33
Katholieke Sociale Week.
Het erfdeel der Malleroy's.
Ie Jaargang,
No. 266.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Augustus
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere rege1 meer 10 cent.
De 40 millioen.
f [get voorstel pm voof onzjq ikustvieir-
iïïédiiging ,40 milliioön uft te gevieti itiöét
[(de Kamerleden, (die in deze 'tedhjiisjch^
J2aak geen 'deskundligletn zijn, wtpl vopr
(een moeilijke beslissing plaatsien.
Vooral, waar het blijkt, hoe die deskun
digen, de ministers van oorlog en mari-
ine, de raad vanldefensoie en andere specla-
ïdteitetn, ihet op verschillende punten z.op
Schromelijk pin eens zijn.
De eenen achten zooveel pantserscbe-
pen en torp-edobooten noódiig, die atir
jderen weer minder.
"De eenen willen aan "den mond (dleir
(Westers oheide twee TortenBe anderen
lachten oen lort vpldoende,.
D eeene willen het fort Kijkduin bij den
25elder gepantserde koepels geven; "de
deren óorcleelein zulks niet noödig.
De regeering stélt voor het beheer van
de heele kustverdediging aan 'die marine
Jover te laten; en de deskundigen van|
ide marine zijn het hiermee roerend eens.
Alleen de deskundigen van de land-
(macht zijn er "mordicus, tegen, O.a, nie
mand minder dan die chef van den gepie-
Xalen staf.
Zoo zijn er nog meer verschilpunten,
friaar vooral het laatst door ons genoem-
jöe aoet de deur trie.
De Kamerleden staan voor een moei
lijke beslissing.
Dat men g&d bestede voor onze kust
verdediging, zonder welke onze onafhan
kelijkheid gevaar zou kunnen loopen,
goed»
Maar dat men dan eerst de zeker
heid bezitte, bij een uitgave van 40railr
iMoen, dat het bestede geld inderdaad
goed besteed worde, en dlat door diezq
grobïe uitgave alles met onze kustverde
diging in orde is.
Maar ons dunkt,, dat voor verschilletnr
(de Kamerleden, bij zoovéél meeningsver-
IsChil onder de deskundigen, die zeker
heid Jii et bestaat, en Bat deze Kamer
leden dan ten volle verantwoord zijn, in-
(dien zij stemmen tegen dit voorstel,
'idat 40 millioen gulden uit de zakken der
(Nederlanders haalt, zonder dlat mqn mét
Zekerheid weet, of het, bij /aanneming,
pnze kustverdediging inderdlaad f inaal zal
'{ten góede komen.
Mr. A. Baron van "Wijnbergen sprak
•Zaterdag ochtend over het vraagstuk dier
.rëclasseering van ontslagen gevangenen.
De belangstelling in den n/isdadiger, die
W de maatschappij terugkeert, mag voor
al, daar wees spreker in die eerste plaats
op, geen modegril worden; ook moiet
men zidi geen te groote illusie maken
bij dit werk, daar de pra'ctijk leert, dat
(de resultaten "in het algemeen droevig
Zijn.
In de allereerste plaats vindt 't par-
FEUILLETON.
19)
Vluchten voor hen, en u verlaten
t±r. Gij zoudt onder mijn oogen gedood
Worden, en uw dood zou de mijne zijn.
Vluchten, zonder dien verrader te
straffen»
Laat idie zorg aan dftzen God van
gerechtigheid Thierry om wille van uw
taioeder pm wille van uw kind, vertrek!
i= Moeder!
Red je zelf, red je kind; ik zweer
jje, zij zouden je dooden.... Vertrek!
,Daar zijn zeVlucht daarheen Neen,
blijf bij mij, mijn zoon... zij zullen je
miet dooden vóór mij.
Zij ging voor hem staan, maar de Mal-
Jeroy vatte haar bij den arm, /en trok
haar weg.
Wilt gij hem dan vermoorden1? Zeide
£ij met bevende stem.
Foei mevrouw, voor wie ziet ge! ons
laan, antwoordde Malleroy ironisch, ter-
Wijl d'e haat uit zijn oogen sprak. Maar
(die jonge man heeft mijn zoon beleadigd
£n Richard moet hem dus wel rekenschap
dragen.
11= js pnmogejlijk'...^
ticujier initiatief hier pen terrein van
Werkzaamheideerst als het tekort schiet
is de staat verplicht het ontbrekende aan
té vullen.
Bij h et WCrk Van. Be Zorg voor "de ont
slagen gevangenen, moiet steeds op' 'den
voorgrond staan, dat "de grondoorzaak der
criminaliteit ligt in de godsdienstloosheidj.
