VERGELDING.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Ie Jaargang.
No. 243.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratts
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere rege' meer 10 cent.
Uitsluiting,
iWö itoémdeta! de uitsluiting, |die të-
genwoprdig meer en meer door dë pa,-
i ,trooms wordt toegepast een v Ifl r s C h r 1 k-
jjkelijW middel, pm de arbeiders te
i (dwingen zich in ieder geval te schikkjeinl
waar den' wil van de patroons.
De patroons doeln, wat de arbeiders1
lidpen :-h althans moesten doen zij ver-
|eenigejn( zich, en herbinden zich den ar-
I beid aan alle fabrieken stoft te zetten,
(wanneer- €r aan één'e fabriek wórdt ger
i staakt. i -
Zool kunnen duizenden .onschuldige ar
beiders worden getroffen1.
Gesteld: in een fabriek in eejnf ben
(paalde plaats breekt een rechtvaardige
staking uit. I
In die plaats zijn! nogi 10/fabrieken.
Nu zijn de fabrikanten sdlidSair en zet-
iten ook die andere 10 fabrieken stop,
/wier arbeiders totaal niets mief die sta
king hebben uit jfce staan.
Zool worden honderden gezinnen ge-
1 {heel onverdiend broo dieloos.
De uitsluiting is dan ook een verschrik
kelijk machtsmiddel tegen de arbeiders,
Zien we naar Enschede.
Bij een lid der Jabrikantenvereenigjihgv
(die firma Menko, .brak een staking .uit,
yoor welke de Werklieden grieven hadl-
(den van emstigten aard.
En nu passen de overige leden het
artikel van hun reglement toe, volgens
(hetwelk het Wierk bij alle overige
leden, eerst gedeeltelijk,; en las
ter geheel stop zal worden ge-
ize t.
Dezq uitsluiting treft niet minder dan
9000 arbeiders*
En treft ook indirect de winkeliers en
jdien geheelen middenstand, wiens bloed
.[voor een groot deel afhankelijk is van
Jdan welstand van ,9000 arbeidersgezin
nen..
v Omdat alzoo een paar honderd arbei
ders aan ééne fabriek rechtmatige grieven
(hebben ten meen en verplicht te zijn het
Werk te moeten neerleggen om de inder
daad niet te verschoonen houding der pa
troons,- worden door deze patroons 9000
(gezinnen getroffen en zelfs den welstand
Wan een geheele gemeente bedreigd,
.Wij noemen :dat schandelijk.
iTegenover zulke houding moet staan
jeien krachtige arbeidersorganisatie, pen
1 [organisatie waarin allen vereenigd zijn*.
,v En dat is in Ensohedie bij lange na niet
(het geval*
Van die 9000 arbeiders zijn er slechts
(een 3000 georganiseerd.;
De niet-georganiseerden worden mede
(getroffen jen missen vanzelf den fi,nan-
(tieelen pteun der georganis eerden.
Zij staan (daardoor zwakker, en de
(pjatroona daardoor,sterker,
Tegen uitsluiting is noodig1, dat alle
(arbeiders zich vereenigen, dat men
Ijzorge door contributie pen flinke we er-
ijs landskas te bezitten', en dan! ten slotte'
j'jdie ruime financieèle steun van allen
jin der* lande, die voelen voor het 0oor
Vijke fabrikanten vertrapt recht der arbei-
(ders.
FEUILLETON.
(Naar het Engelsch.)
14)
Maar dat mocht i n hët begin niet Wezen
je'n toen mijn verzoek mij werd toegestaan,
werd mijn plaats mij aangewezen in pen
(dorp ver van hier. Daarop brak de vervol
ging uit, waaronder wij nog lijden, mijn
levensdoel veranderde, ik mocht mij niet
jlanger door mijn eigen wil laten leiden,.
(Doch* na droefheid en lijden, gevaar en
.vervolging, werd ik nu na enkele dagen
j (geroepen tot dq volvoering van het voor
nemen, dat ik altijd zoo gaarne had ten
(uitvoer gebracht. Gabriël, nu jk u alles
(vertéld heb, moet gij mij naar uw vaders
huis geleiden"toen opende vader Pau
lus dg deur der kajuit pn toen hij door
IGabriël gevolgd de trap opklom, zagen zij
P,erring met haar ouders, dip al een tijd'
pp hen hadden gewacht. De priester trad
PP Ban» iéft SSÖS ,MÖA-
De bloei van het bijzonder onderwijs.
