No. 290,
2©
De Troonrede.
BUITENLAND,
BINNENLAND.
Ie Jaargang,
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
\t 1.10 per kwartaal; bi] onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
;per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
September
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenliandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangebodan
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
y In tegenstelling met het vorig jaar, toen
l)de Regeering met ,een (zeer rijk pro
gram, (berekend voor een vierjarige werk
periode,- voor de JCamer trad, is thans
(de Troonrede kort te noemen.
,Toah wordt menig belangrijk ontwerp
taan wet aangekondigd), waarbij op alge-
imeene instemming mag worden gerekend
Ontkend kan immers iniet worden, dat
jo.a, de regeling [der .eedsformule na idié
jlaatste beslissing van den JJodgen Raad
je en zeer dringend vraagstuk is en wets
wijziging op dit punt 'urgent maakt
Toejuiching verdient evenzeer de her
ziening jder bepalingen aangaande de ver
bintenissen uit onrechtmatige daadi, waar
mede bestrijding der oneerlijke concur
rentie beoogd wordt De middenstand,- die
'ireeds herhaaldelijk om maatregelen vier-
jlzoaht teneinde (dit kwaad met kracht tegen
jjte gaan en in den afgevaardigde van Al-
jmelo een warm pleitbezorger voor zijn
belangen vond, zal zich verheugep over
'(dit voornemen der Regeering waarin een
Uitvloeisel te zien is van den arbeid der
staatscommissie voor 'den Middenstand.
1 De sociale paragraaf van de Troonrede
Btelt wetsontwerpen lot verzekering dier
jarbeiiders tegen (de geldelijke gevolgen van
'invaliditeit en ouderdom en herziening
tjder ongevallenwet in vooruitzicht. Met de
breeds ingediende ziekteverzekering zullen
(deze wetten het complex yerzekerings-
jfwetten voorloopig voltooien, |Uit de redac-
ijie van 1de Troonrede blijkt, dat de regee-
;ring consequent volhoudt aan het steeds
'jdoor «de rechterzijde ingenomen stand-
'punt, dat bij invaliditeits- en ouderdoms
pensioen, de invaliditeit vóórop behoort
l[te staan. De arbeiders «worden dus (be
spaard voor teleurstellingen als die, wel-
'jke het liberale kabinet-De Meester hun
bereidde door 'de invaliditeitsverzekering
ijuit te schakelen.
Moest de regeering ten vorige jarte
'tnog mededeelen, dat haar werkzaam-
[ftieid op onderwijsgebied .eenigszins be-
fjemmerd bleef, zoolang ide hoogst gewich
tige arbeid (der lineenschakelingscommissie
mog niet voltooid was, nu sindsdien het
'rapport der commissie is verschenen, kon-
'idiigt idle Troonrede in aansluiting daarme
de wettelijke voorziening van het vakon
derwijs en herziening van 'het lager on
derwijs aan,- wetten yan groot belang
(evenzeer als de invoering van het land-
(storm.
Ten opzichte van |9ie financiën bevat
Jdie Troonredie geen nieuwe gezichtspun
ten,- tenzij alleen (deze, idat de berooids
(toestand van de schatkist ook voor '1911
Ide (heffing (van opcenten op luie vermogens-
en bedrijfsbelasting noodig maakt De
herziening van het tarief van invoerrech-
jten en de invoering eener algemeen® in
komsten belasting werden eveneens in de
-Openingsrede van het vorig jaar vernield.
Alles te saam genomen, maakt de
'[Troonrede een goeden indruk. Zij staat in
jlhet teeken, dat het Ministerie hard werkt,
'lom de bij ide stembus van 1909 door
(Rechts gedane beloften miet te bescha-
(jmen {terwijl evenmin die ontwerpen uit
het oog verloren worden, waarvan al
lengs voorziening noodig is gebleken.
