Een nieuwe Aprilbeweging? Prov. Statenverkiezingen. De Slagboom. De Lustrumfeesten. Ie Jaargang. No. 213, Bureau OUDE) SIXGEL 54, LEIDEN. Interc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Vrijdag 17 Juni 1910. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geenhandeis-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden- betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere rege1 meer 10 cent. Men zal zich mogelijk herinneren, hoe !n de beruchte verkiezingsdagen van het jaar 1905 ide „Nieuwe Rotterdamsche SCt." „werkte" met ingezonden stukken yan zich noemende KathoEeken. Die ingezonden stukken schijnen .wel jsucces behaald te hebben, f Althans in deze dagen yan voor de .vrijzinnigen politieke anisère komft leien' Zich noemend „protestant"- met een in gezonden stuk in het ,Rotterdamsch or gaan, dat van een eigenaardigen inhoud is. „Een protestant" dan stort zijn gal uit over de Borroimeus-encycliek en vraagt 'dan„Mag Protestant-Nederland het hier- ibij alleen (bedoeld is de aangekondigde interpellatie in de Kamer door den heer yan Doorn) laten? „Een protestant" antwoordt natuurlijk jontkennend. Een krachtig en overweldi gend neen moet uit duizenden kelen klinken. Het is de plicht onzer natie open lijk haar protst te doen hooren. En dan stelt die „protestant" voor een freuzen-protestmeeting te orga- niseeren tegen Rome. Een soort nieuwe „Aprilbeweging". Maar de aap komt uit den mouw glu- iren waar die protestant schrijft: Dordt |en Rome kunnen en mogen niet langer jsamengaan." Dat riekt naar tweedracht-stoken, en jdat stoken krijgt een eigenaardig cachet (door de bewering van „een protestant", (dat de protest-meeting spoedig moet plaats hebben en dat (de aangewezen! plaats daarvoor Rotterdam is. Ei, ei! Bij de herstemming loopen in het oude .bolwerk der liberalen, Rotterdam, de liberale candidaten gevaar. De herstemming heeft „spoedig^ plaats. „Rome en Dordt mogen niet samen gaan." Zou men niet zeggen, dat het doel der ïeuzen-protestmeeting is, de liberale can- (didaten ter hulp te snellen, door anti-re- yolutionairen en christelijk-historischen jen vooral de protestanten van de mid- jdenstof tegen Rome op te zetten? En zoo komt dan de „reuzenprotest- meeting" te staan in het licht eener min derwaardige verkiezingspraktijk. Maar indüien met zulke (middelen het liberaEsme op de been moet worden ge houden, dan moet de aftakeling wel ver gevorderd zijn. Gisteren zijn in vier provinciën de ver kiezingen voor de Staten gehouden, die opnieuw aan Rechts winst en aan Links verlies bezorgd hebben.. In Noord-Holland. Werd te HAARLEM een zetel gewon nen een aftredende liberaal is daar ver- FEUILLETON. (Vri) naar het Fransch, van RE NÉ BAZIN). 43) Iets veel verheveners, dan gewone tee- jderheid had hen beiden overmeesterd zij beiden zagen niets van hetgeen rond jonr hen was. Marie was ongetwijfeld de eerste die dezen nieuwen zoon der Kerk begroette en hij die meende een eenzame vreugde gevonden te hebben, hij drukte de hand eener vriendin, hij «ontmoette een zusterziel, hij zag iemand terug, die geheel vervuld was van' zijn vroeger leed. In dit Rome, dat daar lag ingesluimerd onder het groen moest wel in de eerste tijden, waarin de bloem van het heidendom getrokken werd naar de Zuiverheid der christen-mysteries, een zelfde schouwspel meermalen' de geloo- vigen' hebben doen verwonderd staan en [ontroerd. Men' had op dien grooten dag, naast een maagd, van haar eerste jeugd af dn godsdienst opgevoed, uit Ide scha- JdUw der kerk zien treden, een jonge Patriciër die op zijn gelaat droeg de gelukkige glorie van een herboren ziel. vangen door Mr. D. E. van Lennep, (C.