24
BUITENLAND.
Ie Jaargang,
No. 268.
Sfe EcictaeJie Sou/tornt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Augustus
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratl»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandeis-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere rege- meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Leidsche Slachthuiszaken,
iv. i
(Ingezonden.)
Ter verdediging van het Voorstel jofii'
|Üe slachtgelden te verhoogen, neeiïit de
buitengewone slachthuiscominissie aan,
dat de slachtloonen thans nog niet zoo
hoog zijn als noodig is om' de kosten
te dekken, welke naar recht en billijk
heid ten laste van de slagers kunnen
(worden gebracht. Onbillijk zou zij het
vinden de slagers de lasten te doen dra
gen van een eventueel te grooten ppzet
yan het slachthuis of van het nadeelig
saldo der koelhuis-exploitatie.
In elf pagina's worden tal van ar
gumenten ten voordeéle van de verhoo
ging aangevoerd en de „algemeenheden"
idoor de slagers ertegen ingebracht,
{weerlegd.
Wij zullen 'die beweringen naider on
der de oogen zien en wel allereerst de
jslachtloonen in die gemeenten vergelij
ken, welke, zooals de Commissie vroe
ger had betoogd, „eenigszins m!et Leiden
jop één lijn kunnen worden gesteld" en
„zich het best tot een vergelijkeed onder
zoek leenen". Jn- het geheele .r&pjport
heeft de Commissie de resultaten .van
tons slachthuis getoetst aan de gegevens
Van Groningen. Nijmegen» Utrecht en'
(Maastricht. Bii «Je slachtgelden wordt
levenwei van stelsel veranderd en kunnen
ideze plaatsen voor ons geen leiddraad
imeer zijn, althans naar het oordeel der
commissie.
Wij echter zullen consequent blijven
'en ook die gegevens naast elkaar plaat
sen. Uit den aard der zaak bepalen wij
tons tot de slachtgelden van het groot
vee, de vette kalveren en varkens, omL
(dat alleen van deze soorten verfiooging
Wordt voorgesteld.
'Voor groot vee bedraagt't slaaht-
loon in
Leiden f3.-R
Groningen:
-boven 2 jaar f 3.—.
beneden 2 jaar
en paarden f 2.
N i j m e g e n
boven 300 K.G. f 3.—.
van 2 jaar en
(daarboven f 2.50.
beneden 2 jaar f 1.75.
Maastricht:
Runderen f 3.
Pink f 1.75.
Paard f 2.
Utrecht f2.75.
Voor v.ette kalveren:
Leiden f 1.75.
Groningen f 1,50.
Nijmegen f 1.50.
Maastricht bov. 65 K.g. f 1.50.
ben. 65 K.g. f 0.75.
Utrecht f 1.90.
Voor Varkens:
Leiden f 1.80.
Groningen f 1.50.
Nijmegen bov. 100 K.g. f 1.50.
van'100 K.g. en minder f 1.
Maastricht f 1.
Utrecht f 1.65.
In één geval overtreft in bovenstaand
staatje het slachtloon het Leidsch ta
rief; in alle overige gevallen is het óf
(gelijk óf lager.
Steunend op deze gegevens, kon de
(Commissie geen verhooging voorstellen.
'JDaarom heeft zij, uitsluitend voor de
(sliaohtloo-nen, oen vergelijkenden tabel
iovergelegd van Haarlem, Dordrecht en
'Alkmaar, omdat deze drie in Holland
gelegen slachthuizen bjster tot maatstaf
van vergelijking kunnen dienen, .dan die
in het Noorden,. Oosten en Zuiden v,an|
pns fand, om ten laatste bij haar conclu-
Jsie, voor Leiden slachtloonen voor te
stellen, welke in de meestoostelijk
gelegen stad van Nederland, Arn
hem, geheven worden. Niet de Hol-
iUndsche slachthuizen geven per slot
som de maatstaf aan, het onlangs voor
bet nieuwe slachthuis te Arnhem vast
gesteld tarief wordt tot voorbeeld ge-
öomen.
