Uit Stad en Omgeving.
te maken, zoodat de subalterne officieren
der genie niet op belangrijke verbetering
behoeven te hopen.
De 10-uren-dag.
Gelijk reeds vroeger is aangekondigd,
had de sda'aal-democrabsöhe fractie in
de Tweede Kamer besloten tot indie
ning van een wetsontwerp op den tien-
urendag.
'De voorbereiding en de bewerking van
dit ontwerp, waarin de tien-urendag werd
voorgesteld als overgangs-tcestand naar
den negen- en acht-urigen werkdag, was
idoor den heer Schaper ter hand genomen.
Wij vernemen nu echter, dat het ont
werp voorloopig nog niet zal worden inge
diend, daar de bewerking op moeilijkhe
den stuit in verband met het ontwerp tot
wijziging .der arbeidswet van minister
(Talma.
Dit ontwerp, waarvan het voorloopig
verslag onlangs verschenen is," zal eerst
moeten zijn afgedaan, alvorens de sociaal
democraten aan hun voornemen gevolg
jcunn-en geven. 'TeL
De Tubbergsche politiequaestie.
Naar wij vernemen, is door den afge
vaardigde van Almelo, Mr. Aalberse, een
vraag gesteld aan den Minister van 'Jus
titie, naar aanleiding van 'de nêet-vervol-
ging van twee veldwachters te Tubber-
gen, tegen wiie een aanklacht was inge
diend wegens mishandeling van eenige
personen op 2 Febr. j.l. (Oenr.)
De uitsluiting te Ênschedé.
Maandagavond is door den burgemees
ter het verbod van samenscholingen uit
gevaardigd.
's Avonds tusschen 9 en 10 uur was
het in de stad zeer rumoerig. De volks
menigte werd eenige keeren door de
politie uiteen gedreven. Arrestaties hadden
niet plaats.
„De Eendracht" keerde de afgeloopen
week aan hare leden f 3181 uiten»Uni-
tas" f 3200.
De ongeorganiseerde uitgeslotenen zul
len thans de volgende wekelijksche uit-
keeringen genieten. Huisvaders zonder
kinderen f 1.75, met één kind f 2, met
twee of meer kinderen f 2.50.
Door den Vrij.-Dem. Bond en 't Alg.
Nederl. Werkliedenverbond werd f 300
gegeven voor de georganiseerde uitge
slotenen, door de betrokken organisaties
te verdeelen naar verhouding van het
ledenaantal.
De toestand van Z.Fyfl. Prins Hendrik.
Z. K. H. de Prins droeg gisteren bij
zijn bezoek' aan het tuinfeest in het Park
van het Paleis „Huis ten Bosch" te 's-
Gravenhage zijn rechterarm in verband.
Het loopen scheen nog eenigszins moei
lijk te gaan, maar op belangstellende
vragen van autoriteiten met wie Z. K.
H. zich onderhield, deelde de Prins me
de dat hij goed vooruitging.
LEIDEN, 10 Augustus.
Op Maandag 19 September a.s. zal
het rectoraat over die Leidsche Universi
teit door Prof. Dr. J. C. Kluijver wor
den overgedragen aan diens ambtgenoot
Prof. Dr. P. J. BLko. Te dier! gelegen
heid zal Prof. Kluijver, in voddoening in
£oo verre aan art. 115 wet Hj. ,0. verslag
geven van de voornaamste lotgevallen der
.Universiteit in he afgeloopen jaar.
Voor het examen Fransch, L. O.,
is te 's Gravenhage geslaagd! die heer H>
.Bolt van Leiden; voor het examen 'En-
gelsch die heer L Brouwer, van Gouda.
Voor het examen "hoofdacfe zijn te
's Gravenhage geslaagd de heer F. L. Jh.
Moene, van Leiden en 'JH. Boon, van
Goud a.
De Indische bladen melden
Het wegens ziekte voor een maand
verleend verlof naar Blitar en Malang,
van de hulponderwijzeres mejuffrouw L.
