BUITENLAND,
BINNENLAND.
Ie Jaargang,
No. 279.
Sfe Sou/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
7
September
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis!
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Uit de Leidsche Vroedschap.
Al een zeer onbelangrijke zitting. Niet
anders dan stemmingen voor de leden der
raadscommissies. Ik wil hiermed'e niet
zeggen dat de raadscommissies onbe
langrijk zijn, integendeel ze dóen vaak
i lieel veel en goed werk getuige met
Iiame de commissie voor de huishoude
lijke verordening, die immers de verorde-
hing op de rechtspositie der gemeente
ambtenaren al een jaar in studie heeft.
!Hoe jammer, dat nu juist de heer Pera
lid dezer commissie, door zijne houding
1de belangrijkheid dezer commissie zoo
zeer in twijfel deed1 trekken. Wat was
toch Ihet gevdl? Voordat men begon aan
de stemmingen, deelde de heer Pera me
de dat hij voor deze commissie niet we
der in aanmerking wilde komen. Toch
werden er op hem 14 stemmen uitge
bracht, nadat de Voorzitter hem nog eens
had verzocht op zijn besluit terug te ko
men ,zoodlat de heer Pera was gekozen,
.En deze nam aan, niet omdat hij
geroerd was door het vertrouwen dat de
(meerderheid van den Raad in hem stelde,
maar om! de heeren niet te lang óp te
houden, een argument, nu weer lijnrecht
in strijd met de belangrijkheid der com
missie bovenbedoeld. Dat was dan ook
1de eenige emotie tijdens de lijst van
stemmingen, niet minder dan 15 num
mers van de agenda, die uit 20 num
mers bestond. Dat het zoo vlug ging
lag zeker grootendeels aan het jeugdig
vuur, waarmede de jongste wethouder, de
heer v. ld. Lip, als voorzitter van het stem
bureau, de werkzaamheden leidde.
De eenige spreker in de verdere ver
gadering was de heer Corts, die vroeg
aan welken kant van de Hoogewoerd
het nieuwe trottoir zal komen, wat hij
Piet in de stukken had1 kunnen vinden.
Toen werd de Raad verdeeld in sectiën
en daarmede was "het gedaan; de hee
ren konden om half vier al gaan wan
delen.
Behalve dit waren er nog enkele stuk-
Ten en mededeelingen, als deze, dat de
Voorzitter een telegram van gelukwensch
had gezonden namens den Raad aan H.
!M. de Koningin, welke mededeeling met
groot applaus werd ontvangen. Verder,
dat er deze maand 2 congressen worden
gehouden, welke leden ten stadhuize
zullen worden gerecipieerd, nl. het con
gres voor volksgezondheid', en dat van
het Alg. Nederl. Studenten Verbond.
Eén adres trok ook nog de aandacht
ill. dat van bewoners van den (Apothekers-
dijk, om verplaatsing van de groenten-
markt een adres, dat o.i. zeer rechtma
tige en billijke klachten bevat. Of B.
en W. dit ook zullen beamen Ik hoop
het van harte voor de requestranten.
Uit de Pers.
Kustverdediging.
Het Handelsblad zet de leemten
en gebreken van ons defensiestelsel uit
een, die zegt het ons land bren
gen in een toestand vaii minderwaar
digheid tegenover een op modernen voet
luit- en toegeruste wapenmacht van ge
lijke sterkte. Hieraan sluit zich aan de
stelling, dat de uitgaven, welke noo-
idig zijn om aan die „minderwaardigheid"
een einde te maken, tegelijkertijd1 moe
ten kunnen worden overwogen met die,
(welke voor de doode weermiddelen (Am-
sterdamsche Stelling en kustdëfensie)
noodzakelijk worden geacht. Eerst wan
neer dit alles met de meeste openhar
tigheid döor de regeering (in comité-
Igeneraal) is blootgelegd, kan een juist
inzicht worden verkregen wat uit defen
sie-oogpunt (dadelijk) verbetering be
hoeft en wat te dien opzichte als noo-
Idig en wenschelijk is aan te merken wat
Jn verband diaarmede, het eerst en het
'laatst onder handen moet worden ge-
hom en.