De toezeggingen van (de Regoeiing kun-
[tnen wij met vertrouwen aanvaarden, ge-
jZien de belangrijke wetsontwerpen, die
in het laatste jaar ide Kamer bereikten
(en nog op afdoening wachten.
Te meer 'daarom is het beroep op
de toewijding der Kamer geen zinledige
"phrase. Van ons vyptgevend lichaam
[wensdht het volk daden te ziien. iWelnu,
ride regeering bespoedigt zooveel zij kan
'(d'e indiening van wetten; thans blijft aan
het parlement te toonen, ïlat het de goede
(intenties der regeering wil bevorderen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Terwijl er gegronde hoop. bestaat dat
i(uc ketelmakersuitsluiting
in Engeland
(spoëdig tot Oen goed einde zal wórde!!
gebracht, men verwacht Woensdag
(een schikking of althans een overeen^
$temnyng di§ tot geq regeling (kan leg
den komjen uit de andere industrie
centra wéderom verontrustende berichten,
ten.
In een buitengewoon druk bezochte
vergadering van den Bond wan' eige
naars van katoenspinnerijen werd1 be
sloten, dat bijaldien het geschil op de
katoenspinnerij te Oldham, welker ar
beiders de aanleiding waren tot de hui
dige moeilijkheden, voor 1 October niet
is bijgelegd1, al de bij den Bond aange
sloten spinnerijen op genoemden datum
gesloten zullen worden. Meer dan
100,000 arbeiders zouden 'direct bij (die
uitsluiting betrokken zijn.
Ook in de mijnstreek verwacht uren
een groote uitsluiting, die ongeveer
200,000 man zal omvatten. De oorzaak
hiervan is dat 75 arbeiders in een "der
Cambrian-kolenmijnen in Wales 't werk
hadden neergelegd, waarop de patroons
hun 700 kameraden uitsloten. Hierop:
besloten de vertegenwoordigers van de
12,000 mijnwerkers in de Cambrianmij-
nen tot staking over te gaan, waarop1,
naar men denkt, de patroons met voor
melde uitsluiting zullen antwoorden.
Dat er nog méér broeit in Engeland
blijkt uit de woorden wan Keir JHardie,
den leider der Engelsche arbeiderspartij,
op het socialistencongres te Maagden
burg gesproken.
Hij heeft voor het einde van dit jaar
een zoo groote beroering.van de Engel
sche arbeidersklasse en een 'dusdanige
uitbreiding van de stakingsbeweging
voorspeld^ dat de leiders vermoedelijk
achter slot en grendel gezet zullen wor
den. i
Een voorlooper hiervan schijnt wel te
Zijn de beweging onder de .zeelieden,
waaronder een actie voor algemeene sta
king wordt gevoerd.
Het plan daarvoor zette gister op een
vergadering van zeelieden ju de „Mari
nehall" in Londen, de secretaris van den
Bond1, Havelock Wilson, uiteen.
Hij zeide, dat het tijdstip, waarop de
staking zal uitbreken, alleen aan de lei
ders bekend is, maar dat de voorberei
ding reeds ver gevorderd is. Verder deel
de hij méde dat (gedelegeerden van de
dokWerkers binnenkort een vergadering
zullen houden. Het zal een onaangename
verrassing zijn voor d'e feeders, wanneer
dedokWerkers zich aansluiten bij de
zeelieden. Andere sprekers wezen er op,
dat de Duitsche zeelieden reeds een
voorbeeld hebben gegeven. De vergade
ring verklaarde zich mét algemeene
stemmen voor een staking.
De spanning tusschen
Griekenland en Turkije
néémt weer toe. Van beide kanten rust
ïnen zich met zenuWachtigen ijver ten
oorlog toe, troepenverschuivingen heb
ben «dagelijks plaats, 'en oude lichtingen
worden onder de wapenen geroepene
Nu ook komt de „Tamin" weer met het
bericht dat een bijzondere commissie de
verandering der havens van Saloniki en
Smyrna in de oorlogshavens zal bestudee-
ren.
