BUITENLAND. BINNENLAND. Ie Jaargang, No. 295. j Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. blT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, 'f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2l/3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Maandag 26 September 1910. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent, ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE bladen. Uit de Pers, De troonrede. Dr. W. H. Nolens schrijft door over de Troonrede in de „Nieuwe Venlo- is c h e Courant" o.a. Herhaaldelijk werd de opmerking ge maakt, dat de troonrede veel te lang was. In ieder geval langer dan noodig. Ditmaal schijnt men, om welke reden dan ook, en op initiatief van wien dan ook, althans getracht te hebben binnen nauwe grenzen te blijven. Tot het weglaten van de weinig of niets zeggende mededeelingen omtrent de buitenlandsche verhoudingen, den toe stand van land- en tuinbouw, handel en .nijverheid waarom niet nijverheid en handel? enz., heeft men ook ditmaal niet kunnen besluiten. Keulen en Aken zijn niet op een dag gebouwd. Maar wel heeft men getracht zich te bepalen tot het mededeelen van wetsont werpen, waarvan het thans zeker is, dat :ze in den loop van dit zitttngjaar zullen worden ingediend. Ook uit de volgorde der verschillende onderdeelen kan men met eenigen grond 'besluiten, dat in een meer officieelen vorm tot de Staten-Generaal werd gezegd Heeren, eigenlijk zoudt gij her geheele zittingjaar noodig hebben om de reeds ingediende wetsontwerpen te behandelen, >en het Kabinet zou zijn handen vol heb ben met deze en met die, waarvan de indiening reeds is toegezegd. Maar wij weten, dat uw aandacht ge- 'lijk de onze in de eerste plaats gevestigd is op de verzekering tegen invalititeit en ouderdom, en in verband daarmee op de 'herziening van het tarief. Alhoewel absoluut genomen het over bodig mag schijnen, achten wij het toch noodig, deze beide nog eens afzonderlijk !te noemen en daarom deelen wij u mee, dat in den loop van dit jaar binnen kort het ontwerp tot herziening van in- 'voerrechten u zal bereiken, maar tevens at kan het misschien niet even spoedig gebeuren, het ontwerp tot verzekering tegen geldelijke gevolgen van invaliditeit en ouderdom. Uit deze afzonderlijke vermelding blijkt reeds dat van de zijde der Staten-Ge neraal eene spoedige behandeling ver wacht wordt. Maar ook dit Kabinet denkt nog langer te leven dan dit jaar, en in ieder geval moet het met de continuiteit der regeering rekening houden; en daarom worden er nog enkele nieuwe ontwerpen aangekon digd. Ook uit de troonrede mag m.i. het besluit worden getrokken dat het der Regeering meenens is met de invalidi- |teits-verzekering en het tarief, dat het ideze beide als hoofddeel van zijn werk zaamheid beschouwt. ALGEMEEN OVERZICHT. Ofschoon op de vergadering van j.l. |Zaterdag nog geen overeenstemming 'gekregen is tusschen de arbeiders en •patroons in de scheepsbouw-industrie ;ïn Engeland .jomifcrent de bewoordingen van de nieu we overeenkomst, mag men verwachten, (jdart nu een einde zal komen aan de crisis. IjDe arbeidersgedelegeerden hebben zich .bereid verklaard, boeite vast te Stellen ;,voor de arbeiders, die op de overeen komst tusschen de .wederzijdsche orga nisaties inbreuk maken en bij niet beta ling over te gaan tot royement van de nize arbeiders. De werkgevers willen ech ter dat de op te leggen boejten in de bvereenkomist zullen worden vastgesteld on zullen worden bepaald op 3 pond teerling, bij eerste overtreding, vijf pond •bij tweede overtreding en daarna roye ment De opbrengst der boeten gullen goor liefdadige doeleinden moeten wor sen besteed. De arbeiders die weiger achtig blijven de boete te betalen, zui den op geen der aangeslopen werven' peer aangenomen worden. Bijna alle pestuursleden