Wordt deze „openhartigheid" werke
lijk betracht tot dusver bleef zij ach
terwege wordt de comedie niet langer
.Volgehouden
van regeeringswegedruppelsgewijs
pare aanvrage in te dienen.
vanwege de Kamers: na t!e laten öp
Volledig overzicht aan te dringen, 'uit
Vrees van wakker te maken, wat thans
bog sluimert, dan zal gelooft het
wti ,a q. 4 1 s b 1 a d" .nog meer pyer-
tuigend aan het licht treden de nood
wendigheid', om zich, wat de kustdefen-
sie betreft, uitsluitend te bepalen tot
hetgeen „internationale verplichting"
ons oplegt en dus uit het programma
te schrappen wat wijdere strekking heeft.
Een tweede, zeer uitvoerig artikel be
sluit het blad als volgt
„Reeds in den aanvang dezer beschou
wingen hebben wij er op gewezen dat
niet iedereen het met de voorstellen der
Regeering eens zal blijken te zijn. Wij
hebben er echter vooral den nadruk op
gelegd, dat vrijwel een ieder den huidi-
gen toestand bepaald' onvoldoende acht.
Het geldt hier in elk geval een groot
landsbelang, waarbij zelfs geen flauw
verband met de politiek valt te ontdek
ken het geldt een zaak, die reeds van
den aanvang af op het programma der te
genwoordige Regeering heeft gestaan.
Reeds jarenlang is geen enkele poging
gedaan om den onvoldoenden toestand
onzer kustverdediging te herzien, om
dat men blijkbaar leefde in afwachting
van het Fonds. Laat de beslissing op deze
voorstellen nog lang op zich wachten,
dan kunnen wij gerust voorspellen, dat
deze toestand' bestendigd blijft.
Er zijn ongetwijfeld sociale weiten,
die liggen te wachten omdat er geld
voor noodig is, maar al die sociale wet
ten moeten dienen om het Nederlanders
in hun eigen land meer naar den zin te
maken. Een eerste voorwaarde is dus,
dat wij Nederlanders blijven en dit kun
nen wij alleen door in onze weermacht
een verzekeringspremie te betalen voor
ons onafhankelijk volksbestaan.
Wat hebben wij aan eene marine als
er geen behoorlijke beschermde operatie
basissen zijn, wat hebben wij aan een
groot leger van Hollandsche jongens, die
onze neutraliteit moeten doen eerbiedi
gen, doch die bij honderden door het
vernielend vuur van een enkel oorlog
schip kunnen worden weggemaaid', als
er geen kanonnen zijn om hen te bescher
men
Het klinkt veelveertig millioen, maar
het is in de eerste plaats de vraag waar
het 'hier om gaat en dat is in ons oogniet
een voorstel om een andere mogendheid
te believen, maar dat is een poging om
verbetering te brengen, waar deze drin
gend en spoedig noodig is.
Zeer zouden wij het betreuren indien
er op de onnaspeurlijke paden onzer
politiek ergens een kapstok verborgen
ligt waar deze voorstellen aan kunnen
worden opgehangenwij kunnen niet
nog eens zes jaar wachten omdat... wij al
eens zes jaar gewacht hebben („De Va
derlander"), want in dien tijd is het
het misschien reeds te laat en worden
wij totaal onvoorbereid getroffen.
Zoodra er gevaar voor onze onafhan
kelijkheid dreigt is een goed kanonnier
achter een goed kanon veel meer waard'
dan een politicus met veel redenaarsta
lent.
Moge onze volksvertegenwoordiging
dit alles bedenken en zich goed reken
schap geven wat hier de beteekenis van
uitstel kan zijn".
ALGEMEEN OVERZICHT.