'Zoo beschouwd, kan de redeneering
Vian de Commissie niet anders dan ge-
Wrongen, haar becijferingen slechts wil
lekeurig genoemd worden.
Dat het slachtgeld in kleinere plaat-
gen als Alkmaar en Dordrecht hooger is
dan in Leiden, is nogal begrijpelijkdat
de slagers desondanks minder opposi
tie voeren, zal aan meer handelbaar op
treden van de ambtenaren der inrichting
zijn Itoe te schrijven en ,dat de vleesch
prijzen in Alkmaar, niettegenstaande de
hoogere slachtloonen lager ziin .dan ïn
Leiden vindt wellicht verklaring in tal
van plaatselijke omstandigheden, 'die wij
niet kennen en d,us (niet kunnen beoor-
(deelen.
Een vergelijk met die HollanJdsfcüul
slachthuizen meenen wij te moeten af
wijzen.
Uit de verdere statistische gegevens
blijkt, d,at de opbrengst der slaChtgel-
jden tot het aantal geslachte dieren over
do jaren 19051908 zich verhoudt als
volgt:
Aantal Totaal der
geslachte dieren, slachtgelden.
Leiden 15.739 f32.009.
Groningen 38.410 f47.587.
Nijmegen 17.443 f30.567.
Maastricht 28.947 f34.897.
Utrecht 29.309 f55.568.
In bun algemeenheid zeggen deze cij
fers niet veel. Groningen heeft b.v. een
belangrijke exportslachterij, waarvoor een
verlaagd tarief geldt; vandaar dat bij een
2i/2 niaal grooter aantal geslachte dieren
de opbrengst slechts 50 pet meer is dan
in Leiden.
"Nijmegen, 'Maastricht en Utrecht heb
ben wen als Leiden geen export-slachterij
van beteekenis. (Wiel bestaat ier nog al
schommeling in de verhouding tusschen
de verschillende diersoorten en daarom is
een bruto-vergeüjk niet geheel zuiver
maar rekening houdend met de details
is de conclusie gewettigd, dat de op
brengst der slachtgelden in Leiden bevre
digend is.
Toch meent de commissie, dat de
slachtloonen nog niet zoo hoog zijn,
om de [kosten te dekken, die redelijker
wijze op de slagers verhaald mogen wor
den. Immers, voor het looplende dienst
jaar is het tekort op f12.500 geraamd;
door verschillende middelen kan f4500
daarop verminderd worden; resteeren
f 8000, waarvan nog met de helft op reke
ning van het tekort der koelhuis-exploi
tatie en den te grooten opzet mag worden
gebracht
Cijfers ter staving van deze meening
geeft de commissie niet. Wij hebben de
volgende getallen gevonden.
Leiden en Nijmegen hebben ieder 55000
zielen ;wat bevolking aangaat komen zij
dus overeen, met dit onderscheid in het
andeei van Leiden, dat de ingezetenen
van Nijmegen welgestelder zijninheiden
werd in 1908 betaald aan rente en aflos
sing van het slachthuis f22.173; in Nij
megen f 16.946. De toekomstbouw van
het Leidsche Slachthuis is hiervan oor
zaak; men baseerde immers op een zielen
tal van 70 a 75.000. Groningen heeft mo
menteel 78.000 zielenzijn slachthuis zal,
om aan de actueéle behoefte te voldoen,
minstens zoo groot moeten zijn als het on
ze. Groningen betaalde in 1908 aan rente
en aflossing f 23.358.
Hieruit is de gevolgtrekking te maken
dat, ware in Leiden niet voor 'de toekomst
gebouwd, rente len aflossing evenals in
Nijmegen, per jaar f5000 minder was
geweest. Aannemende echter, dat het rap
port niet voldoende gegevens in dit op
zicht bevat, mag een uitgave van "f4000
'sjaars althans aan den te grooten opzet
geweten worden.