D,e cijfers uit het verslag over het La
ger Onderwijs in 1909 stemmen tot blijdi-
sdiapk
Uit (die cijfers blijkt toch,- dat het aantal
bijzondere scholen in aantal sterk is voor
uitgegaan, ;en dat het getal leerlingen zeer
tqenjama
JHfert ^antal scholen vermeerderde met
57Ï Én deze scholen waren alle bijzonde
re;, Openbare sciholen wierden nergens op-
geridht. Zelfs verminderde het getal dezer
in ,1909 met één.
[Hef aantal leerlingen op de bijzondere
scohlqn nam toe met 12.120, terwijl dat
der openbare scholen slechts toenam met
251h
[Wiel pen bewijs, dat hlet overgroote deel
des volks aan het vrije, bijzondere onder
wijs dé voorkeur geeft boven het open
bare^
.En dan praat men nog, dat de openbare
school dé .school is voor het volk!.
Ook de cijfers van de leerlingen, die
slaagden,- zijn verreweg in het voordeel
der bijzondere pdhooL
,Van vrijzinnige zijde is altijd smalend
gesproken over het bijzonder onderwijs,
dat minderwaardig heette.
En ter waren zelfs Katholieken, die in
de [dwaling verkeerden, dat de kinderen
op djö openbare school beter leerden.
De behaalde nesultaten bewijzen liet
tegendeel pn doen zien, dat het bijzonder
onderwijs glansrijk de proef met het open
bare kan doorstaan.
Engeland,
Voor den ouden dag.
Bij het parlement in Engeland is een
wetsontwerp ingediend, 't welk de strek
king heeft om het aan oude lieden boven'
de 65 jaar gemakkelijk te maken in 't be
zit van een eigen huisje te komten'. iDe
wet wil de gemeente bevoegd verklaren
woningen op te richten voor aldaar ge
werkt hebbende en oud geworden Werk
lieden, pp den grondslag der coöpera
tie van gemeente en landeigenaars öf an
dere private personen. In jie wet wordt
Wijders bepaald dlat de gemeente eelrt
zeker bedrag als subsidie voor dat doel
kan afzonderen, zoodat de bewpiner een
ne huur zal hebben te betalen;.
Armenzorg of bëdeeling is hier dus
uitgesloten. De wet heeft geen! dwingend
karakter. i
Spatije,
De aanslag op Maura.
Op den Katholieken oud-minister-pre
sident Maur.a is Zaterdag in het broei
nest van' het anarchisme, Barcelona een
moordaanslag gepleegd.
De oud-minister Maura kwam hier te
half 12 aan en werd aan het station!
ontvangen door de autoriteiten. Op het
oogenblik dat hij een vriend omhelsde,
loste een zekere Manuel Posaroca, een
20-jarig jongmensch uit Barcelona, 3
pistoolschoten op Maura. Deze werd
licht gewond aan arm en been. Maura's
vriend werd eveneens gewond aan het
briël om dringende redenen hen nu niet
kon vergezllen, doch dat hij zijn jonge
vrouw-aan hunne hoede toevertrouwde
en dat hij over eenige uren weer in hun
midden hoopte te zijn.
,Toen Gabriël en de priester te zamen
op het pad liepen, dat naar de visschiers-
hut leidde, sprak vader Paulus geen
woord, doch keek hij een oogenblik om
zich heen, hij hield de oogetn strak voor
zich uit gericht en klemde zijn ivoren
cricifix tegen de borst. Zoo kwamen zij
bij de deur.
„Klop", zeide de priester tot Gabriël,
jj'en wacht hier met mij."
De deur ging open. In een lieflijken
nacht had Franqois Sarzeau op dien drem
pel gestaan met een bloedig lichaam in
zijn armen. En nu stond hij daar weder
tegenover den man op wieais leven hij het
had toegelegd 'en hij kende hem niet.
Vader Paulus trad eenige schreden na
der, zoodat hert volle daglicht op zijn ge
laat viel en nam zijn hoed af.
Francois Sarzeau keek, schrikte, liep
ieen stap achteruit en bleef toen stóm |en
onbeweeglijk staan, terwijl alle uitdruk
king uit zijn gelaat verdwenen ,was. Toen
klonk de [heldere, kalme stem yan ,d|en
gri citer in de do:>ds.d« stjjg;I .lui^i
been. De bedrijver van den aanslag werd
in hechtenis genomen. Maura is aan
boord gebracht van het stoomschip Ma-
rimar, dat naar Palma op Majorca ver
trokken is.
