19
Katholieke Sociale Week.
BUITENLAND.
Ie Jaargang.
No. 264.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27j cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Augustus
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere rege' meer 10 cent.
Gistermorgen hield Dr. Cl. Meuleman
£en lezing over „Beroeps- en bedrijfs-
Iziekten en ziekenkassen".
Het onderwerp is niieuw, aldus spr.,
en als zoodanig heeft het zijn aantrek
kelijkheid. Dit heeft ook zijn nadeel, de
literatuur over het onderwerp is nog
beperkt, daardoor loopen we gevaar de
Zaak te eenzijdig te beschouwen, daar
iwellicht meer de voordeelen dan de na-
ideelen van de kwestie bekend zijn.
Wat hebben we onder Beroeps- en
'Bedrijfsziekten te verstaan? De licha-
Imelijke nadeelen die voorkomen uit be-
jdrijf en beroep.
Het organisme van den werkman kan
|door omgang met schadelijke stof lang-
- zaam verwoest worden. Spr. geeft een
voorbeeld hoe het voortdurend omgaan
imet phosphor iemand langzaam kan ver
moorden dat is dan een beroepsziekte.
Bij de wet is nu het gebruik van Nvrt-
ten phosphor geheel verboden.
Wanneer nu echter niet hoofdzakelijk
het beroep een ziekelijkheid in de hand
twerkt (bijv. tuberculose bij steenhou-
iwers) maar daar ook andere oorzaken
toe meewerken als alcoholisme etc., dan
hebben we een tweecfe geval, hetwldk
spr. streng van het eerste wil onder
scheiden.
Spr. zet vervolgens uiteen hoe het be
roep van invloed is op het beender-,
spier- en zenuwstelsel van den mensch.
(Wanneer bijv. een beroep meebrengt, van
jongs af een voorover gebog&i houding
jaan te nemen, dan zal dit tot gevolg
hebben een slecht ontwikkelde borst
kas.
Wanneer de arbeid, spierarbeid ver-
eischt, kan dit voor de gezondheid zeer
goed zijn, volledige spieruitputting ech
ter is zeer nadeelig, zoodat onderbre
king van arbeid beslist noodzakelijk is.
Het zenuwweefsel heeft het meest te
lijden van arbeid, die te lang woijdt
voortgezet. Overhaasting bij stuk- enac-
coordwerk is daarop van grooten in
vloed en voornamelijk het eentonige van
jarbeid vooral bij jeugdige arbeiders, kin
deren die eigenlijk nog meer moesten
spelen dan werken. Zulke geestdoodende
jarbeid lijdt ook tot misbruik van alco
hol, omdat een zenuw-vermoeide naar
'een prikkel zoekt en de arbeider grijpt
jdan al heel spoedig naar de flesch.
Tot zoover heeft spr. nog gesproken
over arbeid onder normale omstandig
heden. Is dit niet het geval, bijv. arbeid
'bij bovenmatige hitte dan is de nadee-
lige invloed nog veel grooter.
't is zeer moeilijk den schadelijken in
vloed van een speciaal soort van arbeid
aan te geven. 'De meesten zijn het er bv.
over eens, dat nachtelijke arbeid zeer ver
keerd is, toch is het nadeel niet gemak
kelijk juist aan te geven, anders zou
hij volgens spr., reeds lang zijn afge
schaft.
Waardoor ontstaan nu de specifieke
beroepsziekten Op de eerste plaats ver
ontreiniging van de lucht door gevaar
lijke dampenhiertegen wordt reeds
Wettelijk zeer veel gedaan. Veel erger
is de verontreiniging der lucht door stof.
Welke zich in het longweefsel verzamelt
en een gereede aanleiding voor longtu-
iberculose is.
Het beroep zelf kan nimmer de oor
zaak van tuberculose zijn. Daartoe is
inoodig dat de tuberkel-bacil aanwezig
is en voldoende voeding bij zijn slacht
offers vindt.