Intusschen is het b'erich't van de
Turksch-Roemeensche overeenkomst de
gemoederen meer in beweging komen
zetten.
De „Témps" ziet er een uitdaging van
Bulgarije in en meent dat als tegenwicht
de Grieksch-Bulgaarsche betrekkingen
'meer vasten vorm zullen krijgen.
Toch wordt het berichjt over het (mi
litair verdrag ook weer tegengesproken
en beweerd dat er slechts een mönde-
linge afspraak is gedaan, betrekking
hebbende op de politiek, welke Roe
menië zal volgen in geval van verwik
kelingen in den Balkan. Naar alle waar
schijnlijkheid1 is een dergelijke afspraak
ook 'met Oostenrijk gemaakt.
De Berlijnsche berichtgever van de
„Temps" wijst er op dat de Duitsche
bladen twijfel opperen aangaande de
juistheid1 van het bericht van de „Matin"
over het Turksch-Roemeensch( verdrag.
Men verzekert hiij, zoo zegt dé be
richtgever, dat de Duitsche Keizer
nooit over gedacht heeft een verbo'nd
van Turkije met andere mogendheden in
de hand te werken. Een Duitsch' diplo-
'maat zegt me, dat, naar zijn jneeping,
het bericht onjuist is.
Toch mogen w«e ook aan zulke dipl'o-
hiaten-Woorden niet te veel gewicht
hechten, daar ze dikwijls voor een leek
onbegrijpelijk zijn en iets anders bedoe
len dan ze zeggen.
In ieder geval zal tnen de eerste resul
taten, yan jdiq afspraak Joymep! gieq feil
de eerstvolgende Kamerzitting, als het
Turksch-Roemeensch handelsverdrag in
behandeling zal komen.
Wnt de Grieksche
Nationale Vergadering
aangaat, de koning heeft, volgens 'de
Atheensche bladen, verklaard dat hdj
nooit zou toestaan dat zij veranderd werd
een constituante.
Veniselas heeft ziqh eindelijk in de ver
gadering vertoond en in een zeer toege
juichte rede gezegd dat een herziening
der verouderde wetgeving noodzakelijk
is.
Hij achtte het intusschkn in het belang
des volks zijn liefde voor het vorsten
huis te doen blijken. Hij was van oor
deel, dat de Nationale Vergadering de
bestaande wetgeving moest hérzien, vol
gens d«e moderne eischen, op het gebied
van openbaar onderwijs, arbeiderswetge
ving en de verhouding tusschen kapitaal
en arbeid en gaf de verzekering dat
hij wenschte samen te werken met hén
wier taak het was Griekenland zedelijk
en stoffelijk op te heffen tot het peil
der moderne staten, het krachtig te
doen medewerken aan beschaving en
vooruitgang.
Dit lijkt op niets minder dan een
regeeringsprogram en men mag vrijwel
als vaststaand aannemen, dat ondanks
gedurige tegenspraak Veniselos het er
pp aan legt de teugels van het bewind
in handen te krijgen. Gezien1 de stroo
mingen onder het volk /al hem dit niet
moeilijk zijn, en ook de koning zal liever
met hem dan met de anti-dynastieke offi-
cierskliek samenwerken.
GEMENGD.
De „Voss. Ztg." meldt, dat de Ser
vische regeering heeft besloten de vrien
den van prins George, die hem zijn rech
ten op den troon wilden doen terugge
ven, te doen arresteeren.
Moelai el Kebir, de broeder van
den Sultan van Marokko, die in opstand
was gekomen tegen het wettig gezag
en, naar hij verzekerde, pogingen in het
werk stelde om Abdoel Asiz weer op
den troon te helpen, is weer in genade
aangenomen. Hij mag naar Fes terug-
keeren en zijn goederen zullen jjem te
ruggegeven worden.
