BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
Ie Jaargang.
No. 193.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week.
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Mei
1910.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met grati»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiêngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden-
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Frankrijk.
Zuster Candide.
De liberale pers van de geheele we
reld beeft op het oogenblik een clericaal
schandaaltje onderhanden. Een klooster
zuster zou namelijk verduisteringen op
groote schaal gepleegd hebben.
De zaak is deze
Een gewezen kloosterzuster, $oeur
Candide, in de wereld Jeanne Forestier,
op het oogenblik even zestig jaar oud,
behoorde vroeger tot de congregatie van
de zusters van de H. Anna, waarvan het
moederhuis gevestigd js te Feugerolles,
hi het diocees Agen.
Eenige jaren geleden, toen Ihaar gelofte-
jaren om waren, trad zij uit de congrega
tie. Toen stichtte zij op eiigen verantwoor
delijkheid de „Association des Hospitaliè-
res de San-Salvadour", die niet een religi
euze orde uitmaakt.. Van af het oogenblik
dat zij uit de congregatie trad, was soerur
Candide natuurlijk geheel onafhankelijk
en de kerkelijke overheid had dus niets
te maken, met Wat de zuster op finan
cieel en ander gebied deed en anderzijds
had deze aan de kerkelijke overheid reke
ning noch verantwoording af te leggen.
Deze soeur Candide nu, of beter ge
zegd, mejuffrouw Jeanne Forestier, was
in haar hoedanigheid van stichtster van
de „Association des Hospitalières de San
Salvadour" dierctrice van het sanatori
um voor longlijders van Ormesson. Bo
vendien beheerde zij nog verschillende
andere ziekenhuizen en o.a. ook een
groote, meermalen geroemde kliniek jin
Passy
Zuster Candide was zeer bekend en
had veel invloed in hooge Parijsche krin
gen. Haar santaoriurn wordt beheerd
door een raad van administratie, waarvan
president is Emile Loubet, en zij zelf
stond in hoog aanzien bij Waldeck-Rous-
seau en andere personen, die op den
voorgrond treden in de Fransche politiek.
Algemeen werd erkend, dat haar .werk
van groot openbaar belang was.
Maar natuurlijk verslinden dergelijke
liefdadige instellingen reusachtige geld
sommen. Daarom had zij vergunning ver
zocht en verkregen om een groote tombo
la te mogen houden.
Deze tombola scheen- echter niet zoo
veel te hebben opgebracht als waarop ge
rekend was hoe dat komt, moet nog
opgehelderd wórden en soeur Candi
de zocht daarom naar andere middelen
om aan geld te komen. Zij kwam ten slot
te op het denkbeeld bij juweliers juwee-
len te koopen en deze onder 'haar talrijke
vrienden tegen een hooge provisie te ver-
koopen. En zij deed dit.
Maar op eens werden eenige verdacht
makingen tegen hare eerlijkheid in d«
bloc-pers geuit en dadelijk eischten de
juweliers hun waar op. Maar zij kon dit
niet, om welke reden zal nader onder
zocht moeten worden. Zij verlangde een
uitstel van slechts weinige dagen, verze
kerende, dat daarna alles in orde zou ko
men. De juweliers wilden hier echter
jiiets van weten en klaagden haar aan.
Oogenblikkelijk werd een huiszoeking
bij haar gedaan en werd de zuster voor
het gerecht gedaagd. En de geheele anti-
clericale pers wijdde kolommenlange ar
tikelen aan het schandaal. Soeur Candide
.werd beschuldigd van een half millioen
verduisterd te hebben. Later werden van
Jhet half millioen verschillende millioenen
gemaakt.
De zaak is allesbehalve duidelijk en
het is de vraag of Soeur Candide onvoor
zichtig gehandeld heeft door slechte raad
gevers hiertoe aangespoord, terwijl ze zelf
misschien geen verstand van koopmans-
fcakeii had, of dat ze zich werkelijk we
tens en willens nan misschien zeer
groote verduisteringen heeft schuldig
gemaakt.