- )H.), burgemeester van .Heemstede, (de eenige candiidaat der rechterzijde. Voor d)e overige 2 vacatures komen de libe ralen in herstemming met een sociaal-de mocraat In ZAANDAM heeft eveneens een aftr. liberaal het veld moeten ruimen. Voor de twee te bezetten plaatsen is er herstem ming tusschen 1 A. R.y 1 Lib. en 2 soc.- democraten. Gaan de christelijken en E- beralen niet samen, dan zal de rumoerige Duys ook zijn intrede in de Staten van Holland doen; hij toch behaalde van al len het hoogste stemmental. In het te genovergestelde geval wordt waarschijn lijk (de A. R. en de Lib. gekozen. In AMSTERDAM zullen wij slechts met krachtsinspanning kunnen behouden wat we hebben, in district II komt de heer Douwes (R. K. aftr.) met goédte kansen in herstemming evenals |de heer J. ,H. iHendrix (R. K. aftr.) in district VI ien D. van Eijk (A. R.) aftr., indfs- trict VII, in welk laatste district reeds ge kozen werd de heer G. D. Posthumus Meijes (C. ;H.) De zetels in VIII, een R. K. en een A. R., zijn niet zonder ge vaar. In de overige districten zijn reeds gekozen 3 Lib. en 1 S. D. De V. D. zetel in district IX ging verloren, daar 2 soc.-dem. in herstemming komen met een A. R. en 1 Lib. Kunnen laatstgenoemde groepen tot een stembus-accoord komen (dan kan die aftr Lib., zich handhaven, anders is ook deze zetel voor zijn partij verloren. 5NKHUIZEN herkoos de aftr. Kath. en A. R.in DEN HELDER verloor de heer Staalman, de bekende Christen-Des mocraat. gjjn zetel aan een ouddiberaal. HOORN en SCHAGEN vaardigden op nieuw liberalen af: NIEUWER-AMSTEL het oude district van Mr. F. .Wester- woudt, schonk thans zijn vertrouwen aan diens zoon; VELSEN en WEESP, herko zen de Christelijke aftredenden. Gelderland, brengt ons een overwinning in DOES BURG, waar twee aftr. liberalen hun plaatsen moesten inruimen aan twee A. R. en in VOORST waar een aftr. liberaal werd vervangen door den |G. H., die slechts 10 stemmen boven de volstrekte meerderheid behaalde; de tweede [aftre dende liberalen in dit district werd her kozen. AAGTEN een twijfelachtig dis trict, brengt herstemming tusschen 1 lib. aftr., 1 A. R. aftr., 1 R. ,K. en 1 lib. In ARNHEM strijden 2 vrijiz., 1 soc.- dem. en 1 A. R. om de zetels; kans van succes is in dit district volstrekt niet bui tengesloten. EDE, OLDEBROEK en RUURLO herkoos de aftr. «Christelijke leden; GELDERMALSEN de aftr. libe ralen. In ZUTFEN is herstemming. De vrijzinngien hebben tot dusverre in deze provincie weid erom drie zetels verloren. Van de twee overige provinciën Noord-Brabant en Friesland, zijn nog slechts enkele districten bekend. BREDA en .TILBURG herkozen jde af; Beneden aan de trap haalde mevrouw Limerel Marie in. Zij had zoo juist pas Reginald bemerkt. Haar beving nog een andere gewaarwording dan een zekere verteederende verwondering, die zij op dit oogenblik voelde. Wilde zij dezen zui veren droom die Marie droomde inog een seconde doen voortduren? Wilde zij het beeld, dat zich aan haar voordeed^ in zich prenten, of zich vergewissen, diat zij zich niet vergiste? Alvorens de twee jongelieden aan te srpeken, die zich reeds yerwijderden in de richting van den grooten trap van het Pinak>, wachtte ze een oogenblik. iToen zeide ze: Mijnheer Breynolds. Reginald en Marie draaiden zich' om'. Zij hadden dezelfde vreugdevolle ge laatsuitdrukking, als menschen die lan gen tijd samen gepraat hebben, en het eens geworden zijn. Toch hadden zij niets gezegd. Reginald groette mevrouw Limerel. Ik behoor op 't oogenblik geheel tot uwe geloofsgenooten. Zij stelde hem, zeer gehaast, verschei dene vragen Waar komt gij vandaan Hoe lang zijt gij hier? Had ge ons reeds gtel- zien' Maar Idaar zij zich te midden' in" eene groote menigte bevonden, daalden zij langs (den trap .af, (ot aa.u h,e.t grpp.tft tredende leden, candidaten der R. K. kies verenigingenin eerstgenoemde plaats behaalde de afvallige priester, dr. J. W. H. van den Brink 747 st, tegen 1112 in 1907. DOKKUM herkoos met groote meer derheid de aftr. Christelijke leden; in LEEUWARDEN is van de 5 plaatsen her stemming tusschen 5 liberalen, 3 soc.