2
BUITENLAND.
Koninklijk bezoek aan
de Hoofdstad,
BINNENLAND.
Ie Jaargang.
No. 200
S)c £eidóeJic Sou/tomf
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/» cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
Juni
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent;
ingezonden mededeelingen van 15 regels t 1-50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere rege' meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Rusland.
Het ongelezen protest.
(Wij kunnen omtrent dit protest m'eTde-
(deelen1, zegt de „N. C.", jdat in 't tfa-
gin van Mei te 's-Hage een van zeteir
goede introducties voorziene Fin, cud-
Ed van den Landdag* vertoefd heeft,
teneinde leden van het Nederlandsche
parlement te bewegen een adres te rich
ten tot de Russische Doema, waarin met
ten beroep op het eenigen tijd geleden
Uitgebrachte advies van een aantal
rechtsgeleerden van naam en van ver
schillende nationaliteit tegen de toene-
imende onderdrukking van Finland ziou
[worden geprotesteerd.
Dit zou dan geschieden op het voor
beeld van dergelijke adressen uit het
Engelsche Parlement en de Belgische
[Kamer van 'Afgevaardigden, waarop
reeds door vele tot verschillende partijen
behoorende Leden was geteek'end.
De bedoelde Fin, wiens naam het ons
(onnoodig voorkomt te noemen, bezocht
een aantal Kamerleden alhier en elders
in het land, en ontmoette bij sommigen
hunner dadelijk de bedenking, dat al wat
Zweemde naar bemoeiing van Neder
landsche Kamerleden als zoodanig met
de inwendige aangelegenheden van een
vreemden Staat moest worden verme
den.
Het hoofdargument, hiertegen (door
hem ingebracht, was dat, nu de Russi
sche regeering de goedkeuring der
Rijksdoema had gevraagd (waarmee Zij,
volgens hem, voornamelijk beoogde zich
een zedeHjken steun bij de uitvoering
van die plannen te verzekeren) het van
het grootste belang was, dat de publieke
opinie van Europa omtrent de behande
ling van Finland zich op gezaghebben
de wijze aan de Doema openbaarde en
dat dit het best zou geschieden langs
den door hem aanbevolen ,weg, welke
trouwens in Engeland en "België reeds
>vas betreden.
Wij hebben niet nader vernomen, wat
het resultaat van zijn pogingen geweest
is, maar blijkbaar is er ten' slotte een
door Nederlandsche Kamerleden getee-
kend adres aan de Doema gezonden. In
dien het bericht juist is, dat dft lichaam
met algemeene stemmen tot terugzen
ding besloot, moet deze door edelmoe
dige gevoelens ingegeven beweging als
(mislukt beschouwd wlorden en erkend;
dat zij beter ware achterwege geble
ven.
Dat de adressen der Belgen en der
[Engelschen bij de Doema een gelijke
(ontvangst hebben gevonden, kam niet
[worderf betwijfeld. Daaromtrent werd,
yoor zoover onS bekend, tot nog toe
(echter niets gemeld.
Finland's Grondwet.
In het Oostenrijksche Huis van Af
gevaardigden wordt een adres aan de
Doema voorbereid, waarin zij opgewekt
wordt, Finlands vrije grondwet te hand
haven. De Duitsch-nationale partij heeft
reeds besloten het adres te teekenen.
Daartoe zal het aan de andere groote
partijen ter teekening worden aangeboden.
'In het lange adres wordt mede een
beroep gedaan op het oordeel van de
rechtsgeleerden in Duitschland, Engeland,
Frankrijk en Nederland.
Men weet, dat de Doema zich reeds
geprikkeld toonde door een dergelijk
adres, van het bevriende Engelsche Parle
ment en dat met algemeene stemmen
besloten werd een door leden der Neder
landsche kamer ingediend protest tegen
de administratieve hervorming van Finland
ongelezen terug te zenden. Wat zal ze
zeggen over een adres van de Oosten
rijksche Kamer!
China.
Dreigende onlusten.
Vele oorlogschepen liggen voor Nanking
waar men onlusten verwacht. De vreem
delingen zijn gewaarschuwd door den
gouverneur van Shanghai. De troepen
van dezen laatste zijn ten eenenmale on
voldoende.
Hij heeft nochtans bevel gekregen
troepen naar Nanking te zenden. Hij
heeft enkel de helft gezonden van de
[gevraagde soldaten. De troepeii van Nan-
ting zijn ggt te ve4tro(u,w£n. A^gn £09
saldaten van Chen Toeng moeten roepen.