Een zeer treurig feit had kort na de
publicatie van de schandaalzaak plaats.
Dr. L. Petit, secretaris-generaal van de
instellingen der gewezen zuster en haar
voornaamste medewerker, werd Vrijdag
ochtend levenloos op zijn kamer in d.e
irue de Messin es te Parijs gevondenhij
had zich door 'ophanging van het leven
beroofd.
Bij zijn lijk vond men den volgenden
brief door den ongelukkige ^an zijn
yrouw geadresseerd:
Beste Marie,-
^Liever sterf ik, dan dat ik gemengd
Syord ja dje verschrikkelijke dingen, die jk
voorzie en waarvan ik de geheele verant
woording jaan soeur Candide toeschrijf,
die rondom zich dood en verderf zaait
Vergeef me het kwaad dat ik je aandoe.
Ik! ben een martelaar."
Leo/4
Verschillende papieren heeft men ge
vonden op het bureau van den zelfmoor
denaar
Het is natuurlijk niet mogelijk, zegt de
„Msb.", dat op 'dit oogenblik reeds een
oordeel over dit schandaalzaakje uit te
spreken is, maar dit is toch wel zeker,
dat die clerical en" met de 'heele zaak
niets te maken hebben, hoezeer de libe
rale pers ook moeite doet, om 'het schan
daal op hun rekening te plaatsen en zoo
doende oen pendant" te hebben voor
de beruchte liquidatieschandalen. Het ge
val wordt ook flink geëxploiteerd, om
stemming te maken voor het wetsontwerp
tot controle van particuliere .weldadig
heid.
Bond van R. K. Kiesvereenigingen.
Gistermiddag half 'een had te Utrecht
de jaarvergadering plaats van den Alg.
Bond van R. K. Kiesvereenigingen in Ne
derland.
De vergadering werd geopend door
den voorzitter, Mr. Dr. D. Kooien, die
memoreerde, dat dit jaar de agenda wei
nig belangrijk is.
Dit is echter begrijpelijk, wjjl de Bond
hoofdzakelijk zijn bestaansrede vindt in
adviseeren bij de periodi'eke Kamerverkie
zingen, ien dus in die jaren naar buiten
treedt. Echter kan de voorz. ook thans
wijzen op ieen belangrijk feit, n.L op de
verkiezing te Wijk bij Duurstede,- waar
door overleg met 'de overige partijen de
zetel voor de Roomschen verkregen werd.
Onder applaus deelde spreker mede, dat
thans ook Maastricht zich bij den Bond
aansloot. De secretaris Baron v. Lams-
weerde las vervolgens die notulen der vo
rige algemeene vergadering, die werden
goedgekeurd. De voorzitter deelde vervol
gens mede, dat de voorzitter der Kath.
Kamerclub verhinderd is aanwezig te
zijn. Vertegenwoordigd waren 41 kies
vereenigingen. De penningmeester, Mr.
F. Thijssen bracht 'een financieel verslag
uit. Daaruit bleek, dat de inkomsten be
droegen f 1254.50 en ide uitg. f 1085.42,
zoodat op 31 Dec. het batig saldo be
droeg f 169.08. De heeren van Schaik
(Arnhem); van Rijckevorsel (Nijmegen) jen
Knegge (Utrecht) werden aangewezen ter
verificatie en bevonden boeken jn
orde.
Bij de verkiezing van nieuwe bestuurs
leden in plaats van de heeren .Hessels
(Groningen) 'en de Bruyn (plaatsvervan -
gend lid voor Overijssel) werden geko
zen de heeren Dekkers te Wildervank en
Schoenmakers te Deventer. Jntusschen
kwamen nog de afgevaardigden van twee
vereenigingen ter vergadering, zoodat 't
getal vertegenwoordigde vereenigingen
thans 43 was. Vervolgens kwam aan de
orde het voorstel Goes om de afgevaar
digden ter algemeene vergadering reis
kosten tweede klasse per spoor te ver
goeden uit de algemeene kas en de hier
voor benoodigde gelden te verkrijgen
uit hoofdelijken omslag over de aangeslo
ten vereenigingen. De penningmeester
rapporteerde hierover en concludeerde
daarin dat deze wijze van handelen onbil
lijk is en kostbaar en daarom onaanneme
lijk. Het vergoeden uit de plaatselijke
kas, gelijk tot nog toe acht hij wensche-
lijk. Alleen kan het gewenscht zijn voor
reiskosten van kiesvereenigingen in dis
tricten wier financieele draagkracht gering
is, een subsidie geven voor bestrijding
der kosten van afvaardiging.