J. M. Rudolph, is om dezelfde reden met
een maand en elf dagen verlengd.
Voor het examen handteekenen,
lager onderwijs, zijn te 's Gravenhage
geslaagd de heeren C. J. Nieboer en J.
D. Noest, beiden alhier.
BODEGRAVEN. Heden mocht het de
politie gelukken den dader van de giste
ren vermelden diefstal te ontdekken. Hij
js een zekere W. opkooper van oud ijzer
lorren enz. Het vermiste werd in zijn
bezit gevonden alsook een bijl waarmede
hij de deur heeft opengebroken. Een
en ander is in beslag genomen. Door den
majoor V. ondervraagd, bekende hij ook
de vroegere diefstallen gepleegd te heb
ben.
De steiger rond de schoorsteen
Ider Reeuwijksche-machine in gisteren
morgen gelukkig zonder dat er op ge
werkt werd in elkaar gezakt. De vier
hoekpalen zijn alle afgeknapt en bet ge-
heele wir-war vajx steigerhouten en
planken hangt nog tegen de schoorsteen.
Voorwaar een gevaarlijk! werkje idien
chaos op te ruimen.
Tusschen Zwammerdam en Bode
graven had een schipper met zijn schip
geladen met hooi het ongeluk uit den
koers te geraken met het gevolg dat
hij in de wal liep en een aldaar staand
houten gebouwtje geheel van de fun-
lüeering afvoer. Tot een minnelijke schik
king tusschen de eigenaars de Heenen
v. d. Poll en Zwijnenburg en den schip
per ka men niet geraken zoodat proces-
yefcb^l ,werd ppgem,aak,t.
H1LLEGOM. Gemeenteraadsvergadering
opVrijdag 12 Augustus des avonds te 8 uur.
De agenda luidt:
1. Ingekomen stukken. 2. Verzoek F.
A. J. Heemskerk em eervol ontslag als
onderwijzer in het bouwkundig teekenen
bij het herhalingsonderwijs. 3. Benoeming
van een onderwijzer in het bouwkundig
teekenen bij het herhalingsonderwijs. 4.
Benoeming van eene onderwijzeres aan
de Openbare Lagere School. 5. Rooilijn
van een gedeelte van de Hoofdstraat, in
verband met den bouw van 3 woonhui
zen door de Wed. H. Kroon. 6. Voor
dracht Zetters Rijks directe belastingen.
7. Benoeming Commissie reclames hoofde-
lijken omslag, dienst 1910. 8. Aanbieding
gemeenterekening, dienst 1909. Verzoek
van de onderwijzeressen aan de Openbare
Lagere School tot verhooging der ver
goeding voor het geven van onderwijs
in nuttige handwerken. 10 Overdracht
Post- en Telegraafkantoor aan het Rijk.
11. Vaststelling kohier schoolgeld lager
onderwijs over het 2de kwartaal 1910.
HAZERSWOUDE. Maandagavond
kwam in café „Broers", de „Wilhelmina-
vereeniging" in vergadering bijeen.
Na opening door den voorzitter, de
heer A. H. Goldberg, las de secretaris
de heer C. van der Hee, de notulen e!n|
bracht daarna het jaarverslag uit.
De rekening van den penningmeester,
de heer A- Heesterman, gaf aan ontvang
sten f456.25 en aan uitgaven f498.405
terwijl nog een postje van f 13 tnoest
worden betaald, zoodat een nadeelig sal
do rest van f55.155.
Ingekomen was een schrijven; van het
bestuurslid P. v. d. Weijden, om niet
meer als zoodanig in aanmerking te ko
men, en nadat de aftredende bestuursle
den, de heeren A. H. Goldberg, A. Hees
terman, J. Bogerman, Joh. Rietveld, H.
J. J. Voets en P. v. Velzen met bijna
algemeene stemmen herkozen waren',
werd gekozen den heer J. Straathof.