Tellen wij nu bij deze som het tekort
van het koelhuis en de hooge laboratori
um-kosten, dan komen wij tot een geheel
andere becijfering dan de commissie.
Hoe zou bovendien het tekort aan an
dere slachthuizen, waar méér geslacht
wordt en soms tegen lagere tarieven, aan
zienlijk minder kunnen zijn dan in Lei
den als de slachtloonen onvoldoende zijn,
te meer 'daar de slachtgelden verreweg de
belangrijkste bron van mvomsten aan ie
der slachthuis zijn, varieerend van 70 tof
80 pet. der totale ontvangsten?
De wijze, waarop de commissie de ge
opperde bezwaren der slagers tegen da
slachtgeldveihooging behandelt, heeft ons
eenigermate gehinderd. In haar oogen fjn
die bezwaren niief „veel meer dan alge
meenheden" en j,op algemeenheden gaat
het moeilijk anders dan mét algemeenhe
den te antwoorden."
Een tegenwerping als deze: slechts
waar cijfers genoemd worden, krijgt cte
bestrijder houvast" gaat hqelemail piet
op; de commissie zelve heeft getoond,
hoe met cijfers te goochelen is.
£>q slager§ ypei^gn tege& y^rh^oging
aan, dat het slachthuis hen op veel hooge
kosten heeft géjaagddat prijsverhooging
van het vleesch hun de klanten zou doen
verliezen, dat de concurrentie met sla
gers buiten de stad nog moeilijker zou
worden, omdat de laatsten geen abattoir-
kosten hebben enz. Wij zouden geneigd
zijn te zeggen, dat deze argumenten toch
geen „algemeenheden" zijn, maar deug
delijke redenen tegen verhooging.
Op de heftige philippica van den Direc
teur tegen .slagers, die zich zonder vol
doende vakkennis iich hier vestigen, over
de te weinige saamwerking onderling
gaan wij niet in.
'Over één uitspraak der commissie heb
ben wij ons ten sterkste vbrbaasdOp blz,
80 van het rapport lezen wij toch:
„En wanneer men dan nog daarbij in
aanmerking neemt, dat de vleeschprijzen
in Leiden, op den Haag na, almede tot de
hoogste behooren in hetgeheele land, dan
is toch zeker de veronderstelling niet te
gewaagd, dat de verdiensten der slagers
hier wel zoo groot zijn, dat zij jnog eenige
vermindering zouden toelaten. En mocht
dit todh inderdaad niet het geval zijn, dan
zouden wij geneigd zijn met den directeur
van ons slachthuis na te zeggen, dat de
slagers hun eigen belangen niet behoor
lijk weten te behartigen: dat zij niet met
genoeg overleg te werk gaan, geen blijk
geven van het noodige doorzicht, lijden
aan gebrek aan initiatief."
't Is een fijn compliment, dat den sla
gers gemaakt wordt, maar tevens een be
wijs van groote kortzichtigheid.
Wanneer op pag. 79 beweerd wordt,
dat er te weinig saamwerking bij de sla
gers bestaat, hoe kan dan op pag. b0
verondersteld worden, dat de slagers de
prijzen hoog houden om goéd te verdie
nen Waarom zou in het slagersbedrijf
concurrentie zijn buitengesloten Dezelf
de concurrentie, die anderen winkeliers
noopt de prijzen hunner waren billijk te
stellen, dwingt ook de slagers hun arti
kelen met een matige winst van de 'hand
te doen.
Is het niet onoordeelkundig in deze
tijden van buitengewoon hooge vleesch
prijzen van groote verdiensten der sla
gers te spreken Reeds de hooge markt-
noteeringen, die in Amsterdam en Rot
terdam geleid hebben tot opslag der
vleeschprijzen, Is 0. i. argument genoeg
om de slachtgelden niet te verzwaren,.