- dem. en 2 Christ., zonder veel kans voor rechts. Eenige geschiedkundige bijzonder heden. Weinige dagen scheiden ons nog van het oogenblik, waarop in Leiden's ver sierde straten, opgepropt met een dich te menschenmassa, een stoet gecostu- meerde studenten zal doortrekken, die natuurgetrouw een episode uit de ge schiedenis van het Huis van Oranje zul len voorstellen, dat in schittering, pracht en' praal vorige maskerades zal over treffen. Het gekozen onderwerp is hiervoor alleszins geschikt. De „Intocht van Z. H. Frederik Hen drik, prins van Oranje, Stadhouder van Holland en Zeeland binnen Amsterdam, vergezeld van' Ti. H. M. M. Henriette Maria, Koningin van Groot Brittannië, Frankrijk en Ierland, Elisabeth Paltz- gravin van den Rijn en Koningin vain Bohemen en Z. H. Prins Willem van Oranje en zijne gemalin Prinses Maria vart Engeland, alsmede hunne gevolgen, op den 20 Mei 1642" had plaats in dat gedeelte van onze historie, waarin het Huis vaii Oranje jaren van rustig geluk en' roemrijk aanzien, de stad Am sterdam hoogen bloei genoot De intocht en het bezoek aan Amster dam door den Stadhouder is een feit ven beteekenis geweest, waarbij aan de zijde van Frederik Hendrik staatkundi ge bedoelingen niet vreemd bleven. Am sterdam, eerste koopstad van het land, weerstond jde macht van den zich sou- verein voelenden Stadhouder, en met leede oogen sloeg zij 's prinsen dyna stieke jdannen gade. Zooals de zaken waren', had Amsterdam de macht in Hol land en Holland de macht in de Staten. Toen Frederik Hendrik dan ook Ant werpen trachtte te veroveren om' Am sterdam dn zijn macht te krijgen schroom de ,,'s weerelts koopstadt" niet den vijand van krijgsbehoeften te voorzien. Verdiepen' we ons echter niet in Jde verhoudingen tusschen den Prins en de Stad, omdat deze te ingewikkeld zijn en aan de luisterrijke ontvangst in 1642 van den Prins en zijn omgeving niets af deden. Wat we schreven, had slechts ten doel een indruk van de macht, het aanzien en de grootheid van de oude koopmansveste aan IJ en Amstel te ge ven'. Frederik JJen'drik. herinneren wij ons als de Stedendwin- bordes, idat opzij aan de trap uitgel- bouwd en met een balustrade omringd was. Marie leunde tegen <de balustra de. De zon' overgoot met haar straten al de versieringen van gebeeldhouwden steenf, waartegen de groepen, die zich bewogen, haar heldere schaduwen af- teekenden. Moeder en' ik, wij zijn beiden Zeer gelukkig, zeide Marie. Ik kan' U niet de ontroering beschrijven, die mij aan greep, toen ik U herkende. Sinds twee weken ben ik in {de Kerk opgenbmen. Toen was er niemand bij. Ik' wil zeg gen, niemand van degenen, die mij vroe ger gekend hebben. Hij sprak met dien vastberaden eenvoud die eeh' trek van zijn karakter was, ,en tegelijkertijd zag hij beiden' aan. iZijn oogen zeiden„Gij zijt mijn familie. Op 't oogenblik, waarop zoovele anderen zich van' mij verwijderen, is 't mij een geluk U te ontmoeten". Wat zonderlinge ontmoeting,, her nam Marie. Toen ik U het laatst zag, waart ge ver hier vandaan 6n dubbelen zin. Minder dan gij denkt Parijs deed mij besluiten naar Rome te gaan. Ik had wonderen gezienik wilde de bron aan schouwen, waaruit zij hun