Bij de besprekingen die thans gevoerd
werden over de a.s. feestviering werd
besloten deze te stellen op 31 Aug. a.s.
en wel des morgens kinderfeest, en nam.
ringrijderij met paard en tibury voor
paren, en met fiets, terwijl een en ander
zal worden opgeluisterd door muziek van
onze Harmonie. Wegens den' ongunsti-
gen toestand waarin de kas verkeerd, zal
dit jaar geen vuurwerk worden ontsto
ken. 1
KATWIJK AAN DEN RIJN. Op de
gisteren gehouden verkooping in Hotel
de Roskam is het woonhuis, bewoond
door G. v. Eginond in bod gebracht op
f 1625, de schuur op f500, de tuin,
groot *i8 A. 50 c.A. op f1325. Het
woonhuis met bakkerij, schuren en erf
van A. Lammers op f 5500. De huizen
bewoond door C. v. Vliet en N. Lamboo
op f 1575, het daarnaaststaande pakhuis
op f1225, het huis bewoond door H.
v. d. Zwan op f1600.
NOORDW1JK AAN ZEE. Bij Ch. War-
menhoven alhier, is gisterenmoegen komen
aanvliegen, een Postduif, aan den rechter
poot een metaalringetje gemerkt R2 5911
aan den linkerpoort een gummiringetje,
gemerkt 774.
NOORDWIJK-BINNEN. Van welin
gelichte zijde vernemen wij dat door B.
en W. een adres is ontvangen yoorzien
van een twaalftal handteekeningen van
voorname badgasten, inhoudende het ver
zoek ten spoedigste ov^r te ,gaan tot het
opruimen van het draad op 't strand,
als zijnde hinderlijk en gevaarlijk voor
kinderen, hetgeen £en duidelijkste is ge
bleken doordat een kind zich aan dat
draad ernstig heeft verwond.
Uit denzelfden bron vernemen wij dat
gisterenmiddag de politie zich reeds met
de zaak heeft gemoeid.
Met recht meienen wij den wensöh te
'mogen uitspreken dat alle badgasten en
vreemdelingen éénparig begonnen te pro
testeeren tegen de verhouding zooals die
sedert eenige weken is, in de vaste over
tuiging dat een spoedig einde hiervan
het gevolg zoude zijn.
ROELOFARENDSVEEN. De afd. van
de Alg. Ver. voor Bloembollencultuur
houdt eene ledenvergadering op Zondag
14 Aug. a.s. ;s namiddags half 7 uur.
Punten van behandeling zijn 1. Datum,
directeuren, enz. voor de droge veiling.
2. Opgaaf van goed voor de droge vei
ling. 3. Verkiezing van een Voorzitter.
4. Eventueele verkiezing van een be
stuurslid!. 5. Vragenbus.
ZOETERWOUDE. Op Woensdag 24
Aug. a.s. zal er Schouw worden gevoerd
in den droog gemaakten Gelderwouid-
schen polder, over de Benthuizervaart
enz.
De bestaande verbodsbepalingen
omtrent het rijden per rijwiel in den la
ten avond zender licht of wel op verbo
den voetpaden worden nog wel eens ge
makkelijk overtreden, omdat, zooals men
dat noemt, de pouitie zoo nauw niet kijkt.
Doch dat er wel op gelet wpr.d*.,
ondervonden nu drie op het Dorp wonen
de wielrijders. "Deze peddelden in den
laten avond zonder eenige verlichting ge
zellig en rustig huiswaarts, maar onder
wijl werd die gezelligheid verstoord door
den persoon van een veldwachter die
hun opmerkzaam maakten dat zij in over
treding waren. De gevolgen kan' merr wel
denken.
Sport.
Over de Zuiderzee.
De heer Meyer, een bekend Amster-
damsch hotelhouder en zwemmer, be
proefde eergisteren de Zuiderzee tusschen
Enkhuizen en Stavoren te overzwemmen.
Dit mocht hem toen niet gelukken en
moest hij na 5 uur zijn poging staken.