,Wij betwisten aan de commissie, dat
verhooging te verdedigen is. Het zou
niets anders zijn, dan het verhalen van
den verliespost, ontstaan door den opzet
en inrichting en oïidoelmatige exploitatie,
op de slagers, die het wellicht dubbel door
de consumenten lieten terugbetalen. De
commissie heeft zulks zelve uitgerekend.
- Aan de mededeelingen van den Alk-
maarschen slager hecht de Commissie,
gelooven wij, te veel waaide. Is deze
wel bevoegd een oordeel over Leid-
sche.zaken uit te spreken en waarom zou
diens meening J^ven die der Leidsche
slagers staan? Zijn adviezen mogen voor'
Alkmaar bjjzondere waarde hebben, in
Leiden met geheel verschillendeom
standigheden en gebruiken kan een
vreemdeling kwalijk als raadsman op
treden.
Ten slotte zou bij de quaestie over
verhooging der slachtgelden nog ter
.sprake kunnen komen», of het. in'dietn
verhooging verdedigbaar ware, goed zou
zijn daartoe thans over te gaan? Ook
afgescheiden van de hooge markt, Jijkt
ons zulks niet raadzaam. Te zeer toch
is in het verslag gebleken, hoe gemoti
veerd vele wenschen der slagers [wa
ren. Het zou weer opnieuw verbitteren,
als 't eerste resultaat ,der Comtnissie
was: méér betalen door de slagers. Zou
men verhooging wenschen, laat men cïaar-
rxede althans minstens teen jaar wachten,
dan kan men ook de resultaten der overige
verbeteringen nagaaft.
Uit de Pers.
De decoratiekwestie,
Het rapport van de eereraad, dat wij
gister ptibMoeerden, hoeft weer heel wat
pennen in beweging gebracht.
De Residentiebode" js er zeer goeÜ
over te spreken.
Ziedaar zegt h'et blad het oordeel
van^drle pótitieke tegenstanders van Dr.
Kuypier, Tegenstanders, jnaar die eerlijk
len rondwejg, na uitgebreid onderzoek, hun
gevoelen peggen, goud^r politiek bij-
De deeordfiekwestie kan daarmee lot
het verleden behooren. Eer heeft Dr. Kuy-
per er niet mee ingelegd, maar toch geen
grooter oneer heeft hem getroffen "dan
voor zoover hij zelf schuld beleden heeft.
Meer dan laakbare onvoorzichtigheid kan
hem niet worden ten laste gelegd. Die
fout heeft hij beleden en "behoort daardoor
tot het verleden. Maar het groote feit,
dat hem was aangewreven, de corruptie,
innerlijk verband tusschen gelden en 'de
coratie, geen schijn of schaduw is er van
gebleken bij het nauwkeurigst onderzoek.
De „Nieuwe Tjlb. Crt.", het orgaan van
het Kamerlid Arts, schrijft over "de 'uit
spraak ,0. m.
Na de ignobele grijze waarop 3e vrijzin
nige bladen en partijen dr. Kuyper, tege^i
alle rechtsregels ïn^iebben veroordeeld en
met insinuaties belasterd, kan dr. Kuyper
hierover tevreden zijn.
"De liberale regeeringen hebben wel
vriendjes gedecoreerd voor mindere ver
diensten", dan die van den heer R. Leh
man n. Doch het blad besluit:
„Dat Dr. Kuyper den heer E. A. Leh-
mann ook voor een "decoratie "trachtte te
doen voordragen, nadat hij geld voor "de
partijkas van hein had aangenomen, moge
geen ambtsdaad zijn geweest, verstandig
was het niet en te verdedigen evenmin."
„Daarom"echter is het nog geen corrup
tie."
De liberale bladen vinden de uitspraak
der eereraad minder bevredigend1 voor
Dr. Kuyper, maar toch blijkt deze a,an
hare verwachtingen te hebben beant
woord.