Mocht men hiertoe besluiten; dan zou
de contributie moeten verhoogd worden
van alle aangeslotenen. De voorzitter
wees er op dat dit voorstel een novum
is en bij geen enkele politieke partij in
gebruik. Het zal overigens belangrijke
kosten meebrengen en is dus onaanneme
lijk. Goes was niet aanwezig en kon dus
het voorstel niet verdedigen. Zaandam
verdedigde het, zich beroepend op het
feit, dat in andere niet politieke vereeni
gingen deze wijze van doen ook! ,wordt
gevolgd, terwijl als de agenda niet zeer
belangrijk is, calamiteuze vereenigingen
van het zenden van afgevaardigden afge
schrikt worden. Arnhem verdedigde het
voorstel op ongeveer gelijke gronden,-
amendeerde het voorstel Goes, zoodat de
vergqejdhig iacultatiei ;zftl ?ijn. .voor
zitter ontraadde nogmaals de aanneming
op grond van de kosten. De penning
meester wijst pog eens op de billijkheid
en op de schommeling in de uitgaven die
ontstaan door extra-uitgaven. De gevraag
de regeling is dus niet zoo eenvoudig.
Het voorstel Goes wordt verworpen
met 51 tegen 37 stemmen. Het amende
ment Arnhem kwam niet in stemming.
Vervolgens, kwam in behandeling het
voorstel .Trel, dat ieder kiesdsitrict jaar
lijks zooveel maal f4 bijdrage als het
aantal door hetzelve uitgebrachte stem
men. Namens het bestuur verklaarde de
voorzitter geen bezwaar te hebben tegen
dit voorstel. Het zal geen financieel be
zwaar opleveren en is in overeenstem
ming met de gedachte, waarvan bij gron
ding van den Bond is uitgegaan, dat
gelijke 'nedhten .gelijke j>lichten zouden
meebrengên. Loosduinen stelde voor in
plaats van f4 te lezen f ,3, doch trok
diit voorstel in, nadat de voorzitter finan
cieele bezwaren er tegen had ingelegd.
Zaandam wilde zekerheid dat het aantal
leden juist worde opgegeven, opdat elke
kiesvereeniging het juiste door haar ver
schuldigde bedrag opbrenge. Alkmaar
sprak de meening uit, dat de door elke
vereeniging verschuldigde contributie zou
verhoogd worden. De penningmeester
antwoordde dat bij berekening van de
contributie niet zal meerekenen de stem
die wordt uitgebracht door kiesvereeni
gingen, uit districten welke een recht-
schen afgevaardigde hebben. Hij m-eende
dat de stijging der contributie slechts ge
ring zal zijn. Na nog eenige discussie
werd door Leiden voorgesteld dat het be
stuur voortaan praeadvies op de voorstel
len zal uitbrengen opdat de kiesvereeni
gingen, de meeni.ng van het bestuur Jcen-
nen. De Voorzitter verklaarde dat het
bestuur hier tegen is, wijl het slechts de
algemeene leiding hebbend, het opge-
wenscht .acht, reeds voor de algemeene
vergadering invloed uit te oefenen pp
het lot van «enig voorstel.
Het voorstel .Tiel wordit .verworpen
met 59 tegen 31 stemmen. Wilde het
voorstel aangenomen worden, dan had
den 3/4 van het aantal stemmen zich er
voor moeten verklaren. Onder geestdriftig
applaus deelde de voorzitter toen mee,
dat de Belgische katholieken bij stem
ming de meerderheid hebben behouden.