De regeering te Peking heeft bevel
gegeven de Chineesche tentoonstelling
van Nanking te openen op Zondag,
volgens het program. De tentoonstelling
is nog lang niet voltooid, namelijk
wegens de vrees der overheden, de
opening tot het signaal voor de onlusten
te zien dienen.
\V o e n s d a g 1 Juni.
Hjet te water laten van de
ïiPrinses Juliana.
Men meldt ons daarover nader:
Reeds lang te voren had zich een bree-
de schare genoodigden verzameld op de
uitgestrekte terreinen van de Nederland
sche Scheepsbouw Maatschappij, om ge
tuigen te zijn van het te water laten door
H. M. de Koningin van het stoomschip
Prinses Juliana", En rondom het ter
rein ook aan de zoomen van het water,
stilde zich een dicht opeengepakte mas
sa op.
Te kwartier over twee uur kondigden
hoera-salvo's de komst van den koninklij
ken stoet aan. H. M. reed door de groo
te poort aan de Conradstraat de werf
op tot het kantoor, waar een rijke bloe
men- en plantenversiering aangebracht
was. Over een plankier begaf toen het ko
ninklijk echtpaar zich naar de tribune,
bij den voorsteven van het schip opge
richt. Hier werd H. M. ontvangen door
den dir. van de Nederlandsche Scheeps-
*bouw Maatschappij,- en de commissaris
sen. 3
Op de tribune werd de Koningin ont
vangen door de directie van de Stoom
vaart-Maatschappij „Nederland", en de
commissarissen dezer maatschappij;
Bij het wandelen over het plankier pas
seerde H. M. de opgestelde werklieden
der Scheepsbouw Maatschappij en 36 Ja-
vaansche bedienden van de Nederland",
die tie Koningin hun Javaanschen groet
brachten. En voorts stonden 90 leerlin
gen van de Kweekschool voor de Zeevaart
opgesteld. Voordat H. M. op de tribune
plaats nam,- werd langs de bakboordzijde
van het op stapel staande schip tot den
achtersteven gewandeld en terug. En ver
melden we nog, dat de jongens van
Klein maar Dapper" bij de tribune een
eerewacht vormden.
Toen Koningin Wilhelmina en Prins
Hendrik onder hartelijke toejuichingen op
de tribune hadden plaats genomen, hield
de heer Jhr. L. P. D. Op ten Noort
directeur van de Nederland", een toe
spraak tot de Hooge Gasten, waarin hij
dank zeide voor de eer van dit bezoek
en den Prins voor de door Z. K. H.
aangeboden zijden Nederlandsche vlag
voor bet nieuwe schip. Deze vlag werd op
het schip geheschen.
Vervolgens noodigde de directeur der
Ned. Scheepsbouwmaatschappij; de heer
D. Goedkoop, H. M. uit, het schip te
willen doopen en te water te laten.
De Koningin hield nu de volgende toe
spraak.
Het was mij zeer aangenaam gevolg te
kunnen geven aan de uitnoodaging van de
besturen der Stoomvaart Maatschappij
Nederland" en de Ned. Scheepsbouw
maatschappij om het schroefstoomschip
Prinses Juliana"- je w^ter te laten em
gaarne geef ik u de verzekering dat jk
hoogelijk waardeer de gevoelens, die ,u
geleid hebben tot het .kiezen van dez-em
naam voor het grootste schip tot heden
«in ons vaderland gebouwd.
Moge het stoomschip „Prinses Juliana"
tot eer strekken aan de Nederlandsche in
dustrie en er toe bijdragen dat de Stoom
vaart Maatschappij „Nederland" haar roe
ping ten alle tijde hoog houde."
En toen met verheffing van haar klank
rijke stem:
„Stoomschip „Prinses Juliana'
moge God U met uwe opvarenden
steeds veilig geleiden over den Oce
aan!"
Een druk op den electrischen knop,
De doop geschiedde met 'n flesch cham
pagne Louis Roeder er. De laatste beletsel
len vielen weg en onder daverende hoe
ra's gleed-het trotsche schip te water, ge
noten de duizenden het altijd we|er mach
tige en grootsche schouwspel van het af-
loopen.
Hare Majesteit de Koningin werd dank
gezegd en Haar en den Prins werd een
gqïllusüeerd, boekje p^erh^di&d. m^t idg
historie van den scheepsbouw op Oosten
burg.