oorsprong na men. De maanden zijn zoo snel voorbij gegaan. ,Mi(d|d|etn jn jd^en zomer hebt gij jn ger, die in den tijd van zijn stadhouder schap (16251647) den Spanjaarden een aantal sterke grensvestingen ontnam en de Republiek bevestigde. Hij had vier dochters en één zoon, den lateren prins WillemlI. Frederik Hendrik leefde in den tijd, toen de Republiek zich [veilig ging ge voelen en den 80 'jarigen oorlog lang zaam maar zeker zijn plaats voor den vrede moest ruimen, toen uit het vrucht bare Holland de welvaart en voorspoed onweerstaanbaar opsproten. Onze han del had zich met honderd armen pm den aardbol geslagenonze macht en aanzien waren vermeerderd. Dicht- en schilderkunst, bouwkunst en weten schappen bloeiden. Het was een tijd van vreugde en een tijd van rijkdom. De Oranjevorst, onder wiens bewind de Re publiek der Zeven' Vereenigde Gewes ten Van oorlog tot vrede, van verstoo ting tot aanzien, van armoede tot wel vaart was gekomen, volgde dien gang opwaarts, en de Prins voerde een vor stelijke hofhouding en omgaf zich Imet luister en praal. Waar het Huis van Oranje zulk 'n groote macht en vorstelijk aanzien had, behoeven wij er ons niet over te verwonderen, dat het een zoete wensch van den prins, ien vooral van de eerzuchtige echtgenoote Amalia van Solms-Braunfels was 5 hun kinderen, met telgen van Koninklijke bloede in het huwelijk te doen treden, om op die wijze hun aanzien bestendigd en vergroot te zien. Na lange onderhandelingen door bui tengewone gezanten komt 12 Mei 1641 het huwelijk van Frederik Hendrik*s1 eenigsten zoon, Prin's Willem' met de Engelsche koningsdochter, Prinses Maria Henriette Stuar t tot stand. Toen hij huwde was Willem pas 15 jaar; zijn bruid was eerst 10 jaar. De echtverbintenis werd in alle stilte te Londen voltrokken. De jeugdige echtgenoot bleef drie weken in Enge- lands hoofdstad, doch zijn pogingen om Karei I, koning van Engeland, over te halen reeds in het najaar van 1641 zijn dochter voorgoed naar Holland te doen gaan, bleven vruchteloosKarei wilde eerst dan zijn dochter laten vertrekken, als hij het oogenblik daarvoor gekomen achtte. Toch dwon'gen Üe omstandigheden Ka- rel, spoediger wellicht dan' zijn voorne men' was, zijn dochtertje van hem te laten gaan. De tijd, waarin het huwelijk tus schen prins Willem en Mary Stuart ge sloten werd, was onheilspellend voor het Engelsche koningshuis. De groote strijd tusschen' vorst en volk, vertegen woordigd in zijn parlement, was uitge broken. Beide partijen stonden fel te genover elkaar en een bloedige opstand dreigde. Rome gewoond? Ja.... Van den winter zal ik geen ge legenheid hebben. Dat Is waar. Ik betreur niets van die maanden, zelfs de warmte niet. Een glimlach blonk' pp Reginalds ge laat. Ik heb den langsten weg afgelegd dden een man kan afleggen: ik ben tot de waarheid gekomen.... En ook de moeilijkste wellicht? vroeg mevrouw Limerel. Neen... De weg is niet moeilijk ge weest. Thans zal hij moeilijk worden, voor mij zelf en anderen. Reginald wendde zijn hoofd af. Zijn gelaatsuitdrukking veranderde, en de toon van zijn stem eveneens. Mevrouw Lime rel en Marie zagen opnieuw den man van de wereld, den officier van het Indi sche leger voor zich. Woont gij in deze wijk? vroeg hij. Hier beneden, in het naaste hotel. Wij kunnen deze trap zien als wij er in of uitgaan Omdat gij dicht [bij het huis van Keats wilde zijn? Het huis van Keats? Kijk, daar voor ons, die loggia met tralievensters..... JTij is gestorven jn dit kleine paleis op den hoekIk lees gr de gedichten van dien idichter, die zoo- rpereudje geda^hten^ in, (korten .tijd Onder deze benarde omstandigheden stelde 1 