28
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Ie Jaargang,
No, 297.
Bureau OUDE SINGEL 54, L/EIDEIM.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
September
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen liandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Waarom lees ik een
Katholieke courant?
(Slot).
Wat we gisteren hebben beweerd1, ligt
eigenlijk buiten onze bespreking. Wij
zeiden, dat 't moeielijk of onmogelijk!
voor een courant is om neutraal te zijn.
Maar d'e stelling, die we willen verdedi
gen, is deze: neutrale couranten, pok
als ze werkelijk neutraal zouden zijn,
vormen voor den Katholiek een hem: on
waardige en een gevaarlijke lectuur.
De voortdurende lezing van een neu
trale courant is de oorzaak van de in
;t vorig artikel beschreven flauwheid' en
lafheid en halfheid, waar 't geldt zich'
in 't openbare maaschappelijke leven als
Katholiek te toonen; de oorzaak, diat
men het fiere en ridderlijke: „catholique
avant tout" „Katholiek voor alles", meer
en meer gaat aanzien als een verouderde
en voor onze verdraagzamen liberalen
tijd niet meer passende leuze.
Door de neutrale lectuur wordt ge
kweekt 'de onverschilligheid en begin
selloosheid' op zedelijk en godsdienstig
gebied.
Men gaat de zedenleer "beschouwen
als iets wisselvalligs, iets dat afhanke
lijk is van tijden en gewoonten, vol
keren en individuen: wat de Katholiek
slecht noemt, omdat 't volgens zijn
godsdienst slecht is, mag een ander met
hetzelfde recht goed noemen.
Zonder dat hij 't zelf bemerkt gaat
bij den lezer langzamerhand verloren
die overtuiging van het alleen-ware van
zijne godsdienst en van het valsche der
andere godsdiensten, "in hun geheel be
schouwd'. Hij. durft niet meer rond-uit
bekennen, als 't noodig. is, dat hij is de
begenadigde bezitter van de ééne, on
deelbare Waarheid die is neergelegd in
de Katholieke leer. In „de neutrale cou
rant wordt niet 'slechts aan de aan
hangers dit is volgens katholiek
beginsel maar ook aan de godsdien
sten zelf gelijke waarde toegekend, of
worden alle godsdiensten geheel buiten
beschouwing gelaten als tenmin
ste het blad werkelijk neutraal is.
Hoe moet bij de lezers van neutrale
bladen, als zij dag-in dag-uit.in kleuren
en geuren voor zich zien geschilderd alle
omstandigheden van een nïisdaadi, welker
naam volgens den apostel Paulus onder
de Christenen zelfs niet genoemd mag
worden, verstompen die fijn-gevoelig
heid, welke den christen tot eer en adel
strekt.
Nu is ;t waar, dat een Katholiek'ei
courant niet in elke kolom Gods naam'
noemt, en de redactie in haar overzichten
niet gebruik maakt van een Christelijke
scheurkalender om iederen dag lessen
uit te ideelen, en haar verstand nitfij
scherpt om bij alles den godsdienst te
halen en bij alles te herinneren aan de
geopenbaarde waarheid.
Maar men Js ook niet schuchter en
bevreesd om, waar de omstandigheden
wijzen naar iden Schepper, dien Schep
per in Zijn machtig werk te prijzleiiy
hetzij in dankbare aanbidding, hetzij in
gevoelens van eerbiedige vrees, hetzij
in de jubelende kennis van Zijne lefde.
Men durft ook uiting geven aan Zijn
vlamriiëndën toorn, als miskend en ver
acht wordt God en .Godsdienst, -en als
hoogtij wordt gevierd voor mensch-ont-
eerdé, dierlijke ondeugd.
Dit alle's doet men vanzelf, onge
merkt, zonder vertoon. Bij beschouwin
gen over alles wat geschiedt op de wij
de wereld moet toch soms van-zelf
een „Sursum Corda" opjubelen. Een
overtuiging k a n, in 't bewuste bezit der
waarheid, niet zwijgen; zij kan zich
niet laten trappen, maar moet fier en
trots zich verdedigen.
En de aanval der wereld gaat niet te
gen onze persoonlijke eer, 't is niet te
doen om geld en goedneen 't gaat
hier om den koninklijken schat en den hoo-
gen adel van onze Roomsche deugdj,
om de goddelijke gave van ons Roomsch
geloot. Hier steeds te zwijgen, zooals de
neutrale pers dóen moet, js voor
den Katholiek misdadig.