Hij bracht hulde aan de Belgische Ka
tholieken, die door reuzenkrachtsiinspan-
ning de overwinning behaald hebben op
het monsterverbond vain socialisten en
liberalen (geestdriftig applaus.)
,Toqn kwam in behandeling de vraag
van Deventer, of het op den weg van den
Bond Igit het actieprogram der Katho
lieke Kamerleden te herzien. Zoo ja,-
dan wens öh te het de benoeming een er
commissie daarvoor. De voorzitter merkt
op, dat dit voorstel niet ligt op den weg
van den Bond». Zes jaar geleden is beslo
ten tot groote organisatie der Katholieke
partij berustend op het compromis. Ve
len waren toen tegen het maken van een
beginselprogram. ,Toen is besloten bij de
Kamerverkiezingen alleen een kort actie
program te maken en niet een program
van beginselen. Dit punt dient dus ach
terwege te blijven en kan niet .worden
verdedigd, wijl men elk jaar niet opnieuw
dezelfde kwestie aan de orde kan stellen.
Aldus werdi bij acclamatie besloten. Alk
maar vroeg heropening van het debat.
Dit werd verworpen met ,61 tegen 25
stemmen.
Ten slotte kwatn' inr behandeling het
voorstel Arnhem, luidenjde:
De Algemeene Bond van R. K. Kies
vereenigingen in Nederland,
overwegende, dat het wenschefijk is,
zoo mogelijkin een program vast te leg
gen de beginselen, volgens welke de ver
schillende gemeentelijke belangen in de
gemeenteraden dienden te worden Le
ft eh ar tigti
tevens van' oordeel, 'dat een betere sa
menwerking tusschen R. K. gemeente
raadsleden behoort te \vorden' bevorderd
draagt aan het bestuur pp
le. te benoemen' een commissie, om
voor den Bond te ontwerpen, een pro
gram als bovenbedoeld, vergezeld van'
een memorie van toelichting, en
i2e. het initiatief te hemen Itofc het
vortnén' van' .een Bcjnd van' "R. K. 'ge
meenteraadsleden.
Arnhem wees er, l^ij dei verdedlgin'g
VaJn dit voorstel 0$, idat 1de Katholieken)
er naar streven), zooveel ftiogelijk Katho
lieken ln1 de Raadszaal te brengen. Doel
daarbij is niet om' het aantal geToofsge-
poptepl ppder jde raadsleden zoo groot
mogelijk te maken, maar om, ook ln' het
bestuur der gemeente haar onze beginse
len en' volgens onze geloofsovertuiging
te zien gehandeld. Zoo o.a. in zake on
derwijs, zondagsrust, rechtspositie yan
ambtenaren, openbare leeszalen^ enz.
Nu vreest Arnhem', ,dat het fteginlsel
de Kath. gemeenteraadsleden jniet alge
meen genoeg naar voren komt. Een be
paald richtsnoer om in bepaalde omstan
digheden te weten, hoe te handelen. Van
daar dat de taak der Kath. gemeente
raadsleden zich meer bepaalt tot contro
leeren, zonder daarbij persoonlijke prin
cipes naar voren te kunnen brengen.
Het is wenschelijk, dat de Roomsche
kiezers niet alleen weten, dat een candi-
daat Katholiek is, maar ook, welk zijn
richtsnoer zal zijn1 bij cie vervulling van
zijn mandaat.
Vah'daar dat Arnhem vraagt een alge
meen program' van' beginselen voor jde
Kath. raadsleden. Bezwaren zullen tegeii
dit plan wel in' te brengen zijn, het richt
snoer zal niet voor alle gevallen gel
dend kunnen zijn doch voor vaststelling
van het algemeen geldend beginsel kan
zulk ,een beginsel-program zeer nuttig
zijn'
Arnhem verdedigde verder de oprich
ting van een bond van R. K. gemeente
raadsleden. Zulk een bond zal de onder
linge samenwerking bevorderen en tot
resultaat hebben, dat er meer voeling
tusschen de raadsleden is. Aldus zal
men dan verkrijgen, dat R. K. raadsleden
uit versch'Lende gemeenten elkander
omtrent verschillende punten met hun
practische ervaring kunnen ter zijde
staan.