Ter gelegenheid van het te water laten
van de „Prinses Juliana" hebben de maat
schappij „Nederland" en de Nederland
sche Scheepsbouw Maatschappij aan de
Koningin en den Prins der Nederlanden
plaquetten aangeboden die naar ontwerp
en aanwijzing vati den sierkunstenaar. Li
on Cachet door de firma Gerritsen naar
een bijzonder procédé zijn gemaakt. Het
zijn roodkoperen plaquetten, waarin een
voorstelling, versiering en letters zijn ge
graveerd en daarna met zilver opgevuld.
De eene zijde vertoont een afbeelding
van het schip in de strakke lijnen van
een werkteekening; daaronder bracht de
heer Lion Cachet zijn eenigszins grillige
golflijnen aan. Op de andere zijde staat
het gekroonde naamcijfer der Prinses in
een decor gdebaseerd op een leeuwenmo
tief, dat een zeer rijken en sierlijken in
druk maakt. Het randschrift waarin ver
meld wordt bij welke gelegenheid en door
wie de plaquetten zijn aangeboden, loopt
over beide zijden. Lederen etuis, waarop
met kleine zilveren spijkertjes de voorlet-
tels, op het eene van de Koningin, op
bet andere van den Prins en in de hoe
ken ankers zijn aangebracht, zijn zeer
geslaagde doosjes om deze mooie sou
venirs in te bewaren.
Dit nieuwe dubbelschoef mail-stoom
schip Prinses Juliana is bestemd voor den
passagiers-,- post- en goederendienst der
stoomvaartmij. Nederland. Het meet tus-
de loodlijnen 455 Engelsche voeten, de
lengte over alles is 473; de breedte 55, de
holte van het kuildek i.n de zij 29 Eng.
voeten. Op een diepgang van 24 voet zal
de waterverplaatsing bedragen 12.100
Eng. ton in zeewater en het draagvermo
gen 5810 Eng. ton. Het schip is gebouwd
van staal volgens de hoogste klasse van
Lloyds naar het Shelterdektype, is voor
zien van een dubbelen bodem, die zich
over bijna de volle lengte uitstrekt en
verdeeld is in 16 waterdichte tanks. Die,
welke onder de stoomketels zijn gelegen,
dienen niet voor waterballast; onder
de machines dienen ze tot berging van
ketelvoedingwater en onder ruim 3 voor
zoetwaterberging voor scheepsgebruik,
waartoe ook de voor- en achterpiek
tanks zijn ingericht; terwijl een distilleer-
toestel in de machinekamer 12,000 liter
zoet water per 24 uur kan leveren.
De dubbele bodem verhoogt tevens de
veiligheid van het schip. De romp is ver
deeld in waterdichte afdeelingen door ,7
stalen schotten,- waarvan 5 opgaande tot
het kuildek,- en het achterpiekschot tot
het tusschendek. Waar deze noodig wa
ren jZijn waterdichte schuifdeuren aange
bracht, welke echter voorzien zijn van
Lloyd stone's hdyraulisch pneumatische
sluitin rich ting,- waardoor in geval van
nood van de brug af alle deuren gelijk
gesloten worden.
De passagiersinrichtingen bieden pl
voor 101 passagiers le Idasse, ,74 2de
34 3de, 140 4e klasse, terwijl de totale
bemanning met personeel bedraagt pn-
geveer 160.
Ter vergelijking diene; dat het stoom
schip Rembrandt,^ van deze zelfde maat
schappij; tusscben de loodlijnen meet ,420
>en over alles 435 Eng. voet
Juliana r ij d t mee uit.
Nadat het Koninklijk echtpaar het ,te
water laten van het stoomschip Prinses
Juliana had bijgewoond, keerde de Hof
stoet omstreeks drie uur ten paleize te
rug, om de Prinses af te halen. [Want
ditmaal zou „Zonneschijntje" zoo
heeft haar Moeder haar immers zelf ge
noemd mee uitrijden, omdat Hare
Majesteit het doorluchtig wicht tochl
ook nog eens zelf op een rijtoer aan het
volk .wilde vertoonen. Het kindje werd
neergezet op den schoot van de Konin
gin, en toen begon er een alleraardigste!
tocht door de stad. Want het publiek
langs den weg bestond op dit uur hoofd-
zekelijk uit moeders met kinderen* n
als dan' het gala-rijtuig voorbijkwam^
waarin dat heel kleine wezentje zat, te
gen het gris-perle van het toilet der Ko
ningin, dan tilden opeens, met éénzelf
de beweging de moeders haar kleintjes
(op en er gleed 'n zonnestraal langs alle
gezichten .En als de jongens en meisjes
juichten, knikte Hare Majesteit hen zoo
vriendelijk toe, en soms wuifde ook Ju-
liaantje met haar moeders zakdoek.
tec hst U&tet teróds lasd tssm
haar Moeder zelf, ze trachtte heel voor
zichtig overeind te komen, en dan gre
pen de dikke handjes naar de gouden
eapuletten van Prins Hendrik.