van de Jcetelmakers-ver- peniging zijn gunstig gestemd voor de; (llsqhea d;er yyerkgevei^ jnaar de gekp- zen afgevaardigden nieit. Toch gelooft men, dat de .werklieden-vereeniging de voorspellen met eenige kleine wijzigin gen zal aannemen. In d'e katoenindustrie beschouwt men de mogelijkheid eener uitsluiting thans als vermeden, daar in een vergadering van vertegenwoordigers van de kaarders in de kapoen fabriek te Manchester ds besloten de arbitrage in de geschilpun ten met de werkgevers te aanvaarden, Wat betreft de mogelijke uitsluiting in Duitschland zouden heden midldag tusschen den Bond1 van Duitsche fabrikanten in de metaalindustrie en afgevaardigden van de Vereeniging van metaalbewerkers te Berlijn besprekingen worden gehouden, en wel op verlangen der Berlijnsche me taalbewerkers, die vóór de uitsluiting met de patroons wilden onderhandelen. Uit verschillende andere plaatsen ech ter komt het bericht dat de niet uitge sloten 40 pCt. de uitsluiting hun ner makkers meit staking zullen beant woorden. Het al of niet bestaan van het mili taire verbond tusschen Turkije en Roemenië mag blijkbaar nog niett tot klaarheid komen. Weet de „Pol. Korrespondenz" te ver tellen, dat in Konstantinbpel van be voegde zijde wordt verklaard dat zulk een overeenkomst in geenerlei vorm be staat, de „Times" verneemt uit Athene dat de Roemeensche minister van Buit. Zaken aan den Turkschen gezanjt te Boe karest op of vóór 4 September een ver klaring heeft overhandigd luidende: „Bij een mogelijk conflict tusschen Turkije en Bulgarije zal Roemenië al zijn legerkorpsen mobiliseeren, langs de mi litaire grens van Bulgarije, om gereed te zijn voor elke gebeurtenis en een nieuw bewijs te geven van zijn vriend schap voor de Turksche regeering. Een ander telegram uit Athene aan de „Times" meldt, dat de mogelijk heid van een militair verbond tusschen Griekenland en Bulgarije ernstig wordt besproken, als tegenwicht tegen de Turksch-Roemeensche onderhandelin- De correspondent verneemt, dat hejt denkbeeld eveneens krachtig wordt ge steund in verantwoordelijke kringen in Sofia. Servië schiiat het ook zeer wel mogelijk te achten dat een Turksch-Roemeennche overeenkomst tot stand' kwam. De gewe zen minister Stojanowitz verklaarde dien' aangaande aan een correspondent van de „Matin" Wordt de Turksch-Roemeensche over eenkomst agressief, dan is het zeer wel' mogelijk, dat Bulgarije, Servië en Grie kenland zich verbinden en gezamelijk weerstand' bieden. Rusland, Frankrijk, Engeland en zelfs Italië zullen dan hun rechtmatige eischen steunen. Dat zelfs Italië in verband met de berichten over het steeds tegengespro ken insluipen 'van Turkije in het Drie voudig verbond niet onaardig. Toch beweert de „Corriere della Se ra" in een bespreking der Turksche po litiek, dat Turkije zich niet met- een enkele groep landen kan verbinden en wel uit financieel oogpunt. Turkije heeft vóór alles geld noodig en kan dap niet telkens bij een enkele groep krijgen'. Wanneer het nieuwe O.ttomaansche re- geeringsstelsel financieele steun verliest verliest het zichzelf. Wanneer het een maal d'e internationale betrekkingen op gegeven heeft, zullen onhoudbare toe spanden voor Turkije volgen. GEMENGD. De geruchten over het aftreden van den Turkschen grootvizier Hakki Pasja tengevolge van verschil van meening tusschen hem en den minister van financiën naar aanleiding van de leening houden aan. Hakki Pasja zou een post van ge zant krijgen. De Bosnische regeering heeft de vereenigingen van spoorwegarbeiders, die tot lijdelijk verzet besloten hebben, ont bonden verklaard. Een koninklijk besluit bepaalt, dat de Portugeesche Cortes zullen bijeen komen den 12en December aanstaanden. Een commissie van onderzoek van het New-Yorksche staatsparlement heeft geconstateerd, dat in de