Men schijnt zich in
Duitschland
vooral warm te maken, als een vorstelijk
persoon de vrijheid neemt, eens openlijk
voor !zijn overtuiging uit te komen.
Heeft nog kort geleden de rede des
Keizers te Koningsbergen een 'storm
van verontwaardiging gewekt in de libe
rale pers, nu zijn het weder de woorden
van den Beierscnen troonsopvolger Prins
Ludwig, die we gisteren vermeldden.
Het „Leitmotief" van ai dat geschrijf
is dat in de verklaring van den Prins,
dat de katholieke godsdienst de eenige
ware is, anderen, bedoeld worden zijn
Protestantsche landgenooten, een kleinee
ring hunner overtuiging zullen zien, en
natuurlijk wordt er druk gefantaseerd op
het thema: „verdraagzaamheid."
Vooral de „Vossische Zeitung", 'die
den prins spottend „Lodewijk den .belij
der" noemt borduurt Ijverig op 'dit stra-
men voort, en vraagt waar "het iheen zou
moeten als alle vorsten op dieze manier
voor hun geloofsovertuiging uitkw&men.
De „Germama" antwoordt hierop te
recht: iWie betwist den Protestanten, Jo
den en Mohammedanen het recht hun
godsdienst eveneens voor den „eenig wa-
rai rn efifitcn"- te benden ,en
nig te verklaren? Het is mogelijk dat
de redacteuren der „Vossische" zelve aan
de waarheid en de echtheid van hun gods
dienst niet gelooven, maar van alle eer
lijke andersdenkenden veronderstellen wij
toch dat zij van de waarheid van hun
godsdienst overtuigd zijn, en wij zouden
het hun volstrekt niet euvel duiden, in
dien zij zulks onder voorwaarde,
dat het geschiedt zonder beleediging van
hen d/ie tot een ander géloof behooren
openlijk uitspraken. Heeft de keizer
bijv. nog nooit verklaard dat hij zijn ge
loof voor het ware, dat wil natuurlijk
zeggen: voor het eenige. ware houdt?
„Heeft hij bij de inwijding der paleis-
kerk te Wittenberg niet openlijk een be
kentenis afgelegd van zijn Evangelisch
geloof? Dat iemandi, die zijn godsdienst
voor den eenig 'waren houdt, aan den an
deren godsdienst niet hetzelfde recht kan
toekennen, in zooverre, dat hij dien niet
eveneens als waar erkennen kan, is juist;
de meest elementaire logica zegt dit al.
Maar daaruit volgt in het geheel niet, dat
hij op staatsburgerlijk gebied de gelijke
rechten der belijders van andere gods
diensten niet wil erkennen. De „Vossische
Zeitung", de „Post" en andere bladen
meenen een groote troef uit te spelen
door de opmerking dat zich ondier de
voorvaderen van den Prins protestanten
bevonden. Wij vragen: waren er onder
de voorvaderen van den Duitschen Keizer
zooals trouwens ander die van alle Pro
testanten, geen Katholieken?"
Ofschoon ook wel teëkenend, zal wel
minder stof opwerken, de rede over ar-
beiderspolitiek in de
Vereenigde Staten
voor een publiek van 20.000 menschen
te Fargo (Ztiidi-Dakota) gehouden 'door
Roosevelt.
„De 20ste eeuw," zeide hij o.a., „heeft
tot taak de groote productieve krachten
van het land meer aan de behoeften der
massa idan aan de winst van enkelen
dienstbaar te maken."
Roosevelt verklaarde zich een aanhan
ger van organisatie en collectieve con-
tractsluiting. .Evenwel dienden d;e arbei
ders bij hun acties ook de belangén van
het publiek in het oog te houden en
staking alleen als het uiterste middel aan
te grijpen. Voor wat de arbeiders orga
nisaties niet zelf tot stand kunnen (brengen
dient de staat te zorgen door een goede
wetgeving, vooral wat de gezondheid en
veiligheid der arbeiders en de aansprake
lijkheid der werkgevers betreft.