De rit werd door prachtig weder be
gunstigd. In den voormiddag stapelden
zich zware grijze luchten opeen, maar
zoodra Juliaantje zich vertoonde is de
zon doorgebroken en die heeft ons ver
gezeld, tot we weer op de kleine steen
tjes stonden.
Din'er ten hov-e.
- H. M. de Koningin en Z. K. H. (de
Prins ontvingen hedenavond verschillen
de militaire en civiele autoriteiten aan
tafel. Aan den rijk met bloemen getooi-
den disch zaten met inbegrip van dage-
lijksche gasten 81 personen aan, onder
wie de stelling-commandant generaal-
majoor Van Nooten, de .directeur ten
commandant der marine schout-bij-nacht
Tydeman, de hoofden van de verschillen
de wapens en de chefs van diensten van
het garnizoen, burgemeester Röell en
andere gemeentelijke en de hoogste
rechterlijke autoriteiten, als de presi
denten van hof en rechtbank, de procu
reursgeneraal en de officier van justitie.
H. M. was gekleed in een crème Zijden
toilet en onderhield zich met haar gasten
op minzame wijze.
De gala-voorstelling in den
Stadsschouwburg.
Gisteravond heeft de vorstelijke fami
lie, de traditie getrouw, in den Stads
schouwburg een voorstelling bijge
woond van de Koninklijke Vereeniging
;,Het Nederlandsch Tooneel." De dicht-
gevulde comedie bood het gewone aan
zien van bij een galavoorstelling, waar
toe ambtsgéwaden, groot tenue of rok
voor de heeren' en avondtoilet voor de
dames* is voorgeschreven. Er blonk maar
weinig goudstiksel over de gala's in het
aspect van de zaal, en ook waren de op
vallend modieuse gewaden betrekkelijk
zeldzaam, zoodat het publiek zich uiter
lijk niet zeer opmerkelijk onderschei de
van de comediebèzoekers op andere
avonden.
Te kwart over achten schreden Hare
Majesteit de Koningin, de Koningin-
Moeder en Prins Hendrik der Nederlan
den de Koningsloge binnen, waar een
décor van mooie rozen aangebracht wast
Toen het Wilhelmus de komst der Hoo
ge bezoekers had aangekondigd, ston
den alle aanwezigen op en keerden zich
naar de Vorstelijke familie. De Konin
ginnen maakten hare neigingen, Prins
Hendrik, in generaalsuniform, bracht op
militaire wijze zijn groet.
Koningin Wilhelmina droeg een zeer
statieus kleed- van pud-goud satijn, de
diadeem in het kapsel en om den blan
ken hals een snoer van diamanten, ter
wijl een corsage van orchideeën voor-
naanl kleurde tegen den diepen glans
der japon. De Koningin-Moeder was
in parelgrijze zijde gekleed; de vveduw-
sluier gehecht met een fonkelende dia
manten parure.
Nadat die Hooge Gasten hun plaatsen
hadden ingenomen,- ving onmiddellijk de
voorstelling aan. Het zware pluche gor
dijn schoof vaneen en bedrijf na bedrijf
van het historiespel ;,De Stedendwinger"
speelde zich af. Tijdens de korte pauzen
werd muziek ten gehoore gebracht uit
Valerius' Nederlandtsche Gedenckclank.
De apotheose van het stuk eindigt met
een opwekking om het .Wilhelmus te zin
gen. Spontaan voldeed het publiek aan
dezen oproep en hief het aloude ]iied
staande aan. De Koninklijke familie, van
de zetels verrezen, hoorde deze ovatiq
aan Hare Majesteiten bogen de aanwezi
gen ten groet,- de Prins salueerde en te
kwart over tienen verlieten de hooge be
zoekers de comedie,- overeenkomstig de
traditioneel e ceremonies uitgeleide ge
daan
De laatste avond.
Een klare zachte zomeravond! .Voor
het laatst steken vele groote gebouwen
■en burgerhuizen hunne illuminatielichten
aan. Langs den weg staat veel publiek
en elk tracht een snellen blik te weq>en
door het portierraampje van de gesloten
galakoets waarmede het Koninklijk Echt
paar naar den Schouwburg reed. Maar
het gelukt niemand iets meer te zien dan
•even een glimp van het lichte avondkleed'
der Koningin een korte fonkeling van de
diamanten parure,- waarin de verlichting
der winkelkasten weerkaatst en de goud-
teekening van de uniform van den Prins.