De staat moet zijn streven ler dan ook op
gericht houden, pm deze grondoorzaak
van criminaliteit bij zijn gevangenen op
tq heffen. Hierin ligt pen groote moei
lijkheid, omdat Wij leven in een gemeng-
den staat. Splitsing van ons gevangenis
wezen, in tuchtscholen en rijksopvoedings
gestichten is daarom aanbevelenswaardig,
de tuchtscholen moesten feitelijk zuiver
confessioneel zijn; en in geen gevange
nis mogen góede aalmoezeniers ontbre
ken»
In de gevangenis moet verder vooral
de misdadiger 'doordrongen worden van
het verderfelijke van het alcoholisme, en
Igoed vakonderwijs ontvangen. ,Wjjl de
gevangene dan geheel in handen der
overhead is, heeft de overheid in de eer
ste plaats den plicht, aan de voorberei
ding tot terugtreding van den gevangene
in de maatschappij, te Werken. Met ver
schil in leeftijd, aanleg en ontwikkeling
zal rekening moéten worden gehouden;
nog heeft de overheid te letten op den
tijd van het ontslag, op de beschikking
over de uitgangskas enz.
Spreker waarschuwt in dit verband te
gen overdrijving vaji zekere richting; de
gevangenissen mogen niet verliezen het
karakter van strafgestichten. Spreker
spoorde aan tot toetreding tot het Ge
nootschap voor Zedelijke Verbetering van
Gevangenen, dat zich immers óók het lot
van Katholieke gevangenen aantrekt.
De plicht der overheid,, om zich recht
streeks met het lot dier gevangenen te be
moeien, houdt, als algenveene regel, op.bij
het ontslag van den gevangene uit ihet
;strafgestiaht. [Fe zeggen, fiat de ontvangst,
die de ontslagen gevangene in de maat
schappij ondervindt, is eendoor de over
heid niet gewild, maar niettemin door
haar veroorzaakt gevolg van de straf;
dat zij derhalve verplicht is om het weg
te nemen, is onjuist. De ontvangst van
de gevangenen in de Maatsohappij is niet
een gevolg van de ondergane straf, maar
van de vrijwlilig begane misdaad. Hem te
helpen is du9 niet een eisch Van 'liefde,
maar van rechtvaardigheid.
Daarom behoort de zorg voor ontsla
gen gevangenen in de eerste plaats aan
het particulier initiatief, gesteund door de
overheid. Want met het oog op kans tot
recidive heeft de staat bij de zorg voor
ontslagen gevangenen ook belang.
Alleen die 'ontslagen gevangen "komen
voor reclasseering in aanmerking, van wie
valt aan ta toonen, dat zij hulp behoeven
en willen aanvaarden.
Spreker beveelt aan de oprichting in
elke plaats, waar een strafgesticht is, van
een comité van 3 of 5 personen, dat re
laties onderhoudt met hen, die bereid en
in staat zijn om ontslagen gevangenen in
dienst te nemen. Voorts oprichting van
En waarom? Hebt gij niet eens
gezegd dat gij u schaamdet voor de laf
heid van Richard? Welnu, gij moest ver
rukt zijn, dat uw zoon zijn moed toon
de»
Richard, in 'sHemels naam! riep.
de ongelukkige vrouw.
Vooruit, in positie! riep Richard met
een weinig bevende stem.
.Volgaarne! riep (Thierry, en "daar
God rechtvaardig is.
Zij plaatsten iioh in positie, maar
de gravin wierp zich tussclien de tegen
standers en hechtte iich krampachtig aan
den arm van Thierry.
Uit liefde voor mij Thierry!Tiep
zij, wilt ge mijn dood?
"Tiij liet de punt van zijn degen zak
ken.
De lafaardriepen de graaf en
Richard tegelijkertijd. Hij is bang!
Tref hem dan, riep de graaf tot
Richard, misschien zal hij dan den moed
hebben zich te verdedigen!
Helf! Help! riep de gravin, terwijl
de Malleroy poogde, haar van Thierry
af te rukken. Help! moord! help! .Vader
h elp
Zij bemerkte den markies de Courlans,
die ondersteund door zijn knecht, aan
kwam loopen. Op bevel van den markies,
verwijderde de bediende zich.
Wat gebeurt hier? vroeg de Cour-
Lans. Waarom dat geschreeuw "die wan-
'hoppiB(erepgè re, w&t j/S gr?.
eeln doorgangshuisna verblijf in een
dergelijke inrichting zal de ontslagen ge
vangene gemakkelijker in de Maatschappij
terugkeeren, dan wanneer hij onmiddel
lijk uit de gevangenis komt.