Gister te 8.25 ging hij wederom bij
Stavoren te water en bereikte te 3.30 in
de beste conditie Enkhuizen. De heele
reis is 22 K.M.
Als bijzonderheid deelen wij nog mede
dat de zwemmer 6 K. G. is afgenomen.
Leger en Vlopt.
Luchttorpedo's
In Zweden heeft luitenant-kolonel
Unge luchttorpedo's uitgevonden, welke
in de lucht zich bewegen als haar voor
gangers in het water. Honderd van deze
torpe-do's en een lanceertoestel, zegt het
„Journal des Brevets" zullen naar Krupp
te Essen worden overgebracht door de
maatschappij Man, welke de nieuwe ma
chine vervaardigt.
De torpedo's van Unge kunnen een af
stand van 4500 M. afleggenzij hebben
een lading van 2 K.G. van een ontplof
bare stof en springen, hetzij bij botsing
tegen het doel, hetzij op een gewild
oogenblik. Dit laatste wordt verkregen
door een uurwerk.
De aanvangssnelheid is 50 M. maar
deze snelheid stijgt spoedig tot 200 M.
Men gelooft, dat deze uitvinding, door
de groote vernielende kracht der lucht
torpedo's een machtig hulpmiddel zal
verschaffen voor den strijd tegen de be
stuurbare luchtschepen.
Opgave van Personen die zich
in Leiden hebben gevestigd.
T. Verschoor en gez., Wagenstr. 7, bloemist.
A. E. Molenaar, Leegewerfsteeg 20, fabrieks
arbeidster.
A. F. van der Pol cn gez., Haarlemmerweg 44a,
onderwijzer.
A. de Hoog, Haarlemmerstr. 197, opzichter
h. IJ. S. M.
S. Rossum, Donkersteeg 17.
E. M. J. van Hoore, Middelweg 32, winkeljuffr.
A. J. Mostert, Levendaal 132, dienstbode.
M. Paardekoper, Apothekersdijk 21, ambtenaar
H. IJ. S. M.
P. Arnoldus, Janvossensteeg 20.
H. F. Diemei en gez., Schutterstr. 9a, reiziger,
M. Blom, Middelweg Ia, winkelbediende.
J. van der Woerd, Gerrit Doustraat 10.
W. M. A. Couwenbergh, Noordeinde 50,
modiste.
Chr. g. j. Anten en gez., Rijn- en Schiekade 32a.
G. Honselaar, Haven 40, onderwijzer.
F. C. de Boer en gez., Pres. Steijnstraat 5,
gastfitter.
A. de Jongh, Rapenburg 112, dienstbode.
G. Wagenvoorde, Maresingel 23, electricien.
F. J. Erdtsieck, Oude Vest 85, pianostemmer.
L. Th. van der Kolk, Bloemistenlaan 23,
kleermaker.
J. Goddijn, Groenesteeg 59.
E. h. Withuis cn gez., Pres. Steijnstraat 12,
korporaal bij de Mariniers.
C. Meijer, Turf mart 5a, stuurman.
W. Taffijn, Looierstraat 100, katoenwever.
H. Munnik en gez., Musschenbroekstraat 21.
Opgave van Personen die uit
Leiden zijn vertrokken.
R. Engeler, student, Engeland.
R. Lakerveld en gezin, Lange Groenendaal,
Gouda.
L, A. de Fouw, Jan v.Nassaustr.19, den Haag
J. Marijt en gezin, katoenwever, Rheine (D).
M. C, A. A. Dingjan, v. Oldenbarneveldstr.
118a, Rotterdam.
L. Boom en gezin, den Haag.
A. G. van Dorp, Middellaanstr. 10, Rotterdam
M. C. Grandjean Perrenod Comtesse, Zwolle,
Diezerstraat 75.
j. N. M. Uijldert en gezin, Marinastraat,
Amsterdam.