De sociaal-democratische vice-pre
sident van de Badensche Tweede Kamer,
Geiss, werd voor de sluiting van den
Landdag door zijn fractie krachtens een
'met bijna algemeene stemmen genomen
besluit uitgevaardigd zich aan te sluiten
bij de deputatie, die den Groothertog
op zijn 25-jarige bruiloft de gelukwen-
schen der Badensche volksvertegenwoor
diging zal aanbieden. Geiss wil niet,
en neemt de bijwoning va|n (het Socialis
tencongres tot voorwendsel.
De gouverneur-generaals van Mand-
sjoerije «en Hoehoeang overhandigden
aan de Chineesche regeering een memo
randum', waarin zij op de noodzakelijk
heid van het aangaan eener 'buitenland-
sche leening van een millioen dollars 'ten
behoeve van den spoorwegbouw en de
ontwikkeling der industrie wijzen. Als
garantie stellen zij de bestaande spoor
wegen voor.
Zaterdagavond is te Parijs op 73
jarigen leeftijd graaf Nelidof, de ^Russi
sche gezant bij de republiek, gestorven.
In Nederland is hij vooral bekend als
voorzitter der vredesconferentie in 1907.
Uit Italiaansche bron wordt ge-
'meld1, dat graaf Aehrenthal van den len
October a.s. door den Koning van Ita
lië in audiëntie zal worden ontvanlgen
te Racconigi en dezen daarbij een eigen
handig schrijven van keizer Frans Jozef
zal' overhandigen.
De samenkomst van graaf Aehrenthal
(m'et di San Giuliano zal, daags te voren
den 30en dezer, te Turijn plaats hebben.
De Neue Freie Presse verneemt
uit Wiesbadén, dat de samenkomst tus
schen dén Tsaar en keizer Willem' half
October op het jachtslot iWolfsgarten
zal zijn.
Einde October zou koning George van
Engeland den Duitschen Keizer op het
kasteel Friedfichshof bij Kronberg ont
moeten.
De Werkstaking te Bilbao duurt
nog voort. Een groep stakers heeft Za
terdag eenige bootwerkers, die een schip
aan 'i lossen waren, aangevallen' en den
'géheelen dag was het onrustig. Ook ,bij
de Sylphide-m'ijn Zijn ongeregeldheden
voorgekomen tusschen stakers en werk-
(willigen. De politie moest van de vuur
wapenen gebruik makenzij kwetste
echter niemand'.
Te Barcelona breidt de staking
der metaalbewerkers zich uit. Zaterdag
was het aantal stakers 8700 en er zijn
verschillende aanhoudingen gedaan.
Generaal Estrada, de man, die zich
den presidentszetel van Nicaragua heeft
veroverd, heeft bij decreet kennis ge
geven van het programma, waaraan Ji.ij
zich denkt te houden totdat «de nieuwe
grondwet is vastgesteld en ingevoerd.
Hij voert een hooggerechtshof en drie
cassatiebanken in, verder verzekert hij
eder burger van de republiek eigen
domsrecht en pnschendbaarhieid van het
briefgeheim, en belooft ten slotte de
jury te behouden en de doodstraf af
te schaffen.
Te New-York is opgericht de ver-
eeniging van Anti-Food Trust Campaig
ners, welke, zooals uit den naam blijkt,
gericht is tegen de trusts van levensmid
delen en zal trachten de prijzen te doen
dalen. Zij stelt zich voor haar actie op
politiek terrein te voeren en haar be
ginselen op het programma van een der
leidende partijen geplaatst te krijgen.