Wezen, doel en taak der vakor
ganisatie.
Mr. P. J. M. Aalberse hervatte Zater
dag zijn Dinsdag' afgebroken les over het
wezen, het doel en de taak der vakorga
nisatie.
Bij de beschouwing van den ontwikke
lingsgang der vakbeweging, zoo betoogde
srpeker moeten wij in het oog houden,
dat door de bestaande toestanden en ver
houdingen die ontwikkeling wel sterk be-
heerscht wordt door het naaste doel, het
verkrijgen van rechtvaardige arbeidsvoor
waarden door gemeenschappelijke onder
handeling, maar dat voor een juiste op
vatting van het wezen der vak-organisatie
toch ook het einddoel steeds in het oog
moet worden gehouden. Dat is: op het
gebied van den handenarbeid medewer
ken aan de weder-organisatie van de
maatschappij.
Door dit einddoel in het oog te houden,
leert men van hoe groote bcteekenis de
vakbeweging Ts bij de oplossing der so
ciale kwestie. Door dit einddoel zien wij
de vakorganisatie van landbouw- en mid
denstand, hoewel, wat het naaste doel be
treft, grootendeels van de vakorganisatie
der arbeiders verschillend, toch met haar
^indstrekking en beteekenis overeenko
men. Zoo zullen wij koin-en tot autonome
beroepsstanden; voor den middenstand
,bv. publiekrechtelijke lichamen, die uit
dezen stand voorkomendie niet zuiver
advise erende, maar regeerende licha
men, aan welker verordeningen de in het
gebied dier kamers gevestigde midden-
denstanders zich zullen moeten houden.
Een poging, maar een jammerlijk mis
lukte, om fot zulk een sociale vertegen
woordiging te geraken, is de instelling
Ider Kamers van Arbeid geweest, die
echter, op zuiver liberalistische leest ge
schoeid, niet de minste bevoegdheid heb
ben gekregen, en slechts nut hebben als
foutief model eener eigen sociale ver
tegenwoordiging van maatschappelijke
groepen.
Verschillende sociale verbeteringen,
als b.v. de sociale verzekering, komen
niet tot stand, omdat de ondergrond', om
dat de organen voor de toepassing der
sociale wetten niet aanwezig zijn.
De meest logische oplossing van het
vraagstuk, hetwelk naar spreker's mee
ning de sleutel is tot de oplossing van
de heele sociale kwestie, ziet spreker
in het wetsontwerp der staatscommissie
voor den middenstand, dat het kiesrecht
voor de standenvertegenwoordiging zóó
wenscht te regelen, dat zij samengesteld
wordt uit de vereenigingen, waaruit de
publiekrechterlijke vertegenwoordiging
voortvloeit. Daarom moeten b.v. de mid-
denstandsvereenigingen miu reeds zoo ge
organiseerd Worden, dat zij in de toe-
Zij willen hèm doodenzeide zij
op Thierry wijzende.
"Monïenay dooden!... brulde de
markies. Malleroy
En 't is mijn zoon.
b=Uw Zoon herhaalde de markies
verwonderd, uw zoon
Hij wilde verder spreken, maar Zijn
lippen brachten slechts onsamenhangende
woorden uft. Zijn gelaat zette op; het
scheen alsof het bloed hem uit die oogen
en mond zou loopen. Hij bracht de hand'
aan zijn hals waarschijnlijk om zijn das
los te maken. Plotseling zakte hij ineen.
Hij hield zich nog vast aan de 'jas van
de Malleroy die zijn arm greep.
Terwijl de graaf trachtte los te ko
men, zeide Berengère plotseling tot
Thierry
■^"Vlucht Thierry! .Vlucht! voor mij
en je kind!
Hij wieq) zich op Richard, die hem den
doortocht versperde, wierp hem op zijde
zonder diens degenhouw te beantwoor
den, die hem slechts even den arm raakte.
In enkele sprongen was hij aan 't einde
'van den tuin, liet zich langs den heuvel
glijden, zwom de rivier over, en ver
dween weldra achter het kreupelhout.
Vilde HOOFDSTUK*
De weg, dien Thierry tot zijn vlucht
koos was te gevaarlijk, dan dat iemand
(hem durfd^ ^qh^eivolg^n. Overigens fee
komst passen in het stelsel (der autono
me beroepsstanden.