M. J. Kuipers, Prinsengracht, 190, Amsterdam.
J. van Sluis en gezin, Kolenpad, Nieuw-
Helvoet.
H. Overduin en gezin, Rijndijk, Voorschoten.
L. P. Fontein en gezin, Prins Hendrikkade 12a
Rotterdam.
F. F. Bosscher, Koldenkerkerweg 6, Venlo.
W. Buurman en gezin, Vlietstraat 28, den Haag
J. J. Ruigrok, Rijswijk.
Burgerlijke Stand.
LEIDEN. Geboren: Cornelia Jacoba, d. v.
J. Pieket en E. Wagemaker. Elisabeth, d. v,
M. van der Heijden en M. de Bruijn. Johan
nes, z. v. J. Roefstra en J. F. Heijmans. Jan
Krijn, z. van J. den Braber en K. Oosterom.
Franciscus, z. v. H. Backer en J. W. C. Rade
makers. Jacoba Catharina, d. v. J, W. Snel
en J. Optendrees. Petronella Jacoba, d. v.
H. N. Geijsman en P. J. van Katwijk. Gerar-
dus, z. v. J. P. van Wolde en A. Stuart.
Abraham, z. v. D. van As en W. C. S, Flippo.
Elias Abraham Thomas, z. v. E. A. T. Vo
gelenzang en M. Korenhof. Audries Pieter,
z. v. W. van der Heyden en C. Spek. Eliza
beth, d. v. H. M, van Nes en S. A. C. van der
Pol. Karei, z. v. K. Bakker en J. Stol.
Willem, z. v. 1. Delmeer en J. Stikkelorum.
Dagobert, z. v. E. Levie en J. Spiegel. Maria,
d. v. W. Miltenburg en A. j. van Kuyk.
Elisabeth, d. v. M. de Wit en G. v. d. Linden.
Johannes Gerardus, z. v. 1. van Heuzen en C.
van Putten. Hermanus, z. v. W. de Roode
en C. Spies. Louise Wilhelmina Apolonia
Maria, d. v. P. J. Petit en F. J. Reichert.
Overleden: G. Post, z. 5 j. J. van der
Keur, z. 20 m. A. Verver, m. 74 j. A. A.
H. Laban geb. Visser, z. levenloos. M. van
den Hoek geb. de Ruiter, w. 84 j. J. Han-
naart, d. 3 j. F. J. de Jong, m. 58 j.
Getrouwd: 1. Boom jm, cn A. Sloos jd.
J. I. Arbouw jm. en C. Schouten jd. B. de
Groot gesch.m. en C. H. Cordes jd. J. Ban
ning jm. en J, M. Sloos jd. A. Ladan jm en
J. P. Van der Linden jd.
Faillissementen.
Geëindigd: De te 's Gravenhage geves
tigde naamlooze vennootschap Uitgeversmaat
schappij „Nederland". J. A. Boegman, tijdens
de faillietverklarig winkelier in hoeden en petten
te Amsterdam.
TEI EGRAF1SCH WEERBERICHT
naar waarnemingen verricht in den morgen van
10 Augustus 1910, medegedeeld door het Kon.
Nederl. Meteorologisch Instituut te De Bildt.
Hoogste barometerstand 770.2 Horta.
Laagste barometerstand 754.5 Riga.
Verwachting tot den avond van 11 Aug. 1910,
meest matige noordoostelijke tot noordelijke
wind half bewolkt, waarschijnlijk droog weer
zelfde temperatuur,
Het rapport der buitengewone
Slachthuis-commissie.
Verschenen is het rapport der „Com
missie belast met het instellen van eetil
onderzoek naar de oorzaken van het te
kort op de exploitatie van het Openbaar
Slachthuis en naar de middelen, waar
door dat tekort k^n worden verminderd1
of gedekt."
Deze commissie werd in de raadsver
gadering van 25 Februari 1909 na aanne
ming van een motie-Aalberse benoemd en
bestond uit de heeren Dr. C. F., Th. J.