Zoo schrijft het Handelsblad:
„Zij ydie gezegd hebben, dat het on
derzoek van den „eereraad" niets zou
opleveren, hebben wel gelijk gehad.
De commissie heeft de conclusie ge
trokken, dat geen corruptie bewezen is.
Wij hadden echter gaarne, zoo niet een
bewijs, dan toch een aanwijzing gehad,
djat van corruptie geen sprake mocht
zijn. Niets van dat heeft de „eereraad"
ons kunnen geven. Wij vreezen, dat nie
mand die twijfelde aan de eerlijkheid1
van Dr. Kuyper, door het rapport van
den „eereraad" van dien twijfel verlost
is
Over de vraag of een minister-presi
dent kan handelen als door minister Kuy
per gedaan is, zijn handelingen als voor
zitter en kasmeester der partij dooreen-
mengende met zijn handelingen éls mi
nister-president, heeft de eereraad zich
hiet uitgesproken.
Slechts omtrent de corruptie-beschul
diging zegt zij: niet bewezen.
De N. R. Ct. teekent aan
Begrijpen wij de uitspraak van 'den
Eereraad goed ,dan wenscht hij het ge
val Rud. Lehmann beschouwd te heb
ben als jeen vrij onbeteekenend voorval
voo-r de Strafwet gaat Dr. Kuyper „vrij
uit", omdat hij van de ontvangen gel
den niets voor zich zelf heeft genomen
hetgeen bij ons weten, ook nooit door
ons was beweerd jen voor zooveel
aangaat de bijdragen van den heer Leh
mann aan de verkiezingskas en de door
hem ontvangen decoratie, zou het „te
ver gezocht zijn" daartusschen „verband
in den zin van corruptie" te zoeken.
Verder zegt het blad:
Wij meenen met 'deze enkele woorden
van toelichting ojd het rapport te kun
nen volstaan. Een oordeel erover uit te
spreken ligt niet op onzen weg, noch
binnen ons verinogen. De bedenkingen
die fwïj tegen het onderzoek van een
eereraad hadden, hebben wij vroeger uit
eengezet, en behoeven we thans niet te
herhalen. Wij mogen het lijden, dat Dr.
Kuyper, die aan een uitspraak van een
eereraad behoefte gevoelde, met het rap
port te vreden zal zijn.
Het blad schijnt het hierover iiiet ge
heel met zich zelf eens te zijn.
Dok de N. Ct. vindt dat 'het rapport,
dat de op dr. Kuyper's verzoek door clen
voorzitter der Eerste Kamer samengestel
de commissie van onderzoek, betreffende
de ridderorden-zaak heeft uitgebracht,
voor den oud-minister allerminst bevredi
gend te noemen is.
"Indien drie hoogstaande -en onpartijdige
mannen als -de heeren .Van Swinderen,
Kist en van Karnebeek hadden verklaard,
dat dr. Kuyper zich inzake de decoratie
van de heeren Lehmann had gedragen
naar den norm 'die voor het gedrag van
den Nederlandsch minister uit politiek en
moreel oogpunt als gèldig moét wftrden
aangenomen, er ware réden geweest om
h,et geistre^nge pftr^eel, ^qer ycjl&q
over dr. Kuyper's handelingen uitgesproc
ken, te herzien.
Duitschland.
De 57e Katholiekendag.
'Maandagochtend werd in den Do'itj
een pontificale Hoogmis opgedragen;
door den bisschop van Wurzburg, Mgr.
von Schlör, geassisteerd door den aarts
bisschop van Munchen en de bisschop
pen v.an Eichstatt en Regensburg. Aan
wezig waren tal van abten en de welbe
kende in het klooster der Dominicanen;
te Venlo vertoevende pater Raimundus,-
in de wereld prins Löwenstein. In den|
Dom alleen droegen dien ochtend meet
dan 200 priesters het H. Misoffer op.:
Het glanspunt van dezen dag (was
de eerste avondvergadering, die om 5
uur begon in de dicht bezette feesthal.