Dit stelsel acht spreker niet geheel
hersenschimmig ;in alle landen staan de
bekende Katholieke sociologen op het
zelfde standpunt.
In hoeverre op tien duur de organisa
ties zelve een publiekrechterlijk karak
ter zullen krijgen, of dat zij in hoofd
zaak op sociaal gebied de taak zullen
krijgen, welke thans pp politiek gebied
door de kiesvereenigingen wordt ver
vuld, valt niets a priori jiit 'te maken,
maar zal van verschillende omstandighe
den afhangen. Voor een land als het onze
is het laatste echter meer waarschijnlijk
dan het eerste.
Productie en consumptie-coöperatie.
Dit onderwerp werd behandeld jn de
namiddag-bijeenkomst door mr. A. Tepe.
In de hedendaagsche samenleving, al
dus deze, heeft het woord coöperatie de
ruimere beteekenis erlangd vansamen
werking op economisch terrein. Als al
gemeen verschijnsel is de moderne coö
peratie te beschouwen als de natuurlijke
reactie tegen de practische doorwerking
der individualistische economie.
Het groote voordeel der coöperatie is,
dat zij het gemeenschapsleven bevor-
de rt,en tevens den weg baant tot volle
ontwikkeling van het vrije persoonlijke
handelen.
Het wezen üer coöperatie, die in
Duitschland haar bakermat heeft, wordt
niet bepaald door het toeval, doch door
de natuurlijke economische verhoudingen
der verschillende landen.
Zoodra zich in de bestaande econo
mische verhoudingen in de verschillende
landen de coöperatie hier in deze, elders
in gene gedaante, begon te ontwikkelen,
deed zich algemeen de behoefte gevoe
len aan vaststelling van het rechtska-
rakter der coöperatie, en kwamen achter
eenvolgens in de verschillende landen]
wetten tot stand tojt regeling van de coö
peratieve vereenigingen.
Hoewel in juridischen zin ook daar coö
peratie aanwezig is, waar groot-indus-
trieelen, of in het algemeen menschen
met kapitaal, zich vereenigen tot bevor
dering van eikaars stoffelijke belangen,
overeenkomstig de bepalingen der wet
tot regeling van de coöperatieve vereeni
gingen, wordt hier bedoeld die samen
werking, die ontstaan is uit de natuur
lijke behoefte der minder kapitaalkrach
tigen om 2ich sterk te maken tegen de
overmacht van het kapitaal.
Spreker weidde breedvoerig uit over
productie- en consumptie-coöperatie, en
betoogde de wenschelijkheid en noodza
kelijkheid dier laatste voor ambachtslie
den en de arbeidersklasse.
De middenstand heeft in de coöpe
ratie zelf een krachtig middel om de na
deden, die voor hem uit de arbeiders-
coöperatie zouden kunnen ontstaan, op
te heffen.
Pater Ermann S. J. hield Zaterdag-
minde iedereen op het kasteel hem, ien
had geen der bedienden dus lust hem
te vatten.
Terwijl de Malleroy en zijn zoon met
enkelen hunner bedienden dein grootein
omweg maakten langs den grooten toren
en de ophaalbrug om te trachten hun Vij
and te vangen verdrongen Berengère, Ca-
mille en eenige bedienden zich om de
Courlans, die nog niet tot bewustzijn ge
komen was.
Men zond een renbode tiaar Rennes
om een geneesheer te halen, maar [het
was reeds al te duidelijk, dat (die hulp
toch te laat zou komen.
Getroffen door een beroerte-aanval, die
men reeds zoolang gevreesd had, zou 'die
grijsaard niet meer tot bewustzijn komen.
De gravin en Camille bleven bij zijn
rustbed. Suzanne sloot zich in haar ka
mer op.
De graaf en "Richard kwamen eerst zeer
laat van hun speurtocht die geen resul
taat had opgeleverd terug. Zij kwamen
even zien bij het bed waarop de markies
lag en trokken zich terug zonder |een
woord tot mevrouw de Malleroy gespro
ken te hebben.
Toen Berengère vermoedde dat zij zich
ter ruste begeven hadden en zij niet meer
door hen bespied zou worden, liet zij
den markies aan 'de zorg van Camille
over, en ging naar haar kamer.
Terwijl zij verschillende papieren van
feÜegLW>qlit, h^in egQ Jaiigejti
avond een lezing over 'drankbestrijding
en sociale actie.