Meuleman, voorzitter, J. Bosch, D. van
Grüting, Abr. Corts en mr. A. J. Fok
ker, terwijl mr. de Vries van Heijst als
secretaris optrad.
Uit het overzicht der werkzaam-
heden blijkt, dat de Commissie 23
avondvergaderingen en één middagverga
dering hid*l. Zij bracht tweemaal een
bezoek aan het Slachthuis alh/ier en be
zocht 6 andere slachthuizen. Aan vier
vergaderingen werd deel genomen door
den Directeurop twee daarvan waren
tevens tegenwoordig de heeren G. W.
Zandvoort, C. Wijnnobel en S. W. Mars
man, runderslagers, G. van Leeuwen en
E. Nozeman, varkensslagers en J. Riet
hoven, paardenslager. Voorts verschenen
op vergaderingen der Commissie de hee
ren I. Zandvoort, J. van der Steen en L.
A. Werner, r'underslagers, W. Th. A.
Bergers en M. F. Taverne, varkenssla
gers en S. van Wieringen, paardenslager.
Alsmede de heer D. Luiting, slager te
Alkmaar, tevens lid van den Gemeente
raad en lid van de Slachthuiscommissie
aldaar.
De werkzaamheden der Commissie on
dervonden vertraging door de ziekte en
het overlijden van mr. de Ridder.
Wat aard en omvang der op
dracht betreft, heeft de Commissie,
met het oog op de geschiedenis der mo
tie-Aalberse, waaraan zij haar ontstaan
dankt, haar taak eenigszins ruimer Ópge-
vat, dan anders wellicht noodig ware ge
weest. Daarom heeft zij gemeend ook
eenige vertegenwoordigers van het sla-
gersbedrijf zelf te moeten hooren, ten
einde uit hun eigen mond eventueel bij
hen bestaande grieven te leereri kennen.
Om "diezelfde reden stelde zij er prijs
op door gezamenlijke besprekingen met
den Directeur en eenige slagers den twij
fel, welke het door de Commissie inge
steld onderzoek alsnog "bij haar mocht
hebben achtergelaten, zooveel mogelijk
tot kla,arheid te brengen.
De door dien Raad gedane opdracht was
tweeledig, n.l.
1 e. het instellen van een onderzoek naar
de oorzaken van het groote "tekort, dat
de exploitatie van bet slachthuis oplevert.
2e. het instellen van een onderzoek naar
de wijze, waarop dat tekort kan worden
verminderd of gedekt.
Daarvoor was vergelijking van het
Leidsch slachthuis met andere slachthui
zen -noodig en wel alte-reers't met die
slachthuizen, die én omdat hunne op
richting ongeveer van denzelfden tijd dag-
teekent, als die van het Leidsche, én om
dat zij geëxploiteerd worden door ge
meenten, die eenigszins met Leiden op
één lijn kunnen worden gesteld, zich het
best tot zulk een vergelijkend onderzoek
zouden leenen. De commissie bezodht
daarom de slachthuizen te Utrecht, Gro
ningen, Nijmegen, en Maastricht, waar
omtrent zij uitvoerige gegevens verzamel
de, terwijl zij op verzoek van den direc
teur ook een bezoek bracht aan de slacht
huizen te Alkmaar en te "Haarlem, om
dat deze in Holland gelegen instellin
gen, wellicht beter met'het Leidsche slacht
huis zouden kunnen worden vergeleken.
Het rapport is verdeeld in twee af-
deelingen. De eerste afdeeling handelt
over de i
oorzaken van het tekort.
Een overzicht van den finantieelen toe
stand der verschillende slachthuizen over
de jaren 1905—1908 geeft als tekort
van de exploitatie van Leidsch slacht
huis aan, over 1905 f 1241.over 1906
f3551.—, over 1907 f9088.— en over
1908 f8646.Toch is dit tekort be
langrijk minder, dan door B. en' W. in
Januari van het vorige jaar werd ver
wacht. Immers toen werd voor 1908 een
tekort van pl.m. fl 1.000.in uitzicht
gesteld en was voor 1909 zelfs een te
kort van f14264.— begroot. Daarente
gen bleek in 1908 het tekort bijna f450
minder te bedragen dan in 1907, terwijl
het in 1909, wel verre van tot f 14264.
te stijgen, slechts even f 10000.bedra
gen heeft.
