
van de Tweede Kamer, ter vervulling van
de vacature-Van den Heuvel, is geko
zen mr. J. van Best (R.-K.), te EindL
hoven, met 4860 stemmen.
Op den heer H. Spiekman (S. D. A.
P.), te Rotterdam, waren 447 stemmen
uitgebracht.
Terwijl d'e katholieke candidjaat in|
vergelijking met 1909 een honderd stem
men vooruitging, verminderde 'het stem-
mencijfer van de sociaal democraat met
curca 60, ondanks de talrijke propagan-
d'a-vergaderingen, die er in het district
gehouden zijn.
KORTE KRONIEK.
De „N. Ct." spreekt haar bericht tegen
dat de heer A. W. Ressing, eervol ont
slagen directeur der G. E. W. te Amster
dam, in dienst der Allg. Elektr. Ges. zou
zijn getreden en door deze maatschappij
zou worden belast met het beheer van
een harer groote centrales in Duitschland.
Tot lid van den gemeenteraad van
Dordrecht (Vacature Van Schelte A.R.)
is met 882 st. gekozen de heer J. H. Rein-
hardt (S. D. A. P.), terwijl 707 op den
heer C. J. J. Tenenti, (R.K.) waren uit
gebracht.
Gemeenteraad van Leiden.
(Vervolg).
Aan de orde is het voorstel Briët
c.s. om de kermis af te schaffen.
De heer Briët, zijn rede vervolgend
betoogt dlat de middenstand tegen vlie
gende winkels protesteert. Wat zijn de
kermiskramen and'ers? Dat de kermis
aan den middenstand' schade doet, ge
tuigt het verzoek van den heer Witmans
•in 1906 om op den Apothekersdijk geen
kramen te plaatsen, daar de Haarlem
merstraatbewoners zooveel nadeel ervan
ondervonden.
De tienduizenden, die aan nuttelooze
prullen worden uitgegeven, zullen voor
betere zaken worden besteed.
En zullen herbergiers schade hiebbem.
Bij vele maatregelen, die in het algemeen
belang worden genomen, hebben parti
culieren schade. Daarom moét een zaak
in het algemeen belang niet tegen ge
houden worden. Spr. wijst erop, van hoe
weinig waarde de ondertcekening vantiie
adressen 'is. Zelfs 'n apotheker beklaagde
zich over event, benad'eeling door fcle
nu mag ik je zoo noemen, zooals mijn
hart je steeds noemde: niijn lieve, geliefde
Annemarie. Ik wist dat je me bemint,
zooals ik je bemin. Maar ik wist ook, dat
ik sterven moet. Daarom zweeg ik. Om
uwentwil geschiedde het, wijl ik voor
zag wélke ellende ik over je zou brengen,
't Vroege sterven is een erfdeel van onze
familie. Nu komt er een einde aan. Ik
ben de laatste van ons huis. En God zij
dank, dat ik de laatste ben, dat ik geen
geliefd kroost achterlaat, in wie de erfe
lijke doodskiem sluimert. Sedert vele
geslachten lijdt onze familie aan een
hartkwaal. Ook mijn vader stierf jong.
Toen hij van ons'heenging, wist hij dat
zijn twee zonen zijn kwaal in hadden ge-
erfd. En ook mijne modder wist het. Mij
ne arme moeder draagt een uoornenkroon
Ik zag, hoe zij om den ten doode ge-
wTjde leed', dien zij zoo vroeg naar het
graf moest zien dragen, die haar al
leen achterliet, in duizend angsten over
hare kinderen, die bereids door den dood
waren gemerkt. Op zijn 25ste jaar stierf
mijn broeder; mij schonk de dood nog
fien jaren meer, i— die tien 'jaren, welke
gij met uwe liefde hebt verhelderd. En nu
loopt het ten eindie mét mij. Ik lees het in
de troostelooze, wanhopige oogen mijher
moeder.
JNu weet je waarom jk zweeg, waar-
kermis. Hoe kan een apotheker schade
lijden, tenzij hij in de kermisweek veel
verbandmiddelen mocht verkoopen. Spr.
wil d'e armen geen vermaak ontnemen.
Maar de kermis is geen feest meer.
Als overheid1 hebben wij te waken eh
zijn verplicht de kermis af te schaffen,
omdat wij ze slecht achten en niet van
de nood van anderen, mogen profiteered.