Bij aanwezigheid van een groot aantal
personen in één lokaal is het gevaar
voor infectie echter zeer groot; boven
dien kan het beroep tot voeding van
de tuberkël-bacil veel bijdragen.
Spr. behandelt nog enkele andere be
roepsziekten als loodziekte etc. Spreker
Vïaag-t verder waarom krijgt nu 'n arbea-
!der,die plotseling een ongeval krijgt
'door geweld hem tengevolge van het be-
ldrijf aangedaan, wel uitkeering op grond
van de Ongevallenwet en niet wanneer
hij ongeschikt tot arbeid wordt (tenge
volge van beroepsziekte
Hierbij blijkt duidelijk dat scheiding
tusschen ongeval en beroepsziekte nood
zakelijk is. Maar dan- moet ook, zooals
in Engeland, de beroepsziekte een voort
durend onderwerp van studie blijven.
Het gevaar tot het opnemen van be
roepsziekte in de Ongevallenwet is zeer
groot, daar het hoogst moeilijk is het
percentage van de ziekte vast te stellen,
waartoe het bedrijf heeft bijgedragen.
Noodig echter is: en dit is in het voor
deel van den patroon, arbeider en be
drijf, Idat beroepsziekten zooveel mo
gelijk voorkomen worden.
Daartoe is noodig, dat op ambachts
scholen cursussen etc. de arbeider de
beginselen der beroepshygiëne begrijpt
en de gevaren, die aan het bedrijf ver
bonden zijn, dan alleen zullen de maat
regelen, die tegen de beroepsgevaren ge
nomen worden, hun volle kracht krijgen
Daartoe kunnen volgens spr. de vak
organisaties veel bijdragen om den pas
sieven weerstand, dien de arbeider te
gen alle maatregelen van hooger hand
heeft |door opvoeding en onderricht te
breken. Vervolgens keuring van den jon
gen arbeider, alvorens hij een bepaald
vak kiest. Ook hiertoe kan de arbeider
zelf veel bijdragen. Op de tweede plaats
moet de industrieel die zijn eigen be
lang goed begrijpt, alles aanwenden, om
alle gevaren uit zijn bedrijf voortvloeien
de, zooveel mogelijk weg te nemen of
te neutraliseeren. Eindelijk de maatrege
len te nemen door den Staat. Als 't goed
was, moest de Staat hier slechts aanvul
lend behoeven op te treden. Hiertoe is
kennis van de bestaande bedrijfs- en be
roepsgevaren op de eerste plaats noo
dig.
Spr. betoogde dat het bij ons nog treu
rig gesteld is. Voor de negen arbeidsin
specties is er maar een medisch adviseur
Of zulk een man alleen bij zijn Werk nog
gelegenheid zou hebben enquêtes in te
stellen, behoeven we niet te vragen.
De bespreking van ziekenkassen, in het
programma aangekondigd, moest spr. We
gens gebrek aan tijd achterwege laten.
's Middags Was er geen vergadering.
Gisteravond sprak dr. A. K. M. Noy
ons over „Tuberculose-bestrijdang.
De spreker ging achtereenvolgens 11a
de porzaak der tuberculose, de verbrei
ding der ziekte, de tuberculose als volks
ziekte, de bestrijding der tuberculose,
door besmetting te voorkomen en door
aangetasten en genezen of de omgeving te
beveiligen len ten slotte de middelen ter
bestrijding. Als zoodanig noemde hij:
onderwijs en hygiënische opvoeding van
den volwassene en van 't kind; hygiëni
sche omgeving in school, huis en werk
plaats; maatschappelijk en .welstand ver-
hoogen (hooger loon, drankbestrijding)
tijdige medische hulp en inlichting; con
sultatie-bureau sanatoriumverzorging:
tuberculosen-hospitalen en zeéhospitia;
lnghallen en vacantiekolonies.