Ook zullen de raadsleden' in één ge
meente de werkzaamheden gemakkelijker
onderling kunnen verdeelen.
Op ,al deze gronden is Arnhem' sterk
geopteerd voor vorming van den ge-
vraagden Bond. Het wendt zich daartoe
tot den Bond van R. K. kiesvereenigin
gen', omdat dit het eenige middel is,
om te verkrijgen dat een officieele orga
nisatie ontstaat, die een officieel cachett
draagt en niet den schijn heeft een on
der-onsje te zijn. De afgevaardigde hoop
te daarom, dat de totstandkoming van
het in het voorstel gevraagde niet zou
afstuiten op de competentie-kwesftie en
beval aanneming voor het voorstel warm
aan.
De voorzitter bracht den' afgevaardig
de hulde voor zijn warm betoog ,doch
verklaarde het voorstel onaannemelijk,
Op gron)d van' het bepaalde in ^rt. 2 der
statuten'.
Daarin' toch1 Wordt bepaald |dat d'e
Bo'nld zich1 alleen' ,zal bezighouden jmet
de jalgemeene landspolitiekniet met
gemeente- of provinciale politiek. Ook
heeft de Bond zich steeds verklaard' te
gen het opstellen' van een beginsel-pro
gram en zal dus, om consequent te zijn,
ook thans zich daartegen' moeten verkla
ren. Sprekey ontraadde derhalve aanne
ming van het yoorstel-Arnhem. Echter
verklaarde hij het door Arnhem gevraag
de zeer sympathiek te vindendoch
meende dat een' organisatie als de ge
vraagde zou moeten uitgaan van eeriige
Roomsche gemeenteraadsleden, die daar
toe zelf het initiatief namen.
Alkmaar verklaarde zich volkomen
eens met Arnhem en achtte het niett in
strijd met die statuten die een organi
satie als de gevraagde zou uitgaain' yan'
dein Bon'd.
Leiden bestreed het voorstel-Arti-
he'm. .Wel acht deze vereeniging tot
stanldkohiin'g van een Bond van R. K.
gemeenteraadsleden' zeer wenschelijk',
Maar zij acht de aanineming van het voor
stel in strijd met de statuten.
Alkmaar verdedigde alsnog aanneming
van bd Voorstel onder opmerking, dat
desnoods de statuten, maar moeten ge
wijzigd Worden.
Zaandam verklaarde te zullen tegen
stemmen, wijl het aannemen er van z.i.
zou zijn het binnenhalen van de anarchie
in den' Bond, welks statuten zich im
mers tegen aanneming verzetten.
Arnhem handhaafde nader het voorstel
Zich ler daarbij op beroepend, dat im
mers eenige jaren geleden benoemd is
een' fcommissie voor het kiesrechtvraag-
stuk. Toen heeft men' zich niet beroe
pen' oR art. 2. Overigens, mocht het
vporstel Arnhem in' strijd zijn met de
statuten', dan' zou spreker wijziging der
statutefn' voorstaan1.
De voorzitter «deze bezwaren beant
woordend, zette uiteen', dat de kiesrecht
yraftgstuk-commissie m het leven js ge
roepen ter bestudeering van het gebruik
kei ijk kort program van actie. Die com
missie was dus zeer zéker in pvereen)-
stemming met art. 2 en in zeker op^
zicht daarvan een uitvloeisel. I
Die commissie kan dus niet gelden als
argument voor de aanneming van het
voorstel Arnhem.
Dr. H off man (Gouda ontraadde even
eens aanneming van het voorstel op
grond van strijd met de statuten.