Men heeft van een partijvoorstel ge
sproken. Hiervan is geen sprake. Een
partijvoorstel is ten voordeele van één
partij. Aan spr.'s voorstel ligt het alge
meen belang ten grondslag. Spr. hoopt
diaarom, dat de raad1 het zal aannemen.
De heer Fockenra And'reael
meent dót de kwestie van de kermis een'
afgezaagde is. Spr. motiveert zijn stem'
tegen het voorstel. Toen dit voorstel in
de lucht hing, hjeeft spr. aan twee der
voorstellers aangeraden met raadsleden
van verschillende richting de, bespreking
te houden om een modus vïvencb* te schep
pen. Er is iets goeds in de kermis. Wat
spr. wil behouden en Jiij is tegen af
schaffing der kermis zonder meer. Voor
menschen van alle klassen en beschaving
'zijn verschillende middelen van ver
maak. De een vermaakt zich met een tra
gedie van Shakespeare, den ander wil
het mindere. Spr. schaft de kermis niet
af, al; men er niet aan vastkoppelt een
voorstel om iets beter te geven. Er zijn
onschuldige vermaken op de kermis. In
de laatste jaren is spr. niet op de ker
mis geweest. In zijn jeugd' heeft spr.
op d'e Friesche kermis veel schik ge
had. Dat er misbruiken plaats hebbed
nu ja. Er zijn altijd menschen die snak
ken naar een gelegenheid tot uitspat
ting. Dit heeft ook op 3 Oct. plaats.
Het verzet tegen de kennis komt van
die rijde, waar men öe vroolijkheid en
pret het minst genegen is.
In België gaat het altijd vroolijk toe.
Men heeft spr. gezegd' dat dit in alle
Katholieke landen het geval is.
De Katholieken zijn voor vroolijkheid^
mits gepast. Qat wil spr. ook.
Niet alle kerkgenootschappen zijn voor
afschaffing der kermis in het krijt ge
treden. Dit teekent, meent spr. Hij is
overtuigd, dat men de nadeelen der ker
mis schromelijk overdrijft.
De heer Bosch critiseert hiet adres
met 229 ond'erteekeningen, waarbij o.
a. een schoorsteenveger, en de socialist
DubbeWeman. 'Spr. meende, dat die par
tij voor afschaffing Jrcrmis is. Deze
socialist zal dus Wel eif unicum zijn.
De heer Rei m e r i n g-er heeft dit jaar
d'e kermis speciaal nagegaan en heeft
van ongebondenheid niets bemerkt. Als
zoovele menschen er nog genoegen heb
ben, moet men ze da*' ontnemen? De
kermis is zoo ingeroest in het volksle
ven, dat ze telkens bij nationale fees
ten in anderen vorm herleeft. Als)
de kermis wordt afgeschaft, dan komt
ze op een particulier terrein terug. Men
mist dan de baten voor de gemeentekas
en men mist de baten voor den gemeen
tenaar.
De heer Fokker zal ook tegen het
voorstel-Briët stemmen. Spr. is niet over
tuigd', dat de kermis zoo'n groot zede-
om ik mijne 'liefde voor je in liet diepst
van mijn hart opsloot. Ik wilde je de door
nenkroon besparen, welke inijn arme moe-
crer draagt. Wil je de laatste bede van een
stervende vervullen?.... Wees 'dan een
dochter voor mijn moeder wanneer zij
geeïn zoon meer heeft! Geef haar een
weinigje liefdie, opdat in haar doornen
kroon toch nog een paar late rozen
bloeien.
„Vaarwel zeg ik je niet. Ik blijf im
mers leven in je hart, mijn lieve geliefde
Annemarie."
Diepgeschokt knielde Annemarie bij de
oude vrouw neder.
„Hij had mij lief hij had mij lief In
fluisterde zij klankloos.
Mevrouw Berghausen streek zich over
het hoofd der geknielde, „Ik wist het
sindls lang", zei ze troostend, „en ik heb'
geleden mét hem len met u.... Want ik
had u lief om uwe liefde als mijn eigen
kind."
„En fk ben om uwe liefde van u af-
keerig geweest!... Vergeef mij, moeder
vergeer ïnTj!"
Met beide armen omvatte 'Annemarie
de oude vrouw, die zich vriendelijk over
haar heenboog. En zoOj hart aan Tiar
vonden de zwaarbeproefden hare eerste
veFlichtende tranen.