Waarom lees ik een Katholieke cou
rant? Kort en bondig .willen we jii.er het
antwoord geven. Ik lees een Katholieke
Courant, omdat m' ij n Overheid het
lezen van neutrale bladen aanwijst ials
een groot gevaar, en omdat ik zelf
dat gevaarlijke inzie en voel het grie
vende als mijn God en Godsdienst steed's
buiten beschouwing wórden gelaten, en
het verheffende als ik erkend zie mijn
heilig en boven alles dierbaar geloof in
een Katholieke courant, welker redactie
zich met nauwgezetheid1 als doel stelt
niets te verzwijgen en in alles de waar
heid te zeggen, maar pok met kieschhteid
te weren alle verkeerde begrippen over
de Katholieke leer, welker redactie het
zich tot eer rekent .met fierheid en troits
de Roomsche beginselen hoog te h/ouden,
zoo noodig niemand sparend, maar ook
te eerbiedigen "èn ariderer goede trouw
èn het goede in de leeringen van ande
ren, zoodat ze zonder noodzaak' niémand
kwetst.
Ziehier uiteengezet het goede van de
Katholieke Courant en het verkeerde van
een neutraal blad1, ook als het is wat
zeer moeielijk waar lean zijn werkelijk
neutraal.
Wij eindigen met een woord van on
zen kerkvorst uit den reeds genoemden
Vastenbrief:
„Hoeden wil ons voor die zoogerutani-
de neutrale lectuur, die nimmer aan on
ze ziel een gezond voedsel geeft
ALGEMEEN OVERZICHT.
Er schijnt goede kans te bestaan, dat
het geschil op de scheepswerven dn
Duitschland
zal bijgelegd worden. In een Maandag
te Berlijn gehouden vergadering van ver
tegenwoordigers van beide partijen,
heerschte een verzoeningsgezinde stem
ming en men kwam op verschillende
punten door wederzijdsoh toegeven tot
overeenstemming. Gistermiddag hoopte
men, na afzonderlijk beraadslaagd te
hebben, weer bijeen te komen en een
definitief resultaat te bereiken.
In Berlijn heerscht een minder goede
stemming tengevolge der staking bij een
der kolenfirma's. Gister- en eergister
avond zijn in de wijk Moabit ernstige
opstootjes voorgevallen. Van alle ^an
ten werd de politie inet glazen, fles-
schen, steenen en alles waarmee verder
te werpen was gebombardeerd.
Herhaaldelijk moesten charges wor
den uitgevoerd, waarbij harde •klappen
vielen, verschillende politieagenten wer
den gewond, waarop de agenten met hun
Brownings op de menigte schoten. Bij
de opstootjes op eergisteravond werden
naar Reuter meldt, 3 officieren van po
litie en 40 agenten benevens een groot
aantal rustverstoorders gewond
Gisteravond werden slechts 2 agenten
gekwetst, en in het geheel 90 personen
gewond', waarvan 12 zwaar, 't Schijnt
een echt oproer ie zijn. Verscheidene win
kels werden beschadigd en van een der
kerken in Moabit zijn de schoone ge
schilderde ramen ingeworpen.
De sociaal-democraten hebben weer
een zetel voor den Rijksdag gewonnen.
Bij de herstemming in het district Frank
fort a.d. Oder-Lebus verkreeg hun can-
didaat 15.797 stemmen en de nationaal-
liberale tegencandidaat 16.625. In 13
maanden tijd is dit de 9e zetel die de
socialisten winnen, waardoor zij in den
Rijksdag nu beschikken over 52 zetels.
Terwijl de sociaal-democraten tot den
laatsten man zijn opgekomen, zijn er
van den anderen kant ongeveer 4500
kiezers (op een getal van 36.000} weg
gebleven, zoodat deze overwinning we
der aan de laksheid der kiezers moet
geweten worden.
Van de nationale vergadering in
Griekenland
komen nog steeds berichten die er op
wijzen dat men tracht deze in een con
stituante te veranderen. Zelfs drie mi
nisters Kaliergis (buiten!, zaken), Ma-
vromatis (binnl. -zaken) en Phikiorjs,
(justitie) verklaren openlijk voorstan
ders van "dit denkbeeld te zijn.
Met het oog op de maatregelen der
Porte bij de Grieksche grens wilde de
miijiser van oorlog behalve de reetd's;
onder de wapenen geroepen ouide lich-
tingen nog 2 lichtingen oproepen. JDe
eerste minister was daarvoor echter niet
te vinden.