Spr. voerde zijn betoog aan de hand
van de volgende stellingen
'De tuberculose wordt veroorzaakt door
den tuberkelbacil, die het menschelijk li
chaam binnendringt en besmet.
Het uitbreken en voortwoekeren der
tuberculose hangt af van den aard en de
hevigheid der besmetting, van den na
tuurlijken aanleg en liet verworven weer
standsvermogen van den besmette, van
diens omgeving en leefwijs in hygiënisch
opzicht.
Lucht, Licht, rust en voeding zijn na
tuurlijke, krachtige weermiddelen tegen
de vernietigende werking der ziekte.
Besti ijding der ziekte en genezing van
den lijder moeten steunen op deze begin
selen en derhalve middelen van zuiver
medascben naast middelen van algemeen
maatschappelijken *aa rd 0mvatten
Verhooging van 'den algemeen-en maat-
schappolijken toestand, drankbestrijding
en woningvoorziening zijn als sociale mid
delen niet te onderschatten in den strijd
tegen de tuberculose.
De veipleging van den tubercuiose-lij-
dier vinde bij voorkeur plaats in een
katholiek rel jgi-euse omgeving. "Een R.K.
sanatorium, naar de eisohen des tijds in
medisch opzicht ingericht, is het 'herstel
lingsoord bij uitstek voor den tuberculo-
se-Iijder.
Het kind lichamelijk verzorgen en hygi
ënisch opvoeden spaart maatschappij en
gezin menig slachtoffer der tuberculose.
België.
De ramp te Brussel.
De Belgische kranten zijn het er nu
wel" over eens, dat de maatregelen, dde
genomen waren ,o-m ,op de tentoonstelling
tijdig een brand te blusschen, bedroe
vend onvoldoende waren.
Het Journal de Bruxelles toont in een
lang artikel aan, dat men den brand pas
ernstig kon gaan bestrijden, een uur nadat
hij uitgebroken was. Nu de brand gewoed
heeft, zal men éindelijk betere maatre
gelen nemener zal een stoomspuit klaar
gezet worden, om op het eerste sein uit te
rukken. Op verschillende plaatsen van het
terrein zullen brandweerlui opgesteld
worden. Er zal gezorgd worden voor vol
doende druk op alle kranen van "de water
leiding. ,Want er was soms heelemaal
geen drukking.
Een geluk is het geweest, dat de prach
tige schilderijententoonstelling zoo veilig
in een steenen gebouw ver van den brand
was ondergebracht.
,'®Aen heeft zoo dikwijls schrijft het
H. v. Antw. aan het gouvernement ver
weten dat het de tentoonstelling der Oude
Kunst was gaan begraven in den Cinquan-
tenaire; men heette het belachelijk, niet
alles bijeengevoegd te hebben inen moest
de menschen geen twee reizen doen on
dernemen, enz. enz. Baron Descamps
heefter zich altijd tegen verzet en geëischt
het besef hebbend der verantwoordej
lijkheid die op hem rustte dat de kunst
schatten, die vreemde landen ons geleend
hadden, geborgen werden In een steenen
gebouw, en niet in gebouwen van hout
en staff. Na de ramp van Zondag mag
men wel gelukwenschen richten aan den
oud-minister, wiens zoo vinnig beknibbeld
werk nu mee moet dienen om te redden
wat er nog kan gered worden."
Een belangrijke vergadering is Dinsdag
in het ministerie van binnefilandsche za
ken gehouden. Scho'.laeit Helleputte, Lie-
baert, de Lantsheere en Beernaert Maren
aanwezig.
Daar de tentoonstelling is ingericht on
der bescherming van den staat, was de
vraag te onderzoeken, in hoever de aan
sprakelijkheid van den staat ging.
Men is tot de slotsom gekomen, dat
de staat geen de minste verantwoorde
lijkheid had in dit geval en geenszins
aansprakelijk kon gesteld worden.