Zoo gaat de oud-president al redevoe
rende het land af, om mét het oog op Ide
aanstaande verkiezing tot 'president, ide
volksgunst te bewerken.
Wat den toestand in den
Balkan
aangaat, .kan nog steeds weinig met "be
slistheid gezegd worcfen. "Wel hebben de
beschermende mogendheden aan de Por
te een nota gezonden piet de volgencte
3 punten:
le. Griekenland, dat een correcte hou
ding heeft aangenomen, kan niet verant
woordelijk worden gesteld voor de ver
kiezing der Kretenzers voor de Grieksche
nationale vergadering. '2e. De mogendhe
den hebben maatregelen genomen, opdat
de gekozen Kretenzers hun mandaat wéi-
geren. 3e. Men moet afwachten, welk
besluit Veniselos zal nemen, alvorens tot
maatregelen tegen hem over te gaan.
Maar in elk geval oefenen zoowel de mo
gendheden als de Grieksche regeering
druk om verwikkelingen te voorkomen.
Nu zal echter, volgens de Neue Freie
Presse Veniselos vermoedelijk tot voor
zitter van de Nationale Vergadering in
Griekenland gekozen worden.
Dat niettegenstaande de geruststellende
nota ide Balkan nog piet tot rust komt,
blijkt weer uit "berichten van aanschaf
fing van oorlogsschepen, door Grieken
land en het zenden van troepen en snel-
vuurbatterijen naar de grenzen.
In Konstantinopel is ook de stemming
tegen de vreemdelingen zeer vijandig,
wat blijkt uit een telegram in de „Gior-
nale d?Italia", waarin wordt gemeld, dat
bij een woordentwist tusschen den Itali-
aanschen gezant en eenTurksch koetsier
de menigte partij trok voor Ilen koetsier.
De gezant moest zich verdedigen met zijn
stofy De wachten van Ihet gezantschap
hielden de menigte met revolvers op een
afstand. De gezant ontving onmiddellijk
de verontschuldigingen van den minister
van Buitenlandsche zaken Rifaat Pasja.
Dat ook Se terugkomst van den (Bul-
gA&cschêu iwwfig awitetMijk HAS. ®P-
gen we besluiten uit berichten telkens
herhaalde grensincidenten.
Zoo heeft gisteren weer ihet hoofd
Alexandrof met een Bulgaarsche bende
het TurksChe dorp Bania overvallen, en
het in brand gestoken, nadat hij het mee-
rendeel van Hie bewoners over de Jding
gejaagd had. Alexandrof heeft daarna ide
wijk in het gebergte genomen.
GEMENGD.
De „vereeniging voor de opvoeding
tot staatsburgers" en het „democratisch
comité voor sociale actie" .te Parijs, de
twee afdeeiingen die mét de reorganisa
tie van het Sillonistisch .comité belast
waren, hebben op hun vergadering van
Zondag j.l. besloten om "deze vereenigin-
gen te ontbinden.
De eerste groep nam vervolgens ieen
motie aan, waarin zij aan den H. Vader
de verzekering geèft van algeheele ge
hoorzaamheid aan de Kerk.
De Londensche bladen vertellen dat
te Portsmouth een Duitsch officier ge
arresteerd is. Hij werd yerrast, terwijl
hij schetsen van "de versterkingen zat te
maken.
Jiet trekt de aandacht, dat waar
de Tsaar en de Russische prinsesjes zich
veel en ongedwongen 5n het publiek ver-
toonen, |Üe Tsaritsa en ide iTsesarewitsj
steeds thuis blijven. Men iheeft den jon
gen prins slechts ééns gezien en wel
toen hij bij aankomst uit den trein stapte.
De New-York Herald bericht, dat
het ministerie van oorlog thans bezig is
met de uitwerking van "bevestigingsplan
nen voor het Panamakanaal, die 14 mil
lioen (dollar zullen kosten.