De stemming wordt tegenover "Bul
garije boe langer boei „vrien^^app^
lijker. Men zegt dat Bulgaren en Grie
ken in verschillende plaatsen in Mace
donië bijv. te Serres verbroederd heb
ben, terwijl tegelijkertijd het verbluf
fende bericht gaat, waarbij wel eenig
voorbehoud mag worden in acht geno
men, dat Bulgarije zoekt te komen tot
een overeenkomst met.... Turkije.
Enfin, de wonderen zijn de wereld
niet uit. Zoo is ook het optreden van
den nieuwen minister van oorlog in
China
Generaal Jingtsjang wel verwonderlijk
en wordt dan ook in Peking druk bespro
ken. Tot dusver was het gebruik, dat een
minister in zijn departement het mande-
rijnenkostuum droeg, jingtsjang echter
[die gezant te Berlijn is geweest, verscheen
toen hij'het ministerie zou overnemen in
generaalsuniform en zonder staart.
De meeste ambtenaren snelden, toen rij
vernamen dat de minister aldus het ge
bouw binnengekomen was, naar "huis,
trokken ijlings ;hun uniformen aan en"kwa-
men zoo op het departement terug. Hun
staarten hielden zij echter aan, daar het
onlangs uitgevaardigde decreet, hetwelk
den officieren voorschrijft, den staart af
te snijden, toen nog niet verschenen was.
Toen generaal Jingtsjang een ambtenaar
in Chineesche kleedij aantrof voegde hij
hem toe; „Gij zijt soldaat Schaamt gij
gij u soms'dit te toonen?"
Deze vraag behoeft niet gesteld te wor-
(den aafn de katholieken in
Spanje
aangaande hun katholiciteit A. s. Zondag
zullen wederom reuzenbetoogmgen wor
den gehouden welke de regeering behalve
ve in Bilbao, niet verboden heeft Bevat
ten de loopende geruchten waarheid dan
zou voor de betoogingen een schoon
gevolg in uitzicht staan. ril. de val van
het Ministerie-Canalejas, De „Echo de
Paris." meldt dat deze is te wachten ten
gevolge van de katholieke protestbewe
ging tegen de kerkelijke dwangwetten en
het algemeen verzet tegen de financieele
plannen der regeering.
De geheele Spaansche pers, mét in
begrip zelfs van bladen, die anders een
vrij radicalen toon aanslaan, komt op te
gen de voorgenomen leening van '1500
millioen 'De „Radical" beweert zelfs dat
de regeering, nadat zij eerift de gewone
hulpbronnen heeft uitgeput, het land door
die nieuwe leening zou ruineeren.
In welingelichte kringen, zoo heet het
verder, houdt men vól, dat Canalejas
hoogst waarschijnlijk na de betooging van
aanstaanden Zondag zal aftreden en zelfs
wordt graaf "Romancnes reeds als rijn
zijn opvolger genoemd.
GEMENGD.
De Duitsche keizer zal koning Ma
nuel van Portugal uitnoddigen in Decem
ber te Berlij'n te komen.
Prinses Clementine van 'België js
te Dover aangekomen en naar Farnbo-
rough doorgereisd.
Volgens inlichtingen uit goede bron zal
nu haar huwelijk met prins Victor Na
poleon niet te Farnborough gesloten wor
den, ondanks den levendigen wensch van
keizerin Eugenie.
De staat der gezondheid van prinses
Clotilde, moeder van den bruidegom, be
let haar naar Engeland te reizen en het
huwelijk zou dan ,in het begin van No
vember in de grootste stilte, te Moncatie-
ri, Italië, ingezegend worden.
Het is misschien goed eraan te her
inneren, dat de Argentijnsche regeering
op 22 Augustus de wet heeft bekrachtigd!,
die den kusthandel beperkt tot schepen,
die onder de Argentijnsche vlag varen.
Op schepen, 'die in strijd met deze wet
den kusthandel uitoefenen, zal, evenals
ap de ladingen, beslag worden gelegd.
De wet treedt op 11 October in wer
king.
Nasr el Moelk heeft volgens de „Köl-
nische Zeitung" het hem aangebeden re
gentschap over den nog zeer jeugdigen
Sjah van Perzië aanvaard.
De Turksche grootvizier Hakki pasja is
gister te Weenen aangekomen. Hij zou
een onderhoud hebben met AchrenthaL
Te Lugano is gisteren de ,6de bij
eenkomst van de internationale Vereeni-
ging voor wettelijke bescherming van ar
beiders geopend. Aanwezig waren ruim
honderd afgevaardigden, vertegenwoordi
gers van regeeringen en deskundigen.