De ministers moeten tot het besluit
zijn gekomen, dat de maatschappij van dg
tentoonstelling met een kapitaal van 2
millioen gesticht, alleen voor liet bedrag
van dit kapitaal kon aansprakelijk worden
gestekt
Op een vraag over de kwestie der ver
antwoordelijkheid heeft staatsminister
Beemaert geantwoord, dat men naar zijne
meening de regeering hoegenaamd geePe
verantwoordelijkheid kan opleggen. "De
regeering heeft er zich toe bepaald de ten
toonstelling geldelijk te steunen, vooruit
te helpen, maar verder reikte haar invloed
niet.
Anders is het gesteld met de maat
schappij "der tentoonstelling. Indien be
wezen wordt, dat er van hare zijde gebrek
aan toezicht, onvoorzichtigheid of nala
tigheid is geweest, dan zou de toestand
veranderen.
Maar voorshands kan een dergelijk ver
wijt aan de inrichters der tentoonstelling
niet gedaan worden en overigens is het
parket om dit vast te stellen.
Andere opvattingen' kunnen nog gehul
digd worden. Men kan met een geval van
overmacht te doen hebben, de brand kan
door eene kwaadwillige hand aangestoken
zijn.
Kunnen de bestuurders der tentoonstel
ling persoonlijk aansprakelijk gesteld wor
den voor de schade? vroeg de journalist.
Indien 'er persoonlijke schuld kan vpst-
gesteld Worden, ja; maar dit js hier het
geval niet
De schade van "Bostock.
De eigenaar van het groote wilde die
renspel, de heer Bostock, schat het ver-
Lies van zijn menagerie op anderhalf mil
lioen frs. .Hij 'heeft 20 leeuwen verlo
ren |en een beer van onschatbare waar
de, wanneer men denkt aan "den ontzag
lijken arbeid, welke hun africhting heeft
gevraagd.
Twintig apen hebben een goed heenko
men gezocht in het Terkamerenbosch.
Een dezer idieren is uit zich zelf terug
gekeerd en door zijn baas op de door de
zen gehuurde kamer in veiligheid ge
bracht.
De verkoolde 'krokodillen vertegen
woordigen een waarde van tien tot
twaalfduizend francs. Bostock had deze
dieren een week geleden nog voor '5000
frs. van hun eigenaar willen overnemen.
Deze zal nu, ;\vel spijt hebben yan zijn
jyeigering!
Ten gevolge van den brand heeft hij
zioh genoodzaakt gezien, zijn geheele per
soneel van 150 man te ontslaan. Hij heeft
hen echter een nieuw, engagement be
loofd, zoodra hij zijn verzameling .wéér
bij elkaar zal hebben.
De In dépendance gééft eenige cijfers
van verzekeringen.
De 'hallen der Belgische en vEngeIsche
afdeelingen, waren bij Fransche, Britsche
en Belgische maatschappijen verzekerd
voor 127.000 frs.
De inhoud der Engelsche sectie woitit
gedekt door een verzekering van 12 mil
lioen, het Fransche restaurant .was ver
zekerd voor 330.000 frs.
Frankrijk.
Een gruwelijke heiligschennis.
Uit Montpellier komt het bericht van
een schandelijk feit, door eenige kop
stukken van het verleekte Frankrijk be
dreven.
Op den 23en Juli j.l. den dag na de
cantonale verkiezingen, wisten de bur-
meester van Montagnac, meneer Philip-
py, z'n vriend meneer Poujol en nog
'n paar „heeren", zich op een qitstapje
toegang te verschaffen tot het heilig
dom van O .L. V. de la Salette, een
veel bezochte bedeplaats.
Ze brachten het kruisbeeld, dat ide
kapel siert, van zijn plaats, staken alle
kaarsen aan en na de ceremoniën van'
den godsdienst te hebben geparodieëerd
begonnen ze onder groot geschreeuw te
dansen en te zingen. Verschillende ma
len trokken de „heeren" aan de klok van
de kapel en ze zochten naar den sleu
tel der sacristie, ongetwijfeld om de pa
ramenten te bemachtigen en ze aan te
trekken. Hun zoeken w|as echter tever-
geefsch.