Koning Albert van België heeft gis
termorgen (in particulier gehoor ontvan
gen, prins Napoleon, 'de aanstaande echt-
genoote van prinses "Clementine.
Gister ongeveer 6 uur ontstond een
brandje in de ondergrondsche afdeeling
van een stand in dei machinehal der Brus-
selsche tentoonstelling, in ,een hoop 'in
grediënten voor de schoonmaking der ma
chines. Dank de vlugge "komst der brand
weer werd het brandje nog in zijn begin
gesmoord. Schade werd niet aangericht.
Bij Szegedin (Hongarije) heeft een
cycloon een geheel dorp verwoest. 250
huizen en de kerk liggen in puin.
De Engelberger Aa is door de laat
ste tien regendagen sterk gezwollen. In
Stansstad en Buochs is de stand van het
water dreigend'. De stormklok wordt daar
geluid. De grindweg Engelberg-Grünen-
wald is tusschen Bergen en Ontier weg
gezakt. Van de bergen komt de dikke
wegsmeltende sneeuwlaag naar beneden.
De toestand is hachelijk. De regen
houdt aan, en de Aa is steeds stijgend.
Te Andermatt en op den St. Gotthard
heeft zware sneeuwval geheerscht.
In handelskringen aan de Clyde
en aan de Tyne is men overtuigd, (dat
de uitsluiting binnen veertien dagen zal
zijn opgeheven.
In parlementaire kringen te Weenein;
verwacht men dat de Rijksraad zal wor
den ontbonden in geval de pogingen,
om een vergelijk tot stand ie brengen
tusschen de Duitschers en d'e Tsjechen,
tot geen resultaat mochten leiden. En
daarop is, volgens de jongste berichten,
veel kans.
De quaestie aan de Amsterdamsche
Centrale.
Hedenmiddag is de gemeenteraad van
Amsterdam saamgekomen om eene be
slissing te nemen in zake de belangrijke
quaestie betreffende het beheer van het
Electrische Bedrijf en het ontslag van
den onder-directeur dr. De Gelder.
B. en W. vermoeden, dat het rapport
niet in ééne vergadering zal worden be
handeld en hebben daarom voortzetting
der beraadslagingen op volgende dagen
in vooruitzicht gesteld.
Onze lezers weten, hoe door het niet-
gevraagd eervol ontslag van dr. de Gel
der als adjunct-directeur der gemeentelij
ke electriciteitswerken en de toen door
den ontslagene geuite beschuldigingen,
zaken aan het daglicht zijn gekomen, die
na een heftige discussie in den gemeen
teraad het instellen van een buitengewo
ne raadscommissie tengevolge hadden.
Hiermede ging de ontslagname van een
der Wethouders gepaard.
De commissie vatte haar taak zeer
breed op en concludeerde in meerder
heid ten opzichte van den Girecteur der
Q. d£Q jieer J£e,ssing (ot /ontslag jm.et
uitkeering van één jaar salaris. Tot dit
oordeel kWam zij door de bewezen be
schuldiging van meterveryalsching, de
overboeking van steenkool-briquetten',-
het verkeerd voorlichten van den gemeen
teraad en het maken van onjuiste balan
sen. Hoe ernstig de feiten ook zijn,
door den heer R. begaan, 'd,e commissie}
erkent, dat poch de gemeente nodh jbetrotó
kenen schade hejbben geleden dn dat per
soonlijke bevoordeeling van iden direc
teur aan zijn fouten vreemd zijn. De min
derheid adviseert tot een milder oordeel^
omdat dé verdiensten van den heer Res-
sing, die in enkele jaren een voortreffe
lijk technisch en financieel bloeiend be
drijf heeft opgebouwd', door de meer
derheid te veel uit het oog zijn verlo
ren. Hartstocht voor het bedrijf heeft
|de directeur gedreven met uitsluiting!
van persoonlijk voordeel.