jaren 1900—1903 de vereeniging van tramondernemers aan leden van het parlement een som van ongeveer 140.000 dollar heeft betaald voor het nemen van bepaalde besluiten in het belang dezer ondernemingen. De „Gaceta" bevat een koninklijk besluit, waarbij de constitutioneele rechten te Bilbao worden hersteld, en de staat van beleg wordt opgeheven. De jongste revolutie in Griekenland heeft ook het ontslag van een aantal hoogleeraren aan de Atheensche universi teit tengevolge gehad. Men heeft nu ge tracht hen door buitenlandsche geleerden te vervangen. Deze hebben echter zonder uitzondering bedankt. Tweeduizend man, werkzaam bij den metro te Parijs, hebben vergaderd naar aanleiding van de weigering hunner eischen en hesloten de instructies van het bestuur der vakvereeniging af te wachten om te staken. De vertegen woordigers van de vakvereeniging der verklaarden onder levendige toejuichingen, dat deze zich bij de staking zouden aan sluiten. Van Brunsbüttel is een stoomschip met 200 Engelsche zeelui naar Stettin vertrokken, om daar slakende matrozen te vervangen. De Engelschen zijn aan boord van een logementschip onder gebracht. In een voorstad van Moskou is in het bed der Moskwa een groote verza meling kanonkogels ontdekt. Er zijn reeds 77 kogels bovengehaald. Ongeveer hon derd moeten er nog op den bodem der rivier liggen. Op den Wladikawkas-Spoorweg had Zaterdagmorgen een botsing plaats, tus schen een goederentrein en een per sonentrein. Vele reizigers werden gedood of gewond. Koninklijke Besluiten. Bij kon. besluit is aan M. Zeldenrust Dzn., eervol ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B. S. te Helmond is W. E. Coumon te Wilsum benoemd tot opzichter van den Rijkswaterstaat 4e klasse is aan D. Noteboom, directeur-brieven gaarder te Nieuwesluis-Heenvliet, eervol ontslag verleend is benoemd tot directeur van het post kantoor te Princenhage, A. I. J. Schmal- hausen, thans commies der posterijen le klasse. Prins Hendrik te Hoenderloo. Z. K. H. de Prins bracht .Zaterdag een bezoek aan de bosschen van den heer Kröller te Hoenderloo. De Prins kwam om elf uur per auto aan waarna in jachtwagen met zes paar den bespannen, over het landgoed Hoen derloo naar den huize „Harscamp' werd gereden. Z. K. H. was op dezen rit van zijn gastheer, den heer Kröller, vergezeld. Bij gelegenheid van dit bezoek werden in de bosschen van laatstgenoemde twee Silezische herten vijf dito reeën en vier wilde zwijnen losgelaten. Staking te Hilversum. De onderhandelingen gevoerd tusschen het Verbond van vereenigingen van siga renfabrikanten in Nederland en afgevaar digden van den Roomsch-Katholieken, den Nederl. Bond en de Federatie van sigarenmakers en tabaksbewerkers hebben geleid tot opheffing van de werkstaking bij de firma Van Oenen en Manssen te Hilversum, waarbij betrokken waren 110 sigarenmakers benevens het verdere per soneel. De werkzaamheden zullen heden her vat worden, met een gedeelte van het personeel. De fabrikanten die inmid dels een fabriek in Kampen hebben aan gekocht zullen alle beschikbare plaat sen, thans nog ongeveer 80, successieve lijk door het oude personeel doen innemen. De eischen om loonsverhooging waarom het bij deze werkstaking ging zijn afgewezen. De werkstaking heeft 6 weken geduurd. Hollandsche Ingenieurs. Eene, voor den aanleg van rioleering- werken en bestratingen door den Ge meenteraad van Guayaquil uit haar mid den benoemde commissie om deze werken tot stand te brengen, besloot een Neder- landsch ingenieur aan te stellen, om haar bij de in te dienen plannen en den aan leg van advies te dienen. Hiertoe be noemde zij den heer J. Schotel Jr., te Rotterdam, die zich daartoe 9 November 1910 te Southampton met directe bestem ming naar bovengenoemde plaats zal in schepen. Deze aanleg zal ongeveer een bedrag