Bovendien zou het onjuist zijn', dat
geheele tekort voor rekening van de
slachthuis-exploitatie te brengen. Immers
nog voordat hier een openbaar slachthuis
bestond, kostte reeds de dienst der vee-
en vleeschkeuring jaarlijks aan de ge
meente een bedrag van ruim f3100.—.
Wil men dus, en daarvoor is in dit ver
band alles te zeggen, de vee- en vleesch
keuring als een op zich zelf staande, ge
heel van het slachthuis afgescheiden in
stelling blijven beschouwen, dan heeft
ook in 1909 de eigenlijke slachthuis
exploitatie nog geen deficit van f7000
opgeleverd.
En eindelijk nog dit. Men is zoo ge
woon over het tekort van de slachthuis-
exploitatie in onze gemeente te spre
ken, alsof dit iets speciaal Leidsch
is en alsof in andere gemeenten deze in
stellingen hare kosten goed maken. Maar
een enkele blik op bovenbedoeld over
zicht kan anders leeren. Het Groning-
sclie slachthuis dat in 1.905 nog ee.u pver-
schot van f4353 opleverde, had in 1907,
een nadeelig saldo van f 1804 en, in 190S?
van f795; in Nijmegen steeg het jnja-i
deelig saldo in 1907 tot f4628; in Maas'
tricht had men in 1907 eveneens een ver-r
lies van f 2118 en Utrecht heeft steédsf'
nadeelige saldo's opgeleverd, afwisse-
lend van f 7094 in 1905 tot f9321 inj
1906. En in Haarlem, waar 1 April 1907;
ïhet de exploitatie begonnen werd, be-
droeg het batig tekort in 1908 zelfs niet'
meer dan 'f 18.861.
Bij <de opsporing der oorzaken, waar
om de exploitatie van het Leidsche!
slachthuis een zooveel grooter tekort op
levert dan die van oudere gelijke slachtJ
huizen, zijn al dadelijk twee dingen wel td
onderscheiden.
Die oorzaken kunnen n.l. wortelen in'
de strekking van het slachthuis zelve, "den;
opzet van het geheel en in verbajiddi
daarmede in de wijze, waarop de betaH
ling van rente en aflossing is geregeld!
en zij kunnen hunnen oorsprong vinden
in het eigenlijke bedrijf.
De stichtingskosten van het
Leidsche slachthuis zijn in vergelijking!
met die van andere slachthuizen zeed
belangrijk gewe>est, In Leiden toch
met een bevolking van thans 58000 zie
len hebben zij bedragen f455.708; in|
Groningen met een' bevolking van thans'
78000, slechts even f12.000 meer. In
Nijmegen met 55000 zielen, bedroegenl
zij f 321.000, in Maastricht met 30000
zielen f 292.861, en in Utrecht met
115000 zielen ongeveer f 700.000.
Op grond harer onderzoekingen meent
de commissie, dat het slachthuis te
groot is opgezet. Op de beide drukste;
slachtdagen der week, bleek de eene helft
der varkenshal nog niet voor de helft
in gebruik en had ook in de runderhal1
met minder dan de helft der ruimte kun
nen worden volstaan.
Ook vergelijkingen omtrent het aantal
slachtingen doen den grooien opzet dui
delijk uitkomen.
En het behoeft zeker niet nader te wor
den uiteengezet, dat indien het slacht
huis op kleinere schaal ware gebouwd,-
de bouwkosten belangrijk minder hadden
kunnen zijn, en dus ook aan rente en af
lossing een veel geringer bedrag had be
hoeven te worden betaald.