Heririette Maria Koningin van Groot-Brittannië, (even eens een der hoofdpersonen van de Mas kerade) haar Gemaal voor, naar Holland! te gaan', óm daar op onderpand van hare! sieraden en juWeelen, geld op te nemen1 om den' koning van de middelen te voor zien', die de oorlog zou vereisdien. Dd ware reden van haar overkomst Werd echter geheim gehouden en in officieele en' officieuze kringen schijnt vrij waf onzekerheid omtrent Henriette* s plannen1 geheerscht te hebben. Den 23sten Fe bruari scheepte de Koningin en de Prin ses zich met hare hofhouding in en den" llen Maart kwamen zij te 's-Gravenha- ge aan!. Prinses Maria nam thans haar intrek bij hliren jeugdigen echtgenoot in het stadhoudelijk kwartier en de hofhouding! der jonggehuwden \yerd samengesteld. Het gevolg bestond uit 60 j>ersonteni Toen aldus de Prins en Prinses irt hunne huishouding een weinig op ordd waren, richtte de Magistraat van Amster dam aan den Stadhouder en de Koningirf van "Engeland het eerbiedige yerzoeky „d'aloude koopstadt" met hun hoog be zoek te komen' vereer en. Alvorens van dit bezoek iets nadeil te zeggen willen wij eerst nog een en an der mededeelen, omtrent de overige hoofdpersonen, die aan deze maskerade deelnemen. In het lange opschrift komt reeds den' naam voor van Elisabeth, Koningin van Bohemen, Paltsgravin van den Rijn enz. Deze was in 1620 naar Hol land gevlucht en leidde in den Haag een weelderig leven'. Zij maakte groote schul den en leefde op kosten der Staten'. Koning Karei van Engeland was haar, broeder. Er is veel te zeggen over de levenswijze en gewoonten van deze zeld zame vrouw, die meer dan gewone eigen schappen had en wier levensgeschiede nis een droevig finantieel relaas is't valt echter buiten het bestek van ons artikel. De Friesche Stadhouder Willem Frederik en' zijn gevolg bevond zich mede in den' stoet, waarmede Frederik Hendrik Am sterdam binnentrok. Hij is vooral bekend door den beruchten aanslag op Amster dam in 1650 door prins Willem II, toen' een belangrijk deel der krijgsmacht on der zijn bevelen stond. Bij het beproeven* van een zadelpistool, ging het schot on- verwachts^ af, de kogel trof hem in de! kin en drong door tot onder het oog. I>e beide kakebeenen waren verbrijzeld en het spreken en opnemen van spijs onmogelijk gemaakt. Zeven dagen later, 1 Novb. 1664, overleed hij. Wiriem graaf van' Nassau, veldmaarschalk over! het volk van Oorlogh der Vereenighdd uitgesproken heeft.... .Herinnert gij u nog? en hij haalde eenige welbekende verzen! aan. Hebt gij om hem djeze wijk uitver koren? Neen, niet in *t minst. Wij zijn meer bij toeval hier gekomen. Wij zouden deze wijk nog eerder gekozen hebben, omdat het een Fransche is: Villa Medicis, Tri- nité-du-Mont, twee Fransche gebouwen; deze trap is gebouwd door Kardinaal de Polignac, die gezant van Lodewijk den vijftienden was. Ziet u wel? en Marie wees op den marmeren steen die een! inscriptie droeg. De beide jongelieden glimlachten bei den over hun terugdenken aan hun. nationaliteit. Maar spoedig werd Regi nald weer ernstig, een herinnering ging hem door de gedachten. Ik moet afscheid van u nemen, zeide- hij tot mevrouw Limerel. Ik heb dezen morgen iets belangrijks te verrichten...... Veroorlooft u mij, dat ik u van middag kom bezoeken? Zeer gaarne, mijnheer. .Voor twee uur zullen wij niet uitgaan. Dan zal ik weer vrij zijn. Hij groette en ging ide trap weer opl#. terwijl mevrouw Limerel en Marie na hem afdaalden. Beneden aan de trap koch-! ten zij bloemen,- en gingen thee drinken in een lunchropm aan de via Condotti. .(Wordt yeryolgd)^

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1910 | | pagina 1