vorderen van f 3.500.000. Verkort Verslag. Aan het Kort Verslag van de zittingen der Tweede Kamer is door het Rijk over 1909 in uitgaaf ten koste gelegd f22.731, waar tegenover aan inkomsten staat f5.003. Voor dat jaar zijn de uit gaven echter geringer geweest dan voor andere jaren, omdat in 1909, wegens de algemeene verkiezingen, minder verga deringen zijn gehouden dan andere jaren. Voor 1910 was toegestaan f40.000 en voor 1911 wordt nu aangevraagd f 30.000. Onze Kolonie Suriname. De bevolking van Suriname is, blij kens hot koloniaal verslag 1910, in den' loop van 1909 me;t' 2820 zielen ver meerderd en bes|tond op 31 Dec. van datt jaar uit 89.906 personen. Het aan tal Europeanen bedroeg op dat tijdstip' 862, van wie 621 in Nederland geboren. Rust en orde werden in 1909 niet ver stoord. De sterkte van de .troepenmacht bedroeg op ultimo December 1909 15 officieren en 304 onderofficieren en min' deren. Te Paramaribo werden voor den ar beid1 in de goudvelden 1274 contracten! met 2898 arbeiders err voor de exploi tatie van balata 480 contracten met 1448! arbeiders gesloten. Op 1 Januari telde het politiekorps! 1 hoofdinspecteur, 6 inspecteurs en adj.- inspecteurs en 212 hoofdagenten enl agentten. Op heft eind van 1909 bedroeg (het aantal zendelingen der Evang. Broe dergemeente 42. In genoemd jaar wa ren er 29 scholen dezer gemeende die bezocht werden door 3227 kinderen. De zendingsarbeid onder de Britsoh-Indiërs wordt geregeld voortgezet. In dienst der R. K. Missie waren op 31 Dec. 1909 71 zusfters Franciscanessen van Roosendaal, die zich aan het onder wijs Wijdden en ook aan de verpleging der vrouwelijke wieezen. Nog waren er 32 liefdezusters van de Tilburgsche congregatie der belast zijn met de ver pleging der Melaatschen in de Gerardus Majellastichting en de verpleging van vrouwelijke zieken in heit militair hos pitaal. Op 31 Dec. 1909 waren er 18 scholen, die door 3339 kinderefl werden' bezocht. Op het einde van 1.909 bestond het geëxamineerd personeel op alle scho len voor gewoon en uitgebreid lager on'-f derwijs te Paramaribo uit 104 onder wijzers en 117 onderwijzeressen. Er waren 62 scholen voer gewoon en uitge breid1 lager onderwijs (die bij de bosch negers niet medegerekend). De veestapel bestond einde 1909 uit 6990 runderen, 270 paarden, 321 ezels- 257 muilezels, 109 schapen, 2686 geiten en 2726 varkens. Landbouw en Sociale Wetenschap. De heer anr. "I. B. Cohen aanvaardde Zaterdag het anibt van buitengewoon hoogleeraar dn het agrarisch recht aan de Rijksuniversiteit te Groningen met het uitspreken van een rede over „Land bouw en 'Sociale Wetenschap". Srp. ring aan met er op te wijzen, dat het initiatief tot oprichting van den door hem ingenomen leerstoel was uitgegaan van de Vereeniging van Hooger Land bouwonderwijs te Groningen, die tot de Regeering het verzoek had gericht tot het vestigen van een leerstoel voor wat bij gebrek aap een beteren term werd aan geduid als agrarisch recht, doch wat bree der werd omschreven als die behandeling van de economische en rechtskundige vraagstukken, die met den landbouw in verband staan. In verband hiermee mag in herinnering gebracht worden, dat het niet de eerste maal is, dat in Nederland verband wordt gelegd tusschen univer sLteit en Landbouw. Reeds in 1815 werd de Landhuishoudkunde opgenomen on der de wetenschappen, waarin aan alle Rijks Hoogescholen jn de Faculteit der Wis- en Natuurkunde onderwijs zou wor den gegeven. Dit ónderwijs was aan- vankclijk bestemd voor studenten, in de godgeleerdheid, die,, naar men hoopte, door de verkregen jcennis later hun ge- meentenaren, zouden' doorlichten. In 1840. iverd te v e^s ^a.Q de jUniversitiqit verbonden een cursus in de landhuis^ houdkunde voor n7eft-studeerende per-i sonen. Het ondierwijs in de Landhuis-» houdkunde werd