Wij kunnen nog de volgende bijzonder
heden mededeelen over den (Zaterdag
morgen gepleegdem aanslag op den groo-
ten Katholieken Spaanschen staatjsman,
Maura.
iDe heer Maura kwam te half twaalf
met den exprestrein uit Madrid fte Bar
celona aajn. Toen hij uitgestapt was en
een zijner vrienden omhelsde, vuurde
een schamel gekleed jongm-enjsch drie
schoten Op kern af uit een Browning
revolver. De heer Maura kreeg een ko
gel in het been en een schampschot aan
den linkerarm. De vriend werd door een
derden kogel aan zijn dij gewond. De da
der Werd onmiddellijk gearresteerd. Hij
is een 18-jarig livreiknecht en heet Posa
Roca. iZjijn vader en broeder zijn even
eens in -voorloopige hechtenis gesteld.
De heer Maura werd onmiddellijk aan
boord van den kruiser „Miramar" ge
bracht en daar door dokter Zarpada ver
bonden en behandeld, waarbij gelukkig
bleek dat geen der beide verwondingen
ernstig waren'. ',De vriend de heer Oli
ver,a werd eveneens aan boord der Mira
mar gebracht.
De politie had de meest mogelijka
voorzorgsmaatregelen genomen niet al
leen op het station, maar langs den ge
heel en weg want men scheen een aanslag
te duchten. Toen Maura uitstapte be
gonnen de aanwezige partijgenooten lui
de te juichen, waardoor de aandacht der
agenten een oogenblik werd afgeleid
en de moordenaar zijn wapen te voor
schijn kon halen. Een nicht van den heer
Maura, die het eerst uitgestapt wasj,
wierp zich na het tweede schot jnoedig
op den moordenaar en poogde hem Jiet
wapen te ontwringen. Dit gelukte haar
niet volkomen, doch toch in zoo verre
het wapen een andere richting kreeg en
nu de heer Olivera licht gewond werd.
De heer Maura reisde met zijn ge
heele familie, vrouw, kinderen! en |nog
eenige politieke yrienden.
In de "haven! werd onmiddellijk een'
veiligheidsdienst georganiseerd, om een
ieder te beletten de „Miramar" (tje nade
ren, zoolang het schip nog op stroom
lag. Alleen de autoriteiten en eenige be
kende politieke personen, -die Maura eerte
deels kwamen gelukwenschen en ander
deels hun verontwaardiging uitspreken,
werden toegelaten. Ook de rechter van
instructie had een kort onderhoud me.tf
den gewon'de. Dokter Zarpada zeide la
ter dat het rechterbeen en de linkerarm
getroffen waren, doch absoluut onge
vaarlijk.
Om half twee lichtte de „Miramar"
haar anker en zette koers naar Palma de
hoofdstad der Balearische eilanden'.
Bij zijn eerste verhoor zeide de da
der dat hij niet van plan >vas geweest
den heer Maura te dooden, doch alleen
schrik aan te jagen'. J
De Madridsche bladen van' alle rich
tingen, uitgezonderd de socialistische en
eenige ultra-radicale, die alleen het feit
vermelden zonder commentaar, keuren
den aanslag in de sterkste termen af.
5,Ik breng een boodschap van vredie en
vergiffenis van een geest uit vroeger da
gen", zeide hij, en wees, terwijl hij sprak,
naar de plek in zijn hals, waar hij gewond
was geworden.
Een oogenblik zag Gabriël zijn vader
hevig sideeren, doch terstond ging dat
beven voorbij en stond hij weer onbe
weeglijk als door een beroerte getroffen.
Hij opende zijn lippen doch kon niet spre
ken zijn oogen staarden alsof zij mets
zagenHet heldere daglicht scheen akelig
en afschuwelijk op zijn door schrik mis
vormd gelaat
Gabriël wendde vol ontzetting zijn
hoofd af. Daarop hoorde hij nogmaals
de stem van vader Paulujs tot hem zieggen
-„Wacht hier, ik kom terug." Toen was
alles .weier doodstil als te voren.
Eenige o,ogenblikken daarna hoorde Ga
briël een kermend geluid; de stem was
geheel anders dan diie zijns vaders; de an
ders dan hij ooit een menschielijke stem
had gehoord. Eindelijk hoorde Gabriël
een deur dicht slaan, hij keek op en zag
dat hij alleen voor de hut stondL
Eens slechts naderde hij het venster,
terwijl hij buiten (Wachtte.
.Toen zag hij het cricifix van den pries-
tgs jhjOpg P^cLeve», tlp.ch hij Weef niet
De conservatieve bladen wijzen er op,
dat de aanslag het natuurlijk uitvloeisel
is van de laster-, haat- en wraakcampag-
ne tegen den oud-minister gevoerd, een
campagne die zélfs vain' af het spreek
gestoelte der Cortes gepredikt Werd.