De zwaarste straf wordt door dej
meerderheid' vervolgens voorgesteld voor
den chef der installaties, den heer Grivel,
wien onmiddellijk ontslag wordt voor
gesteld en wel zonder het praedicaat
„eervol", terwijl de schadeloosstelling!
maar 3 maanden salaris bedraagt.
Hij zou zijn positie in het bedrijf
als bron van bij-inkomsten ten eigenf
bate naast zijn salaris hebben geëxploi
teerd. Vijf groepen van gevallen onder
scheidt de commissie: lo het optreden'
als adviseur van particulieren 2o. het
begunstigen van bepaalde installateurs
3o. het benadeelen van bepaalde installa
teurs. 4o.. het ongelijk behandelen van
gegadigden voor een Aansluiting aan de
G. E. en 5o het lichtgebruib in eigen'
woning.
Tegenover deze beschuldigingen merkt
'de minderheid, de heer Lambrechtsfen.'
van Ritthem op: „tegenover klachten en
beweringen van installateurs past de
grootste reserve: in dat vak hangt alles
af van kennis, ervaring en goed mate
riaal in geen vak werken zooveel beun
hazen
De hoofdboekhouder, de heer Groot»,
hof wordt eveneens voorgedragen voof
onmiddellijk eervol ontslag mét schade
loosstelling van een jaar salaris. En wét1
op grond van zijn aandeel in de over
boeking "der 538 ton steenkoolbriquetten.
Wanneer $leze daad afzonderlijk stond,
zegt de meerderheid der commissie, zou
deze niet tot haar stellige conclusie zijn
gekomen, doch zij ïs hiertoe gekomen,
wijl Groothoff ook voor de commissie!
bleef ontkennen en loog.
De minderheid ziet deze handeling als
één geheel, gevolg van het opvolgen!
van de lastgeving van den chef, gnder
wiens drang deze jeugdige ambtenaar
handelde.
Ten opzichte van dr. de Gelder advi-
viseert de commissie het ontslag te hand
haven met uitkeering van twee jaar sala
ris.
Wij meenden deze punten even te
moeten releveeren, daar het te riemen
besluit in wijder kring de aandacht zal
trekken.
Koninklijke Besluiten.
Bij Kon. Besl. is: le. aan den officier-
machinist le kl. bij den marine-stoom
vaartdienst B. H. Harinck, wegens lang-
durigen dienst, eervot ontslag uit den zee
dienst verleend, onder toekenning van
f2500 pensioen 'sjaars;
en 2e. met ingang van denzelfden da
tum bij den marine-stoomvaartdienst be
vorderd tot officier-machinist le kl. de
officier-machinist 2e kL A. A. van Boven
is H. L. Bouwman, leeraar aan de
Rijks H. B. S. te Den Helder eervol ont
heven van ihet geven van het hem tij
delijk opgedragen onderwijs in de En-;
gelsche taal aan "de adelborsten bij hel;
Kon. Instituut voor de Marine te Wil
lemsoord
is benoemd tot lid van de Commissie
van Toezicht en Beheer over 's Rijks
kweekschool voor vroedvrouwen te Am*
sterdam dr. L. C. Van der Meulen prac-
tizeerend geneesheer en 'lid der Gommis*
sie uit het Burgerlijk Armbestuur voor
de Gasthuizen te Amsterdam;
is, met ingang van "1 November a,
ebnoemd tot inspecteur der registratiq
en domeinen in Ide 11e divisie te 's Gra-
venhage C. Schut, thans inspecteur dei;
registratie en dioineinen in de 28e divisie!
te Tiel
is aan den controleur der grondbelaS'*
ting J- J- *er J-aagt te 's-Gravenhage, we
gens ziekte, met Ingang van 1 October
a.s., eervol "ontslag iiit 's rijks dienst ver"
Iecnd;
js le. 'mej ingang yaji (23 gejrt. 121ft