Het voorstel werd verworpen met 62
tegen 24 stemmen
De heer Van Schaik (Arnhem) kondig-
aan, dat Arnhem spoedig het voorstel
zal doen, tot vorming van een Bond van
R. K. gemeenteraadsleden en tot ont
werpen van een program van actie als
bovenbedoeld. Hij vroeg daarvoor den'
steun van de verschillende plaatselijke
vereenigingen teneinde aldus toch te ko
men tot verwezenlijking van het voorstel-
Arnhem, dat slechts op formeele gron
den in deze vergadering schipbreuk heeft
geleden .(Langdurig applaus).
Alkmaar (Boefers) stelde toen een mo
tie voor, den wensch uitsprekend, dat het
spoedig tot verwezenlijking van het voor
stel-Arnhem moge komen.
De voorzitter weigerde deze motie in
stemming te brengen wijl het onlogisch
zou zijn, die motie in behandeling te
te nemen onmiddellijk nadat - de verga
dering heeft uitgemaakt, dat het daarin
gevraagde niet behoort tot de competen
tie van den Bond.
Alkmaar kondigde vervolgens tegen
de a.s. algemeene vergadering een motie
aan, de vorming vragend van een weer
stands kas voor R. K. kiesvereenigimgeni
Deheer Boefers (Alkmaar) kwam ver
volgens nogmaals terug op het vormen
van een Beginselprogram voor de katho
lieke Kamerleden.
De vergadering werd vervolgens ge
sloten.
Vereeniging tot bevordering der
wetenschap onder de Katholieken"
Zondagmiddag had te 's Gravenhage
de algemeene jaarvergadering plaats.
Zaterdagavond en Zondagmorgen waren
de afdeelingen vergaderd geweest. In de
letterkundige afdeeling werd prof. dr.
Beijsens (in de plaats van dr. Smit, die
niet herkiesbaar was) tot voorzitter ge
kozen.
Prof. Beijsens had, tot aller leedwezen,
bezwaar de benoeming te aanvaarden;
daarop werd de secretaris der afdeeling,
dr. Van Swaay, tot voorzitter benoemd.
's Namiddags hield Prof. Dejace, van
Luik, een rede over de Sociale Wet
geving in België. De heldere en fraaie
rede werd luid toegejuicht. Aan 't diner,
waar zeer velen aan deel namen, werden
nog een aantal toasten uitgebracht.
De rechtsgeleerde afdeeling koos als
Voorzitter in de plaats van mr. R. Regout,
die wegens zijn benoeming tot Minister
van Justitie ontslag nam, den oud-Voor
zitter, oud-Minister Nelissen. (Tijd)
LEIDEN, 23 Mei..
R. K. S. V. St. Augustinus Leiden.
Ouders en Voogden van aanstaande
studenten aan de Rijks-Universiteit te
Leiden, kunnen, zoo zij zulks wen-
schen, aangaande studie- en andere be
langen inlichtingen bekomen bij de vol
gende heeren, die zich hiertoe gaarne
bereid verklaard hebben. De ZeerEerw.
Hooggel. Heer Prof. P. Groenen, Warmond.
Dh. B. Holthaus, Nieuwsteeg 33, Leiden.
P. Vos, Marthenesselaan 195, Rotterdam.
J. Th. Nicolaï, Noordeinde 146, Den Haag,
A. A. M. Gründerman, Heerengracht 13,
Leiden.
Leidsche Maskerade 1910.
Het Groot Schouwtooneel in de open
lucht met koren en muziek. „Het huwelijk
van Alianore en Reynalt" is thans be
paald; de middagvertooning op 22 Juni;
de avondvoorstelling op 24 Juni. Gelijk
men weet is het onderwerp ontleend aan
de voorstelling indertijd door de stad
Amsterdam bij den intocht der vorstelijk^
personen op een der sohouwtooneelen g&t
geven. De tekst is van dr. Boutens en d$
muziek van den heer F. E. A. Koeberg;
terwijl de artistieke leiiddng bij Henricut
berust.
Tot deze voorstelling hebben reünisten^
korpsleden en leden ya<n bevriende korpj»
sen gratis toegang,