Men begrijpe ons wé', zegt de commis
sie, „wij willen in het bovenstaande aller
minst als onze meening hebben uitgespro
ken, dat het Leidsche slachthuis t e groot
is opgezet, en nog minder bedoelen wij
dus hier een critiek te oefenen opj 'hen
die destijds tot dezen ruimen opzet van
het slachthuis hebben besloten of wel
daartoe hebben geadviseerd. Integendeel,
ook wij achten het alleszins verstandig,-
dat bij den bouw ook met de toekomst
van Leiden werd rekening gehouden, en
wij kunnen het slechts betreuren, dat de;
bevolking van Leiden ni<et zoc snél toe
neemt, als men bij die oprichting 'meende
te mogen verwachten. Maar dit neemt
niet weg, dat het slachthuis, zooals het
is, veel te groot is voor die behoefte*
waaraan het actueel heeft te voldoen. En
het kan riiet anders, of dat moet ongun
stig werken op de uitkomsten der ex
ploitatie en "dit wel zoolang, a'Is de be
hoefte aan 'de meerdere aanwezige riiimte
nog niet gerezen is".
De veelal uitgesproken meening, alsi
zou de slechte bouw van het slachthui^
oorzaak zijn van abnormaal hooge onder
houdskosten ,werd niet door het ingestel
de onderzoek bevestigd. Immers zoowel!
uit de kennisneming van die jaarverslagen
der andere oudere slachthuizen, als bij het
door de commissie persoonlijk aan diei
slachthuizen gébracht bezoek bleek, dat
daar jaarlijks zeer belangrijke onderhouds-
wérk_n, zoo gewone als buitengewone*
verricht worden.- Klachten pverver-
zakken d e vloerenen bar stend;e te-'
g e 1 w a n d b e k 1 e e d i n g en, zij hebb en!
niets specifiek Leidsch. In allef
oudere slachthuizen vond de commissie;
ze geregeld terug. Trouwens, een blik opj
het aan het rapport toegevoegde „Verge
lijkend overzicht van de uitgaven def
slachthuizen te Leiden, Groningen, Nijme
gen, Maastricht en Utrecht over die jaren.
19051908," doet aanstonds zien, dat
Leiden in dit opzich lang geen slecht fi,'-
guur maakt, ien zeerwel eene vergelijking
met andere slachthuizen kan doorstaan*
Terwijl het gemiddelde van de kosten van,
onderhoud en machinematerialen over "de
jaren 1904—1908 in Leiden, de commissi^
is geneigd te zeggen slechts f4732 be-f
droeg, wees daarentegen Groningen eeni
gemiddeld cijfer aan van f7591, Nijmegen; j
a f4991 en "Utrecht a f8561. Maar dart,
is hiermede volgens de Commissie, teil
duidelijkste ide onjuistheid aangetoond,
van de bewering, dat de slechte bouw* van;
van het Leidsche slachthuis de oorzaakf
zou zijn van réiatief hoogere onderhouds-
uitgaven hier dan elders. De commissie
zegt alweer niet dat het slachthuis goed
gebouwd is, maar zij heeft alleen willed
aantoonen, dat indien-de degelijkheid van
den slachthuisbouw al te wenschen mocht
overlaten, de nadeelige gevolgen zich -
daarvan toch nog niet i nde hoogere on
derhoudskosten van de jaren, 'die achtef
ons liggen, hebben doen kennen.
Wat de rente en af lossing betreft*
ware het beter geweest in plaats vaii dei
bestaande twee leeningen Oen annuiteitpn;
leening aan te gaan.
Gedurende de jaren 1904 tot 1960 zou
een jaarlijksche annuïteit van f 18.919.31,
verschuldigd zijn, terwijl thans bijna, f 300Q
per jaar meer aan rente en aflossing ver* j
schulddgd is. Hierin ziet de commissie al*
vanzelf een middel aangewezen, om het tqpi
kort va# h,e£ PtfenJw: ^aqhtluys^ I