Voor ;,Americain", op 't Leidscheplein,
stil bij elkander als menschen,- die .uit"
rusten van een warmen vermoeiender
dag. De tafeltjes zijn niet meer bekringdf
en bestoven en er zijn geen herrieschopn
pers meer. Het zingen is van de lucht
en als een Italiaansch piano-orgel een na-
tionale wijs speelt hoort men er naar als
naar iets, dat voorbij is. De ballons boveni
het water der .Heerengracht zijn dooi;,
nieuwe vervangen en deze branden glori
eus. Maar niemand geraakt er over iiï
extase. Haast droomerig staan de wande
laars aan den kant en kijken naar dle|.
oranje-zonnen en naar de weerkaatsing!
in den helderblauwen spiegel. En ook del
Kalverstraat en het Rembrandtsplein vin
den zichz elven terug.
Er zijn nog honderden wandelaars^
maar ze hossen niet meer en ze dansen,
niet en ze toeteren niet en ze werpen;
niet met serpentines ,en ze doen niets*
wat des feestgangers is. Ze wandelen: Pa
Moe en de dochters. En Pa heft dreigend
zijn wandelstok op als een jonge kerel;
wi-en de pret nog in het hoofd broeit;
een van de meisjes aan het manteltje trekt
En de jonge dame doet nu ook erg nuf
fig, hoewel ze nog hetzelfde oranjestrikje'
draagt als gisteren. Op het Rembrandts
plein zijn de tafeltjes weer buitengezeft
voor de nog met ijzeren s taven afgesloten
raamopeningen en men geniet er met wel
gevallen zonder stoornis of opgewonden
heid van een met zorg geschonken .biertje)
■en van koffie met room en van de zuiveré
lucht.
Ja het feest is voorbij! Wij verlangen
naar het leven van alle dagen terug, als
een,- die langen tijd achtereen restauratie-'
kost gegeten heeft; naar den huiselijker
pot.
't Is uit!
De Hindhovensche quaestie.
De firma Philips -en Co. heeft schrif
telijk het navolgende geantwoord op dé
punten; die het leidingscomité ter over
weging had aangeboden bij een onder
houd met de gebroeders Philips: lo. wij
erkennen de R. K. vakorganisatie en ha
re vertegenwoordigers. 2o. Wij verwij
zen u naar onze verklaring van 17 dezer
aan ons personeel: dat zoowel des zo
mers als 's winters iedereen vrij zal zijnl
op R. K. feestdagen niet te komen wer
ken. 3o. Wat de terugneming van de ont
slagen werklieden betreft; behouden wij
ons volle vrijheid voor.
Dr. A. Kuyper.
Naar wij vernemen zal,- dr. A. Kuyper.
de vergaderingen van de .Tweede Kamer
niet bijwonen,- vóór die eereraad een uit-,
spraak heeft gedaan. (Vad.),
De Noord-Brabant.
N,
sfósa rte rtiffieg Sa tmsp kaki ,en jugkgngu.
Men seint uit Soerabaja aan
Ct":
;,De Noord-Brabant is gisteren bij een
proeftocht op een klip gestooten; wordit
drijvende op waterdichte schotten heden
hier verwacht."
Het ongeval met de N<> 1 I-Brabant
heeft plaats gehad aan de Zuid-kust van.
Lombok; verdere bijzonderheden zijn niet
bekend.
De Noord-Brabant is een pantserdek-
schip van ons 'eskader in Ned).-Indië; 1
het werd gebouwd te Vlissi'ngen en iiï
1899 te water gelaten; het telt een be
manning van 275 Europeanen en 104 in
landers.
De Zeven Provinciën.
De Dinsdag gehouden proeftocht van
het pantsei dekschip „De Zeven Provin-
ciën" heeft niet in alle opzichten voldaan^
Bij de vollekrachtsproef werdi niet hei;
voorgeschreven aantal p.k. bereikt Vers
moedelijk zouden slechte steenkolen
hiervan de oorzaak zijn. Het pantserschipj
zal opnieuw beproefd worden.
De „Prinses Juliana" van de Zeeland
Vrijdagavond om half negen komen pen
extratrein te VTissingen aan de ministers
en verschillende spoorweg- en post-auto»
riteiten. Zij zullen logeeren aan boorcj
van de nieuwe mailboot Prinses Juliana
waarmede Zaterdag een tocht wordt ge*
maakt. De Prinses Juliana" zal 'des
morgens 9 uur vertrekken en des middag*
ongeveer drié uur weer ié VJissingen ,téf