Er hebben zich zes commissies ge
vormd de eerste behandelt de internatio
nal (Y&rdjagen^ de tweede |d|e ió.ódyergifti-
ging'bij pottenbakkers en typografen en
het caisson-werk, de derde de huisnijver
heid, de vierde het nachtwerk van jon
gelieden, de 'rijfde den ïnaximalen ar
beidsdag en de zesde het werk dier bor
duursters.
Bij de voorverkiezingen voor tij
delijk Voorzitter van de taatsconventie
der Republikeinsche partij, werd Sher
man d'e vice-president der Ver. Staten
gekozen, met voorbijgaan van Roose-
Veld. Deze verklaarde den strijd te zullen
winnen in dé conventie zelf en hij heeft
gelijk gehad. Na een rumoerige zit-y
ting heeft gisteren d'e conventie Roose-
veld gekozen en de keuze van Sherman
verworpen.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. besluit is toegekend de aan
d'e orde van Oranje-Nassau verbonden
eeremedaille in zilver aan J. Heeren,
agent der levensverzekering-Mij. R. V.
S. te Amsterdam.
Is aan Mr. G. Hovens Gréve eervol
ontslag verleend van adj.-commies bij
het departement van oorlog
Is benoemd buiten bezwaar van
's Rijks schatkist tot vertegenwoordiger
van de Regeering op het van 37 Oct.
1910 te Berlijn te houden 4e Interna
tionale congres voor de verzorging van
krankzinnigen, J. van Deventer Szn., in
specteur voor het staatstoezicht op de
krankzinnigen en krankzinnigengestich
ten te Amsterdam.
Nieuwe beperking van treinenverkeer
op Zondag.
Opmerkelijk is het, bij het beschouwen
van de nieuwe winterspoorboekjes, hoe
vele treinen des Zondags zullen uitval
len de meeste dienstregelingen zijn ge
decimeerd en meer dan dat.
In Noord-Holland bv. is op nagenoeg
alle lijnen een sterk beperkte Zondags
dienst ingevoerd, waarbij des Zondags
o.a. een der zoo belangrijke sneltreinen
naar Leeuwarden via Enkhuizen—Stavo
ren het loodje legt. De twee sneltreinen
tusschen Groningen en Leeuwarden, nau
welijks ingesteld, worden beide 's Zondags
geschrapt. Evenzoo twee van de drie
sneltreinen tusschen Zutfen en Enschedé,
terwijl ook overigens onder de sneltrei
nen in 't oosten des Zondags geducht
huisgehouden wordt. „Vad."
Kamerverkiezing.
De verkiezing voor een lid! Van de
Tweede Kamer in Rotterdam V (vac.
Mr. A. de Jong, A.-R.) zal plaats heb
ben op Maandag 17 October e.k., ide
stemming, zoo noodig op Dinsdag 25
October d'.a.v., de herstemming zoo noo
dig, op Donderdag 3 Nov. d.a.v.
Parlementaire arbeid.
De Haagsche briefschrijver van „De
Tijd'', meent, dat men niet te veel waar
de moet hechten aan de courantenbe
richten over de grondwetsherziening en
de regeling der gemeentefinanciën. Zeer
duidelijk werd dit dezer dagen gede
monstreerd doo reen eenvoudige mede-
deelnig in de bladen. Eerst heette het
dat de regeering besloten had haar voor
stel tot verruiming van het gemeentelijk
belastinggebied in te trekken. Toen kon
men als tegenspraak vernemen, dat de
regeering daaraan niet dacht, maar zich
gezet had' aan een wijziging van enkele
onderdeden, naar aanleiding van daar
tegen Ingekomen bezwaren en dat de
gemeenten met ingang van 1912 van
d'e nieuwe regeling zouden kunnen pro
fiteered Beide berichten blijken nu uit
de ludht te zijn gegrepen door het na
der medegedeeld feit, dat juist in het
laatst dézer week het overleg is begon
nen tusschen de regeering en de com
missie van voorbereiding. Men bchccfjt
nu waarlijk niet thuis te zijn in den ar
beid fan Óns parlement, noch te leven
onder den schoonsteen ervan, om te be
grijpen, dat, in afwachting van het ver
slag, aan intrekking evenmin is gedacht
als aan het vaststellen der wijzigingen
en dat in die omstandigheden geen ster
veling kan zeggen, wanneer ongeveer
het wetsontwerp, als het wet wordt, in
werking zal kunnen treden. De eene fan
tasie sprak dtis de andere tegen. Van
een, die het weten kan, kreeg ik dan
ook.hedënmiddag ten antwoord er staat
niets vast dan alleen, dat niet gebeuren
zal, wat gezegd' is te zullen gebeuren.