Koninklijke Besluiten.
ij kon. besluit is toegekend de aan de
orde van Oranje-Nassau verbonden eere
medaille in goud aan J. D. de Bock, in
specteur van de „Nederlandsche Brand
waarborgmaatschappij voor roerende goe
deren enkel van landbouwers en veehou
ders onderling" te Gouda;
in brons aan mejuffrouw A. Pruym,
dienstbode bij H.Bruegemann, teSchagen;
is benoemd tot vertegenwoordiger van
Nederland op het van 2023 Sepiember
1910 te Brussel te houden Internationaal
congres betreffende naamlooze venoot-
schappen en coöperatieve vereenlgingen,
buiten bezwaar van 's lands schatkist,
prof. mr. D. Josephus Jitta, hoogleeraar
aan de gemeentelijke universiteit te Am
sterdam.
Koningin Wilhelmina naar Belgie.
Naar Reuter uit Brussel seint, meldt
de „Gazette", dat het bezoek van Ko
ningin Wilhelmina aan Brussel eerst «in
het voorjaar van het volgende jaar zou
plaats hebben.
Rechtspositie Gemeenteambtenaren.
In de Memorie van Toelichting bij haar
rapport aan iden Amsterdams&en Raad in
zake de rechtspositie van gemeente-amb
tenaren en beambten zet, naar het Hbl,
meldt, «de voor deze materie in Mei 1907
benoemde commissie allereerst bet stel
sel uiteen.
B. en W. zijn bevoegd een ambtenaar
ook wanneer hij «daartoe geen Verzoek
iheeft ingediend te ontslaan. Zij verleu
nen echter een ongevraagd ontslag niet
dan onder totkenning eener schade
loosstelling, tenzij in de redenen, waarom
ontslag wordt gegeven, een zeer ernstig
motief is gelegen anders te beslissen.
Wanneer nu een ambtenaar Ihet be
drag der hem toegedachte schadeloos
stelling te laag acht, of van meening is,
dat «hem «die ten onrechte wordt onthou
den, dan kan (hij zich wenden tot een
coinmissie van beroep, die omtrent het
toekennen eener schadeloosstelling en het
bedrag daarvan een 'bindende .uitspraak
geeft, zoodat het ontslag niet verleend'
kan worden met een lagere schadeloos
stelling dan «door de Commissie van Be
roep is bepaald.
Gebroken is met de onderscheiding
van eervol en hiet-eervol ontslag. "Men
kent alleen ontslag mèt en ontslag zón
der schadeloosstelling. Volgens 'dezen ge-
dachtengang is ontslag dan ook niet op
genomen onder «de straffen.
De commissie heeft geineend', dat het
op haar weg lag, de ambtenaarsgroepen,
«die waarschijnlijk onder het ontworpen
reglement zullen vallen, in de gelegenheid
te stellen; van haar wenschen en inzich
ten te ven blijken. De gemaakte op
merkingen zijn op onderscheidene pun
ten voor fde commissie yan nut geweest ,bij
het hemen van beslissingen omtrent het
geen bij Ihaar ïm overweging was.
Zondagsheiliging.
Uit Batavia wordt aan de ,,Sum|atra-
Post" geseind:
Gouverneur-Generaal Idenburg heeft
een circulaire gericht aan de hoofden
van gewestelijk bestuur en de landsdie-
b,ar,en, ÖYAar.iii hjpi wprdt voorgeschre
ven zich te onthouden van elke officieele;
of semi-officieele bemoeienis met fees-i
telijkheden op den Zondag, welk een;
publiek karakter dragen en bij publieke
feestelijkheden op christelijke feest- oï
herinneringsdagen te zorgen, dat geduid
rende kerktijd geen openbare vermake
lijkheden plaats vinden, alsmede, 'dat
daaraan geen officieel karakter wordt;
gegeven.
Verkiezing in Eindhoven.
Zondag is in de afdeelingen der R. K.
Kiesvereeniging in het district Eindho
ven bij de stemming voor een candidaat
voor de Tyveede Kamer d'e heer Mr. Dr^
J. van Be9t 2026 stemmen bekwam te*
gen 1256 op den heer J. J. Wintermans.