De regeeringsgezihde „Manama", zegt
dat de socialisten de negatieve uitwer
king v,a|n den aanslag spoedig bij verkie
zingen enz. zullen ondervinden, en^Wijst
er tevens op dat men den tegemsjtfandèns
der regeering geen beter dienst had kun
nen .bewijzen, dan oen laffen aanslag te
plegen op het leven van Tun leider.
De Voorzitter der Kamer heeft voor
heeft voorgesteld om in het procesver
baal der bijeenkomst verzet aan te jtee-
kenen, in zake den afschuwelijken1 "aan
slag, die tegen Maura is gepleegd. Dit
voorstel werd met levendige toejuichin
gen begroet.
De minister-president schijnt de ver
antwoordelijkheid voor het gebeurde toe
te schrijven aan zekere volkSsvlertegen'-*
woordigers, die onlangs hebben ver
klaard, dat zij een aanslag, zelfs op een
persoon, gerechtvaardigd achteU.
De conservatieven riepen bij het uiteen
gaan: Leve de Koning. Terwijl de repu
blikeinen Leve de republiek! riepen.
De Cortes werd verdaagd.
Italië.
Te San Remö zijn tengevolge van don^
derbuien bijna alle huizen beschadigd'.
Er is 1 doode en velen zijn gewond1.
Te Solario is een steenfabriek inge
stort. Hierbij zijn 14 werklieden gedood
en velen gewond
Uit Milaan wordt geïneld: Een/cy
cloon richtte in' het naburige Musciame
groote verwoestingen' a3n. Er zijn 15
dooden.
Volgens te Milaan ontvangen' berich
ten, zijn tengevolge van de cycloon', een
aantal fabrieksschoorsteenen 'ingestort.
Ér zijn een Vijtigtal dooden en verschei
den honderden gewonden.
Bustorsixs, Sanronno en de omstreken
dezer plaatsen Zijn zeer geteisterd. In de
buurt van Monza zijn groote verwoes
tingen. afgericht. De Monza, opgericht
ter herinnering aan koning Humbert, is
beschadigd. In de buurt van' Bergamé
is op de akkers groote schade aangericht.
Tengevolge van voortdurend noodweer
zijn bijna alle huizen te Sanronno meer
of minder beschadigd. Een persoon Is
gedood en velen' merd'en gewond.
Een onweer deed de schoorsteepefn,
van een fabriek te Busarsizio nederstor-
tentien! werklieden werden gedood en
verscheidene zwaar gewond.
Te Solario werden 14 personen ge
dood en een "twintigtal gewond'.
Te Sanronno \verden 3 personen ge
dood en eenige andere gewond.
Ook in hhdere plaatsen van het dis
trict Galloratz zouden verscheiden' slacht
offers gevallen zijn, maar nadere be
richten ontbreken, 'daar het verkeer ge
deeltelijk gestremd is. De prefect is met
een reddingsbrigade naar de plaats (des
onheils vertrokken.
Amerika.
De statistiek van den handel vah de
Vereenigde Staten in het afgeloopen jaar
staan ;om meer te zien, want hij hoorde
stemmen en geluiden, die hem weer tot
zijn vorige plaats terug dreven. Daar bleef
hij staan, tot hij een zwaren slag als van
een vallend lichaam, in de hut hoorde).
Nogmaals naderde hij die deur, hij hoorde
Vader Paulujs bidden 'en bleef verscheidene
minuten lang wachten. Daarna hoorde hij
|6e!n kermende stem, die zich in het ge
bed des priesters mengde, en die telkens
door snikken werd afgebroken. Lang
moest hij wachten, totdat hij de deur ledn-
delijk zag open gaan en vader Paulus
kwam jer uit en hield Francois Sarzeau
aan d e hand. De visscher sloeg zijn oogen
niet op naar het gelaat van zijn zoon;
tranen biggelden hem langs de wangen;
hij volgde als een kind, de hand die hem
geleidde en luisterde nederig en oplettend
naar i eder woord dat de priester tot hem
sprak.
5,Gabriël", zeide vader Paulus, en zijn
stem beefde een weinig, ^Gabriël, het
heeft God behaagd mijn voornamen te
Zegenen, dat mij hier heeft gebracht, dat
Zeg ik u, als alles wat gij behoeft (en
Zooals ik geloof,- wenscht te weten van
hetgeen, ter is voorgevallen, terwijl gij op
mij wachtte, )Vat ik u nu zeggen ga, zeg
ijs pp pitdrUjkkejijk yeriapgea yan ,yw; y£-
geeft voor de totale waarde van den bui-*
tenlandschen handel, een bedrag vaal
3302 millioen dollars. Daarvatn komt
voor rekening van den inVoerhandel 1557
millioen, zoodat er voor 187 millioen doN
lars meer uitgevoerd dan ijngevoefdJ
Werd. In 1909 bedroeg dit verschil 351.
millioen, in 1908 666 mülioen.