aan de Groninger, i Universiteit van 1815 tot 1877 achter eenvolgens gegeven door de hoogleera-> ren Milkens, van Hall, en De Boer enj verdween bij 'de invoering der Hooger Onderwijswet van 1876. De aard' van het toenmalig onderwijs was zuiver natuurwetenschappelijk; de wetenschappen die tot de faculteit der rechtsgeleerdheid gerekend worden, ble ven daarbij geheel óp den achtergrond^ In de 19e eeuw is vervreemding in getreden" tusschen landbouw- en sociale wetenschap. Meer en meer kwiaim de. wetenschappelijke beoefening van den; landbouw te staan in het .fceekein der; natuurwetenschap en traden economis- tische en juridische gezichtspunten op. den achtergrond. Men had in "de eerste hel ft der 19e eeuw van den w,etgever, verkregen wat men noodig had: het los-j maken van de banden die de invoering, van nieuwe cultuurvormen in "den wieg; stonden. Meer werd niet verlangd. Op» toeneming van de productie was het; streven gericht. Dat deze ook haar b-e«* denkelijke zijde kon hebben door de daan aan verbonden daling der prijzen, drong, slechts vaag door, evenals het besef, dat behalve ook een toenemende pro-, ductie ook een behoorlijke vérdeeling van het product, noodig was. Dit ver anderde evenwel na 1880, eensdeels ten gevolge van de grootte prijsdaling, an derdeels door heit voortschrijden der arbeidersbeweging. Allerlei moeilijkhe den in de agrarische verhoudingen kwa men aan het licht, voor weiker oplos sing de sterke arm van den wetgever werd ingeroepen en allerlei vraagstuk ken kwamen aan de orde. wiaarbij de! hulp van den staathuishoudkunde en1 den rechtsgeleerde niet kon worden ont beerd'. Ook bij de juristen en economisten was intusschen de agrarische zijde van hun wetenschap eenigszins in de scha duw geraakt. Bij de groote omwente ling, die de 19e eeuw in industrie enj verkeerswegen bracht trokken de daar uit voortvloeiende verkeers- en rechts vormen meer de aandacht dan die op het gebied van grondeigendom en land bouw. Nederland heeft tot nu toe geen uitJ gebreide agrarische wetgeving, de in de laatste jaren sterk .toegenomen Staats zorg voor den Landbouw uit zich in hoofdzaak op andere wijze dan door her vorming in het agrarisch recht, wat zijn economisch privaatrechtelijke zijde be treft. Dat evenwel de behoefte aan zoo danige hervorming gevoeld wordt, blijkt uit. de benoeming van de Staatscommis sie van 1906. Juis|t omdat de grondslagen van het agrarisch recht tot nu ,toe zoo wankel zijn, acht spr., gelijk hij nader betoogt, toenemende bestudeejring der agrari sche vraagstukken én onder de landbou wers én onder de juristen wiensdielijk.. De juristen en de landbouwers nader, tot elkaar te brengen, de liefde tot be studeering der agrarische vraagstukken bij beiden op te wekken, beschoilwlt hij dan ook als het doel waarmee deze! leerstoel is opgericht. En na herinnerd! te hebben aan de waardeering, die het streven der vereeniging voor Hoogen Landbouwonderwijs om de vruchten vanj wetenschappelijk onderzoek onder de landbouwende bevolking te verspreiden] tot nu toe gevonden heeft, spreekt hi] den wensch uit, 'dat het hem gegeven moge zijn tot het versterken van den| band tusschen landbouw en recht naar zijn krachten mede te werken. De „Ned':. meldt dat de minister vah Staat jhr. mr. A. F, de Savornin Lohman zich voor eenige tijd naar het buitenland begeeft. Op 2 October a. s. zal op circa 30 plaatsen van ons land openbare vergade ringen worden belegd tegen den nacht arbeid in het bakkersbedrijf. Bovendien wordt op 16 October inde groote zaal van de Diergaarde te 'sGra- venhage een groote nationale betooging gehouden, waarop de geheele georgani seerde arbeidersbeweging van Nederland I wordt uitgenoodigd mede te demon- streeren. (»Res.")

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1910 | | pagina 1