Het wetsontwerp wordt niet ingdtrok-
k?ni maar jyprdt jn .1911 zeker fliet Af
gedaan. Met het berichtje omtrent dea<
stand van den arbeid idei* Comriids^sicl
voor de grondwetsherziening is het voor
al niet bete fctgesteld1. Het lijkt er nic<
naar, dat de Commissie reeds zoover,
gevorderd is, dan men heeft verteld.i
Integendieel Zij is, werd mij verzekerd/
quantitatief slecht gevorderd, maar zijl
heeft alle reden om desniettemin met te
vredenheid terug te zien op de kwaliteit
van den nu verrichten arbeid. Er is1
trouwens nietsgeen thaAst. Er is natuur-
geen sprake van, dat de Kamers in de
beide volgende zittingsjaren zich met
de grondwetsherziening zullen bezig-
-houden. Er staat daarvoor ander werk}
op het programma. De grondwetsher
ziening wordt voor het laatste jaar be
waard1.
Grieven bij de Politie.
In Mei van dit jaar werden twee ver
gaderingen gehouden van den Amster-
damschen Politiebond waarin verschil
lende grieven van het mindere politieper
soneel werden ter sprake gebracht. Er
werd een motie aangenomen, waarin aan
gedrongen werd op betere bewapening,
afschaffing van de dreg en de instelling
van een scheidsgerecht of commissie vaa
advies gelijk i n Den Haag bestaat.
'Deze en andere grieven, zijn ter sprake
gebracht tijdens een onderhoud, dat liet
hoofdbestuur van 'den Amsterdamscheu
Politiebond met den burgemeester heeft
gehad.
Ten aanzien van de dreg, die on-
practisch wordt geacht kon het hoofd
bestuur constateeren, dat het onderhoud
reeds resultaat heeft gehad. Want sedert
kort is het dragen van "de dreg beperkt
tot die agenten, welke in hun wijk grach
ten of kanalen hebben. De burgemeester
natn verder kennis van liet model dreg,
door den voorzitter van Tien Politiebond
vervaardigd en welke dreg in den zak
kan gedragen worden.
Ten stelligste verklaarde burgemeester
(Röell zich tegen de instelling van een
commissie van advies. Wie zich bezwaard
achtte over opgelegde straffen, kon steeds
bij hem terecht.
Daarentegen bleek ide burgemeester
wel iets te voelen voor 'de bezwaren'tegen
den te langen diensttijd, met name den
24 uur dienst op Zondag.
De staking te Waalwijk.
De „N. iCrt." beweert, dat het be
richt over de mishandeling van den werk
willige H. F. uit Waalwijk, zooals dat
in de bladen de rondte heeit gedaan, sterk
overdreven is. De man „die voor dood
was blijven liggen" en „wien de dokter
weinig hoop op herstel gaf" is weder aan
zijn werk.
De toestand op de schoenfabriek der
firma Van Schijndel blijft onveranderd,.
De Kamer van Koophandel te Jiee
renveen besloot tot den Minicter van
Landbouw een a"dres te richten, waarin
aangedrongen wordt op spoedige in
voering van een Rijkswet op de keuring
van vleesdh voor binnenlandsche consum-
tie, in het belang van clen vleeschhandcl
en van het pabliek.
Bij de gisteren te Rotterdam 1 ge
houden herstemming voor een lid van
den gemeenteraad (vac. Citters; Lib.)
werd gekozen de heer D. de Klerk (U.
L.) met 2296 tegen 2125 stemmen pp
den heer R. Hooijkaas Jr. (C.-H.)
Koloniën.
Een Roomsch-Kathobek Hospitaal.
In de Surinaamsche bladen .wordt ge
meld, dat van Roomsch Katholieke zij
de gewerkt wordt aan een plan, om ecu,
hospitaal te Paramaribo op te richten..
De R. K. Zusters zullen den lsten
November a.s. het militair hospitaal ver
laten, wanneer door den apost. vicarisj
wordt vastgehouden pan den eisch, dat?
aan de zusters de vrijheid moet wor
den gelaten om naar eigen goedvinden
van zaal te verwisselen. Er was todi
een conflict tusschen den chef van het
hospitaal en het vicariaat wegiens d'e!
vervanging van eene door laatstgenoem
de voor de verband-operatiekamer ge-i
schikt geachte zuster door een andere
op aanwijzing van dé ziekenmoeder.
Op het eiland Aruba zijn in den nacht
van 31 Augustus 1.1. pp d!en lsten de
zer twee schokken van aardbeving ge*
voeld, die vergezeld w,are;i yan een pa-»
deraardsch gerommel