;De Waarde van den invoerhan'del inj
hët afgeloopen jaar overtrof het record-i
cijfer, dat van 1907, met 123 millioiein^
de uitvoerhandel daarentegen bleef bij
die van 1907 136 millioen ten ^ch,tert'
maar bedroeg 2 millioen idollars Imeeil
dan die yam' hët vorige dienstjaar.
Een belangrijk Congres en een
belangrijk Besluit.
Onder «dit ppsohrift schrijft mr. P, 'J^
Reymer in „Hjet Qentrum":
Op het zevende Congres van den Nes
derlandsohen Middenstandsbond, den,
18en, 19en ten 20en Juli te Arnhem ges
houden, werd na uitvoerige ten met groo
te opgewektheid uitgesproken debatten*
een belangrijk besluit genomen betreffen
de bestrijding ider oneerlijke concurren
tie.
Dat wettelijke maatregelen tot bestrij
ding der oneerlijke concurrentie voor het
behoud en den bloei van dien middenstand
noodig zijn, was door alle prae-adiviseurs
van dit pongres betoogd en werd door
geen spreker betwijfeld of ontkent. .Slechts;
bleek er een zeer ernstig verschil van mees
ning te bestaan over de meest doeltreffen
de wijze van wettelijke bestrijding. Over
deze vraag heft de hoofdstrijd op hef
congres.
Sommige sprekers, verreweg de minder
heid, meenden als afdoend geneesmid
del te kunnen aanprijzen, wanneer slechtsf
aan het begrip onrechtmatige daad in ona
Burgerlijk .Wetboek eene ruime omschrijf
ving werd gegeven. Deze partij bleek van;
de hulp van den strafwetgever afkeerig*
Daartegenover stond de meerderheid,;
die meende dat de oneerlijke concurrentie
strafrechtelijk moest worden bestreden;*
Maar ook hier was weder verschil vani
meening te constateeren. De eene richting
wilde onze strafwet speciale gevallen van
oneerlijke concurrentie omschreven zien*
terwijl men anderzijds op de allereerste)
plaats eene algemeene strafbepaling
wenschte, waarbij de oneerlijke concur-*
rentie als zoodanig wordt omschreven ien
strafbaar gesteld, terwijl daarnaast nog*
naar gelang van gebleken noodzakelijk
heid, speciale strafbepalingen ter aanvub
ling van 't algemeene artikel konden wor
den opgenomen. Eerst dus het hoofdfort
veroveren, en dan verder zien, of hier eu|
daar de vijand zich nog in een of ander
hoekje verdekt heeft opgesteld, en zooi
den eerlijken handel blijft bedreigen.
Deze laatste stelling was steeds, en ook
thans weer, verdedigd door mr. Aal
be r s e, terwijl de tegenovergestelde moe^
ning was voorgestaan in het belangrijk^
prae-advies van professor Josephus
J, t a.
Tegen de algemeene strafbepaling bleek
ter vergadering eene krachtige oppositie
der. Hij wil, dat ik u zeg dat hij u heime
lijk naar de Koopmanstafel gevolgd is
en dat hij evenals gij had ontdekt*
dat daar geen spoor van zijn misdaad te'
vinden was. Die beteekenis is voldoende)
om zijn gedrag jegens u te verklaren. Ver
der moet ik u mededeelen, dat hij in mijinj
tegenwoordigheid, en nu in de uwe, opk
rechte boetedoening beloofd heeft. Zoo-
dra deze vervolging voorbij is, en wees
er zëke van dat zij ten einde spoedt r-^
belooft hij plechtig zijn levn, zijn krach-*
ten ten wat hij aan aardsche goederen;
bezitten moge, toe te wijden aan de wiew
deroprichtiug van al de kruisen, langs de)
wegen, die door de heiligschenners zijn)
vernield geworden, ten overal goed te)
doen, waar hij kan.
Nu heb ik u alles gezegd, wat ik noodig
had te zeggen, ten ik ga u vaarwel zegn
gein ten kan de gelukkige herinnering me<^
ntemen, dat ik teen Vader en een zoon mqf
elkaar verzoend en aan (elkaar heb weteri
gegeven.
God zegtene u (en allen die u dierbaaï
zijn, Gabriël Hij neme het berouw ww*
vaders pan en zegente hem van nu
{Sjot yoigt#)