Zoodat de heer van Best candidaat zal
zijn der R. K. Kiesvereeniging.
Een belangrijk bezoek.
Onze Londensche berichtgever schrijft:
„Ik verneem dat de Mëdical Officiers
of Health men zou ze in ons land
noemen hoofd-inspecteurs der volks
gezondheid van tien der voornaamste
Engelsche steden eerlang naar Nederland
zullen komen om onder bevoegde leiding
en voorlichting studie te maken van al
hetgeen in ons vaderland van overheids
wege wordt gedaan om de zuiverheid
van de producten, die wij uitvoeren, te
waarborgen, dus om te zien onze vleesch-
keuring, boter-contröle, e.d. Dit bezoek,
dat vermoedelijk nog deze maand zal
plaats hebben, zal ontegenzeggelijk in
niet geringe mate bijdragen, om onzen
goeden naam voor de zuiverheid van
onze producten te versterken".
(„H.")
Vlootrevue te Rotterdam.
Naar de „Maasbode" verneemt, zal de
geheele Hollandsche vloot, na de manoeu
vres, op 6 October te Rotterdam komen,
en daar zeer feestelijk door het gemeente
bestuur worden ontvangen.
Ontevreden Politie-Inspecteurs.
De onderscheidingen, in den vorm van
gouden medailles der orde van Leopold
11, aan een vijftal hoofdinspecteurs en in
specteurs van politie te Amsterdam ver
leend, ihebben in (het inspecteurskorps
daar ter stede groote ontstemming ge
wekt. In een gisteravond in Palais Royal
gehouden spoedvergadering van "den;
Bond van Inspecteurs bij de Amsterdam-
sclie politie, afdeeling van den Nederland-
schen Bond, van welke afdeeling vrijwel
alle hoofdinspecteurs en inspecteurs lid
zijn, werd aan «d«i,e ontstemming uiting ge
geven.' Men achtte de verleende onder
scheiding niet in .overeenstemming met
den rang van 'ihoofdiinspecteur of inspec
teur. Trouwens, in de tdezen zomer ge
houden algemeene vergadering van den,
NederlandisChen Bond werd met algemee
ne stemmen besloten tot «die 'bevoiegde aur
toriteiten het verzoek te richten van der
gelijke onderscheidingen verschoond- te
blijven. Na dien tijd zijn verschillende
inspecteur met ridderorden begiftigd.
De vergadering, die zeer druk was be
zocht, bleek van meening te zijn dat het
/eer te betreuren was, «dat de vijf hoofdin
specteurs en inspecteurs, allen ledlen van
den bond, de onderscheiding hadden aan
genomen, terwijl hulde werd gebracht aan
een "lid van den bond, dat de onderschei-
«di-ng geweigerd had.
Met algemeene stemmen werd «een mo-.
tie aangenomen, waarin de houding van
enkele leden, «die gemeend hebben zoo
danige „onderscheiding" niet te mogen
weigeren, werd betreurd en hulde werd,
gebracht aan een Lid, «dat geweigerd heeft
zoodanige onderscheiding aan te nemen,;
en besloten werd aan de betrokken auto
riteiten te verzoeken, in den vervolge ver
schoond te mogen blijven van het toeken
nen van dergelijke onderscheidingen.
De Grondwetsherziening.
Met het oog op de drukke bezigheden,
welke vele leden van de Tweede Kamer
wachten, heeft de Staatscommissie, aan
welke het ontwerpen van een herziening
der Grondwet is opgedragen, volgens
de „Tel." Vrijdag jl. voorloopig haar
bijeenkomsten gestaakt.
Het blad verneemt, dat over de twee
eerste hoofdstukken handelende over
„het Rijk en zijn' inwoners" en „den
Koning" en over de belangrijke eerstq
drie artikelen van het derde hoofdstuk,
dat handelt over „de Staten-Generaar
reeds de eerste principieele besprekingen
hebben plaats gehap.