Het woord voerden hier voorzitter Marx
de Oostenrijksche oud-minister dr. Eben'
hoch en de domprediker W,agner uit
Augusburg.
De ontzaglijke feesthal met haar 8000
plaatsen was bij het begin al tot in;
de uiterste hoeken bezet. Zeven bis
schoppen vereerden de groote vergade
ring met hun bezoek. Ook waren tegen
woordig zeer vele Katholieke Rijksdag
en Landdagleden en bijna de geheeld
Katholieke Beiersche adel.
De mooie openingsrede van den voor
zitter Marx bracht aldra groote geest
drift onder de duizenden toehoorders
en een spontaan gejuich barstte los,
toen spreker sprak over de trouw aan
den H. Vader, de trouw aan keizer en
troon.
De voorzitter herinnerde eraan, hoe
de laatste maanden de vijanden van het
Katholiek geloof heftige aanvallen heb
ben gericht tegen den persoon des Pau
sen. Wij Katholieken moeten eendrach
tig en in liefde opkomen voor de een
van het opperhoofd der Katholieke Kerk
Paus Pius X.
Spreker roerde in het ko-rt de Borro-
meus-encycliek aan en spoorde aan tot
het bewaren van den confessioneélenl
vrede. Moge een ademtocht van vrede
uitgaan van dezen Katholiekendag, opdat
allen, die van goeden wille zijn en den]
eenigen Zoon Gods willen dienen (alle
dagen huns levens elkaar ontmoeten. Oor
log tegen het ongeloof en .de dwaling
maar liefde en medelijden voor de dea
lende broeders(Stormachtige bijval.)
Mgr. von Lingg, bisschop van Augs
burg, heette nu in een korte toespraak
alle vergaderden welkom. Spr. bracht de
schoolkwestie ter sprake en zeide be
droefd te zijn, dat de gezamenlijke Ka
tholieke leerarengemeen schap hi er niet
officiéél ^Vertegenwoordigd was.
JVloge deze vergadering deze foutgoddl
maken, oj>dat in de Joekomst ook xle
bond van Katholieke leeraren aan den;
Katholiekendag deelneemt.
Z. D. H. besloot met de woorden:
„Moge uwtvergadering het teeken der
trouw tot den H. Vader en der trouw]
tot den keizer zijn. Geeft gij den Kei
zer, wat des keizers is, geeft gij den
Paus, wat des Pausen is, dan geeft gij
God, wat Godes is".
Hierop schonk de bisschop Zijn ze
gen aan de vergaderden.
De oud-minister van Landbouw Dr.
Ebenhoch hield nu een zeer belangwek
kende rede over de Katholieke wereld
beschouwing en beschaafde Katholieken.
Deze rede was een oratorisch' meester
werk van zeldzame schoonheid ;n vorm!
en inhoud.
Domprediker Wagner behandelde het
belangrijke schoolvraagstuk, en drong
aan op beslist confessioneele scholen en
instandhouding van geestelijk schooltoe
zicht. 1
In den loop der vergadering werldeu'
de telegrammen van antwoord voorgele
zen van den Paus en den prin^-regenl
van Beieren.
Gisteren werd de tweede dag begon
nen met een bedevaart van mannen naar.
het graf van den ji. Dlrich. Om 10 uur
had in de feesthal de groote verga.de-
ring plaats van de Duitsche JK. S. Ai-
de „Volksverein für das Katholisdhe
Deutschland".
De eerste voorzitter der VolksvereinV
Franz Brandts van Miindien-Gladbach',-
opende deze 20e algémeené vergadering
met een redevoering, waarin hij ondetf
d,av,c.rend app.Uus £ieded£elde, j&t