Hij stelde op den voordrond, dat de
Katholieke Idrankbstrijding niet Ijjkt opj
de actie van den Alg. Ned. Geheelont-
houdersbond, die zich niet heeft kunnen!
onthouden van "vrij-socialistische propa
ganda, nodh1 op die van de Ned. Ver^
eeniging tot afschaffing van alcoholhou^
dende dranken, die een algeheel wette
lijk verbod wil van invoer en verkoopj
van alcoholhoudende dranken. De Ka
tholieke drankbestrijders willen redelijke!
wettelijke maatregelenzij willen niet
een ieder tot geheelonthouder maken,-
idoch haar doel is zooveel mögelijkmen-
schen te winnen voor geheelonthouding,-
om zoodoende zooveel mogelijk1 men
schen te winnen voor matigheid.
De drijfveer van de Katholieke drank
bestrijding is de Christelijke liefde, de'
leiddraad der wetenschap.
De Katholieke sociale actie is een ac
tie van Katholieken op waarlijk Katho
liek Standpunt, is een actie voor sociale
verbeteringen, en idaaronder is de ge
wichtigste, die voor de drankbestrijding.
Voor 40 jaar wisten de Katholieken
nog weinig van drankbestrijding. Thans
bestaat er een afzonderlijke Katholieke
drankbestrijding, die het alcoholisme met
zijn ganschen nasleep yan rampen wil
terugdringen, zoover, dat het niet meef
is een ware volkskwaal.
Het verband tusschen drankbestrijding
en Katholieke sociale actie is velerlei.
De K. S. A. wil opheffing van alle in
dividuen, de Kath. drankbestrijding al
léén van die individuen, die tijoor het
drinken in verval zijn geraakt of dreigen
te geraken. Het alcoholisme is de voor-;
naamste oorzaak van véle maatschappe
lijke euvelen, welke de K. S. A. zoekt
te bestrijden de drankbestrijding is dus
een onderdeel ervan. De strijd tegen,'
den drank opent de oogen voor vele mis
standen, zoodat hiervan een wisselwer
king met, en een aanvulling yall' ^je
S. A. kan worden gesproken.
Van degenen, die aan Katholieke so
ciale actie doen, moeten vooral de stu
denten drankbestrijders zijn, doch in het
algemeen kan worden gezegd, dat allen,
die zich bij het leger der K. S. A. heb
ben aangesloten, ook hun krachten aari!
de drankbestrijding moeten geven.
Zondagmorgen werd de Katholieke:
sociale week' te Amsterdam besloten,
eerst met een solemneele Hoogmis in
de kapel der St. Josephsgezellenvereeni-
ging, en daarna met een laatste bijeen
komst.
In deze slot-bijeenkomst deed jhr. mr.
Ch. Ruys de Beerenbrouck, voorzitter
der Katholieke soaiale actie, voorlezing
van een telegram, ontvangen Van H. M.
de Koningin, in antwoord op het hulde-
telegram. Haar gezonden. Alle aanwezi
gen zongen daarna staande het Wilhel
mus.
De heer G. Bruna trad vervolgens als
spreker op met het onderwerpHoe moet
de K. S. A. practisch werken? De heer
brief schreef, ging oen van haar kame
niers Gilbert Forman den trouwen knecht
van de Montenay ihalen, Ongelukkiger
wijze was hij niét op Ronceval. Hij was
zijn zoon Pascal tegemoet gegaan, "did
voor-den markies naar Fougères wa9,-
'en niet voor den avond terug zou zijn
in de hoop -eenige uren vroeger dien zooni
te kunnen omhelzen, dien hij zoo teeder
beminde, ondanks zijn vele gebreken.
Terwijl zij vol vreugde naar Ronceval
terug keerden, struikelde het paard van
Gilbert; daar hij rii-et meer zijn jeugdigQ
vlugheid bezat, kwam hij met zijn kuit
onder het paard en werd ernstig gekwetst
Ondanks zijn moed en zijn gehardheid te
gen pijn, was hij genoopt eenige ureni
in een dorp vertoeven, om zijn wonde tel
laten verzorgen.
.Toen hij op het kasteel kwam, tegen
tien uur in den morgen, vernam hij dat
de gravin naar hem had doen zoeken;
De overige bedienden vertelden hem al
les wat zij wisten omtrent de gebeurte
nissen van den vorigen dag.
Hoe vermoeid hij ook was, ging JuJ
toch, alhoewel kreupel loopend, naar de
gravin.
Toen hij over de gang ging, scheen het
hem, dat iemand heimelijk hem achter
volgde. Hij keerde zich plotseling om^
en meende dien kamerdienaar van 'die Mal
leroy te herkennen, alhoewel hij er nie£
zeker yan was»
JWftrdt yeryolgtfj,