Ze gingen daarna heen, de asch en de
eindjes van hun sigaren achterlatend op
het altaar der H. Maagd.
Tegen de „heeren" is onmiddellijk1 een
aanklacht ingediend. Tot nu toe echter
zonder eenig gevolg.
Italië.
Cholera.
In eenige gemeenten der provinciën
Bari en Foggia zijn gevallen van cholera
vastgesteld. Van het eerste oogenblik af
zijn de krachtigste maatregelen voor af
zondering en voorkoming genomen.
De „Giornale d'Italia" heeft telegram
men uit Bari en Foggia ontvangen, mel
dende, dat er tot gisterenavond waren
vastgesteld: Te Barletta 9 sterfgevallen
op 12 aangetasten; te Andrea 3 sterf
gevallen op 5 zieken; teTrani 12dooden
op 15 gevallen.
Thans zijn er te Margherita 15 gevallen
en 4 sterfgevallen; te San Fernando 3
aangetast en 2 overleden; te Trinitapoli
9 zieken en 3 gestorven; te Ceriguola
4 gevallen van cholera en 1 doode.
Gister zijn er 6 nieuwe gevallen vast
gesteld te Trani en Bisceglia.
De leeftijd der Eerste H. Communie.
Volgens een telegram aan de Fransche
bladen bevat het jongste nummer der
„Acta ApostoLicae Sedis" een decreet van
die Congregatie der $acramenten d.d. 8
Augustus, goedgekeurd door den Paus,
over den leeftijd der eerste H. Communie.
Het decreet verplicht ten strengste tot
de Paasch-communie alle kindeien, die tot
de jaren van verstand gekomen zijn. Die
leeftijd is voor biecht en communie niet
verschilelnd etn valt omstreeks het ze
vende jaar.
'Een volmaakte kennis van den gods
dienst is geen vereischte. De verplichting
der kinderen valt terug op degenen, die
over hen gesteld zijn, als de ouders, de
biechtvaders, de onderwijzeres, de pas
toors.
De Paus schrijft aan alle bisschoppen
voor ,drt decreet ter kennis te brengen van
de ge'.oovigen en de vertaling ervan in de
moedertaal telken jare in den Paaschtijd
te doen voorlezen. Het decreet treedt
voorts in een geschiedkundige beschou
wing van de kwestie en toont aan, dat de
tegenovergestelde gewoonte tegen de
Roomsche leer indruischt en vooitgespro-
ten is uit de dwaling der Jansenisten,
die de Eucharistie beschouwen als een
belooning ien niet als een geneesmiddel
en een steun voor de menschelijke zwak
heid.
Het decreet scherpt voorts nogmaals in
het groote nut der dagelijksche commu
nie, zoowel voor de kinderen als voor de
volwassenen.
Spanje.
De regeering heeft besloten de ver
gaderingen te verbieden die tegen Zondag
waren uitgeschreven door de Carlisten
in geheel Catalonië.
80 van deze katholieke vergaderingen
moesten plaats hebben.
Als voorwendsel van het verbod na
men de overheden het zoogezegd besluit
der republikeinen, om overal, waar de
Carlisten vergaderingen ontwierpen, ook
bijeenkomsten te houden.
Oostenrijk-Hongarije.
Keizer Franz Jozef.
Gisteren, 18 Augustus, werd Keiz!e!(l
Frans Jozef 80 jaar. Sedert twee ,men-
schenlevens staat deze eerwaardige vorst
aan het hoofd der Habsburgsche monar
chie; in 1848, toen hij nauwelijks 18 jaail
was, werd hij, bij het afdanken van zijn
oom Ferdinand en het bedanken van zijn;
vader, aartshertog Franz "Karl, tot den
troon der Habsburgers geroepen. In het
moeilijke jaar 1848 werd de jongeling,-
bijna nog knaap, voor de zware taak ge
plaatst de Monarchie, door de stormeq
der revolutie geschokt, rust en kracht tel
hergeven. j
Die Levenstaak heeft hij met groote
zelfoverwinning, met vasthoudendheid eh
stoere werkkracht weten te vervullen. Een
nieuw Oostenrijk heeft hij doen ontstaan.-
Als vorst en mensch heeft de Keizer
in die tachtig jaar heel wat gestreden en
geledenhij heeft zijn land zich zien wij
zigen en het zwaartepunt zich zien ver
plaatsen van het .Westen naar het Oos
ten. Wat het in Italië verloor, moest het
op den Balkan terug winnen, wat het
aan madht en aanzien verloor in het Duit-
söhe Rijk moest het herwinnen door in
nerlijke consolideering. Maar hij hoeft ook'
ais mensch veel ondervonden, zijn naaste!
verwanten om zich zien vallen, en kan
in de geschiedenis niet alleen de Nestor
der Europeesche vorsten, maar ook de
groote lijder worden genoemd.
Keizer Frans Jozef heeft, bij alle Ver
schil van gevoelen, bij allen politieken'
strijd, bij alle ydsselva High eden van liet
lot, toch één ding weten te verwerven
en te behouden, de liefde en dankbaar
heid van alle volken der monarchie, die!
zijn onvermoeiden arbeid ten bate van
land en volk erkennen en waardeeren. On
danks de nationale tegenstellingen hebben
de Oosten rijks che en Hougaarsche landen
onder de regeering van Franz Jozef, op
economisch en intellectueel gebied een
vooruitgang ,en een bloei aan te wijzen,-
die er toe medewerkte om de monarchie!
een waardige plaats te doen innemen
onder de groote jnogendheden van 'Eu
ropa.
De groote verdiensten, die Keizer Frans
Jozef <Jaarvoor heeft gehad, zijn toewij
ding, zijn arbeidslust, zijn kennis, wor
den in en buiten Oostenrijk gewaardeerd
en op dezen feestdag 'dankbaar herdacht
En waar thans het oude Keizerliad:
„Gott erhalte Franz den Kaiser
Uflsern guten KaJser Franz...."
zal weerklinken, daar vereenigen zich al
len, die weten van hoeveel beteek en is
Keizer Frans Jozef in zijn leven en wer
ken voor de monarchie is en was, in
den wensch, dat hij nog lang moge wor
den gespaard voor zijne landen en voor'
Europa.
De geheele bevolking van Ischl heelt
gisteren met haar beminden keizer-koning
feest gevierd. De brandweer moest de
hoofdstraat naar het keizerlijk slot afzet
ten en touwen spannen om voor de equipa
ges en automobielen die achtereenvolgens
in de stad aankwamen, vrij baan te ma
ken. Om vier uur kwamen aartshertogin
Maria Theresia en haar dochter de abdis
Maria Annunciata in een eleganten auto
als eerste gasten op het kasteel aan. Aarts
hertog Ferdinand Karei verscheen enkele
oogenblikken later te paard. Toen de
'hofequipages in oen afzienbare rij van hgt
station in de stad reden, werd het ge
drang op straat onbeschrijfelijk. Vooral
toen de aartshertog Frans Ferdinand, del
troonopvolger, met zijn gemalin hertogin
.Hohenberg iii Ischl verscheen brak de
menigte in enthousiast hoerageroep uit;
Spoedig daarna verscheen aartshertog
Leopold Salvalor mier zijn gemalin aarts
hertogin Blanca Om 6 uur kwam de stok
oude partshertog Rainer die nog 3 jaar
ouder is dan keizer Frans Josef, met zijn
gemalin aartshertogin Marie op 'het ka
steel.
De aartshertog die piet zijn langen'
sneeu^witten baprd gen